Search results

1

Odpowiedzialność penalna za ucieczkę osoby prawnie pozbawionej wolności w prawie rzymskim i prawie starożytnych Aten

100%

Poniatowski P.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2020

|

vol. 72

|

issue 1

77-88

EN

The subject matter of the present article is the issue of penal responsibility as a consequence of an escape by a person who was legally deprived of their liberty in connection with a committed offence (or due to be charged with committing an offence) under Roman law and under the law of Ancient Athens. The paper focuses on describing the responsibility of the person who escaped (from the place where they were confined to in connection with the execution of a preventive measure or from where they were imprisoned) as well as of persons who contributed (intentionally or unintentionally) to such an escape.

PL

Przedmiotem artykułu jest kwestia odpowiedzialności penalnej będącej konsekwencją ucieczki osoby prawnie pozbawionej wolności w związku z popełnionym przez nią (albo zarzuconym jej) przestępstwem w prawie rzymskim i starożytnych Atenach. Autor skupia się na opisaniu odpowiedzialności osoby, która uciekła (z miejsca, w którym przebywała w związku z wykonywaniem środka zapobiegawczego bądź kary izolacyjnej), a także osób, które przyczyniły się (umyślnie albo nieumyślnie) do takiej ucieczki.

2

STAN NIETRZEŹWOŚCI JAKO „AFEKT” W RZYMSKIM PRAWIE KARNYM?

88%

Kubiak P.

Zeszyty Prawnicze

|

2015

|

vol. 15

|

issue 1

33-52

PL

Drunkenness – a “Passion” in Roman Criminal Law? SummarySince ancient times jurists and lawyers have had to handle offencesconnected with alcohol abuse. There are only three texts on drunkenness in the Roman legal sources: two relate to offences committed byinebriate soldiers, and the third contains the basic division into intentional offences, accidental offences, and crimes of passion. In all threecategories drunkenness was a mitigating factor, which may be surprising for modern lawyers. Other Roman sources present public opinionon drinking, which seems to have depended on the circumstances– heavy drinking and alcoholism were disapproved of. A precise analysis of the rhetorical writings shows elaborate distinctions betweenintentional and unintentional acts. Drunkenness was regarded as anemotional state which could influence the penalty, but the specific circumstances of the offence were crucial. The rhetorical works confirmthe views presented in poetry and philosophy. Contrary to the legalsources, the facts seem to show that a judge could sentence an offenderto a severe or mild punishment, or even acquit him if drunkenness hadbeen a factor contributing to the offence. The rhetorical works may beconsidered to provide not only an important theoretical background tothe legal sources, but also crucial supplementary information givinga better insight into Roman criminal law.

3

Teoretyczny model przestępstwa prawa publicznego (crimen publicum) autorstwa Claudiusa Saturninusa (D. 48,19,16) a współczesna nauka o przestępstwie karnym

75%

Amielańczyk K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

The Romans did not develop the science of the criminal offence, yet they attempted to describe the nature and characteristic features of public law crime. According to the Justinian sources, the jurist who made such an attempt was Claudius Saturninus. He distinguished between crimes based mainly on the manner of committing the crime, thus following the same direction as contemporary science when it examines the so-called criminal modus operandi. He made his distinction in a quite original, two-stage manner. First, the jurist made a fourfold division (quattuor genera) of crimes, based on a criterion similar to the criterion of form that is adopted for legal actions in the area of private law. According to the jurist, crimes could be committed in the form of facta, dicta, scripta or consilia. This quattuor genera system of forms and manners of committing crimes was then followed by a more detailed division of circumstances involved in the type of the criminal offence. In this way, Claudius Saturninus enumerated seven elements of the (almost exclusively) objective aspect of the crime: causa, persona, locus, tempus, qualitas, quantitas and eventus. The jurist illustrated all manners and circumstances of committing a criminal offence with examples.

PL

Rzymianie nie rozwinęli nauki o przestępstwie karnym, ale podejmowali próby opisania istoty i specyfiki przestępstwa prawa publicznego. Ze źródeł Justyniańskich wiadomo, że jurystą, który na taką próbę się odważył, był Claudius Saturninus. Dokonał on rozróżnienia przestępstw, koncentrując się głównie na sposobie ich popełnienia i idąc w podobnym kierunku, jak współczesna nauka podczas rozważań dotyczących tzw. przestępczego modus operandi. Rozróżnienia dokonał w dość oryginalny dwustopniowy sposób. Jurysta stworzył najpierw czwórpodział (quattuor genera) przestępstw, kierując się kryterium przypominającym kryterium formy, jakie jest przyjmowane dla czynności prawnych na gruncie prawa prywatnego. Według jurysty przestępstwa mogły być popełniane w formie facta, dicta, scripta i consilia. Na tak stworzony system quattuor genera (form, sposobów) popełnienia przestępstw karnych Claudius Saturninus nałożył następnie już bardziej szczegółowy podział okoliczności składających się na typ czynu zabronionego prawem. W ten sposób wyliczył kolejno siedem znamion (niemal wyłącznie) strony przedmiotowej przestępstwa: causa, persona, locus, tempus, qualitas, quantitas i eventus. Wszystkie sposoby i okoliczności popełnienia przestępstwa karnego jurysta zilustrował przykładami.

4

Academic Works of Roman Jurists Regarding Criminal Law

75%

Chmiel A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

Roman jurists started to work on the criminal law only in days of the Empire. First works on this dedicated to public judicial proceedings included De iudiciis publicis created mainly by Maecianus, Marcianus, Macer, Venuleius Saturninus. Apart from them the following should also be mentioned: De officio proconsulis by Ulpian, De cognitionibus by Callistratus. Works on the issues of penalties are: De poenis omnium legum, De poenis paganorum by Paulus; De poenis by Modestyn; and De poenis paganorum by Claudius Saturninus. Most of the above-mentioned works are commentaries directed at judge practitioners, more specifically, at imperial officials having specific jurisdictional functions. However, among them we can also find ones of the academic nature focused on criminal law and criminal action, such as De poenis paganorum by Claudius Saturninus. Many of the above-mentioned works are of substantive and procedural nature. In works of Roman jurists on criminal law one can see specific efforts or attempts at systematizing discussed legal material. Unfortunately, in the majority of works it is difficult to find such vivid and complex statements or even academic debates as on private law, not to mention any critique of imperial constitutions. This was caused by an authoritarian character of Roman national power and system of criminal judicature that was closely connected to this power. Thus, it was very difficult for the jurists to conduct free jurisprudence activity.

PL

Juryści rzymscy zaczęli zajmować się w swych dziełach rzymskim prawem karnym dopiero w okresie cesarstwa. Pierwszymi pracami z tego zakresu, poświęconymi postępowaniom sądowym publicznym, były De iudiciis publicis autorstwa zwłaszcza Maecianusa, Marcianusa, Macera, Venuleiusa Saturninusa. Poza nimi należy wymienić także takie dzieła, jak De officio proconsulis Ulpiana i De cognitionibus Callistratusa. Prace poświęcone zwłaszcza problematyce kar to De poenis omnium legum i De poenis paganorum Paulusa, De poenis Modestyna i De poenis paganorum Claudiusa Saturninusa. Większość z przywołanych powyżej dzieł ma charakter komentarzy skierowanych do praktyków sędziów, a konkretnie cesarskich urzędników sprawujących określone funkcje jurysdykcyjne. Wśród nich możemy wskazać również te, które mają charakter naukowych wykładów poświęconych prawu i procesowi karnemu, jak np. De poenis paganorum Claudiusa Saturninusa. Duża część przywołanych prac ma charakter materialno-procesowy. W dziełach rzymskich jurystów z zakresu prawa karnego widać określone zabiegi czy też próby usystematyzowania omawianego materiału prawnego. Niestety, w większości prac trudno odnaleźć tak barwne i rozbudowane wypowiedzi czy wręcz naukowe dysputy, jak na gruncie prawa prywatnego, nie mówiąc o jakiejkolwiek krytyce cesarskich konstytucji. Należy stwierdzić, że przyczyną takiego stanu rzeczy był autorytarny charakter rzymskiej władzy państwowej oraz systemu sądownictwa karnego, który pozostawał w ścisłym związku z tą władzą. W następstwie tego jurystom dużą trudność sprawiało uprawianie swobodnej jurysprudencyjnej działalności.

5

The Class-Based Approach to Roman Criminal Law

63%

Czech-Jezierska B.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2021

|

vol. 30

|

issue 1

EN

The theory of class struggle lay at the root of Marxist methodology. According to historical materialism, the slave formation existed in the ancient Roman state, and Marxist historians further developed the concept of class divisions in Roman society. Their views on this subject permeated also the research on Roman law, which was to be studied in terms of the influence that class divisions and class struggles had on the evolution of the state and legal norms in ancient Rome. This approach mainly concerned Roman private law, which was of the primary interest to scholars. The author attempts to determine whether the issue of class also constituted a reference point for studying the criminal law of ancient Rome, which had the character of public norms. The article examines the most representative views of Roman law scholars who applied the Marxist method in their research. Despite their attempts, they found it hard to uphold the concept that ancient Roman society had been divided into antagonistic and structurally homogeneous classes, and what is more, that these classes had been united by class consciousness. Differences between social strata in their legal position, including different criminal law norms, did not result from class divisions and class struggle, but rather reflected the specific character of ancient Roman society.

PL

Teoria oparta o walkę klas leżała u podstaw metodologii nauki marksistowskiej. Materializm historyczny w odniesieniu do antycznego państwa rzymskiego zakładał istnienie formacji niewolniczej, a dalsze interpretacje historyków marksistowskich prowadziły do rozwijania koncepcji klasowości społeczeństwa rzymskiego. Poglądy na ten temat przenikały również do romanistycznych badań naukowych. Prawo rzymskie należało badać pod kątem wpływu, jaki miała klasowość na rozwój państwa i norm funkcjonujących w antycznym Rzymie. Dotyczyło to przede wszystkim rzymskiego prawa prywatnego i nim przede wszystkim się zajmowano. Zamierzeniem autorki jest próba ustalenia, czy klasowość była wówczas również punktem odniesienia do badań nad rzymskim prawem karnym, mającym charakter norm publicznych. W artykule przeanalizowano w tym celu najbardziej reprezentatywne poglądy romanistów stosujących metodologię marksistowską. Mimo ich naukowych starań ostatecznie trudno jednak było im utrzymać nawet koncepcję zakładającą istnienie w starożytnym Rzymie jednolitych w swej strukturze antagonistycznych klas, nie wspominając już o domniemaniu ich świadomości w tym zakresie. Zróżnicowanie prawne poszczególnych warstw społecznych, także przez normy rzymskiego prawa karnego, nie było zatem wynikiem klasowości, lecz specyfiki antycznego społeczeństwa rzymskiego.

6

If a Maidservant “Dies a Horrible Death”: Canon 5 of the Synod of Elvira in the Light of the Norms of Roman Criminal Law

63%

Zalewski B.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2021

|

vol. 30

|

issue 1

EN

This article aims to analyse canon 5 of the Synod of Elvira (beginning of the 4th century) taking into account the norms of Roman law concerning the legal protection of slaves. This canon provided for the punishment of repentance and a prohibition of giving Eucharistic Communion to a woman who, in anger caused by jealousy, caused the death of her slave as a result of whipping. It was probably adopted based on a certain, particularly shocking matter, perhaps related to the intimate life between the master and her slave. The content of the canon suggests that the person responsible for its editing was familiar with Roman law, including probably in particular Emperor Hadrian’s rescripts – especially those addressed to the Governor of Baetica, where Elvira was located. The canon provided slaves with a wider scope of protection than the norms of Roman law did, both those in force at the time of its release and later introduced by Emperor Constantine the Great. It was also an expression of the generally discernible attitude of Christian communities towards the institutions of slavery. On the one hand, the existence of slavery was accepted and, on the other hand, there were efforts to improve the situation of slaves, especially if they were Christians.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu dokonanie analizy kanonu 5 synodu w Elwirze (początek IV w.) z uwzględnieniem norm prawa rzymskiego dotyczących ochrony prawnej niewolników. Omawiany kanon przewidywał karę pokuty oraz zakaz udzielania Komunii eucharystycznej kobiecie, która w gniewie powodowanym zazdrością doprowadziłaby do śmierci swojej niewolnicy na skutek wymierzonej chłosty. Prawdopodobnie został on przyjęty na kanwie jakiejś konkretnej, szczególnie bulwersującej sprawy, być może związanej z pożyciem intymnym między właścicielką a jej niewolnikiem. Treść kanonu sugeruje, że osoba odpowiedzialna za jego redakcję była obeznana z prawem rzymskim, w tym zapewne w szczególności z reskryptami cesarza Hadriana – zwłaszcza tymi, które adresowane były do namiestnika Betyki, w której położona była Elwira. Kanon zapewniał niewolnikom szerszy zakres ochrony niż normy prawa rzymskiego, zarówno te obowiązujące w czasie jego wydania, jak i wprowadzone później przez cesarza Konstantyna Wielkiego. Stanowił on też wyraz ogólnie dostrzegalnego nastawienia gmin chrześcijańskich do instytucji niewolnictwa. Z jednej strony bowiem akceptowano istnienie niewolnictwa, z drugiej zaś dążono do poprawy bytu niewolników, zwłaszcza jeżeli byli oni chrześcijanami.

7

Utilitas rei publicae contra misericordiam. Justinian’s Criminal Legislation in Borys Łapicki’s View

63%

Czech-Jezierska B.

Studia Prawnicze KUL

|

2019

|

issue 4

57-73

PL

Borys Łapicki (1889–1974) był romanistą, którego twórczość zawierała wiele odniesień do związków prawa rzymskiego z etyką. W artykule autorka dokonuje przeglądu twórczości B. Łapickiego i przytacza poglądy Łapickiego w zakresie pojęcia misericordia oraz jego wpływu na rzymskie prawodawstwo karne cesarza Justyniana. Wyłania się z nich skrystalizowana i jednoznaczna teza B. Łapickiego – pomimo, że Justynian był cesarzem uważającym się i uważanym za wielkiego obrońcę wiary chrześcijańskiej, jego ustawodawstwu przyświecała raczej utilitas rei publicae, aniżeli chrześcijańska misericordia i humanitarne zasady etyki Nowego Testamentu. Widać to szczególnie wyraźnie w jego prawodawstwie karnym. Borys Łapicki doszedł zatem do wniosku, że to „nie chrześcijaństwo wywiera wpływ na Justyniana, lecz przeciwnie, on w celach politycznych wywiera wpływ na chrześcijaństwo”.

EN

Borys Łapicki (1889–1974) was a Roman law scholar whose works contained many references to the correlations between Roman law and ethics. The article provides an overview of B. Łapicki’s writings and discusses his views on the concept of misericordia and on the influence of that concept on Emperor Justinian’s criminal legislation. A definite and clear-cut thesis emerges from this analysis. Borys Łapicki declares that although Justinian was an emperor who considered himself and was considered to be the great defender of the Christian faith, his legislation was influenced by the principle of utilitas rei publicae, rather than by Christian misericordia and by the humanitarian principles of the New Testament ethics. This is particularly evident in his criminal legislation. This leads B. Łapicki to conclude that it was “not Christianity that influenced Justinian, but on the contrary, he exercised his influence on Christianity so that it could serve his political purposes.”

8

Czyn Patroklosa a rzymskie prawo karne – czyli o przestępstwach popełnionych w afekcie w antycznym Rzymie

38%

Kubiak P.

Studia Prawnicze KUL

|

2014

|

issue 1 (57)

61-83

PL

Można chyba stwierdzić, że poezja była „częstym gościem” w pismach jurystów rzymskich. Celem ilustracji jakiegoś problemu natury prawnej sięgali oni do inspiracji antycznych poetów i przywoływali przedstawione przez nich historie. W jednym z takich fragmentów mowa jest o zabójstwie w afekcie dokonanym przez Patroklosa w antycznej Grecji, który z tego powodu został wygnany z domu. A jak na tę sprawę zapatrywali się juryści w Rzymie? W ich pismach odnaleźć można kilka odniesień do przestępstw popełnionych w afekcie, mają one jednak dość kazuistyczny charakter i pozbawione są pogłębionej refleksji prawniczej, jak i uzasadnień proponowanych rozwiązań. Na ich podstawie jednak można wysnuć wniosek, iż czyny popełnione w ten sposób, w zależności od okoliczności faktycznych, mogły spowodować złagodzenie odpowiedzialności ich sprawcy, a nawet jego uwolnienie. Decydującym czynnikiem był charakter oraz siła odczuwanej emocji, a także natężenie oraz trwałość powziętego zamiaru, czyli jego premedytacja. Wspomniane braki w rozważaniach teoretycznych mogą być natomiast uzupełnione dzięki analizie pism retorycznych. Juryści na ścieżce swojej edukacji zaznajamiali się również z tym działem filozofii, nieobce im były zatem interpretacje oraz kwalifikacje otaczającej ich rzeczywistości wypracowane przez retorykę. Dzięki tym podziałom i klasyfikacjom, które zresztą odpowiadają przyjętym przez jurystom rozwiązaniom, możliwe jest pogłębienie wiedzy na temat natury oraz konsekwencji prawnych czynów popełnionych w afekcie.

EN

Poetry was a “frequent guest” in Roman jurists' writings. Sometimes they were using inspirations of ancient poets to illustrate some legal problems. In one of these examples there is a quotation from “Iliad” concerning Patroklos, who had committed a crime in the heat of passion and was exiled. The question arises about the opinion of jurists in Rome in that matter. In their commentaries there is just a few casuistic examples of these crimes. On the other hand, there are no deeper legal reflections or reasonings of presented solutions. On this basis, however, one can conclude that criminal committing such an act could be mitigated or exculpated accordingly to circumstances. The main factor was a character and intensity of the affect, but also durability of his intention. Mentioned absence of theoretical argumentation can be completed with some conclusions from rhetorical writings. Jurists in the process of their education were acquainted with this part of philosophy, so they knew interpretations and qualifications of surrounding world elaborated by rhetoric. Through divisions contained in these works, which by the way are complemented to solutions presented by jurists in their opinions, it is possible to deepen the knowledge on the nature and legal consequences of crimes of passion.

RU

Moжна подтвердить, что пoэзия была „частым гостем” в журналах римских юристов. В качестве иллюстрации правовой проблемы они представляли инспирации древнеримских поэтов и цитировали истории, написанные ими . В одном из этих фрагментов речь идет об убийстве в состоянии аффекта, совершенного Патроклом в Древней Греции, который по этой причине был изгнан из дома . А как на происшедшее смотрели юристы из Рима? В их трудах можно найти несколько ссылок на преступления, совершенных в аффекте, но имеют они вполне казуистический характер и лишены глубокого отражения закона и обоснования предлагаемых решений. Исходя из этого, однако, можно сделать вывод, что действия, совершенные таким образом, в зависимости от фактических обстоятельств, могли привести к ослаблению ответственности правонарушителя, и даже к его освобождению. Решающим фактором была природа и сила ощутимой эмоции, а также интенсивность и длительность преднамеренного умысла, то есть его премедитация. Эти пробелы в теоретических соображениях, однако, могут быть дополнены анализом риторических сочинений. Юристы на пути своего образования знакомились также с этим разделом философии, поэтому им были знакомы интерпретации и квалификации окружающей действительности, выработанные риторикой. С помощью этих разделов и классификаций, которые на самом деле соответствуют принятым юристами решениям, можно углубить знания о природе и правовых последствиях за действия, совершенные в аффекте.

Refine search results

3 Studia Iuridica Lublinensia

2 Studia Prawnicze KUL

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

1 Czasopismo Prawno-Historyczne

1 Zeszyty Prawnicze

2 Czech-Jezierska B.

2 Kubiak P.

1 Amielańczyk K.

1 Chmiel A.

1 Poniatowski P.

1 Zalewski B.

2 2021

1 2020

2 2019

1 2016

1 2015

1 2014

Odpowiedzialność penalna za ucieczkę osoby prawnie pozbawionej wolności w prawie rzymskim i prawie starożytnych Aten

STAN NIETRZEŹWOŚCI JAKO „AFEKT” W RZYMSKIM PRAWIE KARNYM?

Teoretyczny model przestępstwa prawa publicznego (crimen publicum) autorstwa Claudiusa Saturninusa (D. 48,19,16) a współczesna nauka o przestępstwie karnym

Academic Works of Roman Jurists Regarding Criminal Law

The Class-Based Approach to Roman Criminal Law

If a Maidservant “Dies a Horrible Death”: Canon 5 of the Synod of Elvira in the Light of the Norms of Roman Criminal Law

Utilitas rei publicae contra misericordiam. Justinian’s Criminal Legislation in Borys Łapicki’s View

Czyn Patroklosa a rzymskie prawo karne – czyli o przestępstwach popełnionych w afekcie w antycznym Rzymie