Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  reforma Kościoła
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Henry Bitterfeld, Thomas Aquinas and Identifying Sources in Late Medieval Texts. A Case Study of De formatione et reformatione Ordinis Fratrum Praedicatorum

100%
Zajchowska-Bołtromiuk A.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2020
|
vol. 58
EN
The article deals with the ways in which St Thomas Aquinas’s texts were used by Henry Bitterfeld in his late-14th-century treatise De formatione et reformatione Ordinis Fratrum Praedicatorum. Not only is Aquinas the most often quoted authority in Bitterfeld’s writing but also his texts are the building materials for Bitterfeld. This special place of St Thomas in the treatise by the Silesian Dominican resulted from a practical realisation of the assumptions of the Dominican Observant Reform for the needs of which the analysed treatise was written, calling for the return of the Dominicans to faithful observance of the Order’s regulations. Those ordered the friars to study and propagate St Thomas’s teachings.
PL
Artykuł poświęcony jest sposobom wykorzystania tekstów św. Tomasza z Akwinu w napisanym u schyłku XIV w. traktacie Henryka Bitterfelda z Brzegu De formatione et reformatione Ordinis Fratrum Praedicatorum. W dziele Bitterfelda Akwinata jest nie tylko najczęściej cytowanym autorytetem, ale jego teksty stanowią dla autora budulec dla jego własnego tekstu. Szczególne miejsce dzieła Akwinaty w traktacie śląskiego dominikanina wynika z praktycznej realizacji założeń dominikańskiego ruchu obserwanckiego, na potrzeby którego powstał analizowany traktat, wzywający do wierności zakonnym przepisom. Te nakazywały wszystkim dominikanom studiowanie i propagowanie nauczania św. Tomasza.
2
Publication available in full text mode
Content available

Vermittler und Reformer. Zur Rolle Julius Pflugs im konfessionellen Findungsprozess

100%
Pilvousek J.
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
|
2017
|
vol. 37
|
issue 2
29-47
EN
Julius Pflug (1499–1564) was a diplomat, politician and bishop, and in all this functions he took care of the unity of the Church in his time which he considered as necessary for salvation. His involvement is acclaimed both by Catholics and Protestants. Pflug worked for the reform of the Church but he was against their split. Today he can be numbered among the leading representatives of theology of mediation of 16th century. In his activities he can neither be marked to the general historical schemata nor to the category of social discipline. The present article presents the biography of Pflug and describes his theological program, especially his efforts for the unity and reform of the Church.
PL
Julius Pflug (1499–1564) był dyplomatą, politykiem i biskupem, i we wszystkich tych swoich zadaniach troszczył się o jedność ówczesnego Kościoła, którą uważał za konieczną do zbawienia. Jego zaangażowanie cieszyło się wielkim szacunkiem zarówno u katolików, jak i protestantów. Pflug występował na rzecz reformy Kościoła, ale był przeciwny jego rozdarciu. Współcześnie może zostać zaliczony do czołowych przedstawicieli teologii mediacji XVI w. W jego działaniach nie można zaliczyć go ani do obiegowych schematów historycznych, ani zakwalifikować do kategorii społecznego zdyscyplinowania. Artykuł przedstawia biografię Pfluga i opisuje jego program teologiczny, głównie jego starania o jedność i reformę Kościoła.
3
Publication available in full text mode
Content available

Paradygmat misyjny papieża Franciszka

100%
Błasiak P.
Studia Paradyskie
|
2017
|
issue 27
11-22
PL
Niniejszy artykuł stawia sobie za cel podkreślenie, iż w nauczaniu obecnego papieża Franciszka zawiera się duży potencjał misyjny. Wpływa on z pragnienia papieża ożywienia działalności misyjnej Kościoła. Ukazano także źródła rozumienia Kościoła przez obecnego Ojca Świętego, których początek należy upatrywać w recepcji nauczania Soboru Watykańskiego II, kontynuacji myśli oraz praktyki papieży doby posoborowej a także w indywidualne doświadczenie papieża Franciszka – jezuity. Przytoczone w artykule niektóre fragmenty jego wypowiedzi mają za zadanie ukazać treść oraz styl wypowiedzi papieża. Franciszek w swoich wypowiedziach, przekazuje naukę o tym, że bycie chrześcijaninem jest związane z podejmowaniem zadań misyjnych co jest zadaniem wymagającym i jest zaprzeczeniem stagnacji. Franciszek często używa słów i zwrotów: „droga”, „wyjście na peryferie” „otworzyć drzwi”, „wyruszać”. Nawiązuje w nich do mandatu misyjnego Jezusa Chrystusa odczytanego jako dosłowne wezwanie skierowane do wszystkich ochrzczonych oraz do „Przypowieści o synu marnotrawnym”. W ten sposób papież pragnie ukazać specyfikę życia chrześcijańskiego jako życia aktywnego, otwartego na bliźniego. Jako głównych adresatów działalności Kościoła wskazuje ojciec święty osoby wykluczone ze społeczeństwa: biedne, chore, będące daleko, zmarginalizowane. Konkluzja, którą można przyjąć, stanowi teza, że recepcja nauczania papieża Franciszka być może spowoduje przeobrażenie misyjne Kościoła, które jest celem obecnego pontyfikatu oraz większą wrażliwość chrześcijan na osoby w różny sposób znajdujące się „na peryferiach”.
EN
This article aims to underline that the teachings of the present Pope contain a great deal of missionary potential. It is influenced by the Pope‘s desire to revive the Church‘s missionary activity. This is based on the source of the present Holy Father‘s way of understanding the Church, whose origins are to be found in the reception of the teachings of the Second Vatican Council, the continuation of these thoughts, the practices of the popes of the post-Conciliar era and the individual experiences of Pope Francis the Jesuit. Some of the passages quoted in the article are meant to show the contents and style of the Pope‘s speeches. Francis, in his remarks, teaches that being a Christian is linked to missionary work, which is a demanding task counteracting stagnation. Francis often uses words and phrases such as: “road”, “go out to the periphery”, “open the door” and “move out”. They refer to the missionary mandate of Jesus Christ, read as a literal call addressed to all believers as in the “Parable of the Prodigal Son”. In this way, the Pope wishes to show the specificity of Christian life as an active, openminded lifestyle. It means reaching out to a person who should be accepted and to get to people with the message of the Gospel. As the main addressees of the Church‘s activity, the Holy Father mainly pointed out people excluded from society, particularly the poor and the sick. The conclusion that can be accepted is that the reception of the teachings of Pope Francis may have the effect of transforming the Church‘s mission activity and initiate a greater sensitivity among Christians towards persons who are marginalized in different ways.
4
Publication available in full text mode
Content available

Koncepcja reformy Kościoła Katolickiego krajów niemieckich w myśli i praktyce ks. Ignaza Heinricha von Wessenberga (1774-1860)

100%
Przedpełski B.
Rocznik Teologiczny
|
2016
|
vol. 58
|
issue 2
219-242
PL
Artykuł został poświęcony teoretycznym i praktycznym aspektom działalności reformatorskiej ks. barona Ignaza Heinricha von Wessenberga (1774-1860), który najpierw jako wikariusz generalny (1802-1817), a następnie administrator diecezji Konstancji (1817-1827), bez powodzenia dążył on do utworzenia autonomicznego Niemieckiego Kościoła Narodowego z własnym prymasem i synodem oraz zniesienia obowiązkowego celibatu duchownych. Twórcy wessenbergianizmu udało się jednak skutecznie rozwinąć i unowocześnić system kształcenia dzieci, młodzieży i kleru, wprowadzić język niemiecki przy sprawowaniu nabożeństw kościelnych oraz sakramentów i sakramentaliów. Jego zasługą było rozpowszechnienie wśród duchowieństwa i wiernych Pisma Świętego i dzieł ojców Kościoła w języku narodowym oraz ograniczenie pielgrzymek i kultu świętych. Reakcją Rzymu na reformy ks. Ignaza von Wessenberga było rozwiązanie przez papieża Leona XII (1823-1829) biskupstwa Konstancji i powołanie na jego miejsce arcybiskupstwa z siedzibą we Fryburgu Bryzgowijskim. Do większości idei i postulatów głównego teoretyka wessenbergianizmu nawiązały Kościoły starokatolickie, które doprowadziły do przywrócenia ustroju synodalno-episkopalnego i języka narodowego w liturgii oraz ograniczenia praktyk dewocyjnych i zniesienia obowiązkowego celibatu duchownych.
EN
The article concentrates on theoretical and practical aspects of reformist activity undertaken by clergyman and baron Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774-1860) who, originally as a vicar-general (1802-1817) and later as the administrator of the diocese of Constance (1817-1827). He ineffectively advocated the autonomy of German National Church, with its own primate and synod, as well as abolition of clerical celibacy. However, the founder of Wessenbergianism was successful in developing innovative educational system for children, teenagers and clargy and also in introducing German language in liturgical services, sacraments and sacramentals. It is to his credit that he widespread, among clergy and congregation members, the German version of the Bible and Fathers of the Church writings. He also constricted pilgrimage and hagiolatry. In reaction to Wessenberg's reforms Pope Leo XII (1823-1829) dissolved the diocese of Constance which became part of the newly established archdiocese of Freiburg. Most of Wessenberg's ideas and demands were addressed by Old Catholic Churches, which resulted in synodal and episcopal polity restoration as well an introducing national languages in liturgical services, restricting bigotry an abolition of clerical celibacy.
5

Święty Kościół grzesznych chrześcijan

100%
Dziewulski G.
|
2016
|
vol. 63
|
issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia
43-63
EN
Frequent information in the media about offences of the Catholic clergy without mentioning similar misdeeds of laity makes one challenge the Church’s claim of holiness and demand expulsion of a sinner from her. This article shows a theological, i.e. the original understanding of the Church holiness, which consists in the presence of Christ in her and of his grace which sanctifies sinners. The requirement of highly ethical Christian behaviour is only the consequence of baptismal grace – and in its realism – means growth in grace and constant conversion. Fundamentality of this baptismal relationship with the Church lasts despite sins of the baptized but it implies their attitude of constant conversion. The notion “sinful Church” does not exclude her holiness as it expresses the truth that – like Christ – she is indeed burdened and carries the faults of her members. A derivative of the Church historical dimension is a constant and regular need to verify and renew her structures, taking into account pastoral fruitfulness.
PL
Pojawiające się w mediach informacje o przewinieniach duchownych katolickich, bez uwzględniania analogicznych czynów świeckich chrześcijan, implikują zakwestionowanie roszczenia Kościoła do świętości oraz domaganie się wykluczenia z niego grzesznika. W artykule ukazano teologiczne, czyli pierwotne rozumienie świętości Kościoła, która polega na obecności w nim Chrystusa i Jego łaski dla uświęcania grzeszników. Wymóg wysokiego etycznego postępowania chrześcijan stanowi dopiero konsekwencję łaski chrztu, i – w swoim realizmie – oznacza wzrost w łasce, ale także i stałe nawracanie się. Fundamentalność tego chrzcielnego związku z Kościołem trwa pomimo grzechu ochrzczonych, implikuje ona jednak postawę ich stałego nawracania się. Określenie „grzeszny Kościół” nie wyklucza jego świętości, gdyż wyraża ono prawdę, że – podobnie jak Chrystus – jest on realnie obciążony i dźwiga winy swoich członków. Pochodną historycznego wymiaru Kościoła jest stała i regularna konieczność weryfikacji i odnowy jego struktur pod kątem ich owocności pastoralnej.
6

Obraz duchowieństwa parafialnego w świetle wizytacji Wincentego de Seve (1608-1609) – wybrane aspekty

80%
Jabłońska A.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 2: Historia
5-22
PL
Artykuł omawia ważny okres, należący do tzw. reformy Kościoła. Nastąpił on po przyjęciu przez króla Zygmunta Augusta (1564) i kler polski (1577) uchwał Soboru Trydenckiego. Na przełomie XVI i XVII wieku rozpoczęto pracę nad wdrożeniem ich w życie. Jednym z postulatów było odnowienie życia duchowieństwa – stosunku do obowiązków, poprawa moralności, obyczajów, nawet wyglądu zewnętrznego. Wizytacja Wincentego de Seve z lat 1608-1609 dotyczyła terenu archidiakonatu gnieźnieńskiego. Na potrzeby artykułu zostały przeanalizowane cztery należące do niego dekanaty: Świętej Trójcy, św. Piotra i Pawła, Łekno i Sompolno. Głównym celem wizytacji była parafia – odgrywająca niezwykle ważną rolę w społeczeństwie. Artykuł omawia obraz duchowieństwa parafialnego wynikający z punktów przeprowadzonej kontroli, przy czym wizytacja uwzględniała odgórne zalecenia dotyczące reformy. Z obrazu tego wynika, iż zarówno osoby stanowiące wzór, jak i te, które drastycznie przekraczały rozmaite normy, należały do wyjątków. Najliczniejszą grupę stanowili duchowni, którzy w większości odpowiadali wymaganiom, ale pojawiały się przy tym rozmaite nieprawidłowości. Największymi problemami kolejnej, nieco mniejszej grupy były kobiety i alkohol. Do przewinień należały też między innymi brak wiedzy, niechlujstwo, niewłaściwy ubiór. Wizytacja pokazuje, że na początku XVII wieku starano się wprowadzać w życie reformę duchowieństwa parafialnego i że wciąż funkcjonowały jednocześnie elementy starych przyzwyczajeń i nowych wymogów.
EN
The article discusses an important period in the Church history – the so-called Church reform. It occurred after King Zygmunt August (1564) and the Polish clergy (1577) had adopted the resolutions of the Council of Trent. The implementation of those resolutions commenced at the turn of the 16th and 17th centuries. One of the postulates was the renewal of the life of the clergy – attitude to obligations and improvement of morals, customs and even external appearance. Wincenty de Seve’s inspection in the years 1608-1609 concerned the area of the archdeaconry of Gniezno. For the purposes of this article, its four deaneries were analysed: Holy Trinity, Saints Peter and Paul, Łekno and Sompolno. The main purpose of the inspection was the parish, which played an extremely important role in the society. The article discusses the image of the parish clergy resulting from the conducted inspection, whereby the inspection took into account the reform guidelines. From this image it follows that both people who were models and those who drastically violated different norms were rather exceptions. The most numerous group formed clergymen who mostly met the requirements, however, still various irregularities could be noticed. The biggest problems of the next, slightly smaller group were women and alcohol. The offenses also included lack of knowledge, sloppiness and inappropriate attire. The inspection shows that at the beginning of the 17th century, attempts were made to implement the reform of the parish clergy, but the elements of old habits and new norms could be found concurrently.
7
Publication available in full text mode
Content available

Prepozytura kielecka w XVI stuleciu. Wierni i ich duszpasterze

80%
Kowalski W. Z.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2021
|
vol. 115
197-251
EN
The article discusses the cure of souls in the Kielce Provostry in the sixteenth century. The source-base comprises the 1529 benefice taxation register of the Cracow Diocese, the records of the local consistory court, the Kielce collegiate parish registers, which date back to the 1560s, and the 1590s visitation protocols. There were twenty-nine parishes in the territory under the provost of the Kielce collegiate chapter. It was predominantly a rural area with only seven towns, whose economic and administrational roles were limited to the demesnes in which they were located. With a few exceptions, the local landowners were ecclesiastical institutions, first and foremost the Bishop of Cracow, the Benedictine monastery of the Holy Cross and the Cistercian monastery at Wąchock. Thus Reformation ideas did not spread in the Provostry, in contrast to neighbouring lands, where noble patronage played a key role. The parish benefices in the Provostry of Kielce were among the best endowed in the whole diocese. The majority of pastors employed curates, usually one, though occasionally two. The number of parishes with curates fell from 79 to 62 percent between the 1520s and the 1590s. In 1529, 44 percent of curates enjoyed higher incomes than the Provostry average, but in 1597 parish priests with above-average incomes constituted only 27 percent. There is no straight correlation between the level of parish incomes and the decision to employ a curate. Although the salaries of the lower clergy were usually only around 15 percent of the overall annual parish revenues, there was no move to raise them. Salaries were supplemented with fees for administering sacraments, but all we know about them is that they were on the decrease througho ut the century. The salaries of the Kielce lower chapter that substituted for non-resident canons and prelates constituted only 16 per cent of its total annual income. The curates’ testaments confirm the impression that generally, if their lives were far from luxurious, they were certainly not poor. The majority of rectors and curates in the Provostry were born to burgher or peasant families of the Cracow diocese, and those of noble birth constituted at most 20 percent. The lowest reaches of Polish society completed elementary education at most, hence mass literacy was uncommon. As no more than 15 percent of the Provostry clergy enrolled at Cracow University, training under the guidance of the local parish priest was the only route to ordination for most of them. The lower clergy were aware of the importance of books for the cure of souls, and a breviary, not necessarily the Roman Breviary, was commonly relied upon. Pre-Tridentine liturgical manuals were in use in some parishes down to the end of the sixteenth century. Rarely did visitations list sermon collections, which suggests that the priests must have relied on homilies published as part of diocesan guides (agendæ). Parish and private libraries were usually small, mostly containing only liturgical manuals and books useful on an everyday basis; catechisms are rarely mentioned. There is no straight correlation between the variety of books in the parish library and the quality of the cure of souls, as is demonstrated by the case of the Kielce collegiate parish. From the 1560s through to the end of the century the six to eight local chapter vicars exercised care only over a minority of local parishioners, perhaps some 5,500. In 1597–98, religious brotherhoods were active only in around 20 percent of parishes, and efforts to expand their activities were frequently in vain. It was clearly difficult to engage parishioners beyond Sunday mass attendance, and to do more than persuade them to memorise the rudiments of the faith and contribute to bringing offertories. In the second half of the sixteenth century, religious life in the Kielce Provostry was still to a considerable extent a continuation of the mediaeval world, in which the programme of reform was limited to the strengthening of Church discipline.
PL
W artykule przedstawiono duszpasterstwo parafialne w prepozyturze kieleckiej w XVI wieku. Podstawa źródłowa to przede wszystkim rejestr taksacyjny dochodów kleru diecezji krakowskiej z 1529 r., akta oficjała kieleckiego oraz księgi metrykalne kieleckiej kolegiaty zachowane od lat 60. XVI wieku, a ponadto wizytacje z lat 90. W XVI wieku prepozytura liczyła 29 parafii, w większości wiejskich. Nieliczne na tym obszarze małe miasta miały znaczenie gospodarcze i administracyjne wyłącznie jako centra okolicznych dóbr. Właściciele ziemscy w prepozyturze to z nielicznymi tylko wyjątkami instytucje kościelne, przede wszystkim biskupi krakowscy oraz klasztory: benedyktynów na Świętym Krzyżu i cystersów w Wąchocku. Stąd też, przeciwnie niż na terenach sąsiednich, patronat szlachecki odgrywał marginalną rolę, co skutecznie uniemożliwiało propagowanie idei reformacyjnych. Beneficja parafialne prepozytury kieleckiej należały do najlepiej udotowanych w całej diecezji krakowskiej. Większość plebanów zatrudniała wikariuszy, na ogół jednego, sporadycznie dwu, odsetek zaś parafii z wikariuszami zmniejszył się z 79 do 62% w ciągu stulecia. O ile w 1529 r. wikariusze 44% parafii otrzymywali wynagrodzenie wyższe niż prepozyturalna średnia, to w 1597 r. takich parafii było już tylko 27%. Podejmując decyzję o zatrudnieniu wikariusza, plebani nie kierowali się przede wszystkim wysokością beneficjalnych wpływów. Podobnie też często nie wiedzieli potrzeby zwiększania salariów swych podwładnych, choć stanowiły one tylko nikły procent dochodów. Istotną częścią dochodów wikariuszy były ofiary związane z szafowaniem sakramentów, o których wiadomo tylko tyle, że miały tendencję malejącą. W 1529 r. salaria wikariuszy kolegiaty kieleckiej to tylko 16% szacunkowych dochodów kapituły. Analiza nielicznych zachowanych testamentów niższego kleru pokazuje, że ich autorzy wiedli życie dalekie od luksusu, ale też od permanentnej nędzy. Proboszczowie i wikariusze pochodzili na ogół ze wsi i małych miast położonych w większości na terenie diecezji krakowskiej; duchowni pochodzenia szlacheckiego to, jak się zdaje, najwyżej 20% badanej populacji. W środowiskach tych edukację kończono w najlepszym razie w parafialnej szkole, czytelnictwo zaś było nieczęste. Najwyżej ok. 15% badanej zbiorowości odebrała wykształcenie w krakowskiej akademii. Przygotowanie do posługi kończyło się więc zapewne na przyuczeniu przez własnego plebana. Do pracy duszpasterskiej w małomiasteczkowych i wiejskich parafiach, bardziej niż ponadprzeciętna erudycja książkowa, przydatna była znajomość środowiska, z którego księża pochodzili i w którym pracowali. Duchowni prepozytury kieleckiej świadomi byli wagi ksiąg dla duszpasterstwa, a pierwszorzędną pomocą był tu brewiarz, niekoniecznie rzymski. Jeszcze z końcem stulecia sięgano bowiem po dawne diecezjalne przewodniki liturgiczne. Stosunkowo rzadko wizytatorzy wzmiankują zbiory kazań, gdyż zapewne poprzestawano na wzorcowych kazaniach publikowanych w agendach diecezjalnych. Księgozbiory parafialne, a także nieliczne prywatne wikariuszy i plebanów, rzadko liczyły więcej niż kilka tomów. Były to na ogół dzieła przydatne w liturgii i duszpasterstwie, choć katechizmy pojawiają się rzadko. O tym, że brak jest prostej zależności między liczbą tomów parafialnej biblioteki, tj. możliwością samokształcenia i podnoszenia kwalifikacji, a zaangażowaniem w pracę duszpasterską, informuje przykład kieleckiej parafii. Od lat 60. do schyłku stulecia, 8 wikariuszy tamtejszej kolegiaty obejmowało swą opieką tylko niewielką część z ok. 5500 parafian. W latach 1597-1598 bractwa religijne odnotowano tylko w ok. 20% parafii, ich aktywizacja zaś w kolejnych latach postępowała opornie. Dostępne źródła sugerują, że nie było łatwo zaangażować świeckich w życie religijne parafii ponad niedzielną naukę podstawowych modlitw i ofertoria. Życie religijne, relacje duchownych i świeckich w prepozyturze kieleckiej drugiej połowy XVI wieku to nadal świat prowincji późnego średniowiecza. Tak bowiem jak na przełomie XIV/XV wieku, tak również dwa stulecia później program reformy życia religijnego sprowadzał się do umocnienia dyscypliny świeckich i duchownych.
8
Publication available in full text mode
Content available

Hermeneutyka pojęcia evangelical w Evangelical Catholicism George'a Weigla

80%
Wielgosz K.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2015
|
issue 29
249-264
EN
George Weigel, in his recent book Evangelical Catholicism, proposed a vision of the reform  of the life of the Church. Because this Catholic theologian is widely known and respected, his book was translated into many languages and influenced the discussion about the shape of Catholicism  in the 21st  century. It seems desirable to learn more about Weigel’s   proposal.The article is an attempt to analyze Weigel’s idea. In order to do so, we will try to scrutinize the full notion of the term evangelical, which describes the vision of Catholicism according to Weigel. For this reason the first section of the article contains a linguistic analysis of the different Polish equivalents of the English word: evangelical. The second section is a description of the vision of George Weigel. The third section answers the question if one can say that the vision of Catholicism by George Weigel has certain evangelical (that means: according to the basics of the Evangelical Movement) characteristics.The conclusion of the analysis undertaken in the article is that the vision of Catholicism presented by George Weigel is not only compatible with the Gospel but resembles in certain aspects the ideas of Evangelicalism. As such it can be helpful in the fostering of ecumenical dialog.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.