Search results

1

Ukryte, jawne, zaszyfrowane…Retrospekcje w filmie na tle teorii narracji Mieke Bal. Opowieść a retrospekcja

100%

Jakubowska M.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 117 Kino nieznane/ukryte

98-122

PL

Autorka bada filmowe retrospekcje jako wieloaspektowe techniki narracyjne na tle narratologii Mieke Bal. Kreśli szeroką ramę dla rozważań nad retrospekcją, co pozwala jej zbudować bazę różnych kontekstów narracyjnych, w jakie można wpisać odsłanianie wspomnień, pamięci i historii. Następnie podejmuje próbę krytycznej analizy teorii Bal, chcąc wskazać sprzeczności czy nieścisłości w jej rozważaniach. Podążając za holenderską badaczką, jako podstawowe założenie przyjmuje jej tezę, że system narracyjny składa się z tekstu, opowieści i fabuły. Autorka koncentruje się na relacji między opowieścią i retrospekcją. Analizuje różne aspekty temporalne opowieści na tle porządkowania sekwencyjnego. Łączy przy tym klasyfikację opartą o koncepcję podziałów zaproponowanych przez Bal z własnymi badaniami. Ponadto uzupełnia aspekty „opowieści o czasie przeszłym” o kilka problemów (np. od retrospekcji do antycypacji, retrospekcja kontra odwrócona chronologia, retrospekcja prosta/złożona, wiarygodna/niewiarygodna).

EN

The author examines film retroversions as multi-faceted narrative devices against the background of Mieke Bal’s narratology. She outlines a broad framework for reflection upon flashbacks, which allows her to build a set of various narrative contexts for discovering recollections, memory and history. She then attempts a critical analysis of Bal’s theory, seeking to point out contradictions or inaccuracies in her considerations. Following the Dutch theorist, the author takes her fundamental statement that the narrative system consists of text, story and fabula as a basic premise. The author focuses on the relationship between story and retroversion. She analyses different temporal aspects of story that characterize returns to the past against the background of sequential ordering. Consequently, she combines a classification based on Bal’s divisions with her own research. Additionally, she complements aspects of “stories about the past times” with some of her suggestions (e.g. from retroversion to anticipation, flashbacks vs. inverted chronology, simple/complex and reliable/unreliable retroversion).

2

Powojenna odbudowa miast w Polsce a retrowersja Starego Miasta w Elblągu

80%

Lubocka-Hoffmann M.

Ochrona Zabytków

|

2019

|

issue 1

35-71

PL

Odbudowa zespołów staromiejskich zniszczonych w wyniku II wojny światowej przebiegała w czterech etapach. W pierwszym (do połowy lat 50. XX w.) z rozmaitym skutkiem odtwarzano historyczne formy urbanistyczne i architektoniczne oraz funkcje ośrodków (np. Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Olsztyn, Jelenia Góra). Drugi etap (do 1960 r.), zapoczątkowany odbudową Szczecina, charakteryzował się zniekształcaniem dawnych form urbanistycznych, nikłym zachowaniem dawnych funkcji i nieudaną próbą harmonizowania z architekturą historyczną nowej architektury, wznoszonej w technologii szkieletowej. W trzecim etapie (do początku lat 80.) całkowicie zrezygnowano z odtwarzania dawnych form urbanistycznych i funkcji zespołów. Nowa modernistyczna architektura realizowana w technologii wielkiej płyty wyeliminowała ze starych miast tradycję, jakość i estetykę; pozbawiła je tożsamości kulturowej (np. Malbork, Pasłęk, Piła, Kołobrzeg). Czwarty etap zapoczątkowała na początku lat 80. odbudowa Starego Miasta w Elblągu, przeprowadzona nowatorską metodą nazwaną retrowersją (np. Podzamcze w Szczecinie, Wyspa Spichrzów w Gdańsku, Kołobrzeg). Charakteryzują ją duże, interdyscyplinarne badania naukowe poprzedzające prace budowlane, możliwie dokładne odtworzenie planu urbanistycznego, współczesne formy architektoniczne nowych kamienic stawianych na średniowiecznych fundamentach i przywrócenie starym miastom funkcji centralnych i reprezentacyjnych.

EN

Old-town areas destroyed in World War II were rebuilt in four stages. At the first stage (up to the mid-1950s), old urban-planning and architectural forms were reconstructed and historic functions were restored, with various effects (e.g. Warsaw, Gdańsk, Wrocław, Olsztyn, Jelenia Góra). The second stage (up to 1960), which started with the rebuilding of Szczecin, was characterised by distortion of old urban forms, hardly any preservation of former functions, and a failed attempt at combining historic architecture with new architecture based on frame structures. At the third stage (up to the early 1980s), the idea of restoring old urban forms and functions was abandoned altogether. New modernist architecture using the large prefabricated panel technology eliminated tradition, quality, and aesthetics from old towns, depriving them of their cultural identity (e.g. Malbork, Pasłęk, Piła, Kołobrzeg). The fourth stage commenced with the rebuilding of the Old Town in Elbląg in the early 1980s, carried out using the innovative method of retroversion (e.g. the Castle Grounds in Szczecin, Granary Island in Gdańsk, Kołobrzeg). It is characterised by extensive interdisciplinary research preceding any construction works, precise reconstruction of the urban plan, modern architectural forms of new tenement houses erected on medieval foundations, and the restoration of central and representative functions to old towns.

3

Retrowersja w Elblągu – próba krytycznego spojrzenia na tendencje w odbudowie miast historycznych

70%

Domino M. H.

Ochrona Zabytków

|

2017

|

issue 1

103-127

PL

Wynik odbudowy Starego Miasta w Elblągu metodą tzw. retrowersji pozostaje daleki od celu, jakim było przywrócenie zabytkowego klimatu tworzonego od wieków krajobrazu kulturowego miasta. W oparciu o powierzchowną i wieloznaczną w interpretacji teorię konserwatorską, pozornie odwołującą się do historii miejsca, dano w praktyce spory zakres dowolności w projektowaniu budynków. W efekcie powstała w tym miejscu architektura chaotyczna, ahistoryczna, w głównej mierze szablonowa i jednorodna, która nie tylko nie przywróciła historycznej sylwetki Starego Miasta, ale wprowadziła nową, obcą jakość. Działania te były albo aprobowane, albo zbywane obojętnością, co jest skutkiem nie tylko marginalnej świadomości znaczenia dziedzictwa kulturowego tego obszaru Polski, jak i samej zmiany statusu zabytku oraz atmosfery okresu po transformacji ustrojowej, naznaczonej przewagą myślenia pragmatyczno-inwestycyjnego.

EN

The result of the reconstruction of the Elbląg Old Town through the use of a method known as retroversion remains a far cry from its objective – the recreation of the historic atmosphere inherent in the cultural landscape of the town which has formed over the course of centuries. Based on a superficial conservation theory which allowed many different interpretations to be applied and which only ostensibly referred to the history of the site, the architects were practically given free rein while designing individual buildings. The resulting architecture is chaotic and inconsistent with historical design principles, being mostly rather bland and uniform; not only was the historic appearance of the Old Town not restored, but the project has in fact introduced a new, alien quality to the historic site. These design decisions, however, have either met with indifference or with outright approval – a consequence not only of the minimal awareness of the significance of cultural heritage of this part of Poland, but also of the change in the status of historic monuments as such and of the situation in the country after the period of systemic transformation, dominated by pragmatic and profit-oriented approach.

Refine search results

2 Ochrona Zabytków

1 Kwartalnik Filmowy

1 Domino M. H.

1 Jakubowska M.

1 Lubocka-Hoffmann M.

1 2022

1 2019

1 2017

Ukryte, jawne, zaszyfrowane…Retrospekcje w filmie na tle teorii narracji Mieke Bal. Opowieść a retrospekcja

Powojenna odbudowa miast w Polsce a retrowersja Starego Miasta w Elblągu

Retrowersja w Elblągu – próba krytycznego spojrzenia na tendencje w odbudowie miast historycznych