Search results

1

Staropolskie mowy weselne.

100%

Kuchta J.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2005

|

vol. 4

37-49

PL

In the old Polish period, orations were an indispensable elemant of all family celebrations. Gentry, and other social classes folowing it, took delight in long speeches. Wedding speeches can be classified in a border group of panegyric occasional compositions, in which the key role played by the praise of the families of the newlyweds, and of the personal merits of the young couple. Wedding speeches constitute an omportant historical source for research into the customs of the 17th and the 18th centuries. On the one hand, they show the great emphasis which people in those times placed on ostentation and theatrical effect of the celebrations, and on the other, they supply valuable information about the patterns of an old Polish family, e.g. what a good wife should be, or what qualities a husband should have. Wedding speeches are also abundant in praisec of the institution of marriage. Wedding orations promoted a specific model of living in which family and family connections played a very important role.

2

Rola Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie XVII-wiecznego archidiakonatu gnieźnieńskiego (wybrane aspekty)

63%

Jabłońska A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 112

199-218

EN

The aim of the article is to show the role of the Church in Old Polish society illustrated with the example of a specific area (the archdeaconry of Gniezno) at a specific time (the seventeenth century). It presents selected aspects of this subject: secular clergy and the function of the parish. The article discusses not only the social functions of the Church and their institutionalized effects, such as hospitals, schools and brotherhoods; it analyses the role of the Christian religion in developing culture as well. To perform those functions, the Church became involved in two formidable tasks associated with the age of reforms, initiated by the Council of Trent: the education of the whole society, and charity as a practical effect of mercy. The purpose of both those tasks was to educate society.

PL

Artykuł ma na celu ukazanie roli Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie określonego obszaru (archidiakonatu gnieźnieńskiego) w określonym czasie (XVII wieku). Przestawia wybrane aspekty zagadnienia. Omawia duchowieństwo świeckie oraz funkcjonowanie parafii. Podstawowym wyznacznikiem stały się funkcje społeczne i ich zinstytucjonalizowany efekt – szpitale, szkoły i bractwa oraz rola kulturotwórcza. Były one wyrazem dwóch wielkich zadań Kościoła w epoce reformy, zapoczątkowanej uchwałami soboru trydenckiego: szeroko pojętej edukacji dotyczącej całego społeczeństwa oraz charytatywności będącej praktycznym skutkiem miłosierdzia. Oba miały na celu wychowanie społeczeństwa.

3

Staropolski autoportret białogłowy

51%

Wróbel E. E.

Folia Historica Cracoviensia

|

2011

|

vol. 17

EN

Diverging roles of men and women in the Old Polish society did not result from biological differences alone. In the male eyes, a woman was the weaker part of the human species, not only in the physical or psychological sense, but also weaker intellectually, hence requiring constant care and custody. It seems nevertheless that back then women were perfectly able to take care of their own lives. In the face of adversity or situations they had been hitherto unfamiliar with, women were able to cope no worse than men, an example of which was the fact that they ran manors in the absence of their spouses, who constantly went to war in the 17th century. Despite having been raised in the spirit of submission and obedience, ladies demonstrated a lot of resoluteness, willpower and determination. At the same time they did not lose their most beautiful part: sensitivity to the sacred, gentleness, the ability to love and to feel for others, to care for children and servants. Those were real women, who could make proper use of the influence they had on the world of men, while seemingly remaining in their shadows.

IT

La storia di Polonia del Seicento e Settecento è scritta prima di tutto dagli uomini. Il lettore d’oggi vede la società di quell’epoca per mezzo del punto di vista “maschile”. Ci sono pochissime testimonianze trasmisse dalle donne, che ovviamente in quel periodo non partecipavano alla vita sociale al pari degli uomini, nemmeno avevano la stessa istruzione. Perciò le opere scritte in quell’epoca dalle prime scrittrici polacche hanno un valore del tutto particolare. Ce ne sono rimaste due opere che sono una specie di autobiografi delle scrittrici stesse. Questi scritti fanno vedere nella luce un po’ diversa la vita nella Polonia antica. La prima autrice Anna Maria Marchocka (1603-1652) è una religiosa, carmelitana scalza, che scrisse Autobiografi mistyczna (Autobiografi mistica). Quest’opera è una presentazione del suo cammino spirituale, ma nello stesso tempo è una fonte che fa conoscere la società di allora. L’altra opera Transkrypcyja albo opisanie całego życia jednej sieroty (Trascrizione oppure una descrizione di tutta la vita di un’orfana) venne scritta da Anna Stanisławska (1652 ca.-1700 ca.). Questo scritto non solo è una forma di autobiografi, ma presenta il mondo e i costumi delle donne di allora. Le due opere presentate nell’articolo sono un arricchimento della nostra scienza sul ruolo della donna nella Polonia antica.

PL

Odmienność ról do spełnienia, jakie przypadały w udziale mężczyźnie i kobiecie w społeczeństwie staropolskim, nie wynikała jedynie z różnic biologicznych. W oczach mężczyzn białogłowa jawiła się jako część ludzkości słabsza, nie tylko pod względem fiycznym czy psychicznym, lecz także umysłowym, dlatego też wymagająca stałego dozoru i opieki. Wydaje się jednak, iż białogłowy żyjące w tamtej epoce doskonale radziły sobie z własnym życiem. W razie trudności czy sytuacji dotąd im nieznanych, potrafiy im sprostać nie gorzej od mężczyzn, czego przykładem było chociażby samodzielne prowadzenie folwarków pod nieobecność ciągle wojujących w XVII wieku mężów. Mimo iż były wychowywane w duchu uległości i posłuszeństwa, wykazywały wiele zdecydowania, silnej woli i konsekwencji w dążeniu do celu. A przy tym nie zatracały tego, co najpiękniejsze: wrażliwości na sacrum, umiejętności kochania i współczucia, delikatności, troski o powierzone ich pieczy dzieci i służbę. Były prawdziwymi kobietami i potrafiy umiejętnie korzystać z wpływu, jaki wywierały na świat mężczyzn, pozornie przez całe życie pozostając w ich cieniu.

4

Choroba od kuchni. Dieta a zdrowie w społeczeństwie polskim końca XVII w. na podstawie analizy wybranych porad i receptur kulinarnych dzieła Jakuba Kazimierza Haura

51%

Madej J.

Res Historica

|

2022

|

issue 53

113-143

EN

Due to the lack of possibility to precisely analyse the influence of food products on the human body at the end of the seventeenth century, people started searching for causes of their malaise in a number of theories at the intersection of astrology, metaphysics and medicine. The frequent inaccessibility of professional medical services made sometimes home remedies the only help in dealing with many diseases. Healing recipes played a key role in home treatment. That is why the subject of this analysis is the seventeenth-century views on diet, beliefs regarding properties of certain food products and the extent and importance of recipes in the process of treatment of different diseases. An analysis and comparison of theories, advice, correlations and practices from the field of dietetics show the general condition of dietetics at the time and make one of many elements of the complex mentality system of the end of the seventeenth-century Polish society easier to understand.

PL

Brak możliwości dokładnego zbadania wpływu produktów spożywczych na organizm ludzki w końcu XVII w. starano się rekompensować poszukiwaniem źródeł złego samopoczucia w szeregu teorii z pogranicza astrologii, metafizyki i medycyny. Ograniczony dostęp do profesjonalnych usług medycznych czynił niekiedy domowe sposoby leczenia jedynym ratunkiem w wielu schorzeniach.Szczególne miejsce zajmowały w tym wypadku lecznicze receptury kulinarne. Dlatego przedmiotem niniejszych rozważań są siedemnastowieczne poglądy na temat diety, przekonania dotyczące właściwości poszczególnych artykułów spożywczych oraz zasięg i znaczenie przepisów kulinarnych w procesie leczenia różnych schorzeń.Analiza i zestawienie ze sobą teorii, zaleceń, zależności i praktyk z zakresu dietetyki zarysowują ogólny obraz stanu ówczesnej dietetyki, czyniąc lepiej zrozumiałym jeden z wielu elementów składających się na skomplikowany system mentalnościowy społeczeństwa polskiego końca XVII w.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Res Gestae. Czasopismo Historyczne

1 Res Historica

1 Jabłońska A.

1 Kuchta J.

1 Madej J.

1 Wróbel E. E.

1 2022

1 2019

1 2011

1 2005

Staropolskie mowy weselne.

Rola Kościoła w społeczeństwie staropolskim na przykładzie XVII-wiecznego archidiakonatu gnieźnieńskiego (wybrane aspekty)

Staropolski autoportret białogłowy

Choroba od kuchni. Dieta a zdrowie w społeczeństwie polskim końca XVII w. na podstawie analizy wybranych porad i receptur kulinarnych dzieła Jakuba Kazimierza Haura