Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  rozdział kościoła i państwa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Państwo neutralne światopoglądowo - ujęcie komparatystyczne

100%
Borecki P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2006
|
vol. 9
75-99
PL
Neutralność religijno-światopoglądowa państwa jest zasadniczą przesłanką wolności sumienia i wyznania w wymiarze indywidualnym i kolektywnym, szczególnie w odniesieniu do mniejszości religijnych, czy światopoglądowych. Neutralność państwa w sferze religii i światopoglądu sprzyja utożsamieniu z nim możliwie szerokiego zakresu obywateli, zatem także przyczynia się do budowy autorytetu państwa oraz skutecznego wykonywania przezeń jego funkcji. Jest koniecznym warunkiem postrzegania państwa jako dobra wspólnego.
2
Content available remote

Kształtowanie normatywnego systemu stosunków państwa do organizacji religijnych w Związku Radzieckim

100%
Matwiejuk J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2004
|
vol. 7
95-114
PL
Podstawy statusu prawnego organizacji religijnych w Związku Radzieckim zostały stworzone w pierwszych latach funkcjonowania władzy bolszewickiej. Przyjęte wówczas rozwiązania normatywne w zasadzie przetrwały w niezmienionym stanie do końca istnienia państwa, czyli przez okres ponad siedemdziesięciu lat. Generalną cechą charakterystyczną wszystkich uchwalanych i wydawanych w tym czasie aktów normatywnych regulujących problematykę stosunku państwa do organizacji religijnych było to, że nie służyły one realnym i faktycznym potrzebom społeczeństwa. Natomiast tworzone były one jedynie w celu zrealizowania utopijnych założeń ideologicznych zawartych w dziełach twórców doktryny marksistowsko - leninowskiej, zakładającej likwidację religii. System rozdziału kościoła od państwa ukształtowany w latach 1917 – 1929 przetrwał praktycznie bez większych zmian do rozwiązania Związku Radzieckiego w dniu 26 grudnia 1991 r. System ten umożliwił prześladowanie i represjonowanie milionów ludzi wierzących, członków różnych kościołów i związków wyznaniowych, stanowiąc jednocześnie podstawę do eksportu radzieckich rozwiązań wyznaniowych po 1945 r. do państw realizujących radziecki model państwa socjalistycznego czyli na obszar Europy środkowo - wschodniej oraz południowej, a także do Afryki i Azji.
3
Content available remote

Sytuacja prawna wspólnot i związków religijnych w prawie białoruskim

84%
Matwiejuk J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2005
|
vol. 8
121-134
PL
Podobnie jak w większości państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego tak i w Republice Białoruś przyjęto model państwa świeckiego. Spełnia on większość doktrynalnych przesłanek współczesnego państwa świeckiego takich jak: brak jednego dominującego kościoła lub związku wyznaniowego, poszanowanie autonomii organizacji religijnych, brak przymusu nauczania religii, świeckość szkoły, brak preferencji i ulg celnych oraz podatkowych, równy status prawny osób duchownych i świeckich, rozdział kościoła od państwa, zakaz finansowania kultowej działalności organizacji religijnej przez państwo oraz administracyjno-sądowy system nadzoru. Trudno jednak ten model porównać do jakiegokolwiek innego klasycznego modelu np. francuskiego czy też amerykańskiego. Występują bowiem liczne cechy wyłącznie charakterystyczne dla niego. Do rozwiązań charakterystycznych dla modelu białoruskiego zaliczyć należy: brak konstytucyjnego i ustawowego zapisu wprost ustanawiającego zasadę oddzielenia kościoła od państwa, przyjęcie klasyfikacji organizacji religijnych polegającej na podziale na związki religijne oraz wspólnoty religijne, wprowadzenie instytucji zapraszania duchownych obcokrajowców, monopol organizacji religijnych na produkcję i wytwarzanie przedmiotów i rzeczy związanych z działalnością kultową, zakaz wykorzystywania elementów i symboli wyznaniowych w oficjalnych uroczystościach państwowych, przyjęcie instytucji państwowej ekspertyzy religijnej oraz brak własności obiektów przekazanych przez państwo na cele kultowe, które w obecnym stanie faktycznym pozostają jedynie w użytkowaniu organizacji religijnych. Można przyjąć, że normatywny model stosunków państwa z organizacjami religijnymi w Republice Białoruś stworzony w ustawie z 1992 r jest modelem, dla którego najtrafniejszym określeniem wydaje się być nazwa model postradziecki.
4
Publication available in full text mode
Content available

Konferencja naukowa pt. Standardy świeckości władzy wykonawczej i sądowniczej, Sromowce Niżne, 7-9 marca 2012 r.

84%
Ordon M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2012
|
vol. 15
351-353
5
Content available remote

Wolność religijna w konstytucjach i ustawach wyznaniowych państw postradzieckich

67%
Szyszlak T. J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2007
|
vol. 10
225-260
PL
Autor artykułu dokonuje szczegółowej analizy konstytucyjnych i ustawowych przepisów gwarantujących wolność religijną w państwach powstałych po upadku Związku Radzieckiego. Pod wpływem pierestrojki doszło do przewartościowania oficjalnego stosunku państwa radzieckiego do religii. Jeszcze w 1990 r. uchwalono ogólnozwiązkową ustawę O wolności sumienia i organizacjach religijnych, a następnie podobne inicjatywy ustawodawcze były podejmowane w republikach związkowych. Po 1991 r. przepisy gwarantujące prawo do wolności religijnej znalazły się w konstytucjach państw postradzieckich. Idea wolności religijnej stała się również przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Niepodległych Państw, organizacji międzynarodowej, grupującej byłe republiki członkowskie ZSRR z wyjątkiem Estonii, Łotwy i Litwy. Na podstawie funkcjonujących w prawie badanych państw przepisów o wolności religijnej można dokonać klasyfikacji państw postradzieckich pod względem ich stosunku do religii. Wśród krajów z funkcjonującymi systemami powiązania należy wyróżnić Armenię i Gruzję, a także Białoruś, Litwę, Łotwę i Rosję, gdzie władze państwowe dzielą wyznania na tradycyjne i nietradycyjne. Do grupy państw neutralnych w stosunku do religii należą Estonia, Kirgistan, Mołdawia i Ukraina. Natomiast z systemami dość ścisłego rozdziału mamy do czynienia w pozostałych państwach Azji Centralnej (Kazachstan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan) oraz w Azerbejdżanie
6
Content available remote

Proces likwidacji kościelnych placówek opiekuńczo-wychowawczych w Polsce w latach 1946-1965

67%
Środa P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
293-320
PL
W opracowaniu podjęto problem likwidacji w okresie Polski Ludowej placówek oświatowo-wychowawczych prowadzonych przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego. Przedstawiony został przebieg procesu likwidacji oraz ocena prawna decyzji ówczesnych władz oświatowych i lokalowych dotyczących zamykania zakładów oraz przejmowania majątku ruchomego i nieruchomego. Ocena ta dotyczy tak kwestii o charakterze materialnoprawnym jak i proceduralnym.
EN
The present study tackles the problem of the dissolution of educational care institutions managed by the organizational units of the Catholic Church at the time of the People’s Republic of Poland. The article presents the process of dissolution and the legal assessment of the decisions taken by the then educational and housing authorities with a view to closing down the institutions and taking over the movable and immovable property. The assessment concerns both substantive and procedural matters.
7
Content available remote

Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

67%
Twardy D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
293-310
PL
Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.
EN
The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.
8
Content available remote

Formy prawnej instytucjonalizacji rozdziału państwa i kościoła

67%
Szymanek J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
47-85
PL
Rozdział instytucji państwowych i eklezyjnych jest dzisiaj standardem dość powszechnie przyjmowanym w państwach demokratycznych. Jednak stosowane rozwiązania instytucjonalne nie poddają się standaryzacji. Idea separationis ecclesiae et status na poziomie przepisów konstytucyjnych bywa wyrażona na kilka różnych sposobów. Może być ustanowiona wprost (explicite), jak i w sposób dorozumiany (implicite). Forma bezpośredniego wyartykułowania zasady rozdziału może przy tym przybrać postać pozytywną bądź negatywną. Ta pierwsza może z kolei albo proklamować najbardziej radykalną wersję rozdziału, czyli tout court państwo świeckie (laickie) albo poprzestać na konstatacji, iż państwo i kościół są po prostu rozdzielone (oddzielone). Natomiast w razie negatywnej deklaracji rozdziału państwa i kościoła można albo zakazać istnienia kościoła państwowego, albo religii oficjalnej. Z kolei wypowiedzi konstytucyjne jurydyzujace rozdział implicite sprowadzają się najczęściej do zagwarantowania rozwiązań, które jednoznacznie kojarzymy z systemem rozdziału. Katalog takich cech jest przy tym albo mniej, albo bardziej rozbudowany. W każdym przypadku musi być też przewidziana indywidualna wolność sumienia i wyznania. Nie należy wszak zapominać, że system rozdziału, bez względu na formę jego instytucjonalizacji jest zawsze konsekwencją i detalizacją indywidualnej wolności religijnej.
EN
The separation of Church and State institutions constitutes at present quite a commonly accepted pattern in democratic countries. However, the institutional solutions adopted are not subject to straightforward standardization. The idea of separationis ecclesiae et status on the level of constitutional provisions tends to be expressed in a number of ways. It may be articulated directly (explicite), or indirectly (implicite). The direct articulation of the principle of separation can additionally assume a negative or positive form. The former can in turn either proclaim the most radical version of the separation, which amounts to proclaiming a secular (lay) state, or it can just declare that the state and the Church are separated (separate). The latter, negative form of the declaration of Church-State separation can either ban the existence of a national church, or of an official religion. Finally, constitutional statements which introduce the separation in an indirect way are most often limited to guaranteeing some basic solutions which are associated with the system of separation. The catalogue of such features is either more or less extensive. In every case individual freedom of conscience and religion has to be taken into account. One cannot forget, after all, that the system of separation, irrespective of its form of institutionalization, is always a consequence and elaboration of individual religious freedom.
9
Content available remote

Podstawowe regulacje wyznaniowe w prawie ukraińskim

67%
Kovalenko Ł.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2002
|
vol. 5
79-109
PL
Autorka omawia przepisy ukraińskiego ustawodawstwa wyznaniowego.
10
Content available remote

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

67%
Zieliński T. J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
35-56
PL
W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.
EN
Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.
11
Content available remote

Perspektywy zmiany systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce

67%
Stanisz P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
5-33
PL
W obowiązującym Konkordacie między Rzecząpospolitą Polską i Stolicą Apostolską zawarto postanowienia zapowiadające zmianę modelu finansowania instytucji kościelnych w Polsce. Do dnia dzisiejszego nie udało się doprowadzić do realizacji tego celu. Potrzeba modyfikacji polskiego systemu finansowania Kościoła Katolickiego (a wraz z nim również innych związków wyznaniowych) nie utraciła jednak swej aktualności. Najpoważniejsze zastrzeżenia dotyczą istnienia Funduszu Kościelnego, zasilanego corocznie dotacjami z budżetu państwa i wykorzystywanego do częściowego finansowania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób duchownych oraz do dotowania renowacji zabytków sakralnych i niektórych rodzajów społecznie użytecznej działalności związków wyznaniowych. Ze względu na brzmienie postanowień obowiązującego Konkordatu oraz Konstytucji, nowe rozwiązania powinny zostać wypracowane z udziałem właściwych przedstawicieli Kościoła Katolickiego i innych związków wyznaniowych. Za najbardziej godny polecenia wzorzec dla przyszłych rozwiązań polskich należy uznać włoski model finansowania związków wyznaniowych. Nie znaczy to oczywiście, że model ten powinien zostać przejęty bez zastrzeżeń. Niektóre jego elementy powinny zostać zmodyfikowane. Po wprowadzeniu potrzebnych korekt może się on stać doskonałym przykładem równoczesnego poszanowania wolności religijnej oraz świeckości państwa.
EN
The Concordat between the Republic of Poland and the Holy See, which is presently in force, comprises provisions anticipating a change in the model of funding church institutions in Poland. Even though that objective hasn’t been fulfilled to this day, the need to modify the Polish system of funding the Catholic Church (together with other religious denominations) has lost none of its relevance. The most serious objections concern the existence of the Church Fund, which is granted yearly subsidies from the state budget and which partially subsidizes the social and health insurance of clergy, the renovation of historic churches as well as some kinds of welfare activities of religious denominations. On account of the wording of the provisions of the present Concordat and the Constitution, new solutions should be developed with the participation of appropriate representatives of the Catholic Church and other religious denominations. It is recommended that the Italian model of funding religious denominations should serve as an example for prospective Polish solutions. Although the model should not be adopted without reservations, on introducing some necessary modifications, it can become a perfect example of respect for religious freedom concomitant with respect for the secularism of the state.
12
Content available remote

Proces normowania stosunków pomiędzy państwem a niekatolickimi związkami wyznaniowymi w trybie art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej z 1947 r. (ujęcie historyczne)

59%
Stanisz P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2006
|
vol. 9
27-50
PL
Jedną z naturalnych konsekwencji przyjęcia rozwiązania zapisanego w art. 25 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. jest zwrócenie uwagi na analogiczne unormowanie, które od dziesięcioleci obowiązuje we Włoszech. Przywołany przepis posiada bowiem swój pierwowzór w art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej z 22 grudnia 1947 r. Rozwiązania włoskie nie cieszą się jednak – jak dotąd – szczególnie intensywnym zainteresowaniem autorów polskich , co niewątpliwie opóźnia rozpoczęcie procesu realizacji art. 25 ust. 5 polskiej ustawy zasadniczej. Historia realizacji art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej stanowi jedynie wąski fragment szerokiej problematyki przewidzianego w tym przepisie obowiązku normowania stosunków pomiędzy państwem włoskim a niekatolickimi związkami wyznaniowymi w oparciu o uprzednie porozumienia. Szczegółowe przeanalizowanie tego procesu, ze zwróceniem uwagi na przyczyny niemal czterdziestoletniego opóźnienia w jego zainicjowaniu oraz trudności powstające na jego kolejnych etapach, może się jednak przyczynić do uniknięcia podobnych sytuacji w polskiej praktyce ustawodawczej.
13
Publication available in full text mode
Content available

Konstytucyjna zasada oddzielenia państwa od kościoła w działalności Wydziału do Spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego

51%
Dyda K.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2017
|
vol. 20
335-372
PL
Przedmiotem artykułu jest analiza działań Wydziału do Spraw Wyznań w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego w perspektywie realizacji konstytucyjnej zasady oddzielenia państwa od kościoła. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku stanowiła, że kościół jest oddzielony od państwa (art. 70 ust. 2) i jednocześnie może swobodnie wypełniać swoje funkcje religijne (art. 70 ust. 1). Regulacja ta dotyczyła także innych związków wyznaniowych. Ówczesna nauka prawa konstytucyjnego pojmowała tę swobodę jako wolność głoszenia doktryny, organizowania zgromadzeń religijnych, udzielania posług, nauczania, tworzenia zakonów, utrzymywania kontaktów z zagranicznymi współwyznawcami. Swoistym standardem wobec Kościoła Katolickiego stało się dyskryminujące stosowanie prawa. Za przykład takiej sytuacji można uznać blokowanie i ograniczanie budownictwa sakralnego za pomocą środków prawnych – zwłaszcza karnych i administracyjnych. Wydział do Spraw Wyznań w Krośnie zasadę oddzielenia państwa od kościoła pojmował jako pełną laicyzację życia społecznego prowadząc m.in. akcję przeciwdziałania rozwojowi budownictwa sakralnego oraz podejmowania inicjatyw duszpasterskich przez kler katolicki (zwłaszcza w zakresie duszpasterstwa młodzieży).
EN
The subject matter of this article is the analysis of the action of the Department for Religious Affairs in Krosno against the Catholic Church in the light of the constitutional principle about Church and State separation. The Constitution of the Polish People’s Republic of 22 July 1952 set forth the separation of Church and State (Art. 70, para. 2) and stipulated that the Church can freely carry out its religious functions (Art. 70, para. 1). This provision applied also to other religious associations. Under the constitutional law at that time, this freedom was understood as the freedom to proclaim doctrine, organize religious assemblies, provide ministry and teaching, establish religious orders, and maintain contacts with the believers abroad. The law was used to discriminate against the Church, which became a kind of standard. For example, legal measures, especially penal and administrative sanctions, were employed to block and restrict the construction of buildings used for religious purposes. The constitutional principle concerning Church and State separation was understood by the Department of Religious Affairs in Krosno as a total secularization of social life. For example, it was used to justify taking actions against the development of buildings used for religious purposes or against any pastoral activities undertaken by the Catholic clergy, especially concerning the youth ministry.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.