Search results

1

Małgorzata Karkocha, Obraz Francji w dobie rewolucji na łamach prasy warszawskiej z lat 1789–1794, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011

100%

Stroynowski A., Akademia Jana Długosza w Częstochowie

Przegląd Nauk Historycznych

|

2012

|

vol. 11

|

issue 2

2

Kult Najświętszego Serca Jezusa jako reakcja na rewolucję francuską

100%

Walkusz J.

Sympozjum

|

2015

|

issue 1(28)

9-27

EN

The activity of St. John Eudes and the mystical experiences of Margaret Mary Alacoque in the late seventeenth century contributed to the development of the devotion to the Sacred Heart of Jesus. And although quite soon the Apostolic Capital met with requests to establish a special celebration of the Sacred Heart of Jesus, it was not until 1765 when Clement XIII approved, only for Poland, a mass form and the Office of the breviary of the Heart of Jesus, while allowing circumvention of the holiday in the Republic. However, the outstanding revival of the cult of the Sacred Heart took place in France in the era of the French Revolution as a spontaneous reaction to the atrocities, godless rights and the anti-church and anti-Christian activities as a whole. That is why Pius IX in 1856 extended the feast to the whole Church, and his successor made it a first class holiday. Since then, the spreading cult of the Sacred Heart of Jesus, as a response to all forms of secularism and secularization programs, is associated with expiation, remuneration and devotion to God's Heart.

3

Wierszowana historiozofia wolności (1773-1830)*

75%

Waśko A.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 6

55-75

PL

Tematem artykułu są związki poezji polskiej epoki oświecenia i wczesnego romantyzmu ze współczesną filozofią dziejów. Obok tematyki historii narodowej w poezji polskiej tego okresu daje się zauważyć także zainteresowanie historią powszechną ludzkości. Poeci polscy starają się określić pozycję Polski – dawnej i współczesnej – w historii powszechnej. Ukazują przebieg dziejów ludzkości oraz w różny sposób odpowiadają na pytanie, czym są dzieje i czy rządzą nimi jakieś stałe prawa. Franciszek Karpiński (1741-1825), wybitny reprezentant sentymentalizmu, opłakuje upadek złotej wolności szlacheckiej po I rozbiorze Polski (1772) oraz ukazuje historię, zgodnie z poglądami Jana Jakuba Rousseau, jako proces stopniowego upadku wolności w miarę oddalania się od pierwotnego stanu natury. Jakub Jasiński (1761-1794) uważa z kolei, że wolność jest prawem naturalnym człowieka, a historia spełni swój cel, gdy prawo to zostanie przywrócone dzięki zwycięstwu rewolucji francuskiej i polskiego powstania przeciwko zaborcom. Julian Ursyn Niemcewicz (1757-1841) twierdzi natomiast, że postęp nie jest możliwy, bo natura ludzka jest pełna wad, a historia ludzkości to „Boże igrzysko”. Adam Mickiewicz (1798-1855) i Juliusz Słowacki (1809-1849), najwybitniejsi poeci polskiego romantyzmu, przedstawiają dzieje powszechne jako postęp wolności. Młody Mickiewicz w roku 1822 utożsamia postęp z realizacją haseł rewolucji francuskiej, choć krytycznie ocenia jej przebieg. Natomiast Słowacki w okresie powstania listopadowego (1830) za ideał ustroju gwarantującego wolność jednostki i narodu uznaje brytyjską monarchię konstytucyjną. Analizowane w artykule wiersze dowodzą, że poeci polscy rozpatrują sprawę polską na tle historii powszechnej. Ich spektrum ideowe obejmuje staropolską tradycję republikańską i myśl Rousseau (Karpiński), hasła rewolucji francuskiej (Jasiński, Mickiewicz) oraz liberalizm brytyjski (Słowacki). Niemcewicz natomiast jest pesymistą i nie wierzy w postęp.

4

Różnica między zachodnioeuropejską a niemiecką koncepcją nacjonalizmu

63%

Ziętek-Wielomska M.

International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal

|

2021

|

vol. 27

|

issue 1

237-256

EN

Scientific research leaves no doubt that criminal National Socialism is not an archetype of nationalism or a national doctrine. It is a common view that the nationalist ideology was born in revolutionary France and the United States of America. For political reasons, the truth about the diametrically different nature of Western nationalism – primarily French and Anglocentric – on the one hand, and German on the other, is blurred. In the era of the spread of globalist cosmopolitanism ideology, national ideas are treated as the greatest danger to the progress of humanity.

PL

Badania naukowe nie pozostawiają wątpliwości, że zbrodniczy narodowy socjalizm nie jest archetypem nacjonalizmu ani doktryną narodową. Powszechnie uważa się, że ideologia nacjonalistyczna narodziła się w rewolucyjnej Francji i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Z powodów politycznych zaciera się prawda o diametralnie odmiennym charakterze zachodniego nacjonalizmu – przede wszystkim francuskiego i anglocentrycznego – z jednej strony, a niemieckiego z drugiej. W dobie rozprzestrzeniania się ideologii globalistycznego kosmopolityzmu idee narodowe traktowane są jako największe zagrożenie dla postępu ludzkości.

5

Wojna i ekonomia w państwie Fichtego

63%

Wójcik B. K.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2021

|

vol. 69

20-34

EN

The aim of the article is to examine relation of war and economy in Fichte’s social philosophy, based on “The Closed Commercial State”. The first part describes autarchic and rational concept of state, which has some common ideas with the doctrine of Gracchus Babeuf. Fichte’s political views are characterized as “republican socialism” and contrasted with Immanuel Kant’s liberal agenda. The second part examines the economical and geopolitical causes of war. Fichte strongly criticizes the awakening of the global capitalist market. To conclude, on the one hand, the idea of closed state guarantees the internal peace in the society and external peace between nations, but on the other hand, Fichte – as the great admirer of the French Revolution – sometimes justifies the necessity of war.

PL

Celem artykułu jest analiza pojęcia wojny i jej związków z ekonomią w filozofii społecznej J.G. Fichtego, w oparciu o „Zamknięte państwo handlowe”. W pierwszej części naszkicowany zostaje model autarkicznego i racjonalnego państwa, który posiada pewne podobieństwa z projektem politycznym Grakchusa Babeufa. W tym kontekście poglądy polityczne Fichtego zostają określone mianem „socjalizmu republikańskiego” w kontraście do liberalnej doktryny Immanuela Kanta. W drugiej części zbadane zostają ekonomiczne i geopolityczne przyczyny wojny. Filozof przede wszystkim krytykuje rodzący się globalny rynek kapitalistyczny. Podsumowując, dla Fichtego idea zamkniętego państwa ma gwarantować pokój tak wewnętrzny, jak zewnętrzny. Jednak filozof będący admiratorem rewolucji francuskiej, dopuszcza sytuacje, gdy wojny są etycznie usprawiedliwione.

6

Alexandre Lenoire i jego Musée des Antiquités et Monuments Français

63%

Białonowska M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2007

|

vol. 88

5-19

DE

Die letzten beiden Jahrzehnte des 20. Jahrhunderts zeichneten sich durch eine Entwicklung der Mediävistik aus, d.h. zahlreicher Untersuchungen zum Thema der Geschichte des Interesses am Mittelalter. In diesem Zusammenhang lohnt es sich, die Geschichte des Musée des Antiquités et Monuments Francais sowie die Silhouette seines Gründers Alexandre Lenoir auf dem Hintergrund des Interesses an der mittelalterlichen Kultur in der zweiten Hälfte des 18. und im 19. Jahrhundert in Frankreich zu erwähnen. Der französische Museologe, Schriftsteller und Archäologe Alexandre Lenoir (1761-1839) gründete 1796 das Musée des Monuments Francais in Paris, in dem er die vor dem revolutionären Vandalismus geretteten Objekte ausstellte. Ein Viertel von ihnen stammten aus der Zeit des Mittelalters. Das war das erste Museum, welches Werke der vorher völlig verkannten mittelalterlichen Kunst ausstellte. Zweifellos hat diese Institution eine bedeutsame Rolle bei der Weckung und Entwicklung des Interesses an der Kultur des Mittelalters und ihrer Erforschung gespielt. Außerdem kam dort zum ersten Mal eine Ausstellung in chronologischer Ordnung zur Anwendung, was damals ein völliges Novum darstellte, deren Autor A. Lenoir selbst war. Im Musée des Monuments Francais wurden ausschließlich Werke der französischen Kunst ausgestellt. In diesem Sinne trug es zur Weckung des national-historischen Bewusstseins in Frankreich bei und bildete einen Gegensatz zum Musée du Louvre, das einen gesamteuropäischen und universalen Charakter besaß. Das Wirken von A. Lenoir und seines Musée des Monuments Francais weckte von Anfang an ein starkes Interesse. Zu seinen Befürwortern gehörten u.a. F. Guizot, G. P. de Barante, A. Thierry, J. Michelet, F. Arago und L. Courajod. Dagegen traten als Gegner u.a. A. Quatremčre de Quincy, F. Chateaubriand, L. P. Deseine und E. Viollet-le-Duc in Erscheinung. Die scharfe Kritik an A. Lenoirs Wirken führte1816 zur Schließung des Musée des Monuments Francais. Obwohl das Musée des Monuments Francais nur 20 Jahre lang existierte, beeinfl usste es die Entwicklung der im 19. Jahrhundert entstehenden Kunstmuseen sowie die Gestalt der Privatsammlungen. Die wichtigste davon war die Kollektion von A. du Sommerand, die 1843 zum Musée des Thermes et de l´Hotel de Cluny umgestaltet wurde (kurz Musée de Cluny genannt), welches als der natürliche Erbe des Museums von A. Lenoir galt.

7

Divorce in French Law Between 1792 and 1816

63%

Pomianowski P.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

During the Ancien Régime in France, marriage was indissoluble and only separation was allowed. The Constitution of 1791 declared that marriage was only a civil contract (the principle of the indissolubility was rejected). The law of 1792 abolished separation and allowed to get a divorce, which was easily accessible – even incompatibility of temperament could be a reason for untying a marriage knot. During Robespierre’s rules, liberal law of 1792 was even more liberalized. After the Thermidorian Reaction, conditions of obtaining a divorce were tightened but the law in that matter was still liberal. It was not until the introduction of the Law of 1803, that the number of grounds for a divorce was limited. In 1804, the Law of 1803 became the part of the Code Civil.

PL

W absolutystycznej Francji – zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego – uznawano nierozerwalność małżeństwa (dopuszczalna była jedynie separacja), natomiast konstytucja z 3 września 1791 r. stanowiła, że małżeństwo jest kontraktem cywilnym. Rok później Legislatywa postanowiła znieść separację i ustanowić rozwód. Podstawy rozwiązania małżeństwa były liczne, znalazła się wśród nich nawet niezgodność charakterów. Za rządów jakobinów w czasie dyktatury Robespierre’a prawo z września 1792 r. zostało jeszcze zliberalizowane, jednak po przewrocie thermidoriańskim odwołano zmiany, które do ustawy rozwodowej wprowadzili jakobini. Z kolei nowa ustawa z 1803 r. (następnie włączona do kodeksu cywilnego) poważnie ograniczyła liczbę podstaw rozwodowych i sprawiła, że stał się on znacznie trudniej osiągalny. Po restauracji Burbonów rozwód został usunięty z francuskiego systemu prawnego.

8

To rescue the king of France. The actions of the Stockholm court on the international stage in the years 1791–1792

63%

Anusik Z., Bartosiewicz A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

170-183

PL

W artykule opisano próby ratowania monarchii francuskiej podejmowane przez Gustawa III, ówczesną sytuację polityczną w Europie oraz stosunek poszczególnych mocarstw europejskich do rewolucji francuskiej. Autorzy starają się ukazać wzajemne powiązania polityki dworu sztokholmskiego wobec rewolucyjnej Francji oraz działań króla Szwecji w Europie Środkowej i Wschodniej. Artykuł wykorzystuje często pomijane źródła, jak korespondencja szwedzkich dyplomatów z Petersburga, Madrytu i Warszawy czy też archiwalia z Riksarkivet w Sztokholmie. Stanowi tym samym cenne uzupełnienie badań prowadzonych nad opisywanym problemem przez współczesnych badaczy zagadnienia.

EN

The article describes Gustav III’s attempts to save the French monarchy, the then political situation in Europe, and the attitude of individual European powers to the French Revolution. The authors try to show a close relation between the policy of the Stockholm court towards revolutionary France and the actions of the king of Sweden in Central and Eastern Europe. The study uses hitherto neglected sources such as correspondence of Swedish diplomats from St Petersburg, Madrid and Warsaw, or records found in the Riksarkivet in Stockholm. Thus, the presented article should fill the existing research gap in the abovementioned area of interest.

9

Zamach na życie króla Szwecji Gustawa III z dnia 16 marca 1792 r. Geneza, przebieg, konsekwencje

62%

Anusik Z.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue 2

115-136

EN

The assassination attempt on the life of King Gustav III of Sweden on March 16, 1792 was an event that aroused great interest among both his contemporaries and posterity. This issue has been discussed in numerous historical works. However, it has not been discussed by any Polish historian yet. The author, who has been researching the history of Sweden during the reign of Gustav III for several decades, on the basis of the most important printed sources, the literature on the subject and his own archival studies, presents the genesis of this assassination attempt broadly understood, the formation of a conspiracy originally aimed at deposing Gustav III, the course of events at the masquerade ball in the Stockholm Opera House, the investigation against the regicides, and the last days of the king, who died on March 29, 1792. The conclusion contains information about the history of Sweden in the first months of the regency Charles, Duke of Södermanland, and all the political consequences of the tragic death of the ruler who had a chance to play a significant role internationally in the turbulent 1890s.

PL

Zamach na życie króla Szwecji Gustawa III dokonany w dniu 16 marca 1792 r. był wydarzeniem, które wzbudziło ogromne zainteresowanie tak współczesnych, jak i potomnych. Problem ten doczekał się omówienia w licznych pracach historycznych. Nie doczekał się jednak opracowania napisanego przez polskiego historyka. Autor, od kilkudziesięciu lat zajmujący się badaniem dziejów Szwecji w dobie panowania Gustawa III, na podstawie najważniejszych źródeł drukowanych, literatury przedmiotu oraz własnych badań archiwalnych, przedstawia szeroko pojętą genezę tego zamachu, zawiązanie sprzysiężenia, którego pierwotnym celem było odsunięcie Gustawa III od władzy, przebieg wydarzeń na balu maskowym w sztokholmskiej operze, śledztwo przeciwko królobójcom oraz ostatnie dni króla, który zmarł 29 marca 1792 r. W zakończeniu pojawiają się informacje o dziejach Szwecji w pierwszych miesiącach regencji sprawowanej przez Karola ks. Södermanlandii oraz o wszystkich następstwach politycznych tragicznej śmierci władcy, który miał szansę odegrania doniosłej roli na arenie międzynarodowej w burzliwych latach dziewięćdziesiątych XVIII w.

10

Czekając na generała Moncka. Źródła Burke’owskiej teorii rewolucji

51%

Tulejski T.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 105

107-124

PL

Edmund Burke, angielski mąż stanu, teoretyk polityki i filozof jest ojcem założycielem politycznego konserwatyzmu. Jego Rozważania o rewolucji we Francji – święta księga konserwatyzmu – jest jednym z najbardziej znanych intelektualnych ataków na rewolucję francuską. Jednakże pamflet ten jest również doskonałym studium samej rewolucji. W niniejszym artykule autor bada źródła Burke’owskiej teorii rewolucji i dynamiki procesu rewolucyjnego. Dowodzi, że jego myśl jest zakorzeniona w filozofii politycznej i filozofii historii Dawida Hume’a. Jest prawdopodobnie zaskoczeniem, że Burke, formułując swe polityczne zasady, bazował w dużym stopniu na pismach historycznych Hume’a – swego największego politycznego wroga. Lecz w refleksjach Hume’a dotyczących Wielkiej Rebelii możemy odnaleźć pierwszą analizę rewolucji w nowoczesnym znaczeniu jako wydarzenia społecznego, politycznego i religijnego o nadzwyczajnym charakterze. Opisując rewolucyjnych purytanów, Hume odkrył, że niekontrolowany, wytrwały i niebezpieczny duch innowacji prowadzi do destrukcji ładu społecznego. W końcu, zaczynając od przesadnego pragnienia wolności, naród popadł w najskrajniejszą niewolę. Spostrzegł również, że rewolucję wywołują siły umiarkowane, kończą zaś radykałowie. Dlatego, czytając Historię Anglii, Burke mógł w roku 1789 przewidzieć następne akty francuskiego dramatu, ponieważ zdał sobie sprawę, że francuscy rewolucjoniści byli podobni do angielskich z czasów rewolty purytańskiej. Autor zatem dowodzi, że polityczne proroctwo Burke’a byłoby niemożliwe bez obserwacji rewolucyjnej dynamiki, której dokonał Hume.

EN

Edmund Burke, an English statesman, a political theorist, and a philosopher is the founding father of political conservatism. His Reflections on the Revolution in France – the holy book of conservatism – is one of the best known intellectual attack against the French Revolution. However this pamphlet is also a perfect study of a revolution itself. In this article the Author examines the sources of Burke an theory of revolution and the dynamics of revolutionary process. He argues, that his thought is rooted in David Hume’s political philosophy and his philosophy of history. Perhaps the surprising fact is that Burke by formulating his political principles found it possible to profit to an even greater extent from the historical writings of Hume – his greater political enemy. But in Hume an reflections on the Great Rebellion we can find the first analysis of revolution as social, political and religious extraordinary event in modern sense. Describing the revolutionary Puritans Hume discovered, that uncontrolled, obstinate, and dangerous spirit of innovation inclined to destruction of social order. In the end, starting from the exaggerated pursuit of liberty, the nation fell into the most abject servitude. But he also observed that although revolution is triggered by some moderate powers, it is completed by radicals. Therefore reading his History of England in 1789 Burke could have foreseen the next acts of the French drama, because he realized, that French revolutionaries were similar to English ones during the Puritan Revolution. So the Author argues, that Burke an political prophecy would be impossible without Hume’s observations of revolutionary dynamics.

11

Polityczność metodologii a polityczność przedrewolucji. Tocqueville, emancypacja i krytyka konserwatywnej historiografii

51%

Klimont G.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 23

|

issue 1

24-61

EN

This article presents a critique of mechanisms employed by conservative historiography. It is grounded in an analysis of selected discussions in the field of social history which focus on the last period of the Ancien Régime. Furthermore, the article presents a methodological and conceptual analysis of contemporary historical polemics. The aim is to transform problems that are typically considered as strictly historical into philosophical problems and to identify their political stakes. As a result, schemes implicit to conservative narration are sketched, and ideas for an interdisciplinary, emancipatory historiography are discussed. The envisioned perspective would simultaneously draw from the achievements of history from below, leftist macro-history and a philosophical critique of history.

PL

Artykuł stanowi próbę krytyki mechanizmów konserwatywnej historiografii na przykładzie wybranych dyskusji w obrębie historii społecznej dotyczących ostatnich lat ancien régime’u. Współczesne spory historyków i historyczek zostają zanalizowane pod kątem metodologicznym i pojęciowym. Celem artykułu jest ufilozoficznienie problemów przypisanych do pola historycznego oraz rozpoznanie ich stawek politycznych. Efektem tych analiz jest wypracowanie bardziej uniwersalnych schematów krytyki narracji konserwatywnej w historiografii oraz przedstawienie paru wskazówek do pisania interdyscyplinarnej historiografii emancypacyjnej, która twórczo czerpałaby z tradycji lewicowej makrohistorii, filozoficznych krytyk historii i historii oddolnej.

12

Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji

51%

Mękarski A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2020

|

issue 12

EN

This article deals with Rozważania o wojnie domowej (Reflections on the Civil War), the last book by Paweł Jasienica, an essayist and acclaimed history writer known mainly for his books on the history of Poland. The article offers analysis of both the work and its reception. In executing the first task, the author focuses on extracting the critique of the communist ideology which Jasienica included, in some veiled way, in his account of the main topic to which his last book is devoted – the Vendée rebellion of 1793. In the article Jasienica is shown to have used his account of one of the episodes of the French revolution to criticise the PRL’s political system, arguing, one should add, in favour of replacing it with liberal democracy. Analysis also shows that the reception of Jasienica’s work was significantly mediated by the ideological preferences of its reviewers.

PL

Przedmiotem artykułu są Rozważania o wojnie domowej, ostatnia książka Pawła Jasienicy, eseisty i uznanego pisarza historycznego, znanego głównie z książek o historii Polski. Artykuł proponuje analizę książki i jej recepcji. Realizując pierwsze zadanie, autor skupia uwagę na krytyce ideologii komunistycznej, którą Jasienica w nieco zawoalowany sposób włączył do opisu głównego przedmiotu swej ostatniej książki – powstania w Wandei w 1793 r. W artykule wykazano, że Jasienica wykorzystał opis jednego z epizodów rewolucji francuskiej do krytyki systemu politycznego PRL, opowiadając się, należy dodać, za jego zastąpieniem przez demokrację liberalną. Analiza ukazuje także, że recepcja dzieła Jasienicy była w istotnym stopniu zapośredniczona przez preferencje ideologiczne recenzentów.

13

Kontrrewolucyjna idea Europy. Rozważania Edmunda Burke’a o tożsamości europejskiej

51%

Rydz R.

Rocznik Europeistyczny

|

2017

|

issue 3

111-126

PL

1 listopada 1790 r. w Londynie został opublikowany jeden z najważniejszych tekstów osiemnastowiecznej brytyjskiej myśli politycznej. Autorem dzieła znanego pod skróconym tytułem jako Rozważania o rewolucji we Francji był Edmund Burke — jeden z najbardziej znanych wigowskich posłów zasiadających w Izbie Gmin. Choć Burke w Rozważaniach występował przede wszystkim jako obrońca brytyjskiego porządku i zwyczaju politycznego, to zarówno w tym dziele, jak i wielu następnych tekstach można zauważyć, że przedmiotem jego troski była także wspólnota europejska. Wydaje się, że autor Rozważań jako jeden z pierwszych przedstawicieli ówczesnego świata polityki dostrzegł w rewolucyjnej gorączce rozprzestrzeniającej się z Paryża groźbę dla całej Europy. Owo niebezpieczeństwo Burke porównywał, z jednej strony, do fali barbarzyństwa, która zalała Rzym i zniszczyła cywilizację antyczną w okresie wędrówki ludów, z drugiej zaś — przypisywał mu cechy rewolucji religijnej, podobnej do tej, któ-ra podzieliła kontynent w XVI i XVII stuleciu. Było to więc w jego opinii podwójne zagrożenie, które mogło zniszczyć zarówno podstawy materialne Europy, jak i jej kościec kulturowy.

EN

On 1st November 1790, one of the most important texts of the 18th century British political thought was published in London. The author of the work, known under the shortened title as Reflections on the Revolution in France, was Edmund Burke, one of the best-known Whigs sitting in the House of Commons. Although in Reflections Burke was above all a defender of the British order and political custom, it can be noticed, both in this work and many subsequent texts, that he was also concerned for European community. It seems that the author of Reflections was among the first representatives of the world of politics at that time who viewed the revolutionary fever that was spreading from Paris as a threat to the whole Europe. Burke compared this danger, on the one hand, to the Barbarian wave that had flooded Rome and destroyed the antique civilisation in the Migrations Period, while on the other hand he ascribed it characteristics of a religious revolution, similar to the one that divided the continent in the 16th and 17th centuries. Thus, it was, in his opinion, a double threat. It could destroy both the material foundations of Europe and its cultural core.

14

Ojciec Jacek Woroniecki: Filozoficzne źródła i konsekwencje Rewolucji Francuskiej

51%

Kryk M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

197-213

EN

This article attempts to present the philosophical perspective of the causes of the French Revolution in terms of the eminent Polish ethicist and philosopher Fr Jacek Woroniecki. The thread of the revolution, in terms of its causes and consequences, is constantly present in the work of the Polish Dominican. Revolutionary according to Father Woroniecki is everything that reverses the natural relationship between things, destroys the inherent order of things, puts the interest of the part above the interest of the whole in social life, threatening to collapse the social organism. According to Woroniecki, individualism is the subsoil of the revolutionary element. Although present in the history of human thought, as a consequence of original sin, individualism experienced its apogee in the age of the Reformation. Luther's metaphysical egoism, defined by Maritain as self-centeredness, eventually penetrated all areas of human life, breaking social bonds. Descendant of Luther's egocentrism, Descartes, systematized Luther's thoughts in the intellectual field. Thanks to him, particularistic ideas prevailed over the traditional, universalist view of the social dimension of the progress of human thought. Another of the thinkers whose views have become a source of revolution is according to Father Woroniecki J.J. Rousseau. His sentimentalism, which is like a complement to Luther's egocentrism, in comparison with the views of Descartes, is the pinnacle of individualism in modern philosophical thought. These individualistic, anti-social currents, which were a consequence of the rejection of the philosophy of being, contributed to the complete decline of philosophical thought in the eighteenth century, thus paving the way for doctrinaires. Woroniecki accurately interprets utopian revolutionary slogans and points to the danger of apparent counterbalance to these trends, which was sought in the nineteenth century. Under the cloak of freedom, he unmasks individualist liberalism, the medicine for which socialism was to become. Then he points to envy as the foundation of egalitarianism, which, based on radicalism, became the driving force behind all totalitarianisms. He then exposes humanitarianism, which strikes at patriotism and in the name of universal slogans breaks social bonds. As an antidote to these threats, Father Woroniecki points to the doctrine of St. Thomas Aquinas as a synthesis of the thoughts of the entire human race, based on objective data of being and truth, which, with its universalism, objectivity and realism, transcends all partial systems and thus provides the basis for the unity of social life.

15

Polityka i dyscyplinowanie widowisk: Opera w rewolucyjnej Francji w latach 1789–1794

51%

Mosakowski M.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 1

161-179

EN

This article discusses the ways in which performances were disciplined in revolutionary France between 1789 and 1794. It presents the socio-political contexts of two legal acts regulating the production and staging of plays: the relatively liberal Le Chapelier Law of 13 January 1791 and the repressive Decree of the National Convention of 2 August 1793, which turned French theater and opera into a propaganda platform of the Jacobin regime, imposing ideology and topics on the artists. The artistic practice of the time is illustrated by two operas: Étienne Nicolas Méhul’s Hadrian, Emperor of Rome and François-Joseph Gossec’s The Triumph of the Republic. The former was suspended one day before the premiere, scheduled for 13 March 1792, as the Paris Commune deemed it overtly monarchical and politically incorrect in a France where the foundations of the Bourbon monarchy were already shaking, and the extremely polarised public sentiment was about to pave the way towards a republic. The latter was composed shortly after the fall of the monarchy and staged in early 1793. The Triumph of the Republic set new aesthetic standards for French republican and patriotic opera. Gossec’s work is discussed as an example of the principles of the new cultural politics of the Jacobin dictatorship, based on unprecedented repression and censorship.

PL

Artykuł dotyczy dyscyplinowania widowisk w rewolucyjnej Francji w latach 1789–1794. Przedstawiono w nim społeczno-polityczne konteksty dwóch aktów prawnych regulujących produkcję i wystawianie sztuk – względnie liberalnej ustawy Le Chapeliera z 13 stycznia 1791 oraz represyjnego Dekretu Konwentu Narodowego z 2 sierpnia 1793, który zmienił francuski teatr i operę w tubę propagandową jakobińskiego reżimu, narzucając twórcom ideologię i treści. Praktykę artystyczną tamtych lat zaprezentowano na przykładzie dwóch oper: Hadrian, cesarz Rzymu Étienne’a Nicolasa Méhula oraz Tryumf Republiki François-Josepha Gosseca. Pierwsze dzieło zawieszono w przeddzień premiery zaplanowanej na 13 marca 1792, ponieważ Komuna Paryża uznała je za jawnie monarchiczne i politycznie niepoprawne we Francji, w której chwiały się już podstawy burbońskiej monarchii, zaś skrajnie spolaryzowane nastroje społeczne zaczęły torować drogę ku republice. Drugie dzieło zostało skomponowane tuż po upadku monarchii i wystawione na początku 1793 roku. Tryumf Republiki wyznaczył nowe standardy estetyczne francuskiej republikańskiej i patriotycznej opery. Dzieło Gosseca jest ujęte w artykule jako przykład zasad nowej polityki kulturalnej jakobińskiej dyktatury, opartej na bezprecedensowych represjach i cenzurze.

16

Rewolucja francuska wobec Kościoła katolickiego w okresie Konwencji (1792–1795)

45%

Dmochowski T.

Cywilizacja i Polityka

|

2016

|

vol. 14

|

issue 14

308-326

EN

The paper presents and analyzes the attitudes and subsequent legal actions of the French authorities against of the Catholic Church in institutionally separated period of the National Convention (1792–1795).

PL

Artykuł przedstawia i analizuje stosunek i działania prawne władz francuskich wobec Kościoła katolickiego w wydzielonym instytucjonalnie okresie Konwencji (1792–1795).

Refine search results

Małgorzata Karkocha, Obraz Francji w dobie rewolucji na łamach prasy warszawskiej z lat 1789–1794, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011

Kult Najświętszego Serca Jezusa jako reakcja na rewolucję francuską

Wierszowana historiozofia wolności (1773-1830)*

Różnica między zachodnioeuropejską a niemiecką koncepcją nacjonalizmu

Wojna i ekonomia w państwie Fichtego

Alexandre Lenoire i jego Musée des Antiquités et Monuments Français

Divorce in French Law Between 1792 and 1816

To rescue the king of France. The actions of the Stockholm court on the international stage in the years 1791–1792

Zamach na życie króla Szwecji Gustawa III z dnia 16 marca 1792 r. Geneza, przebieg, konsekwencje

Czekając na generała Moncka. Źródła Burke’owskiej teorii rewolucji

Polityczność metodologii a polityczność przedrewolucji. Tocqueville, emancypacja i krytyka konserwatywnej historiografii

Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji

Kontrrewolucyjna idea Europy. Rozważania Edmunda Burke’a o tożsamości europejskiej

Ojciec Jacek Woroniecki: Filozoficzne źródła i konsekwencje Rewolucji Francuskiej

Polityka i dyscyplinowanie widowisk: Opera w rewolucyjnej Francji w latach 1789–1794

Rewolucja francuska wobec Kościoła katolickiego w okresie Konwencji (1792–1795)