Search results

1

Skrzatusz w mojej pamięci – lata 1940–1944. Relacja Haliny Mikołajczuk

100%

Fijałkowski M.

Rocznik Skrzatuski

|

2020

|

vol. 8

161-165

PL

Relacja ówczesnej dziewczynki Haliny Martenki (1932–2019), wywiezionej z rodziną z Kaczor do Skrzatusza wiosną 1940 r. W latach 1940–1944 Martenkowie pracowali jako robotnicy przy¬musowi w majątku Gustawa Brüscha.

EN

The account of the then young girl Halina Martenka (1932–2019) deported with her family from Kaczory to Skrzatusz in the spring of 1940. In the years 1940–1944 the Martenków worked as forced labourers on the estate of Gustaw Brüsch.

2

Różnice w położeniu i traktowaniu polskich, czeskich i słowackich robotników pracujących na rzecz Trzeciej Rzeszy

84%

Kwieciński W.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2019

|

issue 1(10)

53-73

PL

Masowe zatrudnienie cudzoziemców w gospodarce Trzeciej Rzeszy jest zagadnieniem, które doczekało się wielu poważnych opracowań i zajmuje istotne miejsce w obszarze studiów nad gospodarką i polityką okupacyjną Niemiec hitlerowskich. Wynika to bez wątpienia z jego wymiaru ilościowego, jak i złożoności (według statystyk Ministerstwa Pracy Rzeszy na dzień 15 VIII 1944 r. cudzoziemcy stanowili 26% ogółu robotników na niemieckim rynku pracy). Hitlerowski aparat zajmujący się polityką zatrudnienia stworzył kompleksowy system wykorzystania obcej siły roboczej, który był podporządkowany pryncypialnym kryteriom rasowym. Poszczególne narodowości oraz grupy rasowe objęte zostały detalicznym ustawodawstwem, które różnicowało ich wzajemne położenie, warunki egzystencji, traktowanie oraz, co najważniejsze, odseparowywało je od Niemców – kategorii Übermenschen. Nawet w warunkach wojny totalnej wymogi rasowe nie wpłynęły na odstępstwa od bezwzględnej strategii eksploatacji, zwłaszcza Słowian, uznanych za kategorię Untermenschen. Polacy, nacja szczególnie doświadczona i poddana skrajnie brutalnemu i represyjnemu ustawodawstwu, byli kategorią robotników przymusowych, których swobody osobiste i prawa wyjątkowo mocno ograniczono. Inne było położenie obywateli Protektoratu Czech i Moraw oraz satelickiej Słowacji, którzy mieli status dobrowolnych robotników i tym samym mogli liczyć na łagodniejsze traktowanie, możliwość powrotu do ojczyzny po zakończeniu kontraktów i wreszcie lepsze racji żywnościowe. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu zatrudnienia polskich, czeskich i słowackich robotników w gospodarce niemieckiej ze szczególnym naciskiem na dyferencje w obszarze warunków pracy, położenia i traktowania.

EN

The problem of the mass employment of foreigners in the economy of the Third Reich has been touched upon on many occasions, and presents a key element in the field of economic studies the occupational politics of Hitler’s Germany. This is undoubtedly a result of both its scale and scope (according to statistics of the Germany Ministry of Labour from 15th August 1944, foreigners constituted 26% of the total Reich labour force). The apparatus within Germany which dealt with employment policies created a complex system to exploit the foreign labour supply, which was organized primarily along the principles of race. Specific nations and ethnic groups became the objects of legislation which specified their location, existential conditions, treatment and, most importantly, isolated them from the Germans – the category of Übermenschen. Even under the conditions of total war, racial demands failed to bring about the introduction of exceptions to the ruthless strategy of exploitation, especially of Slavs, who themselves were classified as Untermenschen. Poles, a nation subject to extremely brutal and repressive legislation, were placed into the category of forced labourers, wherein their personal freedoms and rights were excessively curtailed. Such treatment was entirely different from citizens of the Czech Protectorate and Moravia, and the Slovak satellite state, who had the status of free labourers and could consequently count on more lenient treatment, the possibility to return home at the end of their contacts and better food. The purpose of the following article is to demonstrate the process of employing foreigners of specific nations within the Germany economy, with specific emphasis placed upon the different locations, conditions of work and treatment.

3

Sebastian Rosenbaum, Dariusz Węgrzyn (red.), Wywózka. Deportacja mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia-konteksty-pamięć, Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Katowicach, Katowice 2014, ss. 454.

67%

Popieliński P.

Facta Simonidis

|

2015

|

vol. 8

|

issue 1

269-275

EN

Review of book: Sebastian Rosenbaum, Dariusz Węgrzyn (red.), Wywózka. Deportacja mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia-konteksty-pamięć, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Katowicach, Katowice 2014, ss. 454

PL

Recenzja publikacji: Sebastian Rosenbaum, Dariusz Węgrzyn (red.), Wywózka. Deportacja mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia-konteksty-pamięć, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Katowicach, Katowice 2014, ss. 454

4

Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady

59%

Panz K.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2014

|

vol. 4

|

issue 4

77-96

EN

The article presents the stories of Jewish inhabitans of Nowy Targ under German occupation. Nowy Targ is a relatively small Polish-Jewish town in Polish Podhale (South of Poland). Their fate is reconstructed based on diverse historical sources, administrative documents as well as personal evidence. With the events of the entire Nowy Targ community in context, stories of a few families have been chosen to illustrate the individual dimension of the Holocaust. The article begins with a descripton of selected families; next, the author focuses on events from the period of indirect extermination which included economic repression, ghettoisation and social exclusion of Nowy Targ Jewry. The following part concerns the actual Holocaust (extermination) with special attention paid to the stories of individual people – the first executions and deportations in June 1942 as well as the events from August 30, 1942 when several hundred people were shot at the Nowy Targ cemetery while the remaining Jews were deported to Bełżec. Next, one reads about Jewish forced laborers employed in local work camps belonging to Hobag company and the reality of life in the town of Judenrein is presented. The article closes with a description of some after-war returns of the Survivors, the murders perpetrated on them and the end of the Jewish presence in Nowy Targ.

PL

Artykuł przedstawia historie żydowskich mieszkańców Nowego Targu w czasie okupacji niemieckiej. Nowy Targ to stosunkowo niewielkie polsko-żydowskie miasto na polskim Podhalu (południowa część Polski). Ich losy są rekonstruowane na podstawie różnorodnych źródeł historycznych, dokumentów administracyjnych, a także osobistych świadectw. Mając w kontekście wydarzenia dotyczące całej społeczności Nowego Targu, wybrano historie kilku rodzin, aby zilustrować indywidualny wymiar Holokaustu. Artykuł rozpoczyna się od charakterystyki wybranych rodzin, następnie autorka skupia się na wydarzeniach z okresu eksterminacji pośredniej, która obejmowała represje ekonomiczne, gettoizację i wykluczenie społeczne nowotarskich Żydów. Kolejna część dotyczy samego Holokaustu (zagłady), ze szczególnym uwzględnieniem historii poszczególnych osób – pierwszych egzekucji i deportacji w czerwcu 1942 r. oraz wydarzeń z 30 sierpnia 1942 r., kiedy to na nowotarskim cmentarzu rozstrzelano kilkaset osób, a pozostałych Żydów wywieziono do Bełżca. Następnie czytamy o żydowskich robotnikach przymusowych zatrudnionych w okolicznych obozach pracy należących do firmy Hobag i przedstawione są realia życia w miasteczku Judenrein. Artykuł zamyka opis powojennych powrotów Ocalałych, dokonanych na nich mordów i końca żydowskiej obecności w Nowym Targu.

Refine search results

1 Facta Simonidis

1 Rocznik Skrzatuski

1 Studia Żydowskie. Almanach

1 UR Journal of Humanities and Social Sciences

1 Fijałkowski M.

1 Kwieciński W.

1 Panz K.

1 Popieliński P.

1 2020

1 2019

1 2015

1 2014

Skrzatusz w mojej pamięci – lata 1940–1944. Relacja Haliny Mikołajczuk

Różnice w położeniu i traktowaniu polskich, czeskich i słowackich robotników pracujących na rzecz Trzeciej Rzeszy

Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady