Search results

1

Godność człowieka jako podstawa sprawiedliwości

100%

Dziedziak W.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

The article discusses the issue of the fundamentals of justice. Despite the dominant narratives about the conventional nature of this category, it is claimed that the fundamental of justice is the inherent human dignity. Justice finds its his real and substantial foundation in the dignity of the human person. Therefore, the inherent (innate), non-transferable, inalienable dignity, which is associated with the essence of man, is the foundation of justice and its requirements requiring to “give to each what he deserves” (suum cuique tribuere), to give “to each his own” or his due, which means the natural human rights, the most rudimentary of which is the right to life and the right to personal development. The assertion of those basic human rights is not a matter of any convention, agreements, contracts or the will of the legislator, or any political games, but a matter of justice, natural justice.

PL

W artykule podjęto zagadnienie podstaw sprawiedliwości. Pomimo dominujących narracji o konwencjonalnym charakterze tej kategorii przyjęto, że podstawą sprawiedliwości jest przyrodzona godność człowieka. Sprawiedliwość znajduje swą realną, bytową podstawę w godności człowieka. Tak zatem wiążąca się z samą istotą człowieka przyrodzona (wrodzona), niezbywalna, nieutracalna godność jest podstawą sprawiedliwości i jej wymogów nakazujących „oddać każdemu to, co mu się należy” (suum cuique tribuere), oddać „każdemu, co jest jego”, co jest własne, co jest należne. A chodzi o naturalne uprawnienia, prawa człowieka, z których najbardziej elementarne to prawo do życia i prawo do osobowego rozwoju. Zagwarantowanie/urealnienie tych uprawnień, podstawowych praw człowieka, nie jest kwestią jakiejś konwencji, uzgodnień, umowy, woli prawodawcy czy gier politycznych, lecz kwestią sprawiedliwości – naturalnej sprawiedliwości.

2

An Essay on Natural and Distributive Justice

100%

Dziedziak W.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2020

|

vol. 29

|

issue 4

EN

The article addresses the issues of natural justice and distributive justice. The traditional formula “to render to everyone his or her own” (suum cuique tribuere) was taken as the point of departure. The discussion leads to the conclusion that natural justice concerns every person, and that everyone is entitled to inherent, innate rights, fundamental human rights. The exercise of natural justice ensures basic participation in the goods of the community, namely the state. This is so because this justice requires that every person be provided with an existence appropriate to the dignity of the human person. The relationship between natural justice and distributive justice exists at the level of elementary objective needs. Natural justice, when exercised, in a sense meets the formula “to render to everyone according to their legitimate needs”, meeting objective, basic needs, but this applies only to part of society. This justice is broader, it does not boil down to these elementary needs and, of course, it relates also to other things than needs. In a sense, it could be said that natural justice “intervenes” where justice applied according to the principles of proportionality is not enough. Man, with his or her guaranteed natural, equal rights enacted as positive law in line with natural justice, through his or her own action “uses justice” by using (positive) law and provides himself or herself with a decent life. However, natural justice does not omit anyone, its implementation actually replaces the formula of distribution justice “render to everyone according to legitimate needs”. In distributive justice, equality is about proportion to the contribution made, but also to the merit. Of these two principles, the guiding principle, because of its universality, is the formula “render to everyone according to their contribution”: those who contribute more to the good of the community, receive more.

PL

W artykule podjęto zagadnienie sprawiedliwości naturalnej i sprawiedliwości rozdzielczej. Jako punkt wyjścia przyjęto tradycyjną formułę „oddać każdemu to, co mu się należy” (suum cuique tribuere). Rozważania prowadzą do stwierdzenia, że sprawiedliwość naturalna dotyczy każdego człowieka, a należne są mu przyrodzone, wrodzone uprawnienia, podstawowe prawa człowieka. Realizacja sprawiedliwości naturalnej zapewnia w zakresie podstawowym udział w dobrach wspólnoty, jaką jest państwo. Sprawiedliwość ta bowiem wymaga, by każdemu człowiekowi zapewnić egzystencję odpowiadającą godności osoby ludzkiej. Związek sprawiedliwości naturalnej ze sprawiedliwością rozdzielczą występuje na poziomie elementarnych zobiektywizowanych potrzeb. Sprawiedliwość naturalna, gdy jest urzeczywistniana, niejako wypełnia wyróżnianą przez niektórych formułę „każdemu według »usprawiedliwionych« potrzeb”, zapewniając zobiektywizowane, podstawowe potrzeby, co dotyczy jednak tylko części społeczeństwa; sprawiedliwość ta jest szersza, nie jest zawężona tylko do tego rodzaju elementarnych potrzeb i oczywiście nie tylko potrzeb dotyczy. Można by w pewnym sensie powiedzieć, że sprawiedliwość naturalna jakby „interweniuje”, gdy nie wystarcza stosowanie sprawiedliwości według zasad proporcjonalności. Człowiek mający zagwarantowane przyrodzone, równe prawa, wpisane w prawo pozytywne, uzgodnione treściowo ze sprawiedliwością naturalną, poprzez własne działanie, korzystając z prawa stanowionego (pozytywnego), niejako „korzysta ze sprawiedliwości” i zapewnia sobie godziwe życie. Jednakże sprawiedliwość naturalna nikogo nie pomija, jej realizacja w istocie zastępuje formułę sprawiedliwości rozdzielczej „każdemu według »usprawiedliwionych« potrzeb”. W sprawiedliwości rozdzielczej równość polega na proporcji; należy oddać proporcjonalnie, ogólnie rzecz ujmując, do wkładu, ale także do zasług. Z tych dwóch zasad wiodąca, z uwagi na jej powszechność, jest formuła „każdemu według wkładu” – ten, kto bardziej przyczynia się do dobra wspólnoty, otrzymuje więcej.

3

Justice as Relations in Social Life

84%

Dziedziak W.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2023

|

vol. 32

|

issue 2

103-115

PL

Opracowanie ma charakter przede wszystkim koncepcyjny i zarazem naukowo-badawczy, a analizy w nim zawarte mają charakter uniwersalny. W artykule podjęto zagadnienie relacji sprawiedliwości w życiu społecznym. Zegzemplifikowano je na prawie do życia od chwili poczęcia. Jest ono bowiem pierwszym, podstawowym i nadrzędnym z praw. Rozpoczęto od rozważań dotyczących pojmowania sprawiedliwości. Jako punkt wyjścia przyjęto klasyczne rozumienie wyrażone w formule „oddać każdemu to, co mu się należy” (suum cuique tribuere). Zaakcentowano, że sprawiedliwość dotyczy każdego człowieka. Stwierdzono, że sprawiedliwość jako uniwersalna wartość i jako zasada-norma, będąc powinnościorodną, „buduje” relacje między podmiotami. W artykule zanalizowano przede wszystkim relację zachodzącą między podmiotami A i B, gdzie podmiot A to każdy człowiek (przypomniano też dane naukowe uzasadniające, od kiedy jest człowiek), a podmiot B to piastun władzy prawodawczej (ustawodawczej) zawsze, właśnie z uwagi na sprawiedliwość, zindywidualizowany personalnie i jako taki w relacje sprawiedliwości wchodzący.

EN

The study is of a mostly conceptual and scientific-and-research nature, and the analyses contained herein are of a universal character. The article discusses the issue of relations of justice in social life. These relations have been based on the example of the right to life from the moment of conception, as it is the first, basic, and superior right. It began with considerations regarding the notion of justice. As a starting point, the classic definition in the formula “to render to everyone his or her own” (suum cuique tribuere) was adopted. It was emphasized that justice is for every human being. It was stated that justice as a universal value and a principle-norm, from which obligations originate, “builds” relations between entities. The article mostly analyses the relation between entities A and B, where entity A is every human being (the scientific data justifying when a human being originates are also pointed out), and entity B is a holder of legislative authority, always defined as an individual body just because of the considerations of justice, and as such participating in the relationship of justice.

4

The last specimen of his kind

59%

Środa M., Środa M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 1

5

Kwestie peloponeskie. Demokracja przeciw prawu. Hybris radykałów

51%

Oniszczuk J.

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

|

2018

|

issue 4 (36)

29-63

EN

The defeat of the Hellenes in the Peloponnesian war in the 5th century B. C. happened a number of centuries after a deathly silence following the Trojan War and so called dark ages (lasting three centuries) as well as after popular stories on heroes of Mycenae and after poetic (Homer) times of storytelling. Those stories created an idea organizing a new world of archaic Greeks. The Peloponnesian events closed – in a way again – the certain order; this time it was the order of democrats characterized by the hubris of aristocracy (Athens) and the order of oligarchs characterized by the arrogance of democrats (Sparta). While the Trojan war prepared the fall of king Agamemnon, the Athens’ war prepared the king’s come back, this time the Macedonian one, who – craving for the fame of an Achaean hero -followed the path of a Mycenae ruler. Finally, the Peloponnesian war did not bring success of some Greek poleis or the whole Greece. Results of this war are expressed by a conclusion on the common Peloponnesian failure. It was a clash of interests of oligarchic order with democracy. What is important, a serious conflict arose: populist (majority) democracy against law and justice. This conflict was possible due to the lack of any institution of a public arbiter or moral authority, which could prevent a fall of moderation as an essential (sine qua non) feature of democracy (Solon). There is no democracy without moderation and self-resistance.

PL

Klęska Hellenów w wojnie peloponeskiej V w. p.n.e nastąpiła po wielu wiekach od zaistnienia martwej ciszy po wojnie trojańskiej i po trwających później trzy stulecia tzw. wiekach ciemnych oraz opowieściach ludowych o mykeńskich herosach, po poetyckich (Homer) czasach opowieści, które zbudowały ideę organizującą nowy świat Hellenów. Wydarzenia peloponeskie zamknęły – niejako ponownie – pewien ład; tym razem był to porządek demokratów cechujących się pychą arystokratów (Ateny) i porządek oligarchów o bucie demokratów (Sparta). Ale też, o ile wojna pod Troją przygotowała upadek króla (Agamemnon), to wojna pod Atenami przygotowała powrót króla, tym razem Macedońskiego, który złakniony pysznej sławy bohatera achajskiego, podążył drogą mykeńskiego władcy. Wojna peloponeska ostatecznie nie skończyła się sukcesem jakichś sprawiedliwych poleis greckich czy całej Grecji. Rezultaty owej wojny wyraża myśl mówiąca o powszechnej klęsce peloponeskiej. Walczyły między sobą interesy ustroju oligarchicznego i demokratycznego. Co jednak niezwykle ważne, pojawił się poważny konflikt: demokracja populistyczna (większościowa) przeciw prawu i sprawiedliwości. Ów konflikt okazał się możliwy z powodu braku jakiejś instytucji publicznego arbitra czy moralnego autorytetu, które zapobiegłyby upadkowi umiarkowania, będącego konstytutywną (sine qua non) cechą demokracji (Solon). Bez umiarkowania nie ma demokracji.

Refine search results

2 Studia Iuridica Lublinensia

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

1 Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

1 Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

3 Dziedziak W.

1 Oniszczuk J.

1 Środa M.

1 2023

2 2020

1 2019

1 2018

Godność człowieka jako podstawa sprawiedliwości

An Essay on Natural and Distributive Justice

Justice as Relations in Social Life

The last specimen of his kind

Kwestie peloponeskie. Demokracja przeciw prawu. Hybris radykałów