Search results

1

Jan Wacław Machajski (27 XII 1866–19 II 1926)

100%

Potkański W.

Polish Biographical Studies

|

2015

|

issue 3

11-31

PL

Jan Wacław Machajski od młodzieńczych lat charakteryzował się dużą zmiennością nastrojów i zdolnością przechodzenia od jednej skrajności w kolejną – odwrotną do poprzedniej. Do tego nastawiał się bardzo emocjonalnie do wyznawanej w danym momencie doktryny i nie dawał się zwieść żadnemu tłumaczeniu i polemice. Pierwotnie zaangażował się w nielegalną działalność w polskim ruchu narodowym. Jednak aresztowany przez Rosjan i skazany na trzy lata więzienia oraz pięć lat osadzenia we wschodniej Syberii diametralnie zmienił swoje poglądy i zafascynował się skrajną ideą rewolucyjną osadzoną w specyficznych realiach Imperium Rosyjskiego. Krytykując koncepcje preferowane przez marksistów oraz socjaldemokratów postulował wzorce anarchistyczne i wolnościowe. Stworzył własną, oryginalną doktrynę rewolucyjną, której centralną osią był proletariat, mający samorodnie przeprowadzić przewrót dający powszechną wolność wszystkim ludziom zniewolonym w państwie carów. Machajski, po powrocie z zesłania, egzystował na emigracji przebywając w Szwajcarii, jednak jego ekscentryczne idee znalazły wielu wyznawców w Rosji w pierwszych dwóch dekadach XX w. Uaktywnili oni swoją działalność w ramach tzw. Zmowy Robotniczej w czasie rewolucji 1905 r. oraz innych anarchistycznych i radykalnych formacjach istniejących na obszarze Cesarstwa Rosyjskiego.

EN

Jan Wacław Machajski was characterized by a great changeability of moods and ability for going from one extreme to another – opposite to the previous one – from youthful years. Moreover, his attitude was very emotional and he was not deceived by any explanation or polemic. Originally he got involved in illegal activity in Polish national movement. However, having been arrested by Russians and sentenced to three years in prison and five years exile to the Eastern Siberia, he had radically changed his views and was fascinated by the extreme revolutionary idea embed in peculiar realities of the Russian Empire. Criticizing ideas preferred by Marxist and social democrats, he demanded anarchistic and freedom patterns. He created his own, original revolutionary doctrine, whose the central axis was proletariat, which was to cause revolution giving freedom for all the people enslaved in the country of tsars. After the return from the exile, he lived abroad in Switzerland, but his eccentric ideas found many adherents in Russia in the first two decades of the twentieth century. They had stimulated their own activity within the framework of so-called working conspiracy in times of Revolution in 1905 and other anarchistic and radical groups existing in the area of the Russian Empire.

2

Porozumienie Stronnictw Demokratycznych 1948-1950 – próba konsolidacji polskiej emigracji politycznej

84%

Witalec R.

Studia Historyczne

|

2018

|

vol. 61

|

issue 2 (242)

53-76

PL

Agreement of Democratic Parties in the Years 1948-1950 – an Attempt to Consolidate the Milieu of Polish Political Immigration After his arrival to London in 1947, Stanisław Mikołajczyk undertook endeavors to form a national committee, which would be a projection of the World War II quadruple agreement, which brought together Polish Peasant Party (Polskie Stronnictwo Ludowe), Polish Socialist Party (Polska Partia Socjalistyczna), Labor Party (Stronnictwo Pracy) and National Party (Stronnictwo Narodowe). The creation of the Agreement of Democratic Parties was to be the initial step towards the future cooperation and functioning. Yet the National Party was not interested in such cooperation and the Agreement turned out to be a weak entity, unable to conduct active policy among Polish emigration. Differences between parties proved to be too big a barrier, among others regarding the question of the legality of Polish government in exile. The final blow to Mikołajczyk’s concept was the creation of Political Council by National Party, Polish Socialist Party and the Polish Liberty Movement “Independence and Democracy” (Polski Ruch Wolnościowy „Niepodległość i Demokracja”).

3

Zygmunt Miłkowski – współtwórca Ligi Polskiej wobec socjalizmu

67%

Zaleska I.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

vol. 53

|

issue 4

5-30

EN

The article examines the attitude of Zygmunt Miłkowski – one of the leading figures of Polish democratic emigration in the second half of the nineteenth and early twentieth centuries – to socialism. Miłkowski’s journalism was analysed, including two periodicals: Wolne Polskie Słowo and Dla Ojczyzny: organ Skarbu Narodowego, published under his editorship. Efforts were made to consider the voices of the other side, that is, the socialists. A few other, secondary questions have also been addressed as important for the subject under discussion.

PL

W artykule omówiono stosunek Zygmunta Miłkowskiego – jednej z czołowych postaci polskiej emigracji demokratycznej II połowy XIX i początków XX w. – do socjalizmu. Analizie poddano publicystykę Miłkowskiego, w tym dwa tytuły prasowe „Wolne Polskie Słowo”, „Dla Ojczyzny: organ Skarbu Narodowego”, które ukazywały się pod jego redakcją. Starano się przy tym uwzględnić głosy drugiej strony, czyli socjalistów. Zasygnalizowano również kilka pobocznych, aczkolwiek ważnych dla podjętej problematyki, wątków.

4

Endecja, socjaliści i kościół hierarchiczny na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane problemy

51%

Waniek D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2017

|

issue 20

217-235

EN

The author describes and analyzes the formation of the two mass political blocs in Polish environments – socialist and nationalist ones at the turn of the 20th century. Having been created as secret structures, both movements were primarily based on secular ideologies. Their main goal was the fight for independence. However, they began to differ in methods and means concerning its achievement over time. The socialists combined the struggle for independence with social revolution, not excluding even armed struggle; the nationalists on the contrary wanted to regain the independence by means of compromise, evolvement, not excluding national uprisings. In time, the amicable attitude of the nationalists was backed by the Polish Church, which was thereby fulfilling the recommendations and expectations of the Holy See.

PL

Autorka opisuje i analizuje kształtowanie się w środowiskach polskich przełomu XIX i XX wieku dwóch masowych bloków politycznych – socjalistycznego i nacjonalistycznego. Oba nurty powstawały jako struktury tajne, oba też w swych początkach stały na gruncie ideologii świeckich, a ich celem była walka o niepodległość. Z czasem zaczynały się różnić co do metod i środków osiągania założonego celu. Socjaliści walkę o niepodległość łączyli z rewolucją socjalną, nie wykluczali także walki zbrojnej; nacjonaliści do niepodległości chcieli dojść metodami ugodowymi, ewolucyjnymi, wykluczając kolejne powstania narodowe. Z czasem po stronie ugodowej postawy nacjonalistów opowiedział się polski Kościół hierarchiczny, który w ten sposób wypełniał również zalecenia i oczekiwania Stolicy Apostolskiej.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Polish Biographical Studies

1 Studia Historyczne

1 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

1 Potkański W.

1 Waniek D.

1 Witalec R.

1 Zaleska I.

1 2022

1 2018

1 2017

1 2015

Jan Wacław Machajski (27 XII 1866–19 II 1926)

Porozumienie Stronnictw Demokratycznych 1948-1950 – próba konsolidacji polskiej emigracji politycznej

Zygmunt Miłkowski – współtwórca Ligi Polskiej wobec socjalizmu

Endecja, socjaliści i kościół hierarchiczny na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane problemy