Search results

1

Gestalt i rozwój nauki. Kuhna model zmiany naukowej w świetle teorii gestalt

100%

Michalska A.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2016

|

vol. 4

327-334

PL

W Strukturze rewolucji naukowych Kuhn wyraził kontrowersyjne przekonanie, że zmiana naukowa ma charakter zmiany sposobu widzenia świata i stanowi przejście typu Gestalt. Jak wykazuję w artykule, Kuhn najwyraźniej niezbyt dobrze znał teorię postaci, a pojęciem przejścia Gestalt posłużył się metaforycznie. Co jednak interesujące, Kuhna model zmiany naukowej, zarysowany już w Przewrocie Kopernikańskim i rozwijany w kolejnych pracach, spełnia postulaty psychologii postaci. W artykule dowodzę, że interpretacja koncepcji Kuhna w świetle założeń psychologii postaci pozwala wydobyć potencjał wyjaśniający tej koncepcji i niweluje pewne trudności z nią związane.

EN

In The Structure of Scientific Revolutions Thomas Kuhn advances a controversial claim that the scientific change is a form of Gestalt switch. As I point out, he did it apparently without having a full understanding of what Gestalt theory was, and used the concept of Gestalt rather metaphorically. Interestingly, however, Kuhn’s model of scientific change as sketched in The Copernican Revolution and developed in his subsequent works satisfies the desiderata of Gestalt theory. In the paper, I demonstrate that considering the Kuhnian model through the lens of Gestalt theory helps uncover its full potential and overcome certain difficulties connected to it.

2

Największe odkrycie Darwina: projekt bez projektanta

100%

Ayala F. J.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2012

|

vol. 9

7-32

PL

Największym wkładem Darwina do nauki jest to, że dopełnił on rewolucji kopernikańskiej, przenosząc na grunt biologii koncepcję natury jako systemu materii w ruchu, który podlega prawom przyrody. Wraz z odkryciem doboru naturalnego Darwin sprowadził zagadnienie pochodzenia i przystosowania organizmów do sfery nauki. Adaptacyjne cechy organizmów można obecnie wyjaśnić, podobnie jak zjawiska świata nieożywionego, jako rezultat procesów przyrodniczych bez odwoływania się do Inteligentnego Projektanta. Rewolucje kopernikańską i darwinowską można postrzegać jako dwa etapy jednej rewolucji naukowej. Wspólnie dały one początek nauce we współczesnym sensie tego słowa, czyli takiej, w której wyjaśnianie polega na odwoływaniu się do praw przyrody. Darwinowska teoria doboru naturalnego wyjaśnia "projekt" i niezwykłą różnorodność organizmów jako rezultat procesów naturalnych - stopniowej kumulacji spontanicznie powstających zmian (mutacji) przesiewanych przez dobór naturalny. Jakie cechy zostaną wyselekcjonowane, uzależnione jest od tego, do jakich zmian dojdzie w danym czasie i miejscu, a to z kolei zależy zarówno od losowego procesu mutacji, jak też od uprzedniej historii organizmów. Mutacje i dobór wspólnie napędzały ten cudowny proces, który - począwszy od mikroskopijnych organizmów - doprowadził do powstania storczyków, ptaków i ludzi. Teoria ewolucji postuluje, że w realnym życiu splatają się ze sobą przypadek i konieczność, losowość i determinizm. Fundamentalnym odkryciem Darwina było to, że istnieje proces, który jest twórczy, chociaż pozbawiony świadomości.

EN

Darwin’s greatest contribution to science is that he completed the Copernican Revolution by drawing out for biology the notion of nature as a system of matter in motion governed by natural laws. With Darwin’s discovery of natural selection, the origin and adaptations of organisms were brought into the realm of science. The adaptive features of organisms could now be explained, like the phenomena of the inanimate world, as the result of natural processes, without recourse to an Intelligent Designer. The Copernican and the Darwinian Revolutions may be seen as the two stages of the one Scientific Revolution. They jointly ushered in the beginning of science in the modern sense of the word: explanation through natural laws. Darwin’s theory of natural selection accounts for the „design” of organisms, and for their wondrous diversity, as the result of natural processes, the gradual accumulation of spontaneously arisen variations (mutations) sorted out by natural selection. Which characteristics will be selected depends on which variations happen to be present at a given time in a given place. This in turn depends on the random process of mutation as well as on the previous history of the organisms. Mutation and selection have jointly driven the marvelous process that, starting from microscopic organisms, has yielded orchids, birds, and humans. The theory of evolution conveys chance and necessity, randomness and determinism, jointly enmeshed in the stuff of life. This was Darwin’s fundamental discovery, that there is a process that is creative, although not conscious.

3

Of an animal that enchanted and conquered the world. A concept history of humankind according to Yuval N. Harari

100%

Danielewicz Z.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2016

|

vol. 13

341-350

EN

The article takes up for a closer scrutiny the concept of universal human history, i.e. of the Homo Sapiens, since the very beginning of the species around 70 thousand years ago. And already here surfaces the key characteristics of Y. N. Harari’s attempt to write a concise history – it is a history of an animal called Sapiens, ordered in the sequence of three major historical revolutions: cognitive, agricultural and scientific. The first one, 70 thousand years ago, sparked off our history and consisted in creating a language, the next enabled our rapid civilization development some 10 thousand years ago. And the last one has been in operation since about the year 1500. The author critically assesses human achievements, especially in terms of long-term interfering in natural and global processes and rejects any claims for human’s privileged position in nature.

4

Potrzeba i perspektywy badań naukoznawczych w świetle dynamicznego rozwoju nauki i technologii

80%

Żegleń U. M.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2017

|

vol. 53

|

issue 2(212)

157-184

PL

Artykuł jest rozwinięciem referatu wygłoszonego na sesji „Przyszłość i perspektywy badań naukoznawczych” zorganizowanej w ramach cyklu seminariów „Nauka a społeczeństwo”. Podejmując ten temat zwracam uwagę na najbardziej charakterystyczny rys współczesnej nauki, jakim jest jej dynamika, wynikiem której, jak i jej motorem jest postęp technologiczny. Na tym tle pokazuję przemiany jakie dokonały się i nadal dokonują w nauce współczesnej. Szczególną uwagę zwracam na problemy metanaukowe w obszarze badań metodologicznych odniesionych do multi-, inter- i transdyscyplinarności oraz pewne implikacje praktyczne dla polityki naukowej. W ten sposób wskazuję na aktualność i dalsze perspektywy badań naukoznawczych, w których Polska ma bogatą tradycję.

EN

The paper is an extended edition of my speech on the session “Future and perspectives of science on science studies” which was organized in the Polish Academy of Sciences within the framework of seminars “Science and society”. In my paper I pay a special attention on the most characteristic feature of contemporary science which is its dynamic development, the result of which as well as its efficient power is the progress in modern technologies. On this background I try to show the changes in contemporary science. My focus is made on some methodological issues in appealing to multi-, inter- and transcidisciplinary research and their implications for science policy. In this way I intend to point out the actuality and perspectives of science studies in which Poland has a rich tradition.

5

History of Science and Sociology of Science - the Sociological Aspects of Thomas S. Kuhns Conception of the Development of Knowledge

80%

Kopczyńska E.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2005

|

vol. 35

Refine search results

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Filozoficzne Aspekty Genezy

1 Historyka Studia Metodologiczne

1 Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Ayala F. J.

1 Danielewicz Z.

1 Kopczyńska E.

1 Michalska A.

1 Żegleń U. M.

1 2017

2 2016

1 2012

1 2005

Gestalt i rozwój nauki. Kuhna model zmiany naukowej w świetle teorii gestalt

Największe odkrycie Darwina: projekt bez projektanta

Of an animal that enchanted and conquered the world. A concept history of humankind according to Yuval N. Harari

Potrzeba i perspektywy badań naukoznawczych w świetle dynamicznego rozwoju nauki i technologii

History of Science and Sociology of Science - the Sociological Aspects of Thomas S. Kuhns Conception of the Development of Knowledge