Głównym celem niniejszego artykułu jest prezentacja przeglądu sposobów definiowana społecznego wymiaru zdrowia (social dimension of health) człowieka. Wymiar ten pojawia się w literaturze przedmiotu w ramach wielowymiarowych modeli zdrowia. W podejściu tym przyjmuje się, że zdrowie jednostki jest złożonym fenomenem, który wykracza poza biologiczny aspekt funkcjonowania człowieka. Jednostka traktowana jest w nim jako whole person. W zidentyfikowanych publikacjach autorzy wymieniają od trzech do sześciu wymiarów zdrowia. W każdej z nich można odnaleźć społeczny wymiar zdrowia (social dimension of health). Wszyscy badacze są zgodni, że jest to jeden z podstawowych wymiarów zdrowia. Ze względu na swoje umiejscowienie, częściowo zewnętrzne w stosunku do jednostki, wymiar ten jest interesującym poznawczo konstruktem. Jego istotę stanowią bowiem relacje międzyludzkie. Analiza sposobów definiowania społecznego wymiaru zdrowia (social dimension of health) wskazuje na wielość elementów, za pomocą których autorzy określają jego treść. Istotnymi pojęciami w kontekście określania zdrowia społecznego jednostki wydają się być takie terminy, jak: „interakcje społeczne”, „przynależność społeczna”, „zaangażowanie społeczne”, „przystosowanie społeczne” oraz „role społeczne”.
EN
The main aim of this article is to overview the definitions of the social dimension of human health. This dimension occurs in the literature within the multi-dimensional health models. This approach assumes that the health of an individual is a complex phenomenon far exceeding the biological aspects of human activity. An individual is treated as a so-called “whole person”. The authors mention from three to six health dimensions in the discussed publications. The social dimension can be found in each of them. Researchers agree that this is one of the fundamental dimensions. Owing to its position, partially “outside” of the individual, this dimension is an interesting construct as it focuses on interactions between individuals. The analysis of definitions of the social dimension of health indicates that there are many elements important for various authors in defining the contents of this dimension. The notion of social interaction, social membership, social engagement, social conformity and social role seem to be among the most important ones.
Introduction. Health, illness, care and social support are phenomena that can be analysed in both medical and social contexts. Both perspectives are interrelated and interdependent. Aim. The aim of the study is to highlight the social context of health, illness, care and social support, which complement the already existing medical perspective that neglects the influence of factors not directly related to the biological human body. Methods and materials. The study is based on the method of reviewing Polish and international literature on social factors influencing the definitions of health and disease, determining the social effects experienced by the elderly and chronically ill, as well as determining the scope of available care and support. An analysis of available statistical data from the Central Statistical Office was also performed. Conclusion. The situation of an ageing population calls for reforms and changes in social policy to meet the growing needs for healthcare and care support that takes into account the needs of the elderly and chronically ill. It is necessary to develop and integrate a long-term care system that provides comprehensive medical, rehabilitive, and social support for the elderly and chronically ill. A major challenge is to prepare programmes to support active ageing. Through the integration of modern technology, the development of care systems and support for community initiatives, dignified and effective care can be provided for all those in need.
PL
Wprowadzenie. Zdrowie, choroba, opieka oraz wsparcie opiekuńczo-pielęgnacyjne to zjawiska, które mogą być analizowane zarówno w kontekście medycznym, jak i społecznym. Obie te perspektywy są wzajemnie ze sobą powiązane i współzależne. Cel. Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na społeczny kontekst zdrowia, choroby, opieki i wsparcia społecznego, które dopełniają już istniejącą perspektywę medyczną, pomijającą wpływ czynników niezwiązanych bezpośrednio z biologicznym ciałem człowieka. Metody i materiały. W opracowaniu wykorzystano metodę przeglądu literatury polskiej i światowej na temat czynników społecznych mających wpływ na określenie zdrowia i choroby, skutków społecznych, jakich doświadcza osoba starsza i chora, a także wymiaru opieki i wsparcia. Dokonano również analizy dostępnych danych statystycznych GUS. Wnioski. Sytuacja starzejącego się społeczeństwa wymaga reform i zmian w polityce społecznej, aby sprostać rosnącym potrzebom opieki zdrowotnej i wsparcia opiekuńczo-pielęgnacyjnego uwzględniającego potrzeby osób starszych i przewlekle chorych. Konieczne jest rozwinięcie i zintegrowanie systemu opieki długoterminowej, aby zapewnić kompleksowe wsparcie medyczne, rehabilitacyjne i społeczne dla osób starszych i przewlekle chorych. Poważnym wyzwaniem jest przygotowanie programów wspierających aktywne starzenie się. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii, rozwoju systemów opieki oraz wsparcia dla inicjatyw społecznych można zapewnić godną i efektywną opiekę dla wszystkich potrzebujących.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.