Search results

1

Etyka seksualna, małżeństwo i rodzina jako zniewolenie czy ostoja prawdziwej wolności? Analiza obrony małżeństwa i rodziny w pismach Gilberta Keitha Chestertona

100%

Laskowska E.

Analecta Cracoviensia

|

2021

|

vol. 53

57-71

EN

The cultural revolution proceeds through history bringing liberation to the oppressed man. After liberating him from the oppression of the social class, it proclaims liberation from cultural norms, sexual ethics, unbreakable marriage, the difficulties caused by having a family, and even the liberation of a person from his or her own specific gender. But is it really a liberation? According to Gilbert Keith Chesterton, who witnessed the beginnings of social changes that took place at the turn of the 19th and 20th centuries, the revolution in manners may lead to a more sophisticated form of bondage – the bondage of the mind. The article examines the defense of sexual ethics, marriage and family as presented by Chesterton in his writings, trying to answer the questions: can Chesterton’s voice be relevant and intriguing today; can it complement the present discussion with a new point of view. The article indicates that the writer changes the perspective. He points that it is not Catholic sexual ethics, the indissolubility of marriage and the family that enslave man. But the constant changes, sexual freedom and divorce lead to the weakening of human will and intellectual enslavement. Because true freedom is hidden in a non-obvious and paradoxical way precisely in adherence to sexual ethics, a stable marriage and family, which are not only Christian but also extremely rational ideals.

PL

Rewolucja kulturowa postępuje przez dzieje, niosąc wyzwolenie uciemiężonemu człowiekowi. Po oswobodzeniu go z ucisku klasy społecznej głosi ona wyzwolenie ze sztywnych norm kulturowych, etyki seksualnej, nierozerwalnego małżeństwa, trudności, jakie powoduje posiadanie rodziny, a nawet uwolnienie człowieka z okowów własnej, określonej płci. Czy jednak rzeczywiście jest to wyzwolenie? Zdaniem Gilberta Keitha Chestertona, który był świadkiem początków przemian społecznych, jakie następowały już na przełomie XIX i XX wieku, rewolucja obyczajowa może prowadzić do bardziej wyrafinowanej formy zniewolenia – zniewolenia umysłu. Artykuł przedstawia obronę etyki seksualnej, małżeństwa i rodziny proponowaną przez Chestertona, starając się odpowiedzieć na pytania, czy głos tego pisarza może być aktualny i intrygujący również współcześnie oraz czy może on ubogacić obecne spory nowym punktem widzenia. W odniesieniu do potrzeby wyzwalania się od norm pisarz odwraca perspektywę, ukazując, iż to nie katolicka etyka seksualna, nierozerwalność małżeństwa i rodzina są okowami zniewalającymi człowieka, lecz ciągłe zmiany, swoboda seksualna oraz rozwody – to one prowadzą bowiem do osłabienia ludzkiej woli i intelektualnego zniewolenia. Prawdziwa wolność ukryta jest natomiast, w sposób nieoczywisty i paradoksalny, właśnie w przestrzeganiu etyki seksualnej, trwałym małżeństwie i rodzinie, które nie tylko stanowią chrześcijańskie ideały, ale są wyjątkowo racjonalne.

2

Sources of left-wing attitudes towards the activism of local groups

80%

Bednarczuk A.

Zeszyty Wiejskie

|

2023

|

vol. 29

47-64

PL

Część lewicowych intelektualistów dystansuje się od lokalnego aktywizmu i oskarża go o zaniedbywanie celów politycznych oraz brak wrażliwości na problemy kulturowe. Prowadzona przez nich krytyka aktywizmu opiera się na schematach zaczerpniętych z dyskursu modernizacyjnego i często ujawnia klasizm wobec uboższych warstw społeczeństwa. Deprecjonowanie aktywizmu lokalnego jest związane ze zmianą tradycyjnego lewicowego dyskursu i przeorientowaniem go na problemy kulturowe, a także z politycznym zagospodarowaniem wielkomiejskiej klasy średniej. Radykalizacja żądań w odniesieniu do sfery kultury w celu politycznego pozyskania klasy średniej sprawia, że z perspektywy społeczności lokalnych dyskurs lewicowy traci swoją wiarygodność jako siła zdolna do zmiany systemowej i ograniczenia ubóstwa. Dodatkowo, lewicowa krytyka lokalnego aktywizmu często powtarza schematy wartościujące, które zostały wykorzystane w trakcie transformacji systemowej w latach 90. XX w. i służyły wówczas jako ideologiczne usprawiedliwienie wyzysku i przewagi klasy średniej. Wszystko to sprawia, że lewicowa krytyka aktywizmu lokalnego jest de facto krytyką klasową, prowadzoną w interesie klasy średniej.

EN

Some leftist intellectuals distance themselves from local activism and accuse it of neglecting political goals and being insensitive to cultural problems. Their critique of activism is based on patterns drawn from modernization discourse and often reveals classism toward the poorer strata of society. The deprecation of local activism is linked to the shift in traditional leftist discourse and its refocusing on cultural problems. Furthermore, it is associated with the political development of the metropolitan middle class. The radicalization of demands in the cultural sphere to politically win over the middle class means that, from the perspective of local communities, leftist discourse loses its credibility as a force capable of systemic change and poverty reduction. In addition, a leftist critique of local activism often repeats the value-laden models that were used during the systemic transformation of the 1990s and served at the time as an ideological justification for exploitation and middle-class supremacy. All this makes the leftist critique of local activism a de facto class critique, conducted in the interests of the middle class.

3

Porównanie myśli Herberta Marcusego z myślą Michela Foucaulta – czyli jak w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku outsiderzy zmienili społeczny porządek kultury zachodniej

80%

Lipowicz M.

Diametros

|

2016

|

issue 49

27-49

PL

Celem artykułu jest porównanie myśli Herberta Marcusego i Michela Foucaulta. Głównym przedmiotem uwagi Marcusego były wykluczone kręgi społeczne. Ich bunt przeciwko establishmentowi wstrząsnął normatywnymi fundamentami porządku społecznego w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, co skończyło się rewolucją kulturową. Foucault, zainspirowany zmianami społecznymi, zajmował się efektami tej rewolucji na poziomie epistemologicznym i moralnym. Uznał, że akcje wykluczonych kręgów społecznych osłabiły porządek instytucjonalny, który dotychczas ograniczał rozwój alternatywnych form wiedzy i stylów życia w kulturze zachodniej. Z tego powodu współczesna kultura zachodnia jest miejscem nieustających konfliktów wartości i koncepcji prawdy, ale także miejscem wyjątkowej tolerancji oraz różnorodności stylów życiowych.

EN

The aim of the article is to compare the ideas of Herbert Marcuse and Michel Foucault. In his works Marcuse focused on the excluded social circles. Their revolt against the establishment shook up the normative foundations of the social order in the 1960s and the 1970s, which finally led to a cultural revolution. Inspired by these social changes, Foucault was interested in the effects of this revolution at the epistemological and moral level. He recognized that the actions of the excluded circles weakened the institutional order which hitherto tempered the development of the alternative forms of knowledge and lifestyle in the western culture. Hence the contemporary western culture is a place of relentless conflicts between different values and conceptions of truth, but also a place of unique tolerance and a variety of lifestyles.

4

Społeczeństwo resentymentu: Współczesny proces dezintegracji Niemiec jako efekt (nie)udanej rewolucji kulturowej z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.

71%

Lipowicz M.

Kultura i Polityka

|

2010

|

issue 8

34-51

PL

Artykuł przedstawia współczesne społeczeństwo niemieckie jako „społeczeństwo resentymentu”. Termin ten podkreśla, że normatywny porządek społeczny republiki Niemiec bynajmniej nie wynika ze zbiorowo zaakceptowanego pojęcia „wspólnego dobra”, lecz niemal wyłącznie dyktowany jest przez te części społeczeństwa, które twierdzą, że są wykluczone lub dyskryminowane. Konsens zbiorowy opiera się raczej na ciągłym rozszerzaniu społecznej wrażliwości i społecznego uznania dla wszelkiej formy indywidualnej lub kulturowej „inności” oraz cechuje się niechęcią do akceptacji wszelkich wartości moralnych o uniwersalnie obowiązującym charakterze. W oparciu o wyniki badawcze badań empirycznych artykuł stawia tezę, że to „rewolucja kulturowa” z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w Niemczech doprowadziła do całkowitej eksternalizacji dawnych „cnót obywatelskich”. Analitycznym punktem wyjścia jest ciesząca się poparciem dużej części niemieckiej opinii publicznej książka Thilo Sarrazina Niemcy się likwidują, w której autor krytykuje deformację ogólnych zasad socjalizacji w Niemczech. Metodologicznej dyrektywy artykułu dostarcza reinterpretacja Nietzscheańskiego pojęcia resentymentu dokonana przez Maxa Schelera oraz wykład Georga Simmla pt. Konflikt nowoczesnej kultury. Deformacja niemieckiego życia społecznego w Niemczech jest przedstawiona jako efekt buntu skierowanego przeciw kulturze w imię wyzwolenia życia spod władzy porządku instytucjonalnego. Łącząc obie koncepcje Schelera i Simmla, artykuł wykazuje, że „Nowej Lewicy” w Niemczech – zogniskowanej wokół „teorii krytycznej” Szkoły Frankfurckiej – w ostatnich czterdziestu latach udało się stworzyć republikę, w której wszelka próba konstytuowania jakichkolwiek ogólnospołecznie obowiązujących norm i wartości uchodzi za nieuprawomocnioną represję względem „życia” – za nietolerancję.

EN

The paper describes the German society as a “society of resentment”. The term expresses that the normative order of the German Republic is not in the least based on an collectively accepted idea of the “common good”, but is almost entirely dictated by those parts of society, which claim to be excluded or discriminated against. The social consensus is predominantly based on the constant widening of social sensibility and social recognition of every form of individual or cultural “difference” and also is characterized by an unwillingness to accept universal moral values. According to the results of scientific research the article presents the thesis that it was the “cultural revolution” of the sixties and seventies which externalized all former “civic virtues”. The starting point of the analysis is Thilo Sarrazin’s book Germany Does Away With Itself, which addresses the issue of the deformation of general principles of socialization and has recently received major support form the German public opinion. The methodological directive will be the reinterpretation of Nietzsche’s concept of resentment accomplished by Max Scheler and the lecture by Georg Simmel entitled The Conflict Of Modern Culture. The deformation of social life in Germany will be described as an effect of a revolt turned against culture itself conducted in the name of the liberation of “life” from all kinds of institutionalized order. By connecting both concept of Scheler and Simmel, the article will prove, that in the past forty years the New Left in Germany – focused on the Critical theory of the Frankfurt School – constituted a republic, in which any attempt of creating generally applicable norms and values for society in general passes for being an illegitimate repression of “life” – for being intolerant.

DE

Der Artikel stellt die gegenwärtige deutsche Gesellschaft als „Gesellschaft des Ressentiments“ dar. Dieser Terminus soll darauf hinweisen, dass die normative Ordnung der deutschen Republik sich keineswegs an der Idee des „Gemeinwohls“ orientiert, sondern fast ausschließlich durch diejenigen Gesellschaftsmitglieder aufgezwungen wird, die angeben diskriminiert oder ausgegrenzt zu sein. Der soziale Konsens beruht daher auf einer ständigen Ausweitung der gesellschaftlichen Sensibilität und der Anerkennung jeglicher Form individueller oder kultureller „Andersheit“. Darüber hinaus kennzeichnet diesen sozialen Konsensus eine Abneigung gegenüber universal geltenden moralischen Werten. In Anlehnung an empirische Forschungsergebnisse stellt der Artikel die These, dass es durch die Kulturrevolution der sechziger und siebziger Jahre zu einer vollkommenen Externalisierung der „bürgerlichen“ Tugenden gekommen ist. Der analytische Ausgangspunkt des Artikels wird das unter der deutschen Bevölkerung sehr populäre Buch von Thilo Sarrazin Deutschland schafft sich ab sein, in welcher der Autor die Deformation der allgemeinen Regeln der Sozialisierung in Deutschland kritisiert. Die methodologische Direktive wird Max Schelers Reinterpretierung des nietzscheanischen Begriffs des Ressentiments und die Vorlesung von Georg Simmel unter dem Titel Der Konflikt der modernen Kultur sein. Die Deformation des Gesellschaftslebens in Deutschland wird als Aufstand gegen die Kultur als solcher dargestellt, indem sich das Leben im Namen der Befreiung das Recht nimmt sich aus allen Schranken der institutionellen Ordnung zu lösen. Indem ich beide Konzeptionen von Simmel und Scheler verbinde, wird der Artikel zeigen, dass es der „Neuen Linken“ in Deutschland, die sich um die „Kritische Theorie“ der Frankfurter Schule konzentriert, in den letzten vierzig Jahren gelungen ist eine Republik zu konstituieren, in welcher jeder Versuch der Konstitution von allgemeingültigen Normen und Werten als nicht gerechtfertigte Repression an dem „Leben“ angesehen wird – als Intoleranz.

Refine search results

1 Analecta Cracoviensia

1 Diametros

1 Kultura i Polityka

1 Zeszyty Wiejskie

2 Lipowicz M.

1 Bednarczuk A.

1 Laskowska E.

1 2023

1 2021

1 2016

1 2010

Etyka seksualna, małżeństwo i rodzina jako zniewolenie czy ostoja prawdziwej wolności? Analiza obrony małżeństwa i rodziny w pismach Gilberta Keitha Chestertona

Sources of left-wing attitudes towards the activism of local groups

Porównanie myśli Herberta Marcusego z myślą Michela Foucaulta – czyli jak w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku outsiderzy zmienili społeczny porządek kultury zachodniej

Społeczeństwo resentymentu: Współczesny proces dezintegracji Niemiec jako efekt (nie)udanej rewolucji kulturowej z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.