Search results

1

The Dualism of Prudence

100%

Załuski W., Kwarciński T.

Prakseologia

|

2019

|

vol. 161

271-290

EN

Contrary to the rather commonly held opinion that the understanding of prudence (as a certain virtue) has not changed essentially since the ancient times, it is argued in the paper that there are two not only distinct but also incompatible concepts of prudence: the modern – amoral or non-moral, and the classical (Aristotelian-Thomist) – strictly moral. The claim that these concepts are distinct and incompatible implies that ‘modern prudence’ is not part of ‘classical prudence’ but is essentially different from it: one cannot be prudent in both senses (for instance, part of modern prudence is continence/self-control, whereas classical prudence excludes continence/ self-control). Apart from the comparison of both concepts of prudence, the paper also provides an analysis of their relations with the so-called ‘prudential values’ as well as of the causes of the evolution (or rather: revolution) in the understanding of prudence which took place in modern philosophy; It is also argued that within ethics which assumes the classical understanding of prudence there is no place for what Sidgwick called the ‘dualism of practical reason’.

PL

W polemice z dość powszechnie przyjmowaną opinią, że rozumienie roztropności (jako pewnej cnoty) nie ulegało istotnym zmianom od czasów antycznych, w artykule broniona jest teza, że istnieją dwa, nie tylko różne, ale i niedające się ze sobą pogodzić pojęcia roztropności: nowożytne/nowoczesne – niemoralne lub pozamoralne, i klasyczne (Arystotelesowsko-Tomistyczne) – ściśle moralne. Z tezy, iż oba pojęcia są różne i niekompatybilne, wynika, iż ‘nowoczesna roztropność’ nie jest częścią ‘klasycznej’, lecz jest od niej istotnie różna: nie można być równocześnie roztropnym w obu rozumieniach (przykładowo: składową nowoczesnej roztropności jest samokontrola/opanowanie, którą wyklucza roz¬tropność klasyczna). Oprócz porównania obu pojęć roztropności artykuł dostarcza także analizy relacji między nimi i tak zwanymi ‘wartościami roztropnościowymi’, oraz analizy przyczyn ewolucji (czy raczej rewolucji) w rozumieniu roztropności, jaka nastąpiła w czasach nowożytnych. Broniona jest w nim także teza, iż w ramach etyki, która zakłada klasyczne rozumienie roztropności, nie pojawia się Sidgwickowski „dualizm rozumu praktycznego”.

2

Zur Homonymie der Rede vom Gewissen

100%

Wolbert W.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2020

|

vol. 40

|

issue 1

27-53

PL

W publikacjach na temat „sumienia” często za mało uwzględnia się wieloznaczność tego terminu. W sensie rozumu praktycznego osąd sumienia dotyczy wszystkich ludzi według tej samej miary, jako wewnętrzny prawodawca i sędzia dotyczy on jedynie konkretnych osób, przy czym dla etyki powstaje pytanie o to, jak należy rozumieć to wewnętrzne prawodawstwo (autonomia). Czasami „sumienie” oznacza także podmiot moralności, czyli adresata osądu sumienia.

EN

In publications on the subject of “conscience”, too little attention is usually paid to the ambiguity of this term. As a practical reason, for example, the judgement of conscience affects all people according to the same standard, as internal legislator and judge it affects only the respective person. Here the question arises for the ethicist as to how such internal legislation (autonomy) is to be understood. Sometimes “conscience” also refers to the moral subject, the addressee of the verdict of conscience.

DE

In Publikationen zum Thema „Gewissen“ wird meist zu wenig die Mehrdeutigkeit dieses Terminus beachtet. Im Sinne von praktischer Vernunft etwa betrifft das Urteil des Gewissens alle Menschen nach dem gleichen Maßstab, als innerer Gesetzgeber und Richter nur die jeweilige Person, wobei sich für die Ethik die Frage stellt, wie solche innere Gesetzgebung (Autonomie) zu verstehen ist. Bisweilen bezeichnet „Gewissen“ auch das sittliche Subjekt, den Adressaten des Gewissensspruchs.

3

University Studies as a Human Practice: What is Excellence for a Student?

100%

Chirinos M. P.

Kultura i Polityka

|

2009

|

issue 5

47-58

EN

For the Greeks, a free man lived in the polis, the place for otium and virtues. Work and active life at the oikia occupied a secondary place. Luther challenged this view: Beruf is both work and a divine call, and the contemplative life has to disappear. In the Middle Ages, the beginning of the universities and the presence of guilds developed a new approach to human work that discarded the opposition between otium and nec-otium. But this new approach did not influence philosophy. Modern philosophy, following Luther’s thesis on Beruf and the primacy he gave to active life, understood man and his work as totally rational. Within this approach, Protestantism introduced a “work ethic,” but this labor-centered society contains a strong economic basis, because work is understood as production. This article proposes a notion of work as craft, which is part of human practices and implies the attainment of different internal goods. Every work, whether manual or intellectual, also has social meaning: it appears within a community. Work cannot be defined as product. University practices –studying, teaching, doing research – can also be explained in these terms, and when this is the case, they are intrinsically related to human excellence, because they are at the basis of different virtues that make us flourish.

PL

Według starożytnych Greków, człowiek wolny mieszkał w polis, które było miejscem otium i cnoty. Natomiast praca i życie aktywne zajmowały drugie miejsce. Luter spróbował podważyć takie rozumienie pracy. Według niego, Beruf, czyli praca, jest to miejsce, gdzie nadprzyrodzone powołanie i życie kontemplacyjne muszą się ze sobą łączyć. W średniowieczu, w czasach powstawania uniwersytetów i cechów rzemieślniczych, pojawiło się nowe podejście do ludzkiej pracy – otium i nec-otium przestały być swoim przeciwieństwem. To nowe podejście nie wpłynęło jednak na filozofię. Filozofia nowoczesna, idąc za tezą Beruf Lutra, zgodnie z którą pierwszeństwo ma życie aktywne, często rozumiała człowieka i jego pracę jako coś zupełnie racjonalnego. Wewnątrz tej szkoły protestantyzm wprowadził „etykę pracy”. Była to jednak praca rozumiana w sposób wybitnie ekonomiczny, jej jakość mierzono wydajnością produkcyjną. Niniejszy artykuł proponuje ujęcie pracy jako rzemiosła, czyli jako części ludzkich praktyk, które zakładają osiągnięcie rozmaitych wewnętrznych dóbr. Każda praca, fizyczna i intelektualna, ma również znaczenie społeczne: pojawia się wewnątrz konkretnej wspólnoty. Praca więc nie może być zdefiniowana tylko jako produkt. Różne praktyki uniwersyteckie – uczenie się, nauczanie, prowadzenie badań – można również zdefiniować przez odniesienie się do tych dóbr. W ten sposób stają się czymś nierozłącznym z doskonałością ludzką, ponieważ są podstawą rozwoju różnych cnót.

Refine search results

1 Kultura i Polityka

1 Prakseologia

1 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

1 Chirinos M. P.

1 Kwarciński T.

1 Wolbert W.

1 Załuski W.

1 2020

1 2019

1 2009

The Dualism of Prudence

Zur Homonymie der Rede vom Gewissen

University Studies as a Human Practice: What is Excellence for a Student?