Search results

1

PONOWOCZESNA „UCIACZKA OD WOLNOŚCI”? ANALIZA FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO JAKO WSPÓŁCZESNEJ UTOPII.

100%

Kutyło Ł., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2008

|

vol. 33

PL

W poniższym artykule podjęto próbę analizy fundamentalizmu religijnego jako zjawiska typowego dla ponowoczesności. Głównym celem rozważań jest znalezienie odpowiedzi na dwa pytania: 1) jakie są powody tego, że ludzie we współczesnym świecie sięgają po wyjaśnienia wytwarzane przez ruchy fundamentalistyczne?, 2) dokąd wiedzie droga, którą wybrali – czy jest to „ucieczka od wolności”? Oba pytania stają się istotne z punktu widzenia ustroju demokratycznego, dla którego właściwy jest dialog. W przypadku fundamentalizmu, nie tylko zresztą religijnego, mamy natomiast do czynienia z murem milczenia. Z punktu widzenia takiej interpretacji tradycji wszelkiego rodzaju rozmowa i szukanie kompromisu stają się bezowocne. W opinii fundamentalistów nie można poddawać pod dyskusję tego, co jest prawdziwe, uniwersalne i absolutne. Ustrój demokratyczny opiera się na umowie społecznej, ma charakter ludzki i historyczny. Wizja proponowana przez fundamentalistów odwołuje się do porządku transcendentalnego, boskiego i ponadhistorycznego. Próba dialogu z tradycją, podejmowana przez zwolenników humanizmu i demokracji, wydaje się z ich perspektywy bluźnierstwem i grzechem. Pychą jest bowiem porównywanie słowa bożego, zawartego w świętych pismach, ze słowem ludzkim, wpisanym w różnego rodzaju akty legislacyjne.

2

Socjolog w świecie tekstu

100%

Gacek M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2020

|

vol. 64

|

issue 3

233-239

PL

In this essay the author reflects on a monograph by Krzysztof Łęcki, Według Tukidydesa. Rozważania socjologa literatury nad ‘Wojną peloponeską’ [According to Thucydides: Reflections on the Sociological Literature about The Peloponnesian War] (2019), and seeks themes in it that extend beyond the sociology of literature. He concludes that Łęcki’s analysis convincingly adds to the body of knowledge on Thucydides’s text in philosophy and the sociology of politics. The book touches on many themes relevant to historical sociology or the sociological (and politological) understanding of rules governing the mechanisms of politics and international relations.

3

Rola i miejsce socjologii polityki w systemie wiedzy politologicznej

84%

Potulski J.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2016

|

vol. 51

28-49

EN

The article concerns identity dilemmas of political sociology and its role in political research. Political institutions and process are intimately related to sociological phenomena. The relationship between sociology and political science has long traditions. Classic sociologists – Max Weber, Karl Marx – were also creators of political science. It is difficult to determine boundaries between social and political phenomena and boundaries between study of society and study of politics. The problem of boundaries is particularly intense in the case of subarea like political sociology, which exists within or between the two disciplines which have formed it: political science and sociology. The primary goal of political sociology is to analyze power and politics and how they operate in social life. Traditionally, political sociology has been concerned with the relations between society and the state, and traditional political sociology takes the modern nation-state as the center of political activity. The main problem of political sociology is lack of consensus on the subject of study and different interpretations of the objects of study by sociologist and political scientist. In this article, the author tries to answer the question, what is the role of political sociology in the knowledge structure concerning politics. Studies that cross the boundaries between sociology and political science help to enhance our understanding of both politics and society.

PL

O odrębności poszczególnych dyscyplin w ramach nauki decyduje ich specyficzny przedmiot i metody badawcze. Nierzadko spotyka się jednak dyscypliny, których przedmiot badań pokrywa się bądź też jest trudny do rozgraniczenia. Nauka o ludzkim społeczeństwie, jego powstaniu, rozwoju, przekształceniach łączy w sobie wiele względnie samodzielnych, ale także powiązanych ze sobą gałęzi wiedzy. Zjawiska ze sfery polityki z uwagi na swoją wielowymiarowość wykraczają poza ścisłe granice jednej tylko dziedziny. Dlatego też we współczesnym obrazie rozwoju nauk o polityce obserwuje się odchodzenie od tradycyjnych wąskodyscyplinarnych ujęć na rzecz tzw. ujęć integracyjnych, interdyscyplinarnych. Jednym z takich ujęć jest socjologia polityki, która ma “łączyć” badania politologiczne i socjologiczne. Z uwagi na wieloznaczność podmiotową i przedmiotową, a także nieostre granice pomiędzy naukami społecznymi, socjologia polityki należy do dyscyplin niepoddających się łatwym definicjom i uogólnieniom. W artykule autor podjął rozważania dotyczące tożsamości badawczej socjologii polityki oraz nad jej rolą i miejscem w systemie wiedzy o polityce.

4

Socjolog, socjologia, komentarz (na tle twórczości francuskiego socjologa Raymonda Arona)

84%

Gacek M.

Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa

|

2022

|

vol. 13

1-18

EN

Marcin Gacek’s reflection on sociological commentary in this article has been inspired by the scientific achievements and sociological reflections of French sociologist Raymond Aron. In his work, Aron combines the reliability and sensitivity of description, directly related to his sociological research, with erudite style and a phenomenal sense of the social pulse characteristic of an outstanding observer who is scientifically engaged in commenting on present-day issues. The basic question that Gacek poses is, Is it possible to practice sociology while writing commentary?

PL

Inspiracją do przedstawionej w tym artykule refleksji nad komentarzem socjologicznym jest dorobek naukowy i komentatorski francuskiego socjologa Raymonda Arona. Łączy on rzetelność i wrażliwość opisu, związanego bezpośrednio z jego badaniami socjologicznymi, ze stylem erudyty i fenomenalnym wyczuciem pulsu społecznego charakteryzującym wybitego obserwatora zaangażowanego naukowo zajmującego się komentowaniem współczesności. Podstawowym bowiem pytaniem stawianym w tym artykule jest: czy pisząc komentarze można uprawiać socjologię? Odpowiedź twierdząca na to pytanie, które jest jednocześnie jego tezą i opiera się na przekonaniu, że nie da się uprawiać socjologii nie komentując historii czy współczesności. W tej perspektywie socjologia to ściśle naukowy komentarz interpretujący dynamikę zmian otaczającego nas świata.

5

Socjologia polityki Sinišy Maleševicia

84%

Rawski T.

Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa

|

2015

|

vol. 03(1)

105-116

PL

This review essay investigates the intellectual output of Siniša Maleševic – the British theorist of nationalism and state, so far unknown to the Polish sociology – presented in his three key works. The text not only points to key determinants of Maleševic’s thought, but also identifies the author’s theoretical contribution in the field of contemporary theory of ideology and the modernist paradigm of studies on nationalism.

6

Niezrealizowana koalicja PO–PiS w świetle wybranych publikacji prasowych

84%

Kujawski J.

Świat Idei i Polityki

|

2017

|

issue 16

424-451

PL

Autor artykułu analizuje problematykę związaną z nieudaną próbą sformułowania rządu Platformy Obywatelskiej (PO) oraz Prawa i Sprawiedliwości (PiS) po wyborach parlamentarnych w 2005 r. Będąca podstawą artykułu analiza treści obejmuje wybrane teksty związane z tworzeniem koalicji, pojawiające się w dwóch tytułach prasy codziennej: „Gazecie Wyborczej” oraz „Rzeczpospolitej” w okresie od 1 września 2005 r. do 31 października 2005 r. Rozważania skoncentrowane zostały na wyodrębnieniu najważniejszych tematów stanowiących różnice pomiędzy obiema partiami. Celem artykułu było zbadanie dyskursu prasowego i w jego następstwie odpowiedź na pytanie, w jaki sposób na łamach dwóch tytułów prasy codziennej zostały przedstawione główne powody nieutworzenia koalicji PO–PiS.

EN

The article contains issues connected with unsuccessful attempt to form a government of the Civic Platform and Law and Justice after the parliamentary elections in 2005. The basis of the article content analysis includes selected texts related to coalition formation appearing in two daily press titles: “Gazeta Wyborcza” and “Rzeczpospolita” in the period from September 1, 2005 to October 31, 2005. Considerations focused on identifying the most important topics constituting differences between the two parties. The aim of the article was to analyse the press discourse and, as a consequence, answer the question of how the main reasons for not creating the PO–PiS coalition were presented in the pages of two newspapers.

7

Powroty do Juliana Hochfelda

84%

Chałubiński M.

Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa

|

2017

|

vol. 06(1)

27-41

PL

The aim of the article is to recall and present the political and intellectual figure of J. Hochfeld (1911–1966) against the background of the contemporary – often ahistorical – attempts to reconstruct historical memory in Poland, totally condemning the period of the Polish People’s Republic. My objective is to use the example of J. Hochfeld to demonstrate the complexity of lives and choices of those who as the members of the non-communist left were active in the interwar period, during World War II and the Polish People’s Republic. This article also presents Hochfeld’s theoretical organizational contribution to the development of the Polish post-war sociology, as well as topicality of the issues he tackled, e.g. political sociology, the contemporaneity of the idea of historical materialism and social-democratic socialism.

8

„Pułapka Tukidydesa” 2.0 (komentarz socjologiczny w spolaryzowanym społeczeństwie)

84%

Łęcki K.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2024

|

vol. 67

|

issue 1

75-103

EN

This article addresses the question of the extent to which the conflict of recent years in Poland, which in social discourse and journalism is referred to as the “Polish-Polish war” or the “cold civil war”, fulfils the model conditions that justify calling it a “civil war”. The description of the civil war in Korkyra was chosen as a model for this type of conflict. This non-obvious perspective was selected for two reasons. Firstly, it allows a similar conflict to be discussed sine ira et studio. Secondly, it also makes it possible to examine the cognitive status of the “engaged observer” in a polarised society, thus analysing the issues of reporting objectivity and reporting bias, or the much-discussed of late “symmetrism” (much attacked from various sides). This article attempts to test the validity of a certain analytical approach to understanding a highly polarised modernity. The particular frame of reference is the interpretation of historical cases taken as models. The choice of such a perspective is supported not only by the opportunity to show the sociologically relevant and enduring contours of the interpreted phenomenon. Its advantage also lies in the possibility of distancing oneself from the emotionally saturated discourse of current political disputes.

PL

Artykuł poświęcony jest próbie odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu konflikt ostatnich kilkunastu lat w Polsce, funkcjonujący w dyskursie społecznym i publicystyce jako „wojna polsko-polska”, spełnia modelowe warunki uprawniające do określania go mianem „wojny domowej”? Jako model tego typu starcia wybrano opis wojny domowej w Korkirze. Zdecydowano się na tę perspektywę z dwu powodów; pierwszy – bo pozwala przedstawić problem podobnego konfliktu sine ira et studio. Drugi – w tym samym duchu – pozwala przedyskutować problem statusu poznawczego „zaangażowanego obserwatora” w spolaryzowanym społeczeństwie, a więc także takie kwestie jak obiektywizm, stronniczość czy – tak szeroko dyskutowany w przestrzeni medialnej ostatnich lat – symetryzm. Niniejszy artykuł jest próbą sprawdzenia sensowności pewnego typu analitycznego podejścia do rozumienia silnie spolaryzowanej współczesności. Szczególnym układem odniesienia pozostaje tu interpretacja przyjętych za modelowe przypadków historycznych. Za wyborem takiej właśnie perspektywy zdaje się przemawiać nie tylko możliwość ukazania istotnych socjologicznie, a trwałych konturów interpretowanego zjawiska. Jej zaleta tkwi także w możliwości zdystansowania się od nasyconego emocjami dyskursu aktualnych politycznych sporów.

9

Teoria elit Charlesa Wrighta Millsa w perspektywie współczesnych procesów regresu demokracji

67%

Potulski J.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2022

|

vol. 74

19-47

EN

The aim of the article is to present the works of Charles Wright Mills, primarily his trilogy that criticizes contemporary American society and elites: The New Men in Power, White Collar: The American Middle Classes, and The Power Elite. Although more than half a century has passed since the first publication of these works, the conclusions made by Mills seem to be still valid for us. In his works Mills described the negative aspects resulting from the development of modern society: mass society, disappearance of the public sphere, bureaucratization and concentration of corporate power in the hands of the “power elite”. All this means that Mills’ thought is still relevant. The article attempts to indicate the universal nature of Mills’ elite theory and use it to explain the causes of contemporary processes of democratic regression.

PL

Celem tego artykułu jest przybliżenie prac Charlesa Wrighta Millsa, przede wszystkim jego trylogii, będącej krytyką współczesnych Millsowi amerykańskich elit: The new man in power: America’s labor leaders (1948), White collar: The American Middle classes (1951) i The power elite (1956). Mimo iż upłynęło przeszło półwieku od pierwszej publikacji tych prac, wnioski, jakie wysunął Mills, wydają się nam nadal aktualne. Mills w swoich pracach analizował negatywne aspekty będące efektem rozwoju nowoczesnego społeczeństwa: masowość, zanik sfery publicznej, biurokrację czy też raczej biurokratyzację, racjonalizację oraz koncentracje władzy korporacyjnej w rękach „elit władzy”. To wszystko powoduje, że myśl Millsa jest nadal aktualna. W artykule podjęta została próba wskazania na uniwersalny charakter teorii elit Millsa i wykorzystanie jej do wyjaśnia przyczyn współczesnych procesów regresu demokracji.

10

Socjologia polityki Raymonda Arona

67%

Gacek M.

Studia Socjologiczne

|

2013

|

issue 4(211)

85–102

PL

Zmarły w 1983 roku Raymond Aron był i pozostał ikoną socjologicznej analizy rzeczywistości politycznej. Jego dzieła naukowe, jak i komentarze są do dzisiaj przykładami mistrzowskiej oceny społeczno-ekonomicznej we Francji, Europie i na poziomie stosunków międzynarodowych. W dobie kryzysu wiarygodności nauk społecznych warto pochylić się nad metodą francuskiego socjologa, która – z perspektywy trzydziestu lat – zapewniała trafność jego spostrzeżeń naukowych, a i jemu pozwoliła zachować elitarność naukowca-intelektualisty. W polskiej socjologii odczuwalny jest brak opracowań opisujących aronowską socjologię polityki.

EN

Raymond Aron, who died in 1983, was and remains an icon of sociological analysis of political reality. His academic work, as well as political commentaries, are considered today to be examples of an outstanding socio-economic assessment of French, European and World politics. While facing the current crisis of the credibility of social science, it is necessary to contemplate methods of analysis applied by Aron who – judging thirty years on – provided accurate observations and retained the elitism of a public intellectual. There is a lack of enhanced studies on Aron's political sociology concepts in Polish sociology.

Refine search results

2 Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

2 Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

1 Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa

1 Kultura i Społeczeństwo

1 Studia Socjologiczne

1 Zeszyty Naukowe KUL

1 Świat Idei i Polityki

3 Gacek M.

2 Potulski J.

1 Chałubiński M.

1 Kujawski J.

1 Kutyło Ł.

1 Rawski T.

1 Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

1 Łęcki K.

1 2024

2 2022

1 2020

2 2017

1 2016

1 2015

1 2013

1 2008

PONOWOCZESNA „UCIACZKA OD WOLNOŚCI”? ANALIZA FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO JAKO WSPÓŁCZESNEJ UTOPII.

Socjolog w świecie tekstu

Rola i miejsce socjologii polityki w systemie wiedzy politologicznej

Socjolog, socjologia, komentarz (na tle twórczości francuskiego socjologa Raymonda Arona)

Socjologia polityki Sinišy Maleševicia

Niezrealizowana koalicja PO–PiS w świetle wybranych publikacji prasowych

Powroty do Juliana Hochfelda

„Pułapka Tukidydesa” 2.0 (komentarz socjologiczny w spolaryzowanym społeczeństwie)

Teoria elit Charlesa Wrighta Millsa w perspektywie współczesnych procesów regresu demokracji

Socjologia polityki Raymonda Arona