Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: stanowiska archeologiczne

Sort By:

Limit search:

Litologia, geneza i wiek osadów w Kalnikowie i Chotyńcu na Płaskowyżu Tarnogrodzkim (Kotlina Sandomierska)

100%

Gębica P., Superson S., Trybała-Zawiślak, K., Woronko B.

Acta Geographica Lodziensia

2017

vol. 106

65-86

Artykuł omawia wyniki analiz uziarnienia, obróbki ziarn kwarcu i datowań metodą OSL zróżnicowanych pod względem pochodzenia i wieku osadów czwartorzędowych (osady eoliczne, rzeczne, fluwioglacjalne) występujących na stanowiskach archeologicznych w południowej części Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Osady wydmowe w Kalnikowie-Zagrebli miąższości 1,2 m charakteryzują się dominacją ziarn drobnoziarnistych o średniej średnicy Mz=2,9 phi. Tak drobnoziarniste osady są rzadko spotykane w wydmach z późnego glacjału w Kotlinie Sandomierskiej. Depozycja piasków wydmowych na podstawie datowań OSL miała miejsce w młodszym dryasie. Osady budujące podłoże wydmy, to piaski drobnoziarniste z poziomami bruków żwirowych pochodzenia fluwioglacjalnego, które jak wykazała obróbka ziarn kwarcu, znajdują się na wtórnym złożu. Terasę nadzalewową Wiszni o wysokości 6–8 m n.p.rz. budują warstwowane horyzontalnie drobnoziarniste utwory piaszczyste, które na powierzchni terasy tworzą wał przykorytowy. Cechy strukturalne osadów oraz rozkład parametrów uziarnienia wskazują, że akumulowane były w strefie przykorytowej równi zalewowej. Analiza osadów pylastopiaszczystych pokrywających wierzchowinę płaskowyżu w otoczeniu wału grodziska z okresu celtyckiego w Chotyńcu wykazała, że nie są to utwory pochodzenia wietrzeniowego, ale prawdopodobnie osady genezy eolicznej.

The article presents the results of grain size, quartz grain roundness analysis and OSL datings, differing in origin and age of the Quaternary deposits (aeolian, fluvial, fluvioglacial) occurring in the archaeological sites in the southern part of the Tarnogród Plateau. The dune sediments in the Kalników-Zagrebla site of a thickness of 1.2 m are characterized by the domination of fine grains with the mean diameter Mz=2.9 phi. Such fine sediments are unusual in the Late Glacial dunes in the Sandomierz Basin. The deposition of the dune was dated by the OSL to the Younger Dryas. The dunes are underlain by fine sands with thin gravel horizons of fluvioglacial origin, which represent the redeposited sediments according to quartz grain roundness analysis. The terrace of the Wisznia River 6–8 m above the river channel is built of horizontally bedded fine sands, which form the natural levees on the terrace surface. Structural features and the distribution of grain size parametres indicate, that sands were accumulated in the proximal part of the floodplain. An analysis of the silty-sandy sediments covering the plateau around the hill-fort rampart from the Celtic Period in Chotyniec site, excluded their weathering origin and proved their aeolian genesis.

Puszcza Kurpiowska (Kurpie Forest) as a cultural contact arena in the prehistory

80%

Borkowski W.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

2017

vol. Zeszyt

issue XXXI

29-46

W obrębie Mazowsza północno-wschodniego występuje szereg mniejszych regionów geograficznych, wśród których Równina Kurpiowska posiada swoją istotną specyfikę. Od paleolitu aż po czasy wczesnego średniowiecza stanowiła dogodny szlak przemieszczania się grup ludności. Większość wędrowców nie pozostawała na tym obszarze dłużej. Z uwagi na bardzo nieatrakcyjne warunki glebowe puszcza traktowana była jako obszar eksploatacji czasowej lub sezonowej. Dolinami rzek na obszar ten zapuszczali się przedstawiciele kolejnych kultur archeologicznych z południa i północy, w poszukiwaniu dogodniejszych ekumen, ewentualnie zapuszczając się na teren puszczy w celach handlowych. Jedynie w epoce kamienia na obszarze Równiny Kurpiowskiej permanentnie gospodarowały grupy ludzkie zajmujące się łowiectwem, zbieractwem i rybołówstwem. W okresach związanych z gospodarką wytwórczą: rolnictwem i hodowlą teren ten był rejonem ścierania wpływów kulturowych, idących z różnych kierunków. To spowodowało, że na obszarze pierwotnej Puszczy Kurpiowskiej rytm rozwojowy nie odpowiadał przemianom na ziemiach sąsiednich. Model gospodarki wypracowany przez łowców, zbieraczy schyłku środkowej epoki kamienia, z niewielkimi modyfikacjami przetrwał do czasów niemal nam współczesnych. Dopiero działania administracyjne, odlesienia, wypalanie dolin rzecznych ograniczały stopniowo zasięg Puszczy Kurpiowskiej i wprowadzały nowy typ gospodarowania. Nie dochodziło jednak do pełnej akulturacji mieszkańców mateczników puszczańskich. Może to być jednym z elementów poczucia odrębności i dumy z własnej przeszłości dzisiejszych mieszkańców puszczy – Kurpiów.

The Kurpie Plain has its own specific physiographic characteristics. From the Paleolithic to the early Middle Ages, it was a convenient route to move groups of people, both in the north-south and east-west direction. Due to the very unattractive soil conditions, the forest was treated as a temporary or seasonal exploitation area. The territory of the Kurpie Plain, originally formed as a result of the Riss Glaciation (Warta Stadial) and transformed during the Baltic glaciation through the formation of a large sandur area with elements of earlier moraine. The oldest sites in Puszcza Kurpiowska can be certainly attributed only to the second half of Dryas III and the beginning of the pre-Boreal period (11th/10th millennium BC). Looking at the entire prehistoric period of inhabiting the human community in Puszcza Kurpiowska, I come to the conclusion that the model of economy developed by the hunters and gatherers of the end of the Middle Stone Age, however shockingly it sounds, with minor modifications survived until almost contemporary times.

Refine search results

1 Acta Geographica Lodziensia

1 Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

1 Borkowski W.

1 Gębica P.

1 Superson S.

1 Trybała-Zawiślak, K.

1 Woronko B.

2 2017

Search results

Litologia, geneza i wiek osadów w Kalnikowie i Chotyńcu na Płaskowyżu Tarnogrodzkim (Kotlina Sandomierska)

Puszcza Kurpiowska (Kurpie Forest) as a cultural contact arena in the prehistory