Search results

1

(Nie)Święta Wojna

100%

Tyrała R., Libiszowska-Żółtowska M., Obirek S., Załęcki P., Zielińska K., Radosław Tyrała - Akademia Górniczo-Hutnicza K. S. O. i. A. S., Maria Libiszowska-Żółtkowska - Uniwersytet Warszawski I. P. S. i. R., Stanisław Obirek - Uniwersytet Warszawski O. S. A., Paweł Załęcki - Uniwersytet Mikołaja Kopernika Z. B. K. I. S., Katarzyna Zielińska - Uniwersytet Jagielloński I. S., dr Radosław Tyrała (AGH w Krakowie) – (rocznik ‘79) adiunkt w Katedrze Socjologii Ogólnej i Antropologii Społecznej na Wydziale Humanistycznym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Studia magisterskie – z socjolo - gii i z filozofii (w ramach MISH) – ukończył na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracę doktorską obronił w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Poza socjologią religii i socjologią nie-religii jego zainteresowania naukowe koncentrują się na kognitywnych studiach nad religią i na socjologii wiedzy. Prowadził badania na temat polskich niewierzących. Autor artykułów naukowych oraz trzech książek autorskich: O jeden takson za dużo. Rasa jako kategoria społecznie problematyczna (Oficyna Naukowa W., prof. zw. dr hab. Maria Libiszowska-Żółtkowska – socjolog w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego k. Z. S. Z. S. Z. s. s. a. r., prof. zw. dr hab. Stanisław Obirek – wykłada na Uniwersytecie Warszawskim w Ośrodku Studiów Amerykańskich. Interesuje się miejscem religii we współczesnej kulturze d. m., dr Paweł Załęcki – socjolog i antropolog religii związany z Zakładem Badań Kultury Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Sekcją Antropologii Społecznej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Zajmują go mechanizmy przemian religijnych n. r. r. s. w. P., dr Katarzyna Zielińska – adiunktka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień dotyczących religii we współczesnych społeczeństwach k. d. r. i. p.

Władza sądzenia

|

2015

|

vol. 6. O przygodności religii w postsekularnym świecie

PL

Dyskusja redkacyjna (Stanowiska).

2

Kościół katolicki a quasi-monopolistyczna struktura rynku religijnego. Zastosowanie podejścia ekonomicznego do rozważań nad efektywnością instytucji religijnych

86%

Kutyło Ł.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2012

|

vol. 40

EN

In this paper, the author focused on the analysis of religious phenomena by the usage of economic approach. This approach was established by American researchers, especially economists and sociologists, who were inspired by the rational choice theory. The author’s reflections concentrated on the situation of European catholic societies, especially Poland. The market structure specific for them isn’t fully open and pluralistic. The Catholic Church has a dominant and quasi-monopolistic position. This quasi-monopolistic structure is ineffective. In consequence, we can observe there the decline in church commitment and church attendance.

3

PONOWOCZESNA „UCIACZKA OD WOLNOŚCI”? ANALIZA FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO JAKO WSPÓŁCZESNEJ UTOPII.

86%

Kutyło Ł., Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2008

|

vol. 33

PL

W poniższym artykule podjęto próbę analizy fundamentalizmu religijnego jako zjawiska typowego dla ponowoczesności. Głównym celem rozważań jest znalezienie odpowiedzi na dwa pytania: 1) jakie są powody tego, że ludzie we współczesnym świecie sięgają po wyjaśnienia wytwarzane przez ruchy fundamentalistyczne?, 2) dokąd wiedzie droga, którą wybrali – czy jest to „ucieczka od wolności”? Oba pytania stają się istotne z punktu widzenia ustroju demokratycznego, dla którego właściwy jest dialog. W przypadku fundamentalizmu, nie tylko zresztą religijnego, mamy natomiast do czynienia z murem milczenia. Z punktu widzenia takiej interpretacji tradycji wszelkiego rodzaju rozmowa i szukanie kompromisu stają się bezowocne. W opinii fundamentalistów nie można poddawać pod dyskusję tego, co jest prawdziwe, uniwersalne i absolutne. Ustrój demokratyczny opiera się na umowie społecznej, ma charakter ludzki i historyczny. Wizja proponowana przez fundamentalistów odwołuje się do porządku transcendentalnego, boskiego i ponadhistorycznego. Próba dialogu z tradycją, podejmowana przez zwolenników humanizmu i demokracji, wydaje się z ich perspektywy bluźnierstwem i grzechem. Pychą jest bowiem porównywanie słowa bożego, zawartego w świętych pismach, ze słowem ludzkim, wpisanym w różnego rodzaju akty legislacyjne.

4

Między dystansem a wspólnotowością. Specyfika religijności wśród mieszkańców wsi Pomorza Zachodniego w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Analiza socjologiczna

86%

Szauer R.

Studia Socjologiczne

|

2023

|

issue 4(251)

199-226

PL

Prezentowane opracowanie stanowi wynik badań religijności na Pomorzu Zachodnim w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, gdzie dominują wsie po-PGR-owskie. Stawiany w prezentowanej analizie problem badawczy przyjął postać następującego pytania: czym charakteryzuje się religijność mieszkańców wsi w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w wybranych parametrach religijności i w jakim stopniu posiada ona wymiar wspólnotowy? Dla zbadania tej perspektywy, oprócz standardowego wykorzystania socjologicznych doświadczeń badania religijności, wykorzystana została skonstruowana przeze mnie skala znaczenia wspólnotowości w religijności, odwołująca się do analizy czynnikowej.

EN

The article is based on the study devoted to religiosity in Koszalin-Kołobrzeg diocese in Western Pomerania, where post-PGR villages (i.e. the villages where collective farms functioned during the socialist period) predominate. The following research question were tackled in the study: what does characterize the religiosity of rural residents in Koszalin- Kołobrzeg diocese according to the selected parameters and to what extent does their religiosity have a community dimension? Apart from recurring to standard sociological tools of studying religiosity, in order to answer these questions the author has constructed and applied the scale of community importance in religiosity that involves factor analysis.

5

Biological turn a socjologia religii

86%

Kaczmarek K. M.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

63-73

EN

The article presents some examples demonstrating the potential benefits that the sociology of religion can obtain from including a sociobiological perspective. The question posed by biologists about the evolutionary meaning of religion for human societies allows us to return to the question of the social functions of religion, which in turn sheds new light on the issue of secularization. The signaling theory used by sociobiologists to explain religious rituals reframed in the context of the relationship between – religious organizations and the faithful benefitting from their services, allows us to take into account an additional mechanism that explains the observed relationship between the number of religious staff and demographics.

PL

Artykuł przedstawia na przykładach potencjalne korzyści, jakie może odnieść socjologia religii z uwzględnienia perspektywy socjobiologicznej. Pytanie biologów o ewolucyjny sens religii dla ludzkich społeczeństw pozwala wrócić do pytania o społeczne funkcje religii, co z kolei rzuca nowe światło na zagadnienie sekularyzacji. Teoria sygnalizacji, stosowana przez socjobiologów do wyjaśnienia religijnych rytuałów, ujęta w kontekście relacji między organizacją religijną a korzystającymi z jej usług wiernymi, pozwala uwzględnić dodatkowy mechanizm – wyjaśnia zaobserwowany związek między liczebnością kadry religijnej a demografią.

6

Wobec dobra uroczystego. Religijność uczniów szkół białostockich

86%

Zemło M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2024

|

vol. 67

|

issue 1

43-60

EN

This article aims to present the religiosity of school students in Bialystok, a city of 300,000. The data underlying the findings come from quantitative surveys conducted in the fourth quarter of 2022. The respondents were young people aged 14–20. The basis of the discussion is more than 3,500 posts. In answering the primary question, the rate of self declaration of faith and religious practices was considered. To provide contextual references for the data presented, it was decided to compare them with similar projects of regional and national scope (only drawing on the most recent due to rapid changes in the area discussed). Moreover, they were compared with 2015 and 2019 surveys conducted in the same city, which made it possible to identify the changes in school student religiosity and indicate their trends.

PL

W artykule przedstawiono religijność uczniów uczęszczających do szkół w Białymstoku, liczącym 300 tysięcy mieszkańców. Dane stanowiące podstawę rozstrzygnięć pochodzą z badań ilościowych przeprowadzonych w czwartym kwartale 2022 roku. Uczestniczyła w nich młodzież w wieku od 14 do 20 lat. Podstawę omówienia stanowi ponad 3,5 tysiąca ankiet. W rozstrzygnięciu podstawowej kwestii wzięto pod uwagę wskaźnik autodeklaracji wiary oraz praktyk religijnych. By prezentowane dane uzyskały kontekstualne odniesienia postanowiono zestawić je z przedsięwzięciami podobnego typu o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim (sięgając jedynie do najnowszych, z uwagi na szybko dokonujące się przeobrażenia w omawianej sferze faktów). Nadto porównano je z badaniami z 2015 i 2019 roku przeprowadzanych w tym samym mieście, co pozwoliło zidentyfikować zmiany, jakim podlega religijność młodzieży szkolnej, oraz określić ich kierunek.

7

„Każdy przeżywa wiarę na swój sposób”. Modele religijności w paryskiej parafii katolickiej

81%

Głowacki A.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2019

|

vol. 15

|

issue 1

116-134

EN

The article shows distinct types of religiosity coexisting in a Parisian catholic parish, as evident in differences in organization of the mass observed between three liturgical animators. The analysis of differences of religious preferences is especially pertinent in case of studies made in parishes, as they are often heterogenous communities due to the arbitrary (and not voluntary) assignment of their members. The analysis proposed in the article draws from Simmel’s theory of religion as well as from the actor-network-theory, in the paradigm of relational sociology, which aims to take into account the specifics of religious phenomena. Therefore, the main task is to represent crucial relation between believers and the spiritual realm. Preferences regarding liturgy are shown as resulting from different ways of conceptualizing relation between the faithful and their God.

PL

Artykuł przedstawia modele religijności występujące w paryskiej parafii katolickiej, rekonstruowane na podstawie różnic w organizacji mszy obserwowanych między trojgiem animatorów liturgicznych. Analiza różnic preferencji religijnych jest zagadnieniem szczególnie istotnym w przypadku badań parafii. Często są to wspólnoty wewnętrznie zróżnicowane, co wynika z arbitralnego (a nie dobrowolnego) przyporządkowania wiernych. Proponowana analiza odwołuje się do teorii religii Simmla oraz teorii aktora-sieci, sytuując się w nurcie socjologii relacyjnej, podkreślającej konieczność brania pod uwagę specyfiki zjawisk religijnych. W konsekwencji głównym zadaniem jest opisanie kluczowej dla nich relacji między wierzącymi a rzeczywistością duchową. Preferencje liturgiczne zostały opisane jako wynikające z odmiennego postrzegania centralnej dla katolicyzmu relacji między wiernymi a ich Bogiem.

8

Socjologiczne opętanie

72%

Kurowski M. M.

Stan Rzeczy

|

2011

|

issue 1(1)

48-63

PL

W artykule podejmuje się dyskusję z tezą o wyparciu myślenia o szatanie z nowożytnej nauki, filozofii i teologii. Obecność figury szatana w socjologii najdobitniej dochodzi do głosu w rozważaniach Maxa Webera na temat procesu racjonalizacji i wykształcania się „sfer życia”. Autor przedstawia główne tezy Niklasa Luhmanna, dotyczące autonomii podsystemu religii we współczesnym funkcjonalnie zróżnicowanym społeczeństwie, jako rewizję weberowskiej teorii zróżnicowania społecznego, odwołującej się do motywacji aktorów społecznych. Przy tej okazji wskazany jest diaboliczny charakter oświeceniowej socjologii oraz luhmannowski postulat jego przezwyciężenia, wyrażający się w rezygnacji z krytycznej roli socjologii i moralizowania rzeczywistości społecznej.

EN

In the paper the proposition on the repression of the awareness of the existence of the devil from modern social science, philosophy and theology is discussed. The figure of devil is prominent in Max Weber’s description of rationalization and differentiation process of autonomic „spheres of life”. The author presents Niklas Luhmann’s characteristics of autonomy of religion subsystem in modern functional differentiated society as a revision of social differentiation theory based on actors’ motivations presented by Weber. In this perspective the demonic features of enlightenment sociology are indicated as well as Luhmann’s desiderata of its overcoming: abandonment of critical stance practiced by sociology and resignation from moralization of social reality.

9

Autorefleksja i usytuowanie badawcze w socjologicznych studiach nad religią

72%

Hall D.

Studia Socjologiczne

|

2020

|

issue 3(238)

161-186

PL

Artykuł dotyczy osobistego stosunku osób prowadzących badania społeczne nad religią do przedmiotu ich studiów. Podejmuje kwestię autorefleksji w socjologii religii i krytycznie omawia propozycje namysłu nad usytuowaniem badawczym przedstawione przez Neitz oraz Altglas i Wooda. Propozycje te korespondują z postulatami silniejszego osadzania socjologii religii w teorii społecznej i problematyce relacji władzy. Niedostatecznie się jednak odnoszą do współczesnej debaty o epistemologii i metodologii nauk społecznych, która destabilizuje tożsamości, zwraca uwagę na polityczne i etyczne uwikłanie działalności akademickiej oraz na relacyjny charakter wytwarzania wiedzy. Artykuł zachęca do dalszego namysłu nad problematyką usytuowania badawczego w socjologicznych studiach nad religią. W obrębie studiów prowadzonych w Polsce ów namysł mógłby wzmocnić te kierunki analiz, które działają na rzecz przełamania praktyki badawczej zwanej „metodologicznym katolicyzmem”.

EN

The article addresses the issue of personal attitudes of those conducting social studies on religion towards the subject of their academic interest. It focuses on self-reflexivity in sociology of religion and critically discusses the ecommendations for reflection on researchers’ situatedness presented by Neitz as well as Altglas and Wood. These recommendations correspond to the recent calls for a stronger embeddedness of sociology of religion in social theory and the issue of power relations. However, they inadequatly address the contemporary debate on epistemology and methodology of social sciences, which destabilizes identities, points to the political and ethical entanglement of academic activity and draws attention to the relational nature of knowledge production. The article encourages further reflection on the issue of situatedness in sociological studies of religion. Within studies conducted in Poland, such reflection could strengthen the analytical currents aimed at breaking with the research practice called „methodological Catholicism”.

10

O cenzurowaniu ksiąg w dawnych bibliotekach klasztornych

72%

Wiencek I.

Hereditas Monasteriorium

|

2013

|

vol. 2

195-218

EN

The early printed books collection held by the University of Warsaw Library contains about 300 books printed from the 15th to the 17th century, with various marks of the 17th-century library censorship. Thanks to the provenance research conducting by the Early Printed Books Department staff we can recognize that most of these books were once held in monasteries. The purpose of this article is to present various methods of censorship, notes such as: “haereticus” or “prohibitus”, the names of authors or other people contributing to the work which were crossed out, obliterated or cut out, fragments of texts concerned heretical or salacious content – removed in different ways. Censorship marks are interesting as yet poorly explored testimonies of post-tridentine spirituality. Their analysis can bring new perspectives to the studies of sociology of religion.

11

Dyskursy o homoseksualności w doświadczeniu kandydatów do duchowieństwa w Kościele rzymskokatolickim

72%

Hall D.

Studia Socjologiczne

|

2019

|

issue 3(234)

109-134

PL

Artykuł podejmuje kwestię przenikania się dyskursów o homoseksualności z osobistym doświadczeniem osób, które rozpoznają w sobie pragnienie homoerotyczne. Dotyczy on mężczyzn, którzy zdecydowali się na formację kapłańską, a później odstąpili od studiów seminaryjnych i dziś deklarują się jako homoseksualni lub biseksualni, w większości jako rzymscy katolicy. Pokazuje, że mężczyźni ci na etapie przystępowania do formacji i w jej trakcie ulegali nie tylko wyobrażeniom o homoseksualności kształtowanym przez Kościół rzymskokatolicki, ale także wyobrażeniom obecnym w szerszej przestrzeni dyskursywnej, które w Polsce ostatnich dekad dynamicznie się zmieniały. Związane z seksualnością samorozumienie uczestników badań wchodziło zatem w różne, specyficzne dla danego momentu historycznego, związki z odczuwanym przez nich powołaniem i funkcjonowaniem w społeczności seminaryjnej.

EN

The article focuses on how discourses about homosexuality penetrate the personal experience of those aware of their homoerotic desire. It discusses the experience of men who undertook priestly formation, later departed from the seminary studies, and today declare themselves as homo- or bisexual, the majority as Roman Catholics. It shows that at the threshold and during the formation, these men were influenced by the ideas about homosexuality promoted not only within the Roman Catholic Church, but also in the wider discursive space – and those have dynamically changed in Poland of the last decades. Correspondingly, the sexuality-related self-understanding of the study participants came into various, specific to a given historical moment, relationships with their vocation.

12

„Podwójna gra”. O przydatności koncepcji NOMA w socjologii religii

72%

Rogińska M.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2014

|

vol. 50

|

issue 2(200)

89-103

PL

Artykuł jest poświęcony poznawczej sytuacji wierzącego badacza religii, którego przynależność zarówno do świata nauki, jak i do świata wiary, Peter Berger nazywa podwójnym obywatelstwem, zaś Pierre Bourdieu podwójną grą. Autor zastanawia się, czy do sytuacji tej można zastosować koncepcję rozłącznych obszarów dociekań (ang. non-overlaping magisteria, NOMA), która powstała jako model współistnienia religii i nauk przyrodniczych.

EN

The objective of this paper is to analyze the situation of a believing sociologist of religion. It is her affiliation to the both scientific and religious world that Peter Berger calls “the dual citizenship” and Pierre Bourdieu – “the double game”. The author investigates whether the non-overlaping magisteria (NOMA) concept proposed by Stephen Gould as a model of coexistence of religion and natural sciences can be applied to the situation of the social researcher of religion.

13

Rytuały jako praktyki pamięci w transmisji pokoleniowej w refleksji socjologa religii

72%

Sroczyńska M.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 2/268

EN

In the paper author takes the rituals meaning issues as the memory practices in the sociology of religion perspective. The rituals constitute an important dimension of cultural remember, at the same time they create a “conveyor belt” in supporting of generational continuity. The chosen results of sociological researches, connected with mixedrituals: forgiveness, commemoration and the patriotic ceremonies are the empiricalexemplifications. In these rituals, connected with secular sacrum, often comes out the religious sacrum that enhances their meaning. The results of own, sociological researches conducted among mature young people and their parents, in the end of the first decade of XXIst age, were thebasis of reflection in indirect way, too.

PL

Nie od dziś wiadomo, że fenomen rytuału wykracza poza możliwości poznawcze jednej dyscypliny naukowej i staje się przedmiotem oglądu, m.in. ze strony antropologii kulturowej, religioznawstwa, socjologii, a także nauk o wychowaniu. Powszechność obecności zjawisk rytualnych, a zarazem złożoność i subtelność ich materii, w szczególny sposób łączących to co biologiczne (cielesne) z tym co kulturowe (światem znaczeń) uwrażliwia na konieczność stosowania różnych optyk teoretycznych i metodologicznych. Zainteresowanie metakategorią transmisji pokoleniowej, absorbującą rytuały jako praktyki pamięci zbiorowej, pociąga za sobąodwołanie się do perspektywy socjologicznej, wzbogaconej o przesłanie antropologii kulturowej.

14

Od inspiracji monastycznych do socjologicznych badań nad zakonami i klasztorami

72%

Jewdokimow M.

Studia Socjologiczne

|

2017

|

issue 4(227)

209-227

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia i dyskusji wybranych socjologicznych i innych podejść do wątków i inspiracji monastycznych. Artykuł podzielony jest na dwie części. Pierwsza skupia się na tych socjologicznych teoriach, w których znaleźć można monastyczne inspiracje: teoriach nowoczesności Maksa Webera, Michela Foucaulta, Talcotta Parsonsa oraz instytucji totalnej Ervinga Goffmana. Drugą część stanowi przegląd współczesnych tekstów w zakresu socjologii monastycyzmu (Jean Séguy, Danièle Hervieu-Léger, Isabelle Jonveaux, Stefania Palmisano i krótko polscy autorzy).

EN

The aim of the paper is to present and discuss selected sociological and other approaches to monastic issues and monastic inspirations. The paper is divided into two parts. Part one focuses on sociological theories in which one may ﬁnd monastic inspirations: Weber’s, Foucault’s and Parsons’ theories of modernity and Goffman’s total institution. The second part is a review of selected, contemporary texts from emerging subﬁeld of sociology of monasticism. I refer to Jean Séguy, Danièle Hervieu-Léger, Isabelle Jonveaux, Stefania Palmisano and, brieﬂy, to Polish authors.

15

„Święci” i „profani”. Profile religijne uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa lubelskiego na podstawie badań

72%

Miszczak E.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2014

|

vol. 6(42)

|

issue 4

121-141

EN

Youth is the one social category, which apparently reflects the changes in awareness and behavior of actors. On the basis of the analysis of the attitudes of young people, you can attempt to predict the future of the processes taking place in social systems. Therefore, young people religion is an important object of sociological research from the point of view of the future of religion in Poland. This article is an attempt to present secondary school pupils of Lublin province religiosity profiles based on empirical studies carried out in 2010 on an 1841 respondents. These profiles, opposition in nature, highlighted on the basis of the declaration of desire to achieve holiness, show a varied approach young people, mostly Catholics, to the doctrine of the faith, preferring the ritualism and increased interest in the minority by the majority of religious formation. A group of people expressing the desire to be holy was named for convenience “the saints”, while the respondents reluctant to such a possibility were referred to as “non-saints”. Both groups differ quite significantly in terms of both the good times and religious acceptance of selected principles of faith, the level of knowledge and beliefs, ideals, values which they presented and patterns, as well as in the sphere of religious practices. As it turns out the person wishing to strive for holiness in all these areas receive higher ratings than young reluctant to this perspective, which means that my own desires shall designate in the decisive intellectual interest directions, activities and references to the worth. But not for the rest of you can be sure, which in this case is a cause and what is effect. Probably all these components influence each other and affect the final shape of the type of religiosity.

PL

Młodzież jest tą kategorią społeczną, która najwyraźniej odzwierciedla zmiany zachodzące w świadomości i sferze zachowań zbiorowych. Na podstawie analiz postaw ludzi młodych można dokonywać prób prognozowania przyszłych procesów zachodzących w systemach społecznych. Dlatego religijność młodzieży jest ważnym obiektem badań socjologicznych z punktu widzenia przyszłości religii w Polsce. Niniejszy artykuł stanowi próbę prezentacji dwóch profili religijności uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa lubelskiego na poddstawie przeprowadzonych badań empirycznych w 2010 r. na próbie 1841 respondentów. Profile te, mające charakter opozycyjny, wyróżnione na podstawie kryterium deklaracji pragnienia osiągnięcia świętości, wykazują zróżnicowane podejście młodych ludzi, przeważnie katolików, do spraw wiary, preferowanie rytualizmu przez większość oraz mniejszościowe zainteresowanie pogłębioną formacją religijną. Grupa osób wyrażających chęć bycia świętymi została dla wygody nazwana określeniem „święci”, natomiast respondenci dystansujący się wobec takiej możliwości określeni zostali mianem „profanów”. Obie grupy różnią się dość znacznie zarówno w kwestii autoidentyfikacji religijnej i akceptacji wybranych zasad wiary, poziomem wiedzy i prezentowanymi przekonaniami, uznawanymi wartościami, ideałami i wzorcami, jak również w sferze praktyk religijnych. Jak się okazuje osoby pragnące dążyć do świętości we wszystkich tych obszarach uzyskują wyższe notowania, niż młodzież zdystansowana wobec takiej perspektywy, co oznacza, iż własne pragnienia wyznaczają w zdecydowany sposób kierunki zainteresowań intelektualnych, działań i odniesień aksjologicznych. Jednak nie do końca można być pewnym, co w tym wypadku stanowi przyczynę, a co skutek. Prawdopodobnie wszystkie te komponenty warunkują się wzajemnie i wpływają na ostateczny kształt typu religijności.

16

Romantyzm i New Age: kontynuacje, podobieństwa, inspiracje

72%

Kasperek A.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

issue 4(207)

65-85

EN

What the article explores is the presence in New Age of ideas central for romanticism: the ideas of organicism, imagination, and temporalism. The author treats their presence in Romanticism as continuation and reinterpretation of ideas characteristic of Western esoterism. Yet, New Age is defined as a continuation of the esoteric tradition subjected to a Romantic reinterpretation and, at the same time, as a response to the criticism of the disenchanted modern civilization. Although New Age takes many different forms (low and high New Age), the source from which it originates are the ideas analyzed in the article. The themes of self-fulfillment, self- cognition, originality, or self-expression, typical for New Age, have Romantic roots and relate to the three analyzed core ideas.

PL

W artykule podjęto problematykę obecności centralnych dla romantyzmu idei w New Age: idei organicyzmu, imaginacji i temporalizmu. Autor traktuje ich obecność w romantyzmie jako kontynuację oraz reinterpretację idei charakterystycznych dla zachodniego ezoteryzmu. New Age jest definiowany natomiast jako kontynuacja tradycji ezoterycznej, poddanej romantycznej reinterpretacji, a zarazem jako odpowiedź na krytykę odczarowanej współczesnej cywilizacji. Jakkolwiek New Age przybiera różne formy (niskie i wysokie New Age), źródłem – z którego wyrasta – są analizowane tutaj idee. Wątki samorealizacji, samopoznania, oryginalności czy autoekspresji charakterystyczne dla New Age mają romantyczne korzenie i wiążą się z analizowanymi trzema ideami.

17

Czynniki determinujące przemiany Kościoła rzymskokatolickiego w dzisiejszej Polsce w kierunku wspólnoty wiary – „koinonia”. Perspektywa teologiczno-socjologiczna

72%

Ogorzelec K.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2022

|

vol. 42

|

issue 2

95-119

EN

The article is an attempt to indicate the factors determining the processes which may become the beginning of desirable changes in the Roman Catholic Church in Poland today, directed towards a real and authentic community of faith “koinonia”, both in the visible and spiritual reality. This is a theological-sociological study, the methodology of which is based on an analysis aimed at a social – creative diagnosis. In this analysis, scientific publications (theological, sociological) and press articles were used. Opinions and statements of people (mainly people of the Church, scientists, publicists, and journalists), presented in different mass media – in the Roman Catholic Church in Poland today – were also taken into consideration.

PL

Artykuł jest próbą wskazania czynników determinujących procesy, które mogą stać się zaczątkiem pożądanych zmian w Kościele rzymskokatolickim dzisiejszej Polski, ukierunkowanych na prawdziwą i autentyczną wspólnotę wiary – „koinonię”, zarówno w rzeczywistości widzialnej, jak i duchowej. Jest to studium teologiczno-socjologiczne, którego metodologia oparta jest na analizie ukierunkowanej na diagnozę społeczną – kreatywną. W analizie wykorzystano publikacje naukowe (teologiczne, socjologiczne) i artykuły prasowe. Uwzględniono też opinie i wypowiedzi osób (głównie ludzi Kościoła, nauki oraz publicystów i dziennikarzy), prezentowane w różnych środkach masowego przekazu na temat Kościoła rzymskokatolickiego w dzisiejszej Polsce.

18

Ks. Władysław Piwowarski (1929–2001) jako socjolog religii

72%

Mariański J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

19-33

EN

Fr. prof. Władysław Piwowarski is known in Poland and abroad primarily as a sociologist of religion. His sociological works are an important component (one would like to say – classic) of Polish sociology of religion, they have determined and still determine its development. Most of them closed a certain stage in the development of the sociology of religion in Poland and opened a new one. It would be difficult to imagine a thorough study of religiosity today without taking into account the sociological achievements of Fr. prof. Piwowarski. In this study, we focus only on selected aspects of his concept of the sociology of religion and the sociology of the Church. We omit his scientific achievements in the areas of the sociology of morality, the sociology of the family, the sociology of ritual, social philosophy, Catholic social science, and pastoral theology. Piwowarski’s achievements in the field of theory, methodology of the sociology of religion and empirical research allow the statement that he is the founder of the Lublin school of sociology.

PL

Ksiądz prof. Władysław Piwowarski jest znany w kraju i za granicą przede wszystkim jako socjolog religii. Jego prace socjologiczne stanowią istotny element składowy (chciałoby się powiedzieć: klasyczny) polskiej socjologii religii, wyznaczały i wciąż wyznaczają jej rozwój (Marczewski 2006: 173–180; Święs 2004: 301–310). Większość z nich zamykała pewien etap rozwoju socjologii religii w Polsce i otwierała nowy. Trudno byłoby sobie dzisiaj wyobrazić gruntowne studia nad religijnością bez uwzględnienia socjologicznego dorobku ks. prof. Piwowarskiego. W niniejszym opracowaniu zwrócimy uwagę jedynie na wybrane aspekty jego koncepcji socjologii religii i socjologii Kościoła. Pomijamy jego naukowe osiągnięcia w zakresie socjologii moralności, socjologii rodziny, socjologii rytuału, filozofii społecznej, katolickiej nauki społecznej i teologii pastoralnej. Osiągnięcia Piwowarskiego w dziedzinie teorii, metodologii socjologii religii oraz badań empirycznych pozwalają stwierdzić, że jest on twórcą lubelskiej szkoły socjologicznej.

19

Ezoteryzm jako problem socjologiczny. Socjologia ezoteryzmu – socjologia religii – socjologia duchowości: wspólne i różne pola badawcze, wzajemne relacje

72%

Kasperek A.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

53-62

EN

Although the problems of esoterism are not often undertaken in the area of sociology, this does not mean that it is insignificant for sociological theory itself. In esoterism, the key sociological issues intersect: modernity, sociological change, disenchantment of the world, secularization or counterculture. The article is an attempt to place the subject matter of esoterism within sociology in the framework of a separate subdiscipline. Its major research fields will also be specified. Due attention will be drawn to mutual relations and common research fields, but also to different research objects of the sociology of esoterism, the sociology of religion and the sociology of spirituality.

PL

Choć problematyka ezoteryczna nie należy do zbyt często podejmowanych na gruncie socjologii, nie znaczy to wcale, że jest ona nieistotna dla samej teorii socjologicznej. W ezoteryzmie przecinają się bowiem kluczowe socjologiczne zagadnienia: nowoczesności, zmiany społecznej, odczarowania świata, sekularyzacji czy kontrkultury. W artykule zostanie przedstawiona próba umieszczenia problematyki ezoteryzmu w socjologii w ramach oddzielnej subdyscypliny oraz określone zostaną najważniejsze pola badawcze tej subdyscypliny socjologicznej. Zwrócona zostanie także uwaga na wzajemne relacje, wspólne pola badawcze, ale i odmienne przedmioty zainteresowania socjologii ezoteryzmu, socjologii religii oraz socjologii duchowości.

20

Socjalizacja religijna maturzystów z województwa lubelskiego w świetle badań socjologicznych

72%

Miszczak E.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2017

|

vol. 26

|

issue 1

69-85

EN

The aim of this article is to present the results of our own survey in the field of religious socialization, which are a part of broader research issues on how religious sanctity is understood and located in one’s religious awareness; we researched the perception and evaluation of holy life, of people who are considered saints and possible desire to follow them in their own life by high school graduates. Studies were carried out in 2010 on a representative sample of 1841 high school graduates living and studying in Lublin Voivodeship. For the purpose of this article, we have divided the issues regarding education and teaching religious principles into three parts: the first part covers respondents’ statements about “religious atmosphere” in the family as demonstrated by discussions on religious topics in their families; the second part includes young people’s opinions about religious education; in the third part teachers speak about the presence of religious education at school and its role in shaping the students’ worldview.

Refine search results

(Nie)Święta Wojna

Kościół katolicki a quasi-monopolistyczna struktura rynku religijnego. Zastosowanie podejścia ekonomicznego do rozważań nad efektywnością instytucji religijnych

PONOWOCZESNA „UCIACZKA OD WOLNOŚCI”? ANALIZA FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO JAKO WSPÓŁCZESNEJ UTOPII.

Między dystansem a wspólnotowością. Specyfika religijności wśród mieszkańców wsi Pomorza Zachodniego w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Analiza socjologiczna

Biological turn a socjologia religii

Wobec dobra uroczystego. Religijność uczniów szkół białostockich

„Każdy przeżywa wiarę na swój sposób”. Modele religijności w paryskiej parafii katolickiej

Socjologiczne opętanie

Autorefleksja i usytuowanie badawcze w socjologicznych studiach nad religią

O cenzurowaniu ksiąg w dawnych bibliotekach klasztornych

Dyskursy o homoseksualności w doświadczeniu kandydatów do duchowieństwa w Kościele rzymskokatolickim

„Podwójna gra”. O przydatności koncepcji NOMA w socjologii religii

Rytuały jako praktyki pamięci w transmisji pokoleniowej w refleksji socjologa religii

Od inspiracji monastycznych do socjologicznych badań nad zakonami i klasztorami

„Święci” i „profani”. Profile religijne uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa lubelskiego na podstawie badań

Romantyzm i New Age: kontynuacje, podobieństwa, inspiracje

Czynniki determinujące przemiany Kościoła rzymskokatolickiego w dzisiejszej Polsce w kierunku wspólnoty wiary – „koinonia”. Perspektywa teologiczno-socjologiczna

Ks. Władysław Piwowarski (1929–2001) jako socjolog religii

Ezoteryzm jako problem socjologiczny. Socjologia ezoteryzmu – socjologia religii – socjologia duchowości: wspólne i różne pola badawcze, wzajemne relacje

Socjalizacja religijna maturzystów z województwa lubelskiego w świetle badań socjologicznych