Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: statistic of religions

Sort By:

Limit search:

Luteranie, katolicy, kalwiniści w Gdańsku. Bilans konfrontacji i koegzystencji w trzech pierwszych wiekach od wystąpienia Marcina Lutra

100%

Kościelak S.

Gdański Rocznik Ewangelicki

2017

vol. 11

9-25

The article presents a report on the relations between the three main religious groups of Gdańsk: Lutherans, Catholics and Calvinists in the period of the first three centuries after the proclamation of Martin Luther’s theses in Wittenberg (1517). The report includesthe periods of the Polish-Lithuanian Commonwealth (until 1793), Napoleonic epoch (1807-1814) and first years of the Prussian partition (until 1817). At that time the Lutherans were the dominant religious group in Gdańsk, but they failed to take the total control of the city. The Catholics lost their precedence soon after the Reformation, but they increased their number until the beginning of the 19th century and strengthened social and cultural influences at that time. The Calvinists were the biggest losers in that confrontation, because they didnot manage to dominate the city (at the turn of 16th and 17th centuries), lost believers and finally were subordinated to the Lutherans within the Evangelical Union (1817). The religions under discussion sometimes formed alliances, but it was not always the alliance between both groups of Protestants. Especially during the expansion of Calvinism in the city, the Lutherans looked for help from the Catholics and sometimes the latter provided them a real support.

Katolicka społeczność Gdańska w świetle ksiąg metrykalnych z drugiej połowy XVIII wieku. Nowe spojrzenie na przemiany demograficzne w wielowyznaniowym, protestanckim ośrodku

67%

Kościelak S.

Przeszłość Demograficzna Polski

2018

vol. 40

83-103

Przeprowadzone przed 30 laty i opublikowane pośmiertnie w 1995 roku badania nad demografią nowożytnego Gdańska autorstwa Jana Baszanowskiego po dzień dzisiejszy są podstawowym źródłem wiedzy na temat stosunków ludnościowych, ruchu naturalnego i statystyki wyznań tego jednego z największych miast przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Przedwcześnie zmarły autor monografii o demograficznych przemianach w nowożytnym Gdańsku nie krył jednak programowego dystansu wobec ksiąg metrykalnych, do badań wykorzystując niemal wyłącznie opracowania zbiorcze – sporządzane od XVII wieku tabele ruchu naturalnego (zwłaszcza dla XVIII w. są one zachowane nieomal w komplecie). Istnieją jednak również księgi metrykalne z tego samego okresu, zarówno ewangelickie, jak i katolickie, a stan ich zachowania można także uznać za zadowalający. Sondażowa analiza zapisów z tych ksiąg pozwoliła autorowi niniejszego artykułu dołączyć do prezentowanej już przez innych badaczy opinii postulującej ponowne przebadanie zagadnień demograficznych Gdańska, tym razem z wykorzystaniem metrykaliów. Zestawienie danych z tabel ruchu naturalnego w ujęciu Baszanowskiego z danymi z ksiąg metrykalnych wykazało wiele rozbieżności, m.in. w wyliczeniu wskaźnika dzietności u/ś oraz w liczbie dzieci nieślubnych. Można domniemywać, że wynikały one z podwójnego liczenia (lub wręcz przeciwnie – pomijania) poszczególnych danych, co mogło być z kolei spowodowane nieprecyzyjnym podziałem (i zwłaszcza przestrzeganiem) okręgów/kompetencji duszpasterskich przez poszczególne katolickie kościoły/parafie. Dało się również wykazać skłonność do manipulowania danymi, w tym zaniżania bądź całkowitego pomijania danych niekorzystnych z punktu widzenia wyznaniowego (np. liczby nieślubnych urodzeń). Nie kwestionując zatem ogólnych ustaleń Baszanowskiego, zwłaszcza co do liczby mieszkańców Gdańska i proporcji między wyznaniami, warto ponownie przebadać poszczególne trendy i parametry demograficzne. Księgi metrykalne zawierają zresztą wiele innych informacji, jeszcze dokładniej opisujących lokalną społeczność tego miasta.

Jan Baszanowski’s research on the demography of modern Gdańsk, which was carried out 30 years ago and published posthumously in 1995, is still the basic source of knowledge on the population relationships, vital statistics and statistics of religions in this city, one of the biggest in the former Polish-Lithuanian Commonwealth. The prematurely deceased author of a monograph on demographic changes in modern Gdańsk openly distanced himself from the registers, using almost exclusively collective studies, drawn up from the seventeenth century onwards, as tables of vital statistics. These tables are preserved nearly in their entirety, especially for the 18th century. However, there are also registry books from the same period, both Catholic and Protestant, whose state of preservation can be considered satisfactory. A survey of the records from these registry books allowed the author of this article to join the opinion of other researchers in proposing a renewed examination of demographic changes in modern Gdańsk, this time using registry books. A comparison of dates from Baszanowski’s tables of vital statistics with the data from the registers revealed a number of discrepancies, including in the calculation of births and marriages and the number of illegitimate children. We can speculate that this resulted from the double counting – or omitting – of individual data, which could be caused by the imprecise division (and observance) of pastoral districts/competences by individual Catholic churches/parishes. On the basis of the registry books, we also managed to show a tendency to manipulate data, for example undercounting or total omission of the data unfavorable from a religious point of view (e.g. the number of illegitimate children). Therefore, without questioning Jan Baszanowski’s general findings, especially regarding the number of inhabitants and the proportions among religions, it is worth re-examining other trends and demographical parameters. The registry books contain a range of other information which even more accurately describe the city’s community

Refine search results

1 Gdański Rocznik Ewangelicki

1 Przeszłość Demograficzna Polski

2 Kościelak S.

1 2018

1 2017

Search results

Luteranie, katolicy, kalwiniści w Gdańsku. Bilans konfrontacji i koegzystencji w trzech pierwszych wiekach od wystąpienia Marcina Lutra

Katolicka społeczność Gdańska w świetle ksiąg metrykalnych z drugiej połowy XVIII wieku. Nowe spojrzenie na przemiany demograficzne w wielowyznaniowym, protestanckim ośrodku