Search results

1

O trzech zegarach. Relatywistyczne fabuły w polskiej fantastyce naukowej (Lem — Huberath — Snerg)

100%

Kukulak S. P.

Creatio Fantastica

|

2018

|

issue 2(59)

39-56

EN

The article compares three science-fiction novels written by Polish writers representing three successive generations — Stanisław Lem’s Return from the Stars (1959), Adam Wiśniewski-Snerg’s Robot (1973), and Marek S. Huberath’s Nest of Worlds (1998)—that utilize the time dilation phenomenon as a basis for the plot. In each novel, time dilation serves also as a building block for a higher layer of meaning. In Lem’s—as a grim prediction about the fate of real-world astronautics at its birth; in Snerg’s—as association with his ‘theory of superbeings’; and in Huberath’s—as a part of solipsistic construction of the author’s own multiverse permeated with Christian themes to which the author often refers to in his other texts. This proves not only the unwavering popularity of the motif itself but also its flexibility which allows to adapt it to different needs and aesthetics that the evolution of the genre imposes.

2

Jak zachęcić studentów socjologii do antycypacji społecznej i prognostyki societas futura? Udział fantastyki socjologicznej w dydaktyce akademickiej

84%

Choczyński M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2023

|

vol. 85

|

issue 2

253-267

EN

The subject of the article is social anticipation, contained in two different perspectives – scientific (sociological forecasting) and literary (science fiction with particular emphasis on its subgenre, i.e. sociological fiction). The intersection of these two cognitive areas made it possible to show the multifaceted nature of changes in social structures and their potential direction or character. Therefore, the considerations aimed to consider the status of social fiction in the context of contemporary sociology, as well as the possibility of its use in academic teaching. The presentation of selected forms of ‘cybernetic modelling’ of literary societies of the future made it possible to compare these constructs to the findings in the field of the conventional social sciences, including primarily in relation to stratification factors, issues of social inequality, but also mutual relations between people and communities. The main conclusion from the analyses carried out in this way was to determine the degree of saturation of the narrative of literary works from the presented area with strictly sociological elements, as well as the accuracy in their presentation and the logical sequence of development. It is worth adding here that the richness of social fiction literature results from many sources, including utopianism (issues of anti-utopias and dystopias), post-apocalyptic works, futurology and so-called alternative histories. The volume of works in the field of social fiction has also been significantly expanded – going beyond the commonly known works by Yevgeny Zamyatin, Aldous Huxley, George Orwell or Janusz A. Zajdel – and extended to contemporary novels and comic books or adaptations – both film, as well as serials. Thanks to the analyses contained in this study, sociologists can consider the use of literary social anticipations in their teaching – as a comparative material, but also as stimulating sociological forecasting itself.

PL

Tematem artykułu jest antycypacja społeczna, zawarta w dwóch odmiennych perspektywach – naukowej (prognostyka socjologiczna) oraz literackiej (fantastyka naukowa ze szczególnym uwzględnieniem jej subgatunku, czyli fantastyki socjologicznej). Skrzyżowanie tych dwóch obszarów poznawczych pozwoliło na ukazanie wieloaspektowości zmian struktur społecznych oraz ich potencjalnego kierunku czy też charakteru. Celem rozważań stała się zatem próba odpowiedzi na pytanie o status fantastyki socjologicznej w kontekście współczesnej socjologii, a także o możliwość jej wykorzystania w dydaktyce akademickiej. Prezentacja wybranych form „cybernetycznego modelarstwa” literackich społeczeństw przyszłości umożliwiła porównanie tych konstruktów z ustaleniami w zakresie konwencjonalnych nauk społecznych, w tym przede wszystkim w odniesieniu do czynników stratyfikacyjnych, zagadnień nierówności społecznych, a także wzajemnych relacji między ludźmi i zbiorowościami. Zasadniczym wnioskiem z tak przeprowadzonych analiz było określenie stopnia nasycenia narracji dzieł literackich prezentowanego obszaru przez elementy stricte socjologiczne, również dokładność w ich przedstawianiu oraz logiczne następstwo rozwoju. Bogactwo literatury social fiction wynika z wielu źródeł: utopistyki (zagadnień antyutopii i dystopii), dzieł postapokaliptycznych, futurologii czy tzw. historii alternatywnych. Dokonano także znacznego poszerzenia wolumenu dzieł z zakresu fantastyki socjologicznej, wychodząc poza znane powszechnie pozycje Jewgienija Zamiatina, Aldousa Huxleya, George’a Orwella czy też Janusza A. Zajdla i rozciągając ją na ukazujące się współcześnie powieści i komiksy czy też ekranizacje, zarówno filmowe, jak i serialowe. Dzięki zawartym w niniejszym studium analizom socjologowie mogą zastanowić się nad wykorzystaniem literackich antycypacji społecznych w dydaktyce – jako materiału porównawczego, a także stymulującego samą prognostykę socjologiczną.

3

Jak oszukać system? O koalangu Janusza Zajdla

84%

Rott D.

Studia Pigoniana

|

2021

|

vol. 4

|

issue 4

71-84

EN

In his article, the author recalls Paradyzja (Paradise, the World in Orbit) by Janusz Zajdel, one of the most important social fiction novels – a literary trend popular in the 1980s in Poland. Zajdel is considered the pioneer of social fiction. His works are characterized by deep social reflection and emphasis put on the role of semantic-allusion language which allowed the inhabitants of an artificial world, called Paradyzja, to engage in free exchange of opinions and a game with their authorities to expose manipulations and lies of the system. This very unique language, called koalang (acronym from correlation–allusion language), is subject to multi-aspect analysis.

PL

W swoim artykule autor przypomina Paradyzję Janusza Andrzeja Zajdla, jedną z najważniejszych powieści popularnego w literaturze polskiej lat osiemdziesiątych XX wieku nurtu fantastyki socjologicznej (social fiction). Zajdel jest uważany za jego prekursora, a twórczość pisarza cechowała głęboka refleksja społeczna i zwrócenie uwagi na rolę języka znaczeniowo-aluzyjnego, który pozwalał mieszkańcom sztucznego świata – Paradyzji – na swobodną wymianę poglądów i swoistą grę z władzą, która obnażała manipulacje i kłamstwa systemu. Ten niezwykle oryginalny język, który pisarz nazwał koalangiem (akronim terminu kojarzeniowo-aluzyjny język), został poddany wieloaspektowej analizie.

Refine search results

1 Creatio Fantastica

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Studia Pigoniana

1 Choczyński M.

1 Kukulak S. P.

1 Rott D.

1 2023

1 2021

1 2019

O trzech zegarach. Relatywistyczne fabuły w polskiej fantastyce naukowej (Lem — Huberath — Snerg)

Jak zachęcić studentów socjologii do antycypacji społecznej i prognostyki societas futura? Udział fantastyki socjologicznej w dydaktyce akademickiej

Jak oszukać system? O koalangu Janusza Zajdla