Search results

1

Formy „bardziej pojemne” Adolfa Rudnickiego

100%

Krowiranda K.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2013

|

vol. 56/111 z. 1

41-57

EN

„Card” and „blue card” by Adolf Rudnicki is a specific literary form — it is very difficult to say what literary genre it represents. It is not only a miscellany of many literary genres, but also something „more”. It consist fragments of letters, essays, parables, news, novels, notices but it cannot be classified as belonging to any of those genres. „Card” and „blue card” is very similar to silva — it has open form, it has no „clear” structure and has both too many and too little attributes at the same time.

2

Sylwa jako świadectwo sarmackich obyczajów. Przyczynek do badań

63%

Szagun D.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2015

|

vol. LXI

240-249

PL

Sylwa szlachecka jest jednym z najsilniej reprezentowanych typów tekstu w Rzeczypospolitej Szlacheckiej od XVI do XIX wieku. Jest także wyraźnie związana z dominującą w tym okresie szlachecką wspólnotą komunikatywną, stając się odzwierciedleniem sarmackich obyczajów. Samo pisanie sylw jawi się jako powszechny zwyczaj językowy, w swym tworzywie i treści ujawniając kolejne ślady obyczajów. Z punktu widzenia genologii lingwistycznej, sylwa jawi się jako kategoria kulturowa, ujmowana w wymiarze formotwórczym, poznawczym, komunikacyjnym, stylistycznym i historycznym. W niniejszym artykule podjęto próbę omówienia jednego z aspektów – sylwy jako kategorii komunikacyjnej. Bogactwo gatunków, ich hybrydyczność, typowość dla różnych kategorii ponadgatunkowych odzwierciedla gusta i potrzeby szlachty, dając wyraz mentalności sarmackiej czasów saskich.

EN

Nobles’ silva is one of the most strongly represented types of text in the Nobles’ Republic from the sixteenth to the nineteenth century. It is also clearly linked to the dominant in this period noble communicative community, becoming a reflection of the Sarmatian customs. Writing the silva itself appears to be a common linguistic usage, revealing further traces of customs in its material and content. From the point of view of linguistic genology, silva is seen as a cultural category, recognized in the creating, cognitive, communicative, stylistic and historical dimensions. This article attempts to discuss one aspect – silva as a category of communication. The richness of genres, their hybridity, typicality for different categories reflects the tastes and needs of the nobility, expressing the Sarmatian mentality of Saxon times.

3

Dwa polskie spotkania Martina Opitza – z „panem Stroblem” i Władysławem IV, albo o poetyce barokowego panegiryku

38%

Kunicki W.

Pamiętnik Literacki

|

2024

|

vol. 115

|

issue 1

169-188

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza poetyki panegiryków Martina Opitza na cześć dwu polskich osobistości: malarza Bartłomieja Strobla i króla Władysława IV. Ukazując relacje malarza i poety, autor skupia się na relacjach nie tyle podmiotowych, ile estetycznych. Opitz, poruszając się w obrębie kanonu panegiryku uczonego i adresowanego do ludzi uczonych, stara się odmalować słowem zasługi Strobla i chwali go jako vir doctus, teoretyka sztuki. Chodzi zatem o realizację horacjańskiego wyobrażenia ut pictura poesis. Poetyka panegiryku ukazana jest w kontekście wydania „ostatniej ręki” (kompleks gatunkowy sylw) oraz przy uwzględnieniu związanych ze Stroblem epigramatów Opitza, a przede wszystkim w kontekście ustaleń gatunkowych z „Das Buch von der deutschen Poeterei” (Księga o niemieckiej sztuce poetyckiej, 1624). Całkiem inny charakter ma panegiryk na cześć polskiego króla, adresowany – także z politycznej inicjatywy Gerharda von Dönhoffa – do niemieckich innowierców zamieszkujących Polskę. Autor wskazuje na jego pośredniczący charakter i stawia tezę, że utwór mógł być skierowany do elit szwedzkich, co uzasadniałoby nie tylko dynastyczne, ale także etyczne prawa Władysława IV do tronu szwedzkiego.

EN

Analysis of Martin Opitz’s poetics of panegyric pieces in honour of two Polish personages—a painter Bartłomiej Strobel and King Ladislaus IV of Poland—is made subject of the paper. Displaying the relationship between the poet and the king, the author focuses more on the aesthetic connections than on the subjective ones. Opitz, exploiting the canon of erudite panegyric, addressed to learned receivers, attempts to portray Strobel’s achievements, and the painter is praised as vir doctus, namely art theoretician. Thus, what he means is implementation of Horatian image ut pictura poesis. Poetics of the panegyric is presented in the context of “last hand” version (silvae genetics complexity) and with respect to Opitz’s epigrams connected with Strobel, but first and foremost in the context of genetic observations from “Das Buch von der deutschen Poeterei” (“Book of German Poetics,” 1642). The panegyric to honour the Polish King appears totally contradictory in its nature and addresses, besides following Gerhard von Dönhoff’s political initiative, to German infidels inhabiting Poland. The author points at the poem’s mediative character and formulates a thesis that the piece could have been directed to Swedish élites, justifying King Ladislaus IV’s not only dynastic, but also ethical rights to the Swedish throne.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

1 Krowiranda K.

1 Kunicki W.

1 Szagun D.

1 2024

1 2015

1 2013

Formy „bardziej pojemne” Adolfa Rudnickiego

Sylwa jako świadectwo sarmackich obyczajów. Przyczynek do badań

Dwa polskie spotkania Martina Opitza – z „panem Stroblem” i Władysławem IV, albo o poetyce barokowego panegiryku