Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: słowniki polsko-łacińskie

Sort By:

Limit search:

O postrzeganiu języków klasycznych, polskiego i niemieckiego w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

100%

Lenartowicz-Zagrodna A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

2020

vol. 19

247-264

The purpose of this study was an attempt to show the opinions on languages expressed in the prefaces to the Polish-Latin dictionaries, regarding, among others, the valuation, use, specifics, often formulated contrastively. The material basis were the dictionaries of Mikołaj Volckmar (1596, 1605), Grzegorz Knapiusz (1621, 1632), Benedykt Woronowski (1769) and the Dasyposiusz katolicki (1642). In the conclusions main thematic fields are outlined which serve the description of languages, including: a) general praise of a given language, b) its geographical range, c) justification of its usefulness, d) description of the language system, e) lexicographic remarks. It was observed that the questions raised by the authors remain in accordance with the then tendencies and ways of speaking about language, particularly about the Polish language.

Celem opracowania była próba przedstawienia, jak w przedmowach do słowników polsko-łacińskich wypowiadano się o językach, m.in. w aspekcie wartościowania, użytkowania, specyfiki, często ujmowanych kontrastywnie. Podstawą materiałową uczynione zostały słowniki: Mikołaja Volckmara (1596, 1605), Grzegorza Knapiusza (1621, 1632), Benedykta Woronowskiego (1769) oraz Dasyposiusz katolicki (1642). We wnioskach nakreślono główne obszary tematyczne, służące do opisu języków, w tym: a) ogólna pochwała danego języka; b) nakreślenie jego zasięgu geograficznego; c) uzasadnienie przydatności; d) opis systemu językowego; e) uwagi leksykograficzne. Zaobserwowano, że poruszane przez autorów kwestie, pozostają w zgodzie z ówczesnymi tendencjami i sposobami mówienia o języku, zwłaszcza o polszczyźnie.

Stan i perspektywy wykorzystania dawnych słowników przekładowych w syntezach historycznojęzykowych (na materiale leksykonów polsko-łacińskich)

84%

Lenartowicz-Zagrodna A.

Język Polski

2023

vol. 103

issue 1

99-111

By the time the first dictionary of the Polish language by Samuel Linde was published, several dozen translation lexicons had been published, in which the Polish language was once in the position of the initial language, and other times – the target language. The number and variety of such dictionaries should make them important material for a researcher of the history of the Polish language. However, a review of selected textbooks of the history of the Polish language shows that the potential of dictionaries is not used enough. The article strives to prove that translation lexicons are a source of equal value in relation to other texts for building a general reflection on the history of the Polish language. This hypothesis is illustrated with examples from the field of graphical variability, the development of the language system, linguistic awareness and historical and cultural phenomena.

Do czasu wydania pierwszego słownika języka polskiego Samuela Lindego ukazało się kilkadziesiąt leksykonów przekładowych, w których polszczyzna raz stawała w pozycji języka wyjściowego, innym razem – docelowego. Liczba i różnorodność tego typu publikacji powinny czynić z nich ważki dla badacza historii polszczyzny materiał. Przegląd wybranych podręczników do historii języka polskiego przynosi jednak spostrzeżenie, że tkwiący w słownikach potencjał wykorzystywany jest w ograniczonym zakresie. W artykule autorka stara się dowieść, że leksykony przekładowe są równowartościowym względem innych tekstów źródłem do snucia ogólnej refleksji o dziejach polszczyzny. Tezę ilustruje przykładami z zakresu wariantywności grafii, rozwoju systemu językowego, świadomości językowej i zjawisk historyczno-kulturowych.

Refine search results

1 Język Polski

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

2 Lenartowicz-Zagrodna A.

1 2023

1 2020

Search results

O postrzeganiu języków klasycznych, polskiego i niemieckiego w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

Stan i perspektywy wykorzystania dawnych słowników przekładowych w syntezach historycznojęzykowych (na materiale leksykonów polsko-łacińskich)