Search results

1

W stronę Czarnobyla Postpamięć siłą napędową dla medykalizacji czy odwrotnie?

100%

Hoffmann M.

Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

issue 47

187-199

EN

The article poses a question about relations between practices of medicalization and postmemory ones. The introduction includes the main similarities between two concepts mentioned above in order to explain putting them together within the article. First chapter briefly characterises the concept of medicalization in social science. Another one describes the Chernobyl catastrophe and the way its inhabitants from younger generations „remember” it. Then, the main aspects of „postmemory” are characterised such as epistemological, practical, artistic and political one. The third chapter illustrates thesis that postmemory is the main driving force for medicalization processes. The fourth reverses it and argues that medicalization itself could be the main reason for postmemory practices. Summary tries to answer the question posed in the title.

2

Doświadczenia i eksperymenty na ludziach. Podejście socjomedyczne

75%

Piątkowski W.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2023

|

vol. 66

|

issue 4

97-115

EN

In medical science, experimental research is associated with the main mission of medicine, which is to save human health and life. In addition to an orientation towards pragmatism and functionality, medicine also has ethical duties involving adherence to moral principles and, among other things, the subjective treatment of the patient. However, the history of medicine provides examples of reifying patients and using” them as “objects” in experimental treatments. In this context, bioethics and the humanities and social sciences in medicine have begun to play an important advocacy role for patients’ rights. This article attempts to describe and interpret the meaning of selected experimental medical techniques and technologies applied to patients and their consequences from the perspective of the classical sociology of medicine. This paper uses the available literature on the subject and the results of a survey of experiences and experiments on humans, which is a subject of interest in sociological sciences. The results of the author’s desk research indicated that medical experiences and experiments on humans testing novel technologies described in the literature also resulted in unintended adverse outcomes for the health of patients. The current level of medical development, the state of legislation, the level of public awareness and the extent of patient knowledge determine the state of affairs, within which there should be the establishment of universal rules for the safe use at the stage of fundamental research of innovative medical technologies based on the results of experiences and experiments on humans. The issues presented in this article are scarcely addressed within the Polish sociology of medicine. The example of experiments of this kind described here raises controversies of ethical and moral nature. In experimental research on humans, techniques that interfere with the integrity and identity of the human person cannot be accepted, so, for example, acts of external interference with genetic heritage are against the dignity of the human being and should not be justified for the sake of any potential beneficial health effects in the future.

PL

W naukach medycznych badania eksperymentalne wiążą się z główną misją medycyny, jaką jest ratowanie zdrowia i życia ludzkiego. Oprócz orientacji na pragmatyzm i funkcjonalność medycyna ma również powinności etyczne wiążące się z przestrzeganiem zasad moralnych oraz m.in. podmiotowym traktowaniem pacjenta. Jednak historia medycyny dostarcza przykładów „reifikacji chorych” i wykorzystywania ich jako „obiekty” w eksperymentalnych metodach leczenia. W tym kontekście istotną rolę rzecznika praw pacjentów zaczęła odgrywać bioetyka oraz nauki humanistyczne i społeczne w medycynie. Celem artykułu jest próba opisu i interpretacji znaczenia wybranych, eksperymentalnych technik i technologii medycznych stosowanych wobec pacjentów oraz ich konsekwencji, widzianych w perspektywie klasycznej socjologii medycyny. W pracy wykorzystano dostępną literaturę przedmiotu oraz wyniki badań sondażowych dotyczących eksperymentów i doświadczeń na ludziach co stanowi przedmiot zainteresowań nauk socjologicznych. Wyniki przeprowadzonych przez autora badań techniką desk-research wskazały, iż opisywane w literaturze przedmiotu eksperymenty medyczne i doświadczenia na ludziach testujące nowatorskie technologie skutkowały również niezamierzonymi, negatywnymi rezultatami dla zdrowia pacjentów. Aktualny poziom rozwoju medycyny, stan legislacji, poziom świadomości społecznej i zakres wiedzy pacjentów wyznaczają stan rzeczy, w ramach którego powinno dochodzić do ustalania uniwersalnych zasad bezpiecznego stosowania na etapie badań podstawowych innowacyjnych technologii medycznych opartych na wynikach eksperymentów i doświadczeń na ludziach. Przedstawiona w artykule problematyka jest niezmiernie rzadko poruszana w ramach polskiej socjologii medycyny. Opisane w tekście przykłady doświadczeń tego rodzaju budzą kontrowersje natury etyczno-moralnej, w badaniach eksperymentalnych dotyczących człowieka nie mogą być akceptowane techniki ingerujące w integralność oraz tożsamość osoby ludzkiej, tak np. akty zewnętrznej ingerencji w dziedzictwo genetyczne są przeciwne godności istoty ludzkiej i nie powinny być usprawiedliwiane przez wzgląd na ewentualne, potencjalne, dobroczynne skutki zdrowotne w przyszłości.

3

Medical Knowledge as a Subject of Research in Medical Sociology and Sociology of Knowledge

63%

Nowakowski M.

Konteksty Społeczne

|

2014

|

vol. 2

|

issue 2

EN

For a long time medical knowledge had not been a research subject for the sociologists of medicine. This fact stemmed from their belief that medicine as a natural science deals with facts of nature, which are not subject to the thesis of the social determination of knowledge. The article aims to demonstrate how changes within the sociology of knowledge, namely the creation of the “strong program of sociology of knowledge,” and social constructionism, enabled the formation of a critical sociology of medicine. The new discipline acknowledged the institution of medicine and medical knowledge, based mainly on the so called biomedical model, as a legitimate area of sociological studies.

PL

Wiedza medyczna przez długi czas nie stanowiła przedmiotu badań socjologów medycyny. Wynikało to z ich przekonania, że medycyna jako nauka przyrodnicza zajmuje się faktami natury, które nie podlegają tezie o społecznej determinacji wiedzy. Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób przemiany w obrębie socjologii wiedzy, mianowicie powstanie tzw. mocnego programu socjologii wiedzy i społecznego konstrukcjonizmu, umożliwiły powstanie krytycznej socjologii medycyny, która uznała za uprawnione badanie instytucji medycyny i wiedzy medycznej opartej głównie na tzw. modelu biomedycznym.

4

„Precypitacja”, doświadczenie ekstremalne, zwrotnica i zasób: choroba z perspektywy biograficznej

63%

Fiternicka-Gorzko M.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2014

|

vol. 10

|

issue 1

116-145

PL

Artykuł jest prezentacją wyników badania empirycznego poświęconego rekonstrukcji sposobów włączania w całość jednostkowej biografii doświadczeń związanych z chorobami przez osoby niedefiniujące się zasadniczo jako chore. Źródłem danych były wywiady zebrane w ramach badania oral history wśród mieszkańców województwa zachodniopomorskiego poddane analizie wtórnej. Indukcyjnie wygenerowane kategorie „zwyczajnej dolegliwości”, „precypitacji”, „doświadczenia ekstremalnego” i odmian „wstrząsającego przeżycia” odsłaniają kompleksy znaczeń wiązane z chorobą. Kategoria „zwrotnicy” ukazuje postrzeganie wpływu choroby na losy życiowe, natomiast kategoria „zasobu” uwikłanie choroby w ludzkie działania (tego, co ludzie robią z chorobą).

EN

The paper addresses the results of the empirical study devoted to the reconstruction of ways involving experience of diseases in the whole individual’s biography by people who do not consider themselves as seriously ill. Oral history interviews with the inhabitants of the West-Pomeranian region in Poland served as a source of the data. These interviews were subjected to secondary analysis. Inductively generated categories, such as “‘mere illness’,” “‘precipitation’,” “‘extreme experience,”’ and “‘shocking experience”’ reveal complex meanings associated with diseases. The category of “‘switch”’ shows the ways in which disease is perceived as affecting human life, while the category of “‘resource”’ indicates how people “used” their diseases in their activity.

5

Medykalizacja a genetyzacja: ciągłość czy zmiana?

63%

Domaradzki J.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 1

9-31

PL

Choć koncepcja medykalizacji należy do kanonów socjologii medycyny, to wraz z rozwojem wiedzy i technologii genetycznych została ona wzbogacona o koncepcję genetyzacji. Wielu badaczy akcentuje bowiem, że w dwudziestym pierwszym wieku genetyka przestała być tylko nauką, a stała się szczególną ideą, sposobem postrzegania świata i ideologią. Pojęcia genetyczne służą wszak wyjaśnianiu zdrowia i choroby, definiowaniu normy, patologii i tożsamości, zaś myślenie w kategoriach genetycznego redukcjonizmu, determinizmu, fatalizmu i esencjalizmu zastępuje inne formy interpretacji zjawisk biologicznych, społecznych i kulturowych. Celem tekstu jest rekonstrukcja koncepcji genetyzacji sformułowanej w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku przez kanadyjską badaczkę Abby Lippman. Wychodząc od tezy o medykalizacji, ukazuję jej intelektualne korzenie i główne kierunki badań. Dokonuję także jej krytycznej ewaluacji i podejmuję próbę odpowiedzi na pytanie, czy koncepcja genetyzacji wprowadza istotne novum, czy też powinna być rozumiana jako element szerszego procesu medykalizacji.

EN

Although the concept of medicalization belongs to the classical concepts of medical sociology, the progress of genetic knowledge and the development of new biotechnologies extend its range to include the concept of geneticization. Many authors suggest that in the 21st century genetics has ceased to be a mere science and has become a unique idea, a new way of interpreting the world, where basic genetic notions serve to explain health and disease, define norms, deviances, and identity, while ways of thinking in terms of genetic reductionism, and determinism, fatalism and essentialism replace other forms of interpretations of biological, social and cultural phenomena. Thus, this paper aims to reconstruct the concept of geneticization coined by Abby Lippman in the early 1990s. Beginning with the concept of medicalization it shows its intellectual background and the main fields of research. It also critically evaluates the concept of geneticization and tries to answer whether it brings a new insight into research or whether it should be regarded as part of larger medicalization processes.

6

“It Works by Activating Very Basic Instincts […]”: Medical Students’ Opinions about the Benefits and Risks of the Pharmaceutical Industry’s Marketing Efforts Aimed at Medical Doctors

63%

Makowska M.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2023

|

vol. 19

|

issue 3

220-241

PL

Współpraca przemysłu farmaceutycznego z lekarzami jest konieczna i nieunikniona. Studenci medycyny, jako część społeczności medycznej, prawdopodobnie rozwinęli specyficzne poglądy na temat korzyści i zagrożeń z nią związanych. Artykuł jest częścią cyklu przedstawiającego wybrane wyniki dziewięciu zogniskowanych wywiadów grupowych z trzech miast – Warszawy, Krakowa i Gdańska. W badaniu wykorzystano konstruktywizm społeczny jako ramę teoretyczną i przeprowadzono analizę tematyczną. W dyskusjach grupowych studenci stworzyli powiązania między postrzeganymi korzyściami i zagrożeniami we współpracy lekarzy z przemysłem. Choć przyszli lekarze dostrzegali wiele ryzyk, to jednak korzyści uzyskiwane od przedstawicieli przemysłu wydawały im się bardzo atrakcyjne. Badanie wskazuje, że na uczelniach medycznych potrzebna jest lepsza edukacja w zakresie zagadnień społecznych, psychologicznych (sposobów manipulacji) oraz konfliktu interesów.

EN

Cooperation between the pharmaceutical industry and medical doctors is both necessary and inevitable. As part of the medical community, medical students are likely to have developed specific views as to its benefits and risks. The article is part of a series of articles presenting selected results of nine focus group interviews from three cities (Warsaw, Kraków, and Gdańsk). The study used social constructivism as a theoretical framework, and thematic analysis was performed. In their group discussions, the students drew links between cooperation’s perceived benefits and risks. Despite the associated risks, most medical students perceive benefits obtained from the pharmaceutical industry as attractive. Better education about social, psychological issues (manipulation techniques) and the conflict of interest is needed in medical schools.

7

Wizualne i sprawnościowe doświadczanie przez biorców przeszczepu kończyny górnej zrekonstruowanego ciała – studium socjomedyczne

63%

Kowal K.

Studia Socjologiczne

|

2015

|

issue 3(218)

193-220

PL

Celem artykułu jest przedstawienie sposobu doświadczania przez biorców ręki zrekonstruowanego przeszczepem ciała w kontekście ich pracy nad odtworzeniem w nim jedności cielesnej. Podstawą empiryczną tekstu są autorskie badania socjomedyczne przeprowadzone w grupie 6 biorców przeszczepu ręki poddanych zabiegowi transplantacyjnemu w Polsce w latach 2006–2014. Główne pytanie, na które poszukiwano odpowiedzi w toku procesu badawczego dotyczyło wizualnego i sprawnościowego doświadczania przez biorcę przeszczepu kończyny górnej swego zrekonstruowanego ciała. Zakres badania obejmował: 1) doświadczanie ciała zrekonstruowanego jako bytu materialnego; 2) doświadczanie ciała zrekonstruowanego w relacji do „ja” biorcy; 3) doświadczanie ciała zrekonstruowanego w relacji do przedmiotów i ludzi. W zbieraniu i analizie materiału badawczego sięgnięto po metodologię teorii ugruntowanej. Zgromadzony materiał empiryczny pochodzi z przeprowadzenia we wskazanej grupie biorców 33 wywiadów pogłębionych (IDI). W wyniku jego analiz udało się ustalić, że najważniejszym problemem w doświadczaniu własnej cielesności przez badanych jest dostosowanie się do fizycznych zmian w ciele spowodowanych przez transplantacyjną rekonstrukcję. Proces ten określa dystansowanie się tożsamościowe biorcy od swojego ciała.

EN

The aim of the paper is to present the way in which hand transplant recipients experience their reconstructed bodies in the context of their work on recreation of corporeal unity in it. The empirical basis of the paper is the author’s sociomedical research study of a group of 6 hand transplant recipients who underwent the transplantation procedure in Poland in the years 2006 – 2014. The main question which the study sought to answer was how the upper limb transplant recipients experience their reconstructed body in terms of visual impression and the transplanted limb dexterity. The scope of the study comprised: 1) experience of the reconstructed body as a material being; 2) experience of the reconstructed body in relation to the recipient’s “ego”; 3) experience of the reconstructed body in relation to objects and people. The research material was gathered using the grounded theory methodology. The collected empirical material comes from 33 in-depth interviews (IDI) conducted in the aforesaid group of transplant recipients. The analysis of the empirical material showed that the most important problem for the research subjects in the experience of their own corporeality was the adjustment to physical changes in their body resulting from the limb transplantation. This process determines the recipient’s distancing of his/her identity from his/her body.

8

Ciało i piętno. Defloracja jako wytwarzanie kobiecości

63%

Zawadzka A.

Studia Litteraria et Historica

|

2013

|

issue 2

EN

The body and the stigma. Defloration as an act of building femininity The paper offers an analysis of the cultural meanings of the bodily attributes and practices related to virginity and defloration; the most important are “bloodstains” (a sign of the loss of virginity) and “penetration” (regarded as the only “true” form of sexual intercourse). The obligation to present the defloration and the shame that accompanies it are the vantage point to the analysis of the forms of stigmatizing femininity. A deconstruction of the meanings acquired by penetration led me to a conclusion that the cause-effect relation between gender and culturally defined sexual practices (including sexual orientation) is not only inseparable, but also different than it has usually been thought. It is not the gender that determines an individual’s sexuality, but the culturally imposed sexual practices build the gender. Ciało i piętno. Defloracja jako wytwarzanie kobiecościArtykuł poświęcony jest kulturowym znaczeniom cielesnych atrybutów i praktyk związanych z dziewictwem i defloracją. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje plama krwi jako znak obwieszczający utratę dziewictwa oraz penetracja powszechnie uważana za jedyny „prawdziwy” seks. Przymus uwidocznienia defloracji oraz wstyd z tym związany traktuję jako punkt wyjścia do rozważań na temat piętnowania kobiecości. Dekonstrukcja narosłych wokół penetracji znaczeń pozwala z kolei dostrzec, że związek przyczynowo-skutkowy między płcią kulturową a kulturowo definiowanymi praktykami seksualnymi – w tym orientacją seksualną – jest nie tylko nierozerwalny, ale i odwrotny, niż zwykło się sądzić. To nie płeć kulturowa decyduje o seksualności jednostki, lecz kulturowo wymuszone praktyki seksualne produkują płeć.

9

Przegląd i charakterystyka prowadzonych w Polsce badań na temat społecznych uwarunkowań epidemii COVID-19 w jej początkowej fazie

45%

Jarynowski A., Stochmal M., Maciejewski J.

Bezpieczeństwo Obronność Socjologia

|

2020

|

issue 13/14

38-87

EN

The aim of this study is a review of empirical studies related to the COVID-19 by extracting most important information from them (e.g. researchers disciplines, topics of analysis, material selection). We have already collected over 241 (and still updating) and coded 180 studies performed in Poland till 25.05.2020. Our publicly available database and performed quasi-systematic review/meta-analysis would help to disseminate Polish specific knowledge probably quicker and would be easier accessible to search for given Polish specific questions as trust to institutions, risk perception, adherence to restrictions and cost of measures.

PL

Celem analizy był przegląd empirycznych badań społecznych dotyczących COVID-19 przez wyodrębnienie z nich najważniejszych informacji (np. dyscypliny badaczy, poruszane tematy, zastosowany dobór materiału). Zebrano ponad 221 (i wciąż są aktualizowane) i zakwalifikowano do przeglądu 180 badań przeprowadzonych w Polsce do 25 maja 2020 r. Opracowana publicznie dostępna baza oraz przeprowadzona metaanaliza (przegląd quasi-systematyczny) powinna pomóc szybciej upowszechniać zebraną już wiedzę i ułatwić udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące specyfiki polskiej, jak zaufanie do instytucji, percepcja ryzyka, stosunek do restrykcji czy koszty obostrzeń.

10

Oczekiwania i motywacja transplantacyjna potencjalnych biorców kończyny górnej – teoretyczno-badawcze studium socjologii fenomenologicznej

38%

Kowal K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2016

|

issue 59

123-150

EN

Issues discussed in the paper are located on the borderline between sociology and medicine. The aim of the paper is to present expectations and motives of patients with the absence of hand with regard to their potential hand transplant surgery. These motives and expectations were studied in the context of the patients’ previous experience of the function and visual image of the fragmented body versus their future experience of the function and visual image of the reconstructed body. The empirical basis of the paper is sociological qualitative research conducted in the group of candidate recipients who were qualified for unilateral or bilateral transplantation of the upper limb in Poland (N = 5). The selected theoretical frame of reference for the thus defined research topics were elements of Alfred Schütz’s phenomenological sociology, and more precisely his theory of “in-order-to motives” and “because motives”. The analysis of the empirical material confirmed the existence of both categories of motives in the transplantation project of the investigated potential upper limb recipients. The most important “because motives” appeared to be those connected with: non-acceptance of the image of their own bodies; social perception of their disability; limitations in the bodily function. The key “in-order-to motives” for transplantation are: reconstruction of the bodily function; regaining of the aesthetic image of their own body. In conclusion to the thus formulated motives and expectations two important findings were made: despite the research subjects’ acceptance of the limited function of their fragmented body, regaining of function remains the most important motive for transplantation; despite the basic non-acceptance of the image of their fragmented body, the issue of post-transplantation aesthetic appearance of the body is relatively less significant as a motive for transplantation.

PL

Problematyka artykułu ulokowana jest na pograniczu socjologii i medycyny. Jego celem jest przedstawienie oczekiwań i motywów chorych okaleczonych deficytem ręki, które związane są z ich potencjalnym udziałem w zabiegu transplantacji kończyny. Kontekstem ich poznania ustanowiono sprawnościowe i wizualne doświadczanie w przeszłości ciała sfragmentaryzowanego oraz sprawnościowe i wizualne doświadczanie w przyszłości ciała zrekonstruowanego. Empiryczną podstawą tekstu są socjologiczne badania jakościowe przeprowadzone w grupie kandydatów na biorców, którzy przeszli pozytywnie kwalifikację do unilateralnego lub bilateralnego zabiegu transplantacji kończyny górnej w Polsce (N = 15). Za teoretyczny układ odniesienia wobec tak zakreślonej tematyki badań obrano elementy socjologii fenomenologicznej Alfreda Schütza, a ściślej jego teorię motywów typu „ponieważ” i typu „żeby”. Analiza materiału empirycznego potwierdziła istnienie obu kategorii motywów w trans-plantacyjnym projekcie badanych potencjalnych biorców kończyny. Najistotniejszymi transplantacyjnymi motywami „ponieważ” okazały się te, które wiążą się z: wizerunkową nieakceptacją własnego ciała; wizerunkowym kalectwem społecznym; ograniczeniami sprawnościowymi ciała. Kluczowymi transplantacyjnymi motywami „żeby” pozostają natomiast: rekonstrukcja sprawności ciała; uzyskanie estetycznego obrazu własnego ciała. W konkluzji tak sformułowanych kolejnych motywów i oczekiwań poczyniono dwa ważne ustalenia: mimo pogodzenia się badanych z ograniczeniami sprawnościowymi sfragmentaryzowanego ciała, to właśnie odbudowa sprawności pozostaje ich najważniejszym motywem transplantacyjnym; mimo zasadniczej nieakceptacji wizerunkowej sfragmentaryzowanego ciała, kwestia jego potransplantacyjnej estetyki jest w motywach badanych relatywnie mniej znacząca.

Refine search results

2 Przegląd Socjologii Jakościowej

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

1 Bezpieczeństwo Obronność Socjologia

1 Konteksty Społeczne

1 Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

1 Przegląd Socjologiczny

1 Studia Litteraria et Historica

1 Studia Socjologiczne

1 Zeszyty Naukowe KUL

2 Kowal K.

1 Domaradzki J.

1 Fiternicka-Gorzko M.

1 Hoffmann M.

1 Jarynowski A.

1 Maciejewski J.

1 Makowska M.

1 Nowakowski M.

1 Piątkowski W.

1 Stochmal M.

1 Zawadzka A.

2 2023

1 2020

2 2017

1 2016

1 2015

2 2014

1 2013