Search results

1

Prayer in Contemporary Slovak Poetry (Current Genre Tendencies)

100%

Juhásová J.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2014

|

issue 2(6)

115-140

EN

The research paper “Prayer in Contemporary Slovak Poetry. (Current Genre Tendencies.)” examines the innovative practices of poetic prayer in Slovak literature. The study links literary, historical, and theological knowledge. In the background is the author's belief that the change of patterning of the literary prayer genre reflects important sociological shifts within the whole of society. This premise is tested on poetic texts from the turn of the 20th century, which reflect the transition from totalitarian ideology to liberal democracy. This period is marked by an increased occurrence of prayer in poetry which can be seen as a gesture of freedom of spiritual expression. At the same time there is a noticeable tendency to question the testimonial value of prayer poetry in the course of an expressing of rebellion against social and religious authority. Prayer poetry conveys the needs of individualized noninstitutionalised faith, mixing aspects of different religions, and the plea for closeness rather than transcending values “from the other world”. The core of the research paper is the analysis of four contemporary prayer poems published between 1992 and 2012. Through the choice of particular poems, the author aims to reach several goals: she wants to introduce key authors representing several lines of Slovak poetry (spiritual poetry, poets of privacy, non-conformist individualist, and experimental line – the so-called Text Generation) while presenting new semantic and structural practices that reflect significant trends in individualized Slovak poetry after November 1989. The texts present a creative, though not a value tension in respect to the genre of religious prayers. Colloquial expression, pragmatic tone, ironic understatement, toned-down testimony, philosophical analysis and latency are some of the preferred departure points. Pathos, emulating ideological frameworks or the position of an enlightened sage are features which typically receive criticism. At the level of expression authors deliberately work with concealment and latency. These features have an effect on the participants of prayer communication. Identification of the addressee of the text, which ultimately determines its genre, requires a contextual reading of the text and an awareness of its multi-dimensional nature. On the other hand, questioning the lyrical subject demonstrates the need for the understanding of the self, moving from ordinary, banal towards the high (sacred). Some poets (especially the Text Generation) use the prayer quotes to create assemblages. Fervent emotional involvement and carefree faith expressed through religious prayer enters into a dialogue with disparate visualization and complements the emotional restraint of contemporary man. Current genre trends of poetic prayer correspond with developmental trends of Slovak poetry in general. The focus is on creating a semantically open poem, supporting its open, procedural character, in a way creating meaning on the intersection of deliberate polyphony and polysemy.

PL

Naukowe studium o modlitwie we współczesnej poezji słowackiej (aktualne tendencje gatunku) śledzi innowacyjne praktyki poetyckiej modlitwy w słowackiej literaturze. Studium łączy wiedzę historycznoliteracką, literaturoznawczą i teologiczną. W jego tle jest przeświadczenie autorki, że zmiana matrycy [wzoru] modlitewnego gatunku w literaturze pięknej (artystycznej) odzwierciedla istotne socjologicznie zmiany (ruchy) w całym społeczeństwie. Tę oto hipotezę na wstępie weryfikuje na przykładzie artystycznych tekstów z przełomu 20. i 21. stulecia, w których odzwierciedla się przejście od totalitarnej ideologii do demokracji liberalnej. Modlitwa w poezji objawia się nie tylko w większej mierze (jako gest wolności słowa duchowego), ale jej wypowiedź jest również problematyzowana – staje się wyrazem buntu przeciwko autorytetom (społecznym i religijnym), potrzeby zindywidualizowanej, niezinstytucjonalizowanej wiary (mieszanie tendencji różnych religii), wołaniem o ludzką bliskość w miejsce wartości transcendujących [transcendentnych], „zaświatowych“. Jądro studium [istota badania] przedstawia analizę czterech tekstów współczesnej modlitwy poetyckiej, publikowanych w latach 1992-2012. Autorka poprzez wybór poezji uzyskuje [jednocześnie] kilka celów: chce przedstawić kluczowych autorów czterech linii współczesnej poezji słowackiej (poezja duchowa, poeci prywatności, nonkonformistyczni indywidualiści, linia eksperymentalna – tzw. ‘pokolenie tekstu’), a także nowe, semantyczne i strukturalne (twórcze) praktyki, które odzwierciedlają wyraźnie zindywidualizowane tendencje polistopadowej [po listopadzie 1989] poezji słowackiej. Teksty są w twórczym, ale nie – w aksjologicznym napięciu wobec gatunku modlitwy religijnej. Za współcześnie preferowane tendencje można uznać skłonność (inklinację) do osobistej ekspresji, rzeczowości (obiektywizmu), ironicznego (auto)dystansu, filozoficznej analizy i sceptycyzmu, opóźnienia (latencji). Patos, kopiowanie ram ideowych czy pozycja oświeconego mędrca są w literackim poznaniu przyjmowane (postrzegane) krytycznie. Na poziomie ekspresji (wyrazu) autorzy intencjonalnie [w zamierzeniu] pracują nad problematyzacją (problematyzowaniem), milczeniem i opóźnieniem [dystansem czasowym]. Te aspekty wpływają w szczególności na uczestników modlitewnej komunikacji [modlitewnej łączności]. Rekonstrukcja adresata modlitwy, która jest gatunkotwórcza, wymaga kontekstowego czytania i świadomości wielowymiarowości tekstu. Jego rozstrzygalność nie zawsze jest jednoznaczna. Kwestia nadawcy modlitwy – podmiotu lirycznego świadczy o potrzebie samopoznania, [o potrzebie] uzyskania banalnego (psychologicznego) dostępu do obszaru wysokiego (sakralnego). Niektóre autorskie strategie poetów (szczególnie ‘pokolenia tekstu‘) używają modlitewnych cytatów na sposób asamblaży. Wysoka żarliwość uczuciowa i bezproblemowa wiara modlitwy religijnej wchodzą w dialog z odmiennym widzeniem oraz tworzą uzupełnienie do emocjonalnej powściągliwości [człowieka] współczesnego. Aktualne, gatunkowe tendencje poetyckiej modlitwy równocześnie korespondują z rozwojowymi tendencjami słowackiej liryki. W centrum znajduje się tendencja semantyczna (znaczeniowa), aby nie zamykać poezji (wiersza), ale wspierać jej otwarty, procesualny charakter, kreować [ją] rozmyślnie na przecięciu [na skrzyżowaniu] zamierzonej polifoniczności i wieloznaczeniowości.

2

The Relation between the Spiritual and the Aesthetic in the Poetry of Daniel Pastirčák

88%

Andričík M.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2013

|

issue 3(3)

91-102

EN

The aim of the study is to present the poetry of Daniel Pastirčák, one of the most prominent spiritual poets in the contemporary Slovak literature. Through interpretation of his four book of verse, we attempt to name dominant features of his poetry. A thread of spiritual poetry can be seen since Old Slavonic literature, particularly St. Cyril’s foreword to his translation of the Gospels called Proglas. Since then, every period of literary history had active priests engaged in writing poetry, and a short survey of most important names is given in this study. We tackle general problems of writing spiritual poetry, especially the tension between its theological and poetic aspect. A good way to overcome this threatening imbalance is either the use of original imagery or particular human experience with faith as is shown in Pastirčák’s best poems. His philosophical and meditative poetry emphasizes the unity of the world, of man and nature, of earthly and divine. The speaker can see dualism in both: man and the world, combining it with the cyclical conception of time. He proves what is typical of good poetry and literature entirely: that they are able to point to spiritual values indirectly not only by their invocation. The Christian character of Pastirčák’s poetry is supported by his frequent references to the Bible, either direct quotations or paraphrases, or allusions. The diction of many of his poems, mainly in his first book of verse Tehilim, is biblical, too. We try to support our conclusions with quotations of particular poems or their extracts in English translation. The overall ambition of this study is the attempt to offer a relatively complex view upon Daniel Pastirčák as a poet, which, we hope, will contribute to the reception of spiritual poetry in Slovak literature.

3

Modlitba v súčasnej slovenskej poézii (Aktuálne žánrové tendencie)

63%

Juhásová J.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2014

|

issue 2(6)

141-162

SK

Vedecká štúdia Modlitba v súčasnej slovenskej poézii (Aktuálne žánrové tendencie) sleduje inovatívne postupy básnickej modlitby v slovenskej literatúre. Štúdia prepája literárnohistorické, literárnovedné a teologické poznatky. V jej pozadí je autorkino presvedčenie, že zmena matrice modlitbového žánru v umeleckej literatúre odráža aj dôležité sociologické pohyby celej spoločnosti. Túto hypotézu v úvode overuje na umeleckých textoch z prelomu 20. a 21. storočia, v ktorých sa odráža prechod od totalitnej ideológie k liberálnej demokracii. Modlitba v poézii sa objavuje nielen vo zvýšenej miere (gesto slobody spirituálneho prejavu), ale jej výpoveď je zároveň problematizovaná – je vyjadrením vzbury (voči spoločenským a náboženským autoritám), potreby individualizovanej neinštitucionalizovanej viery (miešanie tendencií rôznych náboženstiev), volaním po ľudskej blízkosti namiesto transcendujúcich „zásvetných“ hodnôt. Jadro štúdie predstavuje analýza štyroch textov súčasnej básnickej modlitby publikovaných v rokoch 1992 – 2012. Autorka výberom básní sleduje niekoľko cieľov: chce predstaviť kľúčových autorov viacerých línií súčasnej slovenskej poézie (spirituálna poézia, básnici súkromia, nonkonformní individualisti, experimentálna línia – tzv. text generation) a zároveň nové významové a tvarové postupy, ktoré odrážajú výrazné individualizované tendencie ponovembrovej slovenskej poézie. Texty sú v tvorivom, ale nie v hodnotovom napätí voči žánru náboženskej modlitby. Za v súčasnosti preferované tendencie možno považovať inklináciu k civilnému výrazu, vecnosti, ironickému (seba)odstupu, filozofickej analýze a skepse, latencii. Pátos, kopírovanie ideových rámcov či pozícia osvieteného mudrca sú literárnou vedou vnímané kriticky. V rovine výrazu autori zámerne pracujú s problematizovaním, zamlčiavaním a latenciou. Tieto aspekty zasahujú najmä účastníkov modlitbovej komunikácie. Rekonštrukcia adresáta modlitby, ktorá je žánrotvorná, vyžaduje kontextové čítanie i vedomie viacrozmernosti textu. Jeho rozhodnuteľnosť nie je vždy jednoznačná. Spochybňovanie prednášateľa modlitby – lyrického subjektu zase vypovedá o potrebe sebaporozumenia, vstupovaní banálneho (psychologického) do priestoru vysokého (sakrálneho). Niektoré autorské stratégie básnikov (najmä text generation) využívajú modlitbové citáty na spôsob asambláží. Vysoká citová vrúcnosť a neproblémová viera náboženskej modlitby vstupuje do dialógu s disparátnym videním a vytvára komplement k emocionálnej zdržanlivosti súčasníka. Aktuálne žánrové tendencie básnickej modlitby zároveň korešpondujú s vývinovými tendenciami slovenskej lyriky. V centre je tendencia významovo neuzatvárať báseň, ale podporovať jej otvorený, procesuálny charakter, kreovanie zmyslu v priesečníku zámernej polyfónnosti a mnohovýznamovosti.

EN

The research paper ‘Prayer in Contemporary Slovak Poetry. (Current Genre Tendencies.)’ examines the innovative practices of poetic prayer in Slovak literature. The study links literary, historical, and theological knowledge. In the back ground is the author's belief that the change of patterning of the literary prayer genre reflects important sociological shifts within the whole of society. This premise is tested on poetic texts from the turn of the 20th century, which reflect the transition from totalitarian ideology to liberal democracy. This period is marked by an increased occurrence of prayer in poetry which can be seen as a gesture of freedom of spiritual expression. At the same time there is a noticeable tendency to question the testimonial value of prayer poetry in the course of an expressing of rebellion against social and religious authority. Prayer poetry conveys the needs of individualized non-institutionalised faith, mixing aspects of different religions, and the plea for closeness rather than transcending values “from the other world”. The core of the research paper is the analysis of four contemporary prayer poems published between 1992 and 2012. Through the choice of particular poems, the author aims to reach several goals: she wants to introduce key authors representing several lines of Slovak poetry (spiritual poetry, poets of privacy, non-conformist individualist, and experimental line – the so-called Text Generation) while presenting new semantic and structural practices that reflect significant trends in individualized Slovak poetry after November 1989. The texts present a creative, though not a value tension in respect to the genre of religious prayers. Colloquial expression, pragmatic tone, ironic understatement, toned-down testimony, philosophical analysis and latency are some of the preferred departure points. Pathos, emulating ideological frameworks or the position of an enlightened sage are features which typically receive criticism. At the level of expression authors deliberately work with concealment and latency. These features have an effect on the participants of prayer communication. Identification of the addressee of the text, which ultimately determines its genre, requires a contextual reading of the text and an awareness of its multi-dimensional nature. On the other hand, questioning the lyrical subject demonstrates the need for the understanding of the self, moving from ordinary, banal towards the high (sacred). Some poets (especially the Text Generation) use the prayer quotes to create assemblages. Fervent emotional involvement and carefree faith expressed through religious prayer enters into a dialogue with disparate visualization and complements the emotional restraint of contemporary man. Current genre trends of poetic prayer correspond with developmental trends of Slovak poetry in general. The focus is on creating a semantically open poem, supporting its open, procedural character, in a way creating meaning on the intersection of deliberate polyphony and polysemy.

PL

Naukowe studium o modlitwie we współczesnej poezji słowackiej (aktualne tendencje gatunku) śledzi innowacyjne praktyki poetyckiej modlitwy w słowackiej literaturze. Studium łączy wiedzę historycznoliteracką, literaturoznawczą i teologiczną. W jego tle jest przeświadczenie autorki, że zmiana matrycy [wzoru] modlitewnego gatunku w literaturze pięknej (artystycznej) odzwierciedla istotne socjologicznie zmiany (ruchy) w całym społeczeństwie. Tę oto hipotezę na wstępie weryfikuje na przykładzie artystycznych tekstów z przełomu 20. i 21. stulecia, w których odzwierciedla się przejście od totalitarnej ideologii do demokracji liberalnej. Modlitwa w poezji objawia się nie tylko w większej mierze (jako gest wolności słowa duchowego), ale jej wypowiedź jest również problematyzowana – staje się wyrazem buntu przeciwko autorytetom (społecznym i religijnym), potrzeby zindywidualizowanej, niezinstytucjonalizowanej wiary (mieszanie tendencji różnych religii), wołaniem o ludzką bliskość w miejsce wartości transcendujących [transcendentnych], „zaświatowych“. Jądro studium [istota badania] przedstawia analizę czterech tekstów współczesnej modlitwy poetyckiej, publikowanych w latach 1992-2012. Autorka poprzez wybór poezji uzyskuje [jednocześnie] kilka celów: chce przedstawić kluczowych autorów czterech linii współczesnej poezji słowackiej (poezja duchowa, poeci prywatności, nonkonformistyczni indywidualiści, linia eksperymentalna – tzw. ‘pokolenie tekstu’), a także nowe, semantyczne i strukturalne (twórcze) praktyki, które odzwierciedlają wyraźnie zindywidualizowane tendencje polistopadowej [po listopadzie 1989] poezji słowackiej. Teksty są w twórczym, ale nie – w aksjologicznym napięciu wobec gatunku modlitwy religijnej. Za współcześnie preferowane tendencje można uznać skłonność (inklinację) do osobistej ekspresji, rzeczowości (obiektywizmu), ironicznego (auto)dystansu, filozoficznej analizy i sceptycyzmu, opóźnienia (latencji). Patos, kopiowanie ram ideowych czy pozycja oświeconego mędrca są w literackim poznaniu przyjmowane (postrzegane) krytycznie. Na poziomie ekspresji (wyrazu) autorzy intencjonalnie [w zamierzeniu] pracują nad problematyzacją (problematyzowaniem), milczeniem i opóźnieniem [dystansem czasowym]. Te aspekty wpływają w szczególności na uczestników modlitewnej komunikacji [modlitewnej łączności]. Rekonstrukcja adresata modlitwy, która jest gatunkotwórcza, wymaga kontekstowego czytania i świadomości wielowymiarowości tekstu. Jego rozstrzygalność nie zawsze jest jednoznaczna. Kwestia nadawcy modlitwy – podmiotu lirycznego świadczy o potrzebie samopoznania, [o potrzebie] uzyskania banalnego (psychologicznego) dostępu do obszaru wysokiego (sakralnego). Niektóre autorskie strategie poetów (szczególnie ‘pokolenia tekstu‘) używają modlitewnych cytatów na sposób asamblaży. Wysoka żarliwość uczuciowa i bezproblemowa wiara modlitwy religijnej wchodzą w dialog z odmiennym widzeniem oraz tworzą uzupełnienie do emocjonalnej powściągliwości [człowieka] współczesnego. Aktualne, gatunkowe tendencje poetyckiej modlitwy równocześnie korespondują z rozwojowymi tendencjami słowackiej liryki. W centrum znajduje się tendencja semantyczna (znaczeniowa), aby nie zamykać poezji (wiersza), ale wspierać jej otwarty, procesualny charakter, kreować [ją] rozmyślnie na przecięciu [na skrzyżowaniu] zamierzonej polifoniczności i wieloznaczeniowości.

4

K slavení já však zrozen jsem

51%

Harák I.

Bohemistyka

|

2022

|

issue 4

573-593

EN

In his study Ivo Harák deals with poetic work of Jan Zahradníček, one of the most remarkable representatives of Czech spiritual lyrics of 20th century. Harák gives a comprehensive analysis of Zahradníček´s poetry collections – using knowledge of the most significant secondary sources concerning Zahradníček´s production. Harák attempts to draw the developmental line of Zahradníček´s work since his beginning in poetry (Pokušení smrti) to the development of Zahradníček’s poetics to the mid-1930s XX. century. Harák points at ideal and formative dominants being repeated, deepening and making variations in Zahradníček´s work. Harák also relates to his previous works on analogical authors (particularly to his monograph Básník a jeho čas on Zdeněk Rotrekl and another monograph of his Básník Josef Suchý).

CS

Ivo Harák se ve své studii zabývá básnickým dílem jednoho z nejvýraznějších představitelů české spirituelní lyriky XX. století Jana Zahradníčka. Zevrubně analyzuje jeho básnické sbírky – využívaje při tom znalosti těch nejvýznamnějších textů sekundární literatury, které jsou věnovány Zahradníčkově tvorbě. Pokouší se narýsovat vývojovou linii Zahradníčkovy tvorby od jeho básnických počátků (Pokušení smrti) po rozvinutí Zahradníčkovy poetiky do půli třicátých let XX. století. Ukazuje při tom na myšlenkové a tvárné dominanty, jež se v Z. tvorbě opakují, variují a prohlubují. Harák zde také navazuje na pozornost, již věnoval obdobným autorům (především na své monografie Básník a jeho čas o Zdeňku Rotreklovi a Básník Josef Suchý).

Refine search results

3 Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

1 Bohemistyka

2 Juhásová J.

1 Andričík M.

1 Harák I.

1 2022

2 2014

1 2013

Prayer in Contemporary Slovak Poetry (Current Genre Tendencies)

The Relation between the Spiritual and the Aesthetic in the Poetry of Daniel Pastirčák

Modlitba v súčasnej slovenskej poézii (Aktuálne žánrové tendencie)

K slavení já však zrozen jsem