Search results

1

Krytycyzm Poppera jako podstawa socjologicznych badań cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw

100%

Jabłoński A.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

issue 10

76-88

PL

W artykule tym przedstawiam metodę prób i błędów Karla R. Poppera w trzech różnych sposobach interpretacji. Interpretacje te wyznaczają różne różne logiki widzenia mechanizmów rozwoju wiedzy w ramach schematu prób i błędów. Zgodnie z najbardziej wpływowymi interpretacjami, można potraktować metodę prób i błędów, po pierwsze, jako epistemologiczną analizę reguł uzasadniania naukowego, po drugie, jako ewolucjonistyczne ujmowanie praw przystosowania i selekcji, a po trzecie, jako krytycystyczną analizę wytworów wiedzy. Dwie pierwsze interpretacje wpisują się w namysł metodologiczny i metateoretyczny nad naturą wiedzy, trzecie stanowi podstawę socjologicznej analizy wiedzy.

2

Socjologia wiedzy jako terapia dyskursu publicznego

100%

Sojak R.

Stan Rzeczy

|

2014

|

issue 1(6)

255-273

PL

Wychodząc od koncepcji zaangażowania Charlesa Millsa, autor wykazuje, iż poddana pośredniej i bezpośredniej krytyce nie może stanowić bezproblemowej postawy rozwiązania problemu zaangażowania socjologa w życie publiczne. Jako narzędzie wyjścia z tego impasu przedstawiana jest socjologia wiedzy. Autor dowodzi, że dopiero jej nieklasyczne wersje związane z socjologią wiedzy naukowej niejako przypadkiem rozwiązują problem zaangażowania, uniwersalizując etykę jako ostateczne usprawiedliwienie wszelkich zmian społecznych.

EN

The author starts with considering Charles W. Mills’s solution to the issue of sociologists’ involvement. The solution, which is criticized both directly and indirectly, is deemed unsatisfactory. The sociology of knowledge appears to present a tool for the amendment. The article argues that only the non-classical sociology of knowledge associated with the analysis of scientific knowledge solves the problem. It does it unintentionally, by universalizing the ethics as a necessary and only means of legitimization for any social change.

3

Psucie nauki dla początkujących, czyli jeszcze jedna wersja prawa Kopernika-Greshama

75%

Piotrowski P.

Przegląd Pedagogiczny

|

2016

|

issue 2

254-272

PL

Znane prawo Kopernika-Greshama opisuje zjawisko wypierania z rynku monetarnego pełnowartościowego pieniądza przez gorszy, niepełnowartościowy, sfałszowany pieniądz. Niniejszy tekst prezentuje próbę odczytania w kontekście tego prawa pewnych zjawisk i tendencji powstałych niejako obok dzisiejszej nauki instytucjonalnej, jak i obserwowalnych w niej samej, a przyczyniających się do swoistego zjawiska inflacji znaczenia działalności naukowej, stopniowego pomniejszania powagi nauki i ograniczania jej kulturotwórczej roli. Artykuł zawiera też, prawdopodobnie mało realne w praktyce, propozycje systemowego przeciwdziałania tym zjawiskom i obrony nauki przed zmasowanym psuciem, przynajmniej w niektórych istotnych aspektach.

4

Geneza unblack metalu i jej współczesna recepcja. Perspektywy poznawcze

75%

Korczyński T. M.

Journal of Modern Science

|

2021

|

issue 1/46/2021

73-91

PL

Cel pracy: W artykule podjęto się analizy społeczno-kulturowego fenomenu jakim jest podgatunek muzyczny unblack metal (UBM). Głównym celem artykułu było wyeksponowanie najważniejszych akcentów i treści ideologicznych w ramach analizy zawartości treści utworów muzycznych wybranych zespołów UBM, które reprezentują wszystkie trzy fale tego gatunku muzycznego. Materiał i metody: Artykuł jest pierwszym narzędziem, które pomogło na stworzenie spójnego obrazu UBM, w celu zaprezentowanie zjawiska polskiej nauce. Daje ono także asumpt do pogłębionych badań. Przed omówieniem zjawiska UBM wskazano na szereg problemów metodologicznych, na które natrafiono podczas prowadzenia badań. Wyniki: Przedstawiono w nim szkicowo historię UBM, założenia ideologiczne obecne w utworach muzycznych najważniejszych zespołów połowy lat 90. do dziś, zaprezentowano w sposób autorski trzy fale UBM, dokonano wstępnej systematyzacji treści zamykając ją w działy tematyczne, akcentując stosowane zabiegi stylistyczne oraz terminologię. Wnioski: Teksty UBM odnoszą się głównie do Biblii, zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu, niemniej tekstowo UBM nie redukuje się do religijnych treści. Wyeksponowano jedenaście działów tematycznych, kilkadziesiąt środków wyrazu oraz zastosowane mechanizmy propagandowe. Głównym wnioskiem jest to, że w związku z deficytem w nauce (w tym przypadku socjologii muzyki) problematyki chrześcijańskiego metalu, niniejszy artykuł stanowi dobre wprowadzenie w zupełnie nieznane zagadnienie, co już w punkcie wyjścia stanowi znaczną wartość poznawczą.

5

FLORIANA ZNANIECKIEGO SOCJOLOGIA WIEDZY POTOCZNEJ – ZARYS PROBLEMATYKI

75%

Zemło M.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2016

|

vol. 59

|

issue 4

149-164

EN

Despite the fact that Florian Znaniecki was adamantly opposed to the sociology of knowledge, he provided many fundamental principles thanks to which he, on academic reflection, had strengthened its position. The following text provided the ideas thanks to which this founding father of sociology enriches the way in which we perceive how knowledge is connected with society. In this fashion we try and discover, the scholar, whose texts are analysed in the article and who brought a constructive research scenario for sociology using the very same approach with which he opposed it. Those who interpret Znaniecki’s views by studying his achievements within the sociology of knowledge mainly focus on his scientific knowledge considering that it was in these fields that he made the greatest discoveries (which is true nonetheless) albeit concluding that other kinds of knowledge do not necessarily find their place in his interests. The main focus of the author of the article however was not concentrated on scientific knowledge but on common sense knowledge with the aim to prove that even for scholars it is meaningful. Through his achievements as per himself, Znaniecki uncovered aspects connected with this kind of knowledge and on the basis of him failing to create a somewhat mutual picture of his sociology of common-sense knowledge. This image was not supposed to be decisive as it was not the intention of the author of the article, but it was supposed to show the defining key points. Given that Znaniecki himself critiqued many sociologists who were involved in the sociology of knowledge, his criticism was strengthened with references made by the author in The social role of the man of knowledge, to the goals of the tradition within the discipline itself to avoid any doubt as to the fact that we are dealing with blurred boundaries in the sociology of knowledge. Above all, it is worth mentioning that all of the key elements mentioned, do not extend beyond the boundaries of sociological interpretation, in spite of Znaniecki’s thinking that through this manner of approach we are dealing with what gives them their unmistakable sociological character.

PL

Florian Znaniecki mimo że był zdecydowanym oponentem socjologii wiedzy, poczynił wiele ustaleń, dzięki którym przyczynił się do umocnienia jej pozycji w refleksji naukowej. W niniejszym tekście wyłowiono wątki, dzięki którym klasyk socjologii wzbogaca namysł nad społecznym uwikłaniem wiedzy. W ten sposób starano się dowieść, że uczony, którego teksty poddano analizie realizował konstruktywny scenariusz badawczy dla socjologii wiedzy wbrew nastawieniu, jakie w stosunku do niej eksponował. Interpretatorzy poglądów Znanieckiego, badając jego dorobek związany z socjologią wiedzy, głównie skupiają swoją uwagę na wiedzy naukowej – uznając, że w tym obszarze poczynił największe odkrycia (co jest poniekąd słuszne), lub też, wychodząc z założenia, że inne rodzaje wiedzy niekoniecznie znalazły się w orbicie jego zainteresowań. Natomiast uwaga autora artykułu skupiona została nie na wiedzy naukowej, ale na wiedzy potocznej, celem pokazania, że także i wokół niej namysł uczonego jest znaczący. Z dorobku, jaki po sobie pozostawił Znaniecki, wydobyto aspekty związane z tym rodzajem wiedzy i w oparciu o nie poczyniono próbę zbudowania w miarę spójnego obrazu jego socjologii wiedzy potocznej. Obraz ten nie miał być wyczerpujący, nie było to zamiarem autora opracowania, ale wiodącym celem tekstu było jedynie wskazanie punktów wyznaczających zasadnicze jego dominanty. Z racji, że sam Znaniecki wysuwał wiele zastrzeżeń pod adresem socjologów zajmujących się wiedzą, prowadzony wywód wzmocniono odniesieniami mocującymi podejmowane przez autora Społecznych ról uczonych wątki w tradycji dyscypliny, by nie było wątpliwości, że mamy do czynienia z rozważaniami mieszczącymi się w granicach socjologii wiedzy. Nadto należy dodać, że wszystkie wspomniane dominanty nie wychodziły poza socjologiczne ramy interpretacyjne – wbrew obawom Znanieckiego, że przy tego typu przedsięwzięciach mamy z tym do czynienia – co uprawomocnia ich socjologiczny charakter.

6

Socjologia wiedzy społeczeństwa cyfrowego – „praca cyfrowa” a ideologia mediów społecznościowych

71%

Kozubowski J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2021

|

issue 66

67-79

EN

The article presents the evolution of social media through the prism of the sociological theories of Joseph Schumpeter and Karl Mannheim. The methodology of the sociology of knowledge, which was described in the first part of the work, was used for the analysis. According to Mannheim and Schumpeter, innovation plays a key role in the evolution of human consciousness. Consciousness influences the shape of social existence – relations of production and division of labour. Innovation appears in history as a mental product, but it is used to reform the economic relations prevailing in a given period. The article combines the analysis of ideological content related to social media with the concept of creative destruction presented by Schumpeter. From an ideological perspective, we have seen a transformation from utopia to ideology in the history of social media. According to Mannheim’s historical dialectic scheme, utopian slogans, such as the demand for democracy, gratuity and fun, could not be realized under market conditions. They have become ideological postulates disguising the actual activities of media corporations. The economic innovation of ‘audience labour’ prevent them from being implemented. The theory of ‘digital labour’, which was formulated by Christian Fuchs, is based on the concept of ‘audience labour’: prosumers create data which is then ‘sold’ to advertisers. It is unpaid and voluntary work that is ‘monetized’ by targeted advertising. This new system determines, on the one hand, the success of such giants as Facebook, whose business model is based on advertisements, and, on the other hand, the destruction of more traditional types of the advertising, especially advertising in newspapers and magazines.

PL

Artykuł przedstawia ewolucję mediów społecznościowych przez pryzmat socjologicznych teorii Josepha Schumpetera oraz Karla Mannheima. Do analizy wykorzystano metodologię socjologii wiedzy, która została opisana w pierwszej części pracy. Według Mannheima oraz Schumpetera innowacja odgrywa kluczową rolę w ewolucji ludzkiej świadomości. Świadomość ma bowiem wpływ na kształt bytu społecznego – stosunki produkcji, podział pracy. Innowacja pojawia się jako wytwór myślowy, zostaje jednak wykorzystana do reformy panujących w danym okresie stosunków ekonomicznych. Artykuł łączy analizę treści ideologicznych związanych z mediami społecznościowym z koncepcją twórczej destrukcji Schumpetera. Z perspektywy ideologicznej, w historii mediów społecznościowych mieliśmy bowiem do czynienia z przejściem utopii w ideologię. Zgodnie ze schematem dialektyki historycznej Mannheima, utopijne hasła, takie jak żądanie demokracji, darmowości oraz zabawy, pierwotnie związane z mediami internetowymi, nie mogły zostać zrealizowane w warunkach rynkowych. Stały się ideologicznymi postulatami przykrywającymi rzeczywistą działalność korporacji medialnych. Ekonomiczna innowacja, jaką była „praca publiczności” nie pozwoliła na wprowadzenie ich w życie. Na koncepcji „pracy publiczności” opiera się teoria „pracy cyfrowej”, która została sformułowana przez Christiana Fuchsa: prosumenci tworzą dane, które następnie są „sprzedawane” reklamodawcom. Jest to praca nieodpłatna i dobrowolna, która zostaje „spieniężona” dzięki spersonalizowanym reklamom wysyłanym do użytkowników. Ten nowy system przesądza z jednej strony, o sukcesie takich gigantów, jak Facebook, których model biznesowy opiera się na sprzedaży reklam, z drugiej – o destrukcji bardziej tradycyjnych obszarów rynku reklamowego, przede wszystkim reklamy w gazetach i magazynach.

7

Medical Knowledge as a Subject of Research in Medical Sociology and Sociology of Knowledge

63%

Nowakowski M.

Konteksty Społeczne

|

2014

|

vol. 2

|

issue 2

EN

For a long time medical knowledge had not been a research subject for the sociologists of medicine. This fact stemmed from their belief that medicine as a natural science deals with facts of nature, which are not subject to the thesis of the social determination of knowledge. The article aims to demonstrate how changes within the sociology of knowledge, namely the creation of the “strong program of sociology of knowledge,” and social constructionism, enabled the formation of a critical sociology of medicine. The new discipline acknowledged the institution of medicine and medical knowledge, based mainly on the so called biomedical model, as a legitimate area of sociological studies.

PL

Wiedza medyczna przez długi czas nie stanowiła przedmiotu badań socjologów medycyny. Wynikało to z ich przekonania, że medycyna jako nauka przyrodnicza zajmuje się faktami natury, które nie podlegają tezie o społecznej determinacji wiedzy. Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób przemiany w obrębie socjologii wiedzy, mianowicie powstanie tzw. mocnego programu socjologii wiedzy i społecznego konstrukcjonizmu, umożliwiły powstanie krytycznej socjologii medycyny, która uznała za uprawnione badanie instytucji medycyny i wiedzy medycznej opartej głównie na tzw. modelu biomedycznym.

8

Co to znaczy rozumieć? Alfreda Schütza koncepcja świata życia jako perspektywa poznawcza i metodologiczna

63%

Zemło M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2016

|

vol. 8(44)

|

issue 4

67-94

PL

W niniejszym artykule zostały nakreślone ramy, w których można prowadzić dyskusję na temat kategorii rozumienia, uwzględniając propozycje, które wyszły spod pióra Alfreda Schütza. Wstępnie także ta dyskusja została zainicjowana. Dotyczyła ona uwarunkowań decydujących o możliwości rozumienia, jak i samego rozumienia. Kwestię rozważono w dwóch kontekstach: działania przebiegającego w świecie życia oraz procedur badawczych podejmowanych przez uczonego. Poglądy Schütza starano się zarysować nie tylko w sposób referujący, lecz także na stworzonej kanwie prezentacyjnej zasygnalizować słabe punkty lub kontrowersje, jakie budzą się w związku z jego ustaleniami, a odnoszą się do kluczowej kategorii. Niniejsze ustalenia można zatem traktować jako zaproszenie do głębszych studiów nad inspirującymi pismami reprezentanta „socjologii fenomenologicznej”.

EN

The following article sets the parameters in which one can introduce the discussion about the category of understanding, establishing the propositions which were conceived by Alfred Schütz. It encompasses the reasoning and grounding principles of the ability of understanding to exist as well as the concept of “understanding” itself. The question at hand was considered in two contexts: those of the efforts of someone within the life-world and the research methodology undertaken by researchers. The aim was to give a general idea of Schütz’s viewpoint in a referral manner to bring to light the weak points and controversies which are presented in connection with the key category of understanding.

9

Między faktem, wyobraźnią i refleksją. Parę uwag o wzajemnych relacjach socjologii i antropologii

63%

Rancew-Sikora D.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

90-107

EN

In the article the author tries to find a path connecting sociology, ethnology, and anthropology as closely interrelated social sciences. She takes into account their fields of exploration and methods of reasoning that imply different role of scientists’ imagination, reflexivity, and the importance of conceptual models versus empirical ob - servations. Also, she points out historical experiences and social processes that have significant influence on pure intellectual argumentations providing some examples from Poland.

PL

W artykule autorka poszukuje dróg łączących i różnicujących socjologię, etnologię i antropologię. W swojej argumentacji bierze pod uwagę tematykę badań, naukową wyobraźnię, autorefleksję i zróżnicowane relacje między pracą teoretyczną i badaniami terenowymi. Wskazuje też na niektóre uwarunkowania historyczne i procesy społeczne, które miały ważny wpływ na czysto intelektualne debaty prowadzone w ramach omawianych dyscyplin, odwołując się między innymi do wybranych przykładów z Polski

10

Warszawska szkoła historyków idei – o potrzebie porządku w myśleniu o historii myśli

63%

Bucholc M.

Stan Rzeczy

|

2012

|

issue 1(2)

168-185

PL

Na początku artykułu omawiam powody, dla których pojęcie szkoły naukowej jest szeroko stosowane w historii nauki. Analizuję zwłaszcza metodologiczne i socjologiczne kryteria używane na ogół w celu zdefiniowania szkoły naukowej. W kolejnej części oceniam warszawską szkołę historyków idei za pomocą tych dwóch kryteriów, co prowadzi do wniosku, że nie można jej uznać za szkołę naukową w świetle żadnego z nich. W ostatniej części rozważam przyczyny, które sprawiły, że pomimo słabego uzasadnienia dla użycia terminu „warszawska szkoła historyków idei” zyskał on akceptację i popularność w polskiej historycznej naukowej autonarracji.

EN

The article begins with a discussion of reasons for which the notion of scientific school is extensively employed in the history of science. In particular, I explore methodological and sociological criteria commonly used for defining scientific schools. In the following part the Warsaw school of the history of ideas is assessed by means of these two criteria, the conclusion being that it cannot be deemed a scientific school under any of them. In the last part I reflect upon the rationale behind the fact that „Warsaw school of the history of ideas” has become a plausible and popular term in Polish scientific historical self-narration despite weak factual grounds for its use.

11

Weberowska zasada wolności od sądów wartościujących. Interpretacja

63%

Kaczmarczyk M.

Stan Rzeczy

|

2014

|

issue 1(6)

24-86

PL

Sformułowany przez Maxa Webera, słynny postulat wolności od sądów wartościujących jest do dziś ważnym wyzwaniem dla socjologii, która zarazem pragnie zachować epistemiczną obiektywność oraz nie tracić swego krytycznego ostrza pozwalającego jej odgrywać inspirującą i mediującą rolę w debacie publicznej. W prezentowanym tekście autor proponuje interpretację tekstów Webera poświęconych temu problemowi i opowiada się za interpretacją, zgodnie z którą koncepcji Werturteilsfreiheit oraz Wertbeziehung nie należy traktować odrębnie czy też jako sprzecznych ze sobą, lecz raczej postrzegać postulat wolności od sądów wartościujących jako wynikający z idei odniesienia do wartości. Wedle propozycji autora Weber przedstawia w swych tekstach obraz ludzkiej drogi poznania, która stanowi odpowiedź na dylematy perspektyw wartościujących.

EN

Max Webers’ idea of value neutrality has been an important challenge for sociology. As a science of practical aspirations sociology has aimed to maintan a balance between epistemic objectivity and social criticism. The latter was hoped to provide public debate with inspiration and mediating social discourse. The author of the paper is advocating for an interpretation of Webers’ relevant texts that would deny the apparent contadiction between the concepts of Wertfreiheit and Wertbeziehung, and view them as logically interrelated. He suggests that the idea of value neutrality, as formulated by Weber, follows from his concept of value reference. As claimed in the paper, in his texts Weber outlined a picture of the human way of cognition that may be interpreted as a response to the dilemmas of value-oriented points of view.

12

Polskie nauki społeczne w świetle hipotezy peryferyjnej dualności

63%

Zarycki T.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2013

|

vol. 49

|

issue 1(195)

67-88

PL

Głównym celem tekstu jest przedstawienie hipotezy dualności peryferyjnego systemu tworzenia wiedzy akademickiej. Opiera się ona na podkreśleniu znaczenia zależności procesów tworzenia wiedzy od zależności centro-peryferyjnych w ujęciu zarówno globalnym jak i lokalnym. Szczególnym przypadkiem analizowanym w tekście są polskie nauki społeczne. Przedstawiono ich analizę w kontekście teorii systemu światowego, socjologii krytycznej oraz krytycznej analizy dyskursu. W odwołaniu do socjologii wiedzy przedstawiono bardziej ogólny model dualności systemów tworzenia wiedzy naukowej na peryferiach. Ten model mający status hipotezy może pomagać tłumaczyć pozorne niespójności w funkcjonowaniu systemu nauki w Polsce. Jednym z elementów przedstawionej propozycji jest redefinicja koncepcji „działań pozornych” Jana Lutyńskiego, która początkowo rozwinięta została w odniesieniu do opisu działania instytucji w Polsce komunistycznej. Główną tezą tekstu jest hipoteza, iż dualność systemu polskich nauk społecznych ma bardzo specyficzny charakter i nie przejawia się wyraźnie w warstwie instytucjonalnej.

EN

The main aim of the present article is to offer a hypothesis of duality of the peripheral systems of production of academic knowledge, highlighting the dependency of that process on the centre-periphery structures of the contemporary world as well as form the local contexts. A particular focus of the text will be on the case of the social sciences in contemporary Poland. Consequently, a view on the Polish academic knowledge production system in the framework of the world system theory, critical sociology and critical discourse analysis will be offered. Drawing on the selected tools of sociology of knowledge a more general hypothesis on the dual nature of the knowledge production systems in the peripheries is presented. The hypothesis may serve to explain apparent inconsistencies in the functioning of the Polish and other peripheral knowledge production systems. One of its key elements is a proposal of redefinition of Jan Lutyński’s concept of “apparent actions”, which has been originally developed to interpret the tensions in the functioning of institutions of the communist Poland. The paper concludes with suggestion that the form of duality observed in Poland is atypical and not obvious in the institutional dimension.

13

Społeczeństwo wiedzy – kwestia bliskiej czy odległej przyszłości?

63%

Zemło M.

Przegląd Socjologiczny

|

2008

|

vol. 57

|

issue 3

59-77

PL

Przedłożony tekst zakłada, że kluczowym warunkiem zaistnienia społeczeństwa wiedzy nie są strukturalne uwarunkowania jego funkcjonowania, infrastruktura technologiczna, odpowiednio zagospodarowana przestrzeń informacyjna itp., ale jakość odpowiadająca samej wiedzy, którą dysponuje człowieka. A ta, w znacznej mierze, kształtowana jest przez szkołę. Prześledzenie parametrów aktualnie realizowanej wiedzy edukacyjnej każe stwierdzić, że absolwenci placówek oświatowych kształtowani są na miarę zupełnie innej epoki niż epoka wiedzy. Pozwala to wnosić, że nie stoimy na progu społeczeństwa wiedzy (nie utożsamianego ze społeczeństwem, w którym gospodarka oparta jest na wiedzy), ale że jest ono sprawą odległej jeszcze przyszłości. Przybliżenie się do niego wymagałoby podjęcia radykalnych kroków reformujących instytucje odpowiedzialne za stan świadomości jednostek, szczególnie szkół.

EN

The submitted paper proposes that the emergence of the knowledge based society does not primarily depend on the structural conditioning of its functioning, its technological infrastructure or proper management of information space, etc., but rather on the quality of knowledge which is at people’s disposal and which is to a large extent shaped by the school. The analysis of parameters of the school knowledge which is currently implemented at schools reveals that the formation of graduates does not meet the requirements of the age of the knowledge based society. It can be, thus, extrapolated that the knowledge based society (not to be confused with society whose economy is based on knowledge) still remains a rather remote prospect. Thus, in order to make it a nearer perspective, radical steps must be undertaken to reform institutions responsible for the condition of individual awareness, which applies particularly to schools.

14

Świadomość potoczna w ujęciu Petera L. Bergera i Thomasa Luckmanna

63%

Zemło M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2003

|

vol. 31

|

issue 1

21-45

EN

An analysis of consciousness is one of the key issue of the sociology of knowledge. Both the initiators and classics of this discipline dealt with it. Berger and Luckmann, the founders of a new paradigm in the area under considerations, also devoted much attention to it. They were interested in the common-sense consciousness, unlike their predecessors who were occupied with political, scientific, and world-view etc. consciousness. They dealt with this kind of consciousness in their most prominent book The Social Construction of Reality, and in numerous papers written separately by each of the authors. This paper puts together and orders various dispersed statements as regard the common-sense consciousness, in order to present it in a compact and complete picture.

15

Wiedza naukowa w dociekaniach badawczych Floriana Znanieckiego

63%

Zemło M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2023

|

vol. 51

|

issue 1

81-107

EN

The aim of the text is to show Florian Znaniecki’s contribution to the exploration of scientific knowledge. The scientist devoted a lot of space to dissecting numerous aspects related to this knowledge. However, these were not elaborated and presented by him in a compact form, nor were they pursued according to a specific research programme. They are scattered over many publications, written at different times and undertaken for different motives. It was necessary to extract them from his rich oeuvre and submit them in a reasonably coherent form. This was done using a scheme drawn from a proposal by Maria and Stanisław Ossowski, intended by the authors to tie together the threads that would be dealt with in the science of science. After slight modification, it consists of the following sections: reflections on the sociology of scientific knowledge closely linked to the philosophy of science, sociological science of knowledge as one of many branches of culture, scientific knowledge in the context of collective life, issues of an institutional and organisational nature related to scientific knowledge, historical analyses relating to scientific knowledge.

PL

Celem tekstu jest pokazanie wkładu Floriana Znanieckiego w zgłębianie wiedzy naukowej. Uczony poświęcił wiele miejsca na roztrząsanie licznych aspektów z tą wiedzą związanych. Nie były one jednak przez niego opracowane i przedstawione w zwartej formie, ani realizowane zgodnie z konkretnym programem badawczym. Rozproszone są po wielu publikacjach, pisanych w różnym czasie i podejmowanych z różnych pobudek. Należało je wydobyć z jego bogatej twórczości i przedłożyć w miarę spójnej postaci. Do tego posłużył schemat zaczerpnięty z propozycji Marii i Stanisława Ossowskich, mający w zamyśle autorów spinać wątki, którymi miałaby się zająć nauka o nauce. Po lekkiej modyfikacji składa się z następujących działów: rozważania nad socjologią wiedzy naukowej ściśle powiązane z filozofią nauki, socjologiczna nauka o wiedzy jako jednym z wielu działów kultury, wiedza naukowa w kontekście życia zbiorowego, zagadnienia o charakterze instytucjonalno-organizacyjnym związane z wiedzą naukową, historyczne analizy odnoszące się do wiedzy naukowej.

16

Social Roles Impact on Our Perception of the World

63%

Zemło M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2016

|

vol. 8(44)

|

issue 2

165-183

EN

The following text shows the significance of the social role in the perception of the world. It works in accordance with Ralph Linton's proposed concept of the social role in accepting that a given position within the social structure, influences one's interpretation of the preceived reality. The research was concluded focusing on the main actors within the school environment: the students and the teachers, who were the sole participants in the reseach and form its basis. The parameters that were measured had differing views in the world that they perceive. A note was made on the opinions about; firstly, the school normative systems, secondly on the behaviour of students towards others in general and thirdly on sources of deviant behaviours. This spectrum of percetion was measured and quantified between the two respected parties in the cases of the following independent variables: varying degrees of identification or belonging to a school environment and how school types (private or public) influence the results of both students and teachers, furthermore it attempts to shed light on the basis of their views.

PL

Prezentowany tekst pokazuje znaczenie roli społecznej w postrzeganiu świata. W pracy przyjęto zaproponowaną przez Ralpha Lintona koncepcję roli społecznej uznającą, że zajmowana pozycja w strukturze społecznej wpływa na interpretację doświadczanej rzeczywistości. Prezentowane opracowanie oparte jest na opiniach głównych aktorów funkcjonujących w środowisku szkolnym: uczniów i nauczycieli. Parametry, które były brane pod uwagę w zestawianiu opinii respondentów, pokazały, że wykazywali się różną wrażliwością na otaczający świat. Przy opracowaniu materiału uwzględniono ich odpowiedzi w następujących kwestiach: po pierwsze – szkolnego systemu normatywnego, po drugie – zachowań uczniów w stosunku do innych podmiotów funkcjonujących w środowisku szkolnym, po trzecie – źródeł zachowań dewiacyjnych.

17

Społeczny kontekst poznania i wiedzy

51%

Białynicki-Birula P.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2014

|

issue 2(28)

5-14

PL

Artykuł dotyczy kwestii wiedzy w aspekcie uwarunkowań ludzkiego poznania. Zasadniczy cel stanowi określenie desygnatu pojęcia „wiedzy społecznej” oraz sposobów jej kategoryzacji. Przedstawione zostały kluczowe zagadnienia wiążące się z poznaniem, zarówno na poziomie jednostkowym, jak i zbiorowym. Przedyskutowano dylematy wiążące się z naturą ludzkiego poznania w ostatecznym rachunku rzutującym na charakter i kształt społecznej wiedzy. W konkluzji stwierdzono, że jest ona relatywizowana do właściwych człowiekowi warunków poznania, a każdy rodzaj wiedzy, włączając w to naukową, rozwija się w stałym iunctim ze swoim środowiskiem społecznym.

EN

The paper discusses the problem of knowledge in terms of determinants of human cognition. The main objective is to determine the designatum of the concept of social knowledge and the methods of its categorization. The author presents the key issues concerning knowledge and cognition, both individual and collective. He discusses the dilemmas arising from the nature of human knowledge and ultimately impinging on the nature and shape of social knowledge. He concludes that social knowledge is relative to human knowledge, and that every kind of knowledge, including scientific, develops in close connection with its social environment.

18

Doing civil society in post-socialist Poland. Triangulation of biographical analysis and discourse analysis

51%

Alber I.

Przegląd Socjologiczny

|

2016

|

vol. LXV (65)

|

issue 4

91-110

EN

This paper focuses on the intersection of actors and discourses in “doing civil society” in everyday life. It takes into account the diversified discourse about civil society in the socio-historical context of Poland. Interviews with human rights and democracy activists in post-socialist Poland provided the empirical basis for the qualitative study. Methodologically, a triangulation of biographical analysis and discourse analysis was used in order to approach the social phenomenon from different perspectives. Using the framework of Grounded Theory Methodology (GTM), two interpretative types were reconstructed on the level of action patterns and interpretative schemes: the qualification and the empowerment type. The article introduces the methodological framework, the discursive construction of civil society and the two interpretative types, illustrated by case studies.

PL

Artykuł ten traktuje o wzajemnym wpływie dyskursów oraz aktorów społecznych w ramach „praktykowania społeczeństwa obywatelskiego” (doing civil society) w codziennym życiu. Autorka koncentruje się na zróżnicowanym dyskursie społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, uwzględniając kontekst społeczno-historyczny tego zjawiska. Empiryczną podstawę prezentowanych w tekście badań jakościowych stanowią wywiady z działaczami na rzecz demokracji i praw człowieka. By ukazać analizowane zjawisko społeczne z różnych perspektyw, w ramach metodologii teorii ugruntowanej zastosowana została triangulacja analizy dyskursu i analizy biograficznej. Na poziomie wzorów działania oraz schematów interpretacyjnych zrekonstruowano dwa typy działających aktorów – typ zaangażowania opartego na kompetencjach i typ zaangażowania opartego na upełnomocnieniu. W artykule przedstawione zostały kolejno ramy metodologiczne, uwagi dotyczące konstrukcji społeczeństwa obywatelskiego w dyskursie oraz – tytułem ilustracji – dwa studia przypadków odnoszące się do wspomnianych, modelowych kategorii działaczy społeczeństwa obywatelskiego.

19

Kondycja socjologii muzyki w Polsce. Przeszłość, teraźniejszość i perspektywy

51%

Socha Z.

Przegląd Socjologiczny

|

2015

|

vol. LXIV (64)

|

issue 3

85-111

PL

Podstawowym celem tekstu jest prezentacja i próba klasyfikacji dorobku socjologii muzyki w Polsce na tle socjologii. Ponadto tekst ma na celu przyjrzenie się prawidłowościom jej rozwoju oraz podjęcie próby wyjaśnienia przyczyn aktualnego stanu rzeczy. Omówione zostały zastane w literaturze diagnozy kondycji socjologii muzyki, kontakty i obecność międzynarodowa badaczy, ich więzi i platformy dyskusji oraz prowadzenie dydaktyki. Informacje zawarte w niniejszym tekście są efektem ponad dwuletnich badań, na które złożyły się pogłębione kwerendy biblioteczne, analizy zebranych tekstów oraz seria wywiadów z badaczami. Do podsumowania sytuacji socjologii muzyki w Polsce wykorzystano krążeniowy model B. Latoura.

EN

First aim of a text is to present the state of sociology of music in Poland in the context of development of sociology in Poland. Second, is to interpret it in sociological terms and attempt to explain mentioned underdevelopment’s reasons. The text is summary of library queries, publication analysis and conducted by the author interviews with 25 researchers. There has been applied a model of idea circulation in science from Bruno Latour’s work to review and explain the situation of sociology of music in Poland.

20

“Przestrzenie sporne” – Joseph Partsch i Eugeniusz Romer o geografii Europy

51%

Potulski J.

Przegląd Geopolityczny

|

2021

|

vol. 37

38-57

EN

Politics, as a human social activity, is strongly embedded in space. Contemporary researchers very often take up in their analyses the issue of competition for space and the role played by "geographical knowledge" in the processes of "production" and appropriation of space in the name of particular interests of a given community or state. It is one of the key research problems that have contributed to the revival of interest in the issues of political competition for space, the appropriation of places and the shaping of their landscape and symbolic representation. Categories such as Mitteleuropa, or the Intermarium, are socio-political (metageographical) constructs that have been used in the construction of a particular vision of the world and in processes of political competition for dominance.

PL

Polityka, jako działalność społeczna człowieka, jest silnie osadzona w przestrzeni. Współcześni badacze bardzo często podejmują w swoich analizach zagadnienie rywalizacji o przestrzeń i roli jaką pełni „wiedza geograficzna” w procesach „produkowania” i zawłaszczania przestrzeni w imię partykularnych interesów danej zbiorowości. Jest to jeden z kluczowych problemów badawczych, który przyczynił się do odrodzenia zainteresowania zagadnieniami politycznej rywalizacji o przestrzeń, o zawłaszczanie miejsc i kształtowanie ich krajobrazu oraz ich symbolicznej reprezentacji. Kategorie takie jak Mitteleuropa, czy też Międzymorze są konstruktami społeczno-politycznymi, które były wykorzystywane w budowaniu partykularnej wizji świata oraz w procesach politycznej rywalizacji o dominację.

Refine search results

Krytycyzm Poppera jako podstawa socjologicznych badań cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw

Socjologia wiedzy jako terapia dyskursu publicznego

Psucie nauki dla początkujących, czyli jeszcze jedna wersja prawa Kopernika-Greshama

Geneza unblack metalu i jej współczesna recepcja. Perspektywy poznawcze

FLORIANA ZNANIECKIEGO SOCJOLOGIA WIEDZY POTOCZNEJ – ZARYS PROBLEMATYKI

Socjologia wiedzy społeczeństwa cyfrowego – „praca cyfrowa” a ideologia mediów społecznościowych

Medical Knowledge as a Subject of Research in Medical Sociology and Sociology of Knowledge

Co to znaczy rozumieć? Alfreda Schütza koncepcja świata życia jako perspektywa poznawcza i metodologiczna

Między faktem, wyobraźnią i refleksją. Parę uwag o wzajemnych relacjach socjologii i antropologii

Warszawska szkoła historyków idei – o potrzebie porządku w myśleniu o historii myśli

Weberowska zasada wolności od sądów wartościujących. Interpretacja

Polskie nauki społeczne w świetle hipotezy peryferyjnej dualności

Społeczeństwo wiedzy – kwestia bliskiej czy odległej przyszłości?

Świadomość potoczna w ujęciu Petera L. Bergera i Thomasa Luckmanna

Wiedza naukowa w dociekaniach badawczych Floriana Znanieckiego

Social Roles Impact on Our Perception of the World

Społeczny kontekst poznania i wiedzy

Doing civil society in post-socialist Poland. Triangulation of biographical analysis and discourse analysis

Kondycja socjologii muzyki w Polsce. Przeszłość, teraźniejszość i perspektywy

“Przestrzenie sporne” – Joseph Partsch i Eugeniusz Romer o geografii Europy