Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  senat
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Piotr Mieszkowski o Senacie Rzeczpospolitej. Kilka uwag na temat XVII-wiecznego polskiego republikanizmu

100%
Tulejski T.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2022
|
issue 5(69)
167-180
PL
Piotr Mieszkowski jest jednym z zapomnianych dzisiaj polskich pisarzy republikańskich XVII wieku. Jego rozważania nad ustrojem Rzeczypospolitej Obojga Narodów są zwieńczeniem debat, które toczyły się w wieku XVI. W traktacie Polonus Iure Politus Mieszkowski przedstawia dojrzałe spojrzenie na zagadnienie właściwego ustroju państwa polsko-litewskiego. Zdaniem autora jego koncepcja ustrojowa jest połączeniem rzymskiej tradycji republikańskiej oraz dorobku polskiej renesansowej filozofii politycznej okresu złotego wieku. Szczególne znaczenie ma dla niego rola senatu Rzeczpospolitej. Autor artykułu dowodzi, że Mieszkowski jest jednym z przedstawicieli grupy konstytucjonalistów, którzy uważali senat, za newralgiczny element ustroju państwa zapewniający mu trwałość i stabilność. Warunkiem koniecznym realizacji tej roli jest jednak kultywowanie cnót republikańskich.
EN
Piotr Mieszkowski is one of the forgotten republican writers of 17th century Poland. His reflections on the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth are the culmination of the debates that took place in the 16th century. In his treatise Polonus Iure Politus, Mieszkowski presents a mature perspective on the proper system of the Polish-Lithuanian state, which merges the Roman republican tradition and the achievements of Polish political philosophy of the Renaissance, its golden age. According to Mieszkowski, the Senate of the Polish-Lithuanian Commonwealth is of particular importance. The author of the article proves that Mieszkowski is one of the representatives of a group of constitutionalists of 17th century Commonwealth who considered the senate the crucial element of the political system, ensuring its durability and stability. The necessary condition for fulfilling this role, however, is the cultivation of republican virtues.
2
Publication available in full text mode
Content available

Senatus Consultum Ultimum - State of Emergency in Ancient Rome

84%
Świrgoń-Skok R., Pięta-Szawara A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2021
|
issue 6 (64)
543-553
PL
W niniejszym opracowaniu zostanie przybliżona senatus consultum ultimum, tj. ostateczna uchwała senatu podejmowana w momentach nadzwyczajnego zagrożenia rzymskiej republiki. Postaram odpowiedzieć na pytanie, jaka była legalność ustrojowa takich uchwał, ponadto wskazać ich przesłanki oraz skutki wydania. Senatus consultum ultimum było bowiem najpotężniejszą bronią rzymskiego senatu w walce przeciwko wewnętrznym wrogom politycznym w późnej republice, dlatego wyjaśnienia wymaga, czy SCU było zgodnym z prawem środkiem służącym ochronie państwa czy dbało tylko o polityczne samostanowienie senatu i optymatów.
EN
This paper presents the senatus consultum ultimum, i.e., the final resolution of the senate passed in moments of extraordinary danger to the Roman Republic. We answer the question what was the legitimacy of such resolutions and indicate their rationale and the effects of their issuance. Senatus consultum ultimum was the most powerful weapon of the Roman senate in the fight against internal political enemies in the late republic, so it needs to be clarified whether the SCU was a legitimate measure to protect the state or it cared only for the political self-determination of the senate and the optimates.
3

Irlandzki Senat i nieudana próba jego zniesienia

84%
Danel Ł.
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
|
2014
|
issue 7(931)
5-20
PL
Artykuł podejmuje tematykę Senatu Republiki Irlandii oraz kampanii referendalnej, która miała miejsce w związku z projektem rządowym dotyczącym likwidacji drugiej izby irlandzkiego parlamentu. Uchodzi ona współcześnie za jedną z najbardziej osobliwych drugich izb funkcjonujących w ramach europejskich zgromadzeń bikameralnych. Wpływ na taki obraz Senatu Irlandii ma przede wszystkim absolutnie wyjątkowa metoda powoływania jego składu osobowego, prowadząca do sytuacji, w której Senat ten staje się w ramach irlandzkiego systemu politycznego nieco ubezwłasnowolnioną instytucją władzy, dodatkowo wzmacniającą większość rządową. W artykule w sposób syntetyczny przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące Senatu Irlandii oraz jego uprawnień, a także wskazano na okoliczności polityczne i ekonomiczne, które doprowadziły do rozpisania referendum w sprawie likwidacji tej izby parlamentu. Zaprezentowane zostały także argumenty obu stron sporu dotyczące zasadności przeprowadzenia takiej reformy ustrojowej, przebieg kampanii referendalnej, a także wyniki samego referendum.
EN
The article discusses the Senate of the Republic of Ireland and a referendum campaign held regarding a government proposal aimed at abolishing the second chamber of the Irish parliament. This chamber is said to be one of the most bizarre second chambers that exist within European bicameral assemblies. It is the unique method it employs to create its membership that causes it to be regarded as strange. This method has somewhat incapacitated the senate as an institution of power within the Irish political system that additionally reinforces the governmental majority. The article presents, synthetically, the most important information about the Irish Senate and its powers. It also describes the political and economic circumstances that led to a referendum on the abolition of this chamber of parliament. It shows the arguments of both sides of the dispute over the necessity of such a constitutional reform, the course of the referendum campaign as well as the results of the referendum.
4
Publication available in full text mode
Content available

Competences of the United States Congress in the Impeachment Procedure

84%
Hadała-Skóra A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 6 (58)
583-590
EN
This article is devoted to the impeachment procedure in the United States of America. The first part of the article outlines a short historical background on the subject. In the following part, the impeachment procedure is characterized in its current form, with particular emphasis placed on the role of the House of Representatives and Senate of the United States of America. The data concerning the processes that took place in the Senate as a result of the impeachment procedure are also indicated.
PL
Niniejszy artykuł poświęcony został procedurze impeachment w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W pierwszej części artykułu nakreślone zostało krótkie tło historyczne dotyczące omawianego zagadnienia. W dalszej części scharakteryzowano procedurę impeachment w jej obecnym kształcie, ze szczególnym uwzględnieniem roli Izby Reprezentantów i Senatu Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wskazane zostały także dane dotyczące procesów, które odbyły się w Senacie, na skutek wszczęcia trybu impeachment.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wielopłaszczyznowo o międzywojennym Senacie RP [Rec. Senat II Rzeczypospolitej (1922-1939) - „rzecznik rozsądku, rozwagi i miary”, red. Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow, Jan Żaryn, Toruń 2020]

84%
Magiera P.
Wieki Stare i Nowe
|
2022
|
vol. 17
|
issue 22
1-12
EN
The reviewed book is a collection which consists of twelve thematically diversified chapters. All of them are about the Senate in the Second Polish Republic. The authors present many little-known aspects of the shape and the functioning of the upper house of the parliament in Poland during years 1922-1939. The book discusses such issues as the legal conceptions of the Senate, its structure, functions, political background and composition. The publication is a valuable supplement to the previous research. It also brings new detailed findings to the image of the Senate in the interwar Poland.
PL
Recenzowana książka jest pracą zbiorową złożoną z 12 różnorodnych tematycznie rozdziałów, poświęconych polskiemu Senatowi w okresie międzywojennym. Autorzy przedstawiają w nich dotąd mało znane aspekty związane z kształtem i funkcjonowaniem izby wyższej parlamentu w Polsce w latach 1922-1939. W książce omówione zostały koncepcje dotyczące ustroju Senatu, jego struktura i funkcje, a także kwestie jego oblicza politycznego oraz obsady personalnej. Publikacja stanowi cenne uzupełnienie dotychczasowego stanu wiedzy i wnosi nowe, szczegółowe ustalenia do ogólnego obrazu Senatu Drugiej Rzeczypospolitej.
6

Poglądy arcybiskupa Józefa Teodorowicza na temat senatu w trakcie prac nad Konstytucją Marcową z 1921 roku

67%
Koredczuk J.
Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze
|
2018
|
vol. 9
21-31
EN
The author presents the views of the Lviv Archbishop of the Armenian rite, Józef Teodorowicz, about the Senate. He expressed his opinions during his work on the March Constitution (1921). The Archbishop supported the bicamerality of the Sejm, polemicising during the work on the constitution, mainly with left-wing deputies opposing the existence of the Senate. The existence of the Senate was supported by politicians and deputies of national democracy and other political parties, of which the Archbishop was one of the political leaders. Teodorowicz regarded the Senate and the clergy sitting in it as a part of the Polish national tradition. However, he presented a strongly conservative view in this aspect and he was against any formations that would replace the Senate. The issue of the Senate was one of the issues that provoked major disputes among MPs sitting in the legislative Sejm. In the end, the solution regarding the Senate, which was adopted in the constitution, was a political compromise, that took into account mosty the views of the national democracy movment, to which Archbishop Teodorowicz also belonged.
7
Publication available in full text mode
Content available

O senatorach koronnych za Władysława IV

67%
Broniarczyk M.
Kwartalnik Historyczny
|
2018
|
vol. 125
|
issue 1
PL
Artykuł recenzyjny dotyczy monografii Andrzeja Korytki poświęconej senatowi koronnemu jako jednemu z trzech - obok króla i izby poselskiej - stanów sejmujących w okresie panowania Władysława IV Wazy (1632–1648). Senat był izbą wyższą staropolskiego parlamentu, którą tworzyli urzędnicy pochodzący z nominacji królewskiej, pełniący swoje funkcje dożywotnio. W jego skład wchodzili biskupi, wojewodowie, kasztelanowie oraz ministrowie. Książka jest wieloaspektową analizą funkcjonowania senatu koronnego na forum obrad parlamentu za rządów drugiego Wazy, a także poza nim, m.in. na sejmikach ziemskich. The present article reviews Andrzej Korytko’s monograph on the Crown Senate regarded as one of the three - besides the king and the Chamber of Envoys - parliamentary estates under King Władysław IV Vasa (1632–1648). The Senate was the upper chamber of the Polish Parliament, made up of officials appointed for life by the king. The Senate was composed of bishops, palatines, castellans, and ministers. Korytko’s book is a multi-aspect analysis of the functioning of the Crown Senate within the parliamentary forum under King Władysław IV Vasa, and also outside it, for example at dietines.
8
Publication available in full text mode
Content available

The Participation of the Second Chamber of Parliament in the Implementation of the Control Function on the Example of the Senate of the United States of America

67%
Hadała-Skóra A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2019
|
issue 6 (52)
199-210
EN
This article is devoted to one of the classic functions of the legislature, which is the con- trol function. In the first part of the elaboration the author focuses on the characteriza- tion of such concepts as control, parliamentary control and the control function regard- ing doctrinal level. The rest of the article deals with the specific competences by which the Congress of the Senate of the United States of America participates in the perfor- mance of the parliamentary control function.
PL
Niniejszy artykuł poświęcony jest jednej z klasycznych funkcji legislatywy jaką jest funk- cja kontrolna. W pierwszej części opracowania autor skupia się na scharakteryzowaniu takich pojęć jak kontrola, kontrola parlamentarna oraz funkcja kontrolna na płaszczyź- nie doktrynalnej. Natomiast dalsza część artykułu dotyczy konkretnych kompetencji, za pomocą których wchodzący w skład Kongresu Senat Stanów Zjednoczonych Amery- ki bierze udział w realizacji funkcji kontrolnej parlamentu.
9
Publication available in full text mode
Content available

Wybory do Senatu – Postulaty de lege ferenda

67%
Nowak J.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2014
|
issue 6 (22)
117-135
PL
Artykuł koncentruje się na reformie polskiego Senatu. Główną zaletą dwuizbowego parlamentu jest możliwość stworzenia odmiennego układu sił politycznych w obu izbach. Dzięki czemu Senat może pełnić funkcję „izby refleksji”. Tymczasem obecne połączenie wyborów do Sejmu i Senatu sprawia, iż partia wygrywająca wybory do Sejmu wygrywa także wybory do drugiej izby. Należy więc zastanowić się nad oddzieleniem wyborów do obu izb parlamentu i zmianą ordynacji wyborczej do Senatu. Zmiany te powinny prowadzić do przekształcenia Senatu w „izbę regionów”, co przełoży się również na wzrost jego znaczenia. Ponadto pozwoli to mieszkańcom regionów z mniejszą liczbą ludności uzyskać większy wpływ na bieżącą politykę.
EN
The article focuses on the reform of the Polish Senate. The main advantage of a bicameral parliament is the possibility of gaining dominance by different political parties in both chambers. Thanks to that the Senate can act as so called „chamber of reflection”. Meanwhile in Poland combination of elections to the Sejm and the Senate makes the party winning the elections to the Sejm also winning the elections to the Senate. Therefore it is necessary to consider the separation of the elections to this two chambers of parliament as well as change of the electoral law to the second chamber. These changes should lead to the transformation of the Senate to the „chamber of regions”. Thus strengthening the importance of the Senate which will begin to perform the functions of the „chamber of reflection”. Moreover thanks to the modifications suggested inhabitants of regions with less population will obtain greater impact on current politics.
10
Publication available in full text mode
Content available

O potrzebie przywrócenia sądu honorowego i wprowadzenia przeprosin poselskich i senatorskich do polskiego prawa parlamentarnego

59%
Wiszowaty M. M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2017
|
issue 5 (39)
101-125
PL
Nie istnieje uniwersalny model regulacji prawnej etyki parlamentarnej. Kwestie te są regulowane w różnych krajach w drodze aktów różnego rangi – zazwyczaj w ustawach lub regulaminach parlamentarnych. Istnieją kraje, w których dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia przez posła dóbr osobistych następuje na zasadach ogólnych, przede wszystkim w drodze powództwa cywilnego. W niektórych państwach prawo przewiduje szczególne sankcje za naruszenie etyki parlamentarnej. Tradycyjną formą zadośćuczynienia, odwołująca się do reguł postępowania honorowego rycerstwa i szlachty, są różne formy przeprosin: osobistych, pisemnych, za pośrednictwem mediów i szczególnie interesującego rodzaju przeprosin – wobec całego parlamentu (izb) jako „obrażonego”. Międzywojenna historia polskiego parlamentaryzmu notuje ciekawe przykłady instytucji: sądu honorowego, który zajmował się sprawami obrazy jednego z członków parlamentu przez drugiego oraz sądu marszałkowskiego, zwoływanego w przypadku naruszenia honoru członka izby przez osobę spoza parlamentu. Sąd honorowy przetrwał do pierwszych lat okresu komunistycznego. Od 1997 r. w polskim Sejmie działa komisja etyki poselskiej, której tryb pracy i system sankcji – nie spełniają swoich celów. Celem artykułu jest zaproponowanie innowacyjnych i restytucyjnych zmian w polskim prawie w zakresie reguł i odpowiedzialności za naruszenie etyki parlamentarnej. Polegają przede wszystkim na przywróceniu instytucji sądu honorowego oraz wprowadzeniu obowiązku przeprosin składanych przez posłów i senatorów za naruszenie zasad etyki parlamentarnej.
EN
There is no universal regulatory model of parliamentary ethics. The issues of parliamentary ethics are regulated in various countries by acts of varying degrees, usually statutes and parliamentary standing orders. There are countries where redress for abusive conduct of MPs is subject to general rules such as civil liability. Law in other states provides specific sanctions and means of redress for breach of ethics. Traditional forms of redress, referring to the rules of honor procedure of knighthood and nobility, include various forms of apology: personal, written, in mass media, and a particularly interesting type of apologies – to the whole parliament (chambers) as an offended “person”. The inter-war history of the Polish parliament provides an interesting example of an honorary court institution that dealt with cases of offence of one member by the other and the marshal’s court – gathering in case of the violation of the honor of a member by a non-parliamentarian. The honorary court survived until the first years of the communist period. Since 1997, there has been a parliamentary commission in the Polish Parliament, whose mode of operation and system of sanctions’ apply – does not meet its task. The aim of this article is to propose innovative and restorative changes in the area of the subject matter in Poland -- first of all – the restoration of court of Honour and the introduction of an apology from MPs and Senators for breach of ethics.
11
Publication available in full text mode
Content available

Polityka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wobec życia społeczno-politycznego w Polsce w latach 1926–1928. Wybory parlamentarne z 4 i 11 marca 1928 r.

51%
Kozyra W.
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
|
2017
|
issue 20
397-412
EN
In the years 1926–1928, the Piłsudski leadership of the Ministry of Internal Affairs began the implementation of a new administrative policy, aimed specifically at the social and political life of the country. It was declared that the policy should focus on the “general political issues” of the Republic, and not just the problems of endangered security and internal order. As a result, the authorities intensified their activities towards the political parties and fractions as well as social organizations. They were subjected to increasingly growing observation and police surveillance. The administrative policy of the Ministers of Internal Affairs in relation to national minorities pursued the idea of national (political) assimilation. In the parliamentary elections of 1928, for the first time, the structures of the Ministry of Internal Affairs (as well as other Ministries) were explicitly included in the electoral campaign for the governmental fraction. As a result, the Piłsudski supporters indeed formed the largest club in the Parliament, but they did not win the majority there.
PL
W latach 1926–1928 piłsudczykowskie kierownictwo resortu spraw wewnętrznych rozpoczęło realizację nowej polityki administracyjnej, w szczególności wobec życia społeczno-politycznego kraju. Uznało, że jej głównym przedmiotem powinny być „zagadnienia ogólnopolityczne” Rzeczpospolitej, a nie li tylko problemy zagrożenia bezpieczeństwa i porządku wewnętrznego. W rezultacie kierownictwo to zintensyfi kowało swoje działania wobec partii i ugrupowań politycznych oraz organizacji społecznych. Były one poddawane coraz bardziej gruntownej obserwacji oraz inwigilacji policyjnej. Polityka administracyjna ministrów spraw wewnętrznych w stosunku do mniejszości narodowych realizowała ideę asymilacji państwowej (politycznej). W wyborach parlamentarnych w 1928 r. po raz pierwszy struktury resortu spraw wewnętrznych (i pozostałych resortów) zostały jednoznacznie włączone do akcji wyborczej po stronie obozu rządowego. W wyniku wyborów obóz piłsudczykowski co prawda stworzył największy klub poselski w sejmie, ale nie uzyskał w nim większości.
12
Publication available in full text mode
Content available

Przestępstwo rebelii w hiszpańskim prawie karnym

48%
Stefańska B. J.
Ius Novum
|
2020
|
vol. 14
|
issue 1
EN
The article presents the offence of rebellion classified in the Spanish Criminal Code (Article 472 SCC of 1995), which has a long history because it was referred to in all former Spanish Criminal Codes (of 1848, 1870 and 1932). The offence consists in public and violent sedition aimed at achieving any of the seven objectives listed in Article 472 SCC, which include fully or partially repealing, suspending or amending the Constitution, and fully or partially stripping the King, the Regent, or members of the Regency of all or part of their prerogatives and powers, or obliging them to execute an act contrary to their will (Article 472 paras 1 and 2 SCC). It also occurs in an aggravated form due to various circumstances, e.g. using weapons, causing havoc or serious violence against persons (Article 473 para. 2 SCC). It breaches the Constitution and harms the fundamental institutions of a democratic state, and undermines the foundations of a state of law. Article 472 SCC protects the constitutional order, thus the rules and constitutional institutions that must be recognised. It is a collective offence. Its subject cannot be a single person but a group of people. The statute does not determine the number of people involved but there must be a number sufficient to achieve their aim. The offence can be committed with specific direct intent, and perpetrators should aim to achieve one of the objectives listed in the statute. Standard as well as aggravated types of the offence are “cascade-like” in nature because and the penalty severity depends on the level of involvement in the rebellion (Article 473 para. 1 SCC).
PL
Przedmiotem artykułu jest stypizowane w hiszpańskim kodeksie karnym przestępstwo rebelii (art. 472 h.k.k. z 1995 r.), które ma długą tradycję, bowiem występowało w prawie wszystkich hiszpańskich kodeksach karnych (z 1848 r., 1870 r., 1932 r.). Przestępstwo to polega na publicznym buncie w sposób gwałtowny, którego celem jest realizacja któregokolwiek z siedmiu celów określonych w art. 472 h.k.k., obejmujących uchylenie, zawieszenie lub zmiana w całości lub w części konstytucji oraz pozbawienie urzędu albo odebranie w całości lub w części prerogatyw i uprawnień królowi lub królowej lub regentowi, lub członkom regencji, lub zmuszenie ich do wykonania czynności wbrew ich woli (art. 472 pkt 1 i 2 h.k.k.). Występuje także w typie kwalifikowanym ze względu na różne okoliczności, np. wyciągnięcie broni, spowodowanie spustoszenia, stosowanie ciężkiego gwałtu wobec osób (art. 473 ust. 2 h.k.k.). Godzi ono w konstytucję i podstawowe instytucje demokratycznego państwa oraz w fundamenty państwa prawa. Artykuł 472 h.k.k. chroni porządek konstytucyjny, a więc obowiązywanie zasad i instytucji konstytucyjnych. Jest przestępstwem wieloosobowym. Jego podmiotem nie może być pojedyncza osoba, ale grupa osób. Ustawa nie określa ich liczby, ale ma być ich tyle, ile jest wystarczające do osiągnięcia zamierzonego celu. Może być popełnione z zamiarem bezpośrednim zabarwionym, a sprawcy powinni dążyć do realizacji któregoś ze stypizowanych w ustawie celów. Zagrożenie zarówno przestępstwa w typie podstawowym, jak i kwalifikowanym ma charakter „kaskadowy”, bowiem surowość kary zależy od stopnia uczestnictwa w rebelii (art. 473 ust. 1 h.k.k.).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.