Search results

1

Smoleńska roszada 2010. Walka o wartości czy gry rzeczywistością

100%

Wróbel A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2013

|

issue 1(41)

167-183

EN

The study deals with the phenomenon of reality transformation by means of semantic modification and change of meanings of key concepts in narrative about the reality. It explains how political parties undertook such an attempt and the context of the transformation of this phenomenon as a result of the Smolensk plane crash and subsequent short-term replacement of before crash reality with a new reality constructed just after the event. Deals with relationship of Sapir-Whorf theory of Linguistic relativism with the concept of Social Construction of Reality by Berger and Luckman. The context of teoretical frame is the Jaroslaw Kaczynski’s presidential campaign of 2010 with the focus on key statements of the candidate and their changes over time. Concluding with the problem of disorder in the realities after the presidential elections and the consequences of which appeared to be completely different for the organization of the party than the general population.

PL

Tekst dotyczy problematyki zjawiska przemiany rzeczywistości za pomocą językowej manipulacji znaczeniami symboli i pojęć kluczowych dla narracji o rzeczywistości partii politycznych, w kontekście przemiany tego zjawiska na skutek katastrofy smoleńskiej i następującego po nim zjawiska krótkotrwałego zastąpienia rzeczywistości nową wytworzoną tuż po katastrofie. Przedstawia związek teorii relatywizmu językowego Sapira-Whorfa z koncepcją społecznego tworzenia rzeczywistości Bergera i Luckmana w kontekście próby uchwycenia kampanii prezydenckiej Jarosława Kaczyńskiego w paradygmacie konstruowania językowego rzeczywistości społecznej ze wskazaniem kluczowych wypowiedzi i ich zmiany w czasie, a także pozostawiony po wyborach bałagan w rzeczywistościach i jego konsekwencje, które ukazały się zupełnie inne dla organizacji partyjnych niż dla ogółu wyborców.

2

Przekład na styku kultur. Od translatorskiego pesymizmu do (niesymetrycznego) dialogu międzykulturowego

80%

Czech M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 41

|

issue 2/2

181-206

PL

Artykuł ukazuje różnorodne podejścia do przekładu jako działania społecznego zachodzącego na granicy porządków językowych i kulturowych. Zestawia ze sobą translatorski pesymizm wywodzący się z relatywizmu językowego oraz zdecydowanie bardziej optymistyczną koncepcję tłumaczenia jako dialogu międzykulturowego, mającą swoje źródło w hermeneutyce. Zwraca też uwagę na liczne asymetrie i kłopoty tkwiące w przekładowym dialogu na styku kultur. Ich ilustracją – przedstawioną w końcowej części artykułu – są zagadnienia związane ze strategiami obrony praw kulturowych w ramach przekładu w kontekstach kolonialnym i postkolonialnym.

3

Tłumacz komparatysta — tłumacz uwikłany w język. O dwóch „poezjotwórczych” kategoriach gramatycznych w języku polskim i słoweńskim

71%

Muszyńska-Vizintin A.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2014

|

vol. 5

|

issue 1

355-373

SL

Prevajalec kot posredovalec med izvirnikom in prevodom je oseba, ki istočasno deluje med dvema jezikoma, dvema kulturami in dvojno literarno dediščino, ki sta doživeli različen razvoj. Prevajalsko delo je podobno delu komparatističnemu (primerjanje, analiza besedil, raziskovanje literarnih in kulturnih kontekstov, razlik in podobnosti), torej lahko trdimo, da je prevajalec „idealen — komparativist” oziroma „komparativist — praktik”, ki se mora med celotnim postopkom prevajanja soočati z jezikovno in kulturno različnostjo. Pri prevajanju iz izvirnega v drug in drugačen jezik se razkriva jezikovnen relativizem, ki ga včasih ni mogoče premostiti. Različna narava jezikov se lahko pojavlja ne samo na nivoju semantike oziroma v pragmatični (ustvarjalni) uporabi (tako im.„ususu”), temveč tudi na področju slovnice: v slovničnih oblikah, katere omogočajo ustvarjanje določene pesniške „vizijnosti” v enem jeziku, ki — zaradi drugačnega slovničnega sistema — ni prevedljiva v drugačen jezik (npr. v poljščini: orodnik — instrumental, ki nima potrebe po uporabi predloga (z /s) ali v slovenščini: izjemna in ni prevedljiva več v druge jezike, „intimna” kategorija dvojine). Razlike med raznimi načinami jezikovne konceptualizacije so opazljive samo preko primerjalne analize med izvirnikom in prevodom, kar — v praktičnem dejanju — dela prevajalec, na področju teorije pa prevajalski kritiki.

EN

The translator as a mediator between the original and the translation is a person who is simultaneously working between two languages, two cultures and two literary heritages, which have experienced different developments. The work of translation is similar to that of comparativism (comparing, text analysis, exploration of literary and cultural contexts, differences and similarities), so it is possible to say that the translator is an ideal comparatist, or a „comparatist — practitioner”, who must cope with the diversity of languages and cultures during the whole process of translation. Translation from the original to another language reveals relativism, which sometimes cannot be overcome. The different linguistic nature may appear not only at the level of semantics, or in the pragmatic conventions, but also in the field of grammar: for example, grammatical forms, which enable the creation of a certain poetic “visionism” in the original language, do not allow translation into another language, as the latter uses a different grammatical system. Thus, the Polish instrumentalis, which does not need to use the preposition s/z, is untranslatable into Slovenian and, considering the same principle, the Slovenian “intimate” category of the dual form is untranslatable into other languages. The differences between the various linguistic conceptualization are observable only through a comparative analysis between the original and the translation, which — in practical action — is done by the translator, and — in theory — by the translation critics.

Refine search results

1 Nauka i Szkolnictwo Wyższe

1 Perspektywy Kultury

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Czech M.

1 Muszyńska-Vizintin A.

1 Wróbel A.

1 2023

1 2014

1 2013

Smoleńska roszada 2010. Walka o wartości czy gry rzeczywistością

Przekład na styku kultur. Od translatorskiego pesymizmu do (niesymetrycznego) dialogu międzykulturowego

Tłumacz komparatysta — tłumacz uwikłany w język. O dwóch „poezjotwórczych” kategoriach gramatycznych w języku polskim i słoweńskim