Search results

1

THE METAPHOR OF SWOBODA IN THE TREATIES OF THE EUROPEAN UNION

100%

LIZISOWA M. T.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 10

67-87

PL

Tematem artykułu jest lingwistyczna analiza tekstów Traktatu o Unii Europejskiej z 1992 roku oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 2010 roku, aby wykazać, że sensy pojęć prawnych i ekonomicznych są komunikowane w tych aktach ustawodawczych zwrotami potocznymi, które w znacznej mierze odtwarzają sposób praktycznego myślenia człowieka. Autorka twierdzi, że w regułach prawnych zawierających postanowienia o stabilności rynku finansowego metafora swobody (ang. freedom) pozwala rozumieć abstrakcyjną dziedzinę tworzenia i funkcjonowania gospodarki europejskiej w schematach wyobrażeniowych „obejmowania i wnoszenia”, typowych dla rzeczy materialnych. Swoboda przedsiębiorczości jest konceptualizowana jako osoba, która obejmuje (tj. ‘otacza rękami), prawo, zniesienie dyskryminacji, działalność gospodarczą oraz wnosi (tj. ‘umieszcza wraz sobą w czymś’), korzystny wkład w rozwój produkcji i handlu. W metaforę swobody [freedom] wpisują się metafory rynku wspólnoty europejskiej w schematach wyobrażeniowych „przepływu [ruchu]”, „obrotu”, „pojemnika” i „sojuszu”. W polskim przekładzie Traktatów dobra ekonomiczne są jak płyn [liquid] chroniony ze względu na oczekiwany zysk, a przemieszczanie pieniędzy, towarów, usług oraz ludzi wytwarzających te dobra to przepływ [flow] dóbr. Natomiast w angielskim tekście Traktatów inflow (dosł. ‘napływ’) dotyczy tylko ludzi, podczas kiedy przemieszczanie się pieniędzy, towarów i usług określono jako movement [ruch]. Alternatywnym modelem metaforycznym jest w obu językach obrót, ang. circulation. Te metafory są sprzężone z metaforą rynku jako pojemnika (matket as a container), w którym to pojemniku swoboda (ang. freedom) umieszcza przepływ [ruch] [movement/flow]i obrót [circulation] towarów, usług, kapitału i osób. W Traktatach unijnych współpracę ekonomiczną obrazuje się jako sojusz wojenny [military alliance] w relacji do walki o rynek [struggle for the market] w dyskursie gospodarczym. Model metaforyczny przedstawia upersonifikowaną swobodę (ang. freedom), której są podporządkowane metafory ontologiczne i strukturalne komunikujące reguły funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Podsumowując, autorka wnioskuje, że w polskim przekładzie Traktatów rozdziela się pojęcia swobody i wolności, bowiem słowo wolność zostało użyte w znaczeniu dosłownym w preambule Traktatów, a więc w obrębie aksjologicznej zasady prawa, natomiast w przepisach tych aktów ustawodawczych słowo swoboda w użyciu metaforycznym charakteryzuje aspekt przedsiębiorczości jako zasadę-normę, której w przepisach prawnych tych aktów ustawodawczych są podporządkowane inne normy. W angielskiej wersji nie ma tak wyraźnej polaryzacji znaczeń.

EN

The subject of this article is a linguistic analysis of the texts of the EU Treaty of 1992, as well as of the Treaty on the Functioning of the EU of 2010, with an aim to demonstrate that in these legislative acts the meanings of legal and economic terms are communicated through the means of everyday expressions, which in great measure retrace the practical way of human thinking. The author claims that in legal principles regarding the decisions about the stability of the financial market, the metaphor of swoboda (Eng. freedom) enables to understand the abstract sphere of the creating and functioning of the European economy in the image schemas of “obejmowanie i wnoszenie”, typical for material objects. The freedom of establishment is conceptualized as a person, who obejmuje (‘otacza rękami’; Eng.: ‘takes into their arms’) prawo (Eng.: law), zniesienie dyskryminacji (Eng.: abolition of any discrimination), działalność gospodarczą (Eng.: establishment), as well as wnosi (‘umieszcza wraz z sobą w czymś’; Eng.: brings [in], ‘places somewhere together with itself’) korzystny wkład w rozwój produkcji i handlu (Eng.: valuable contribution to the development of production and trade). In the metaphor of swoboda are inscribed the metaphors of the EU market in the image schemas of “przepływ [ruch]” (Eng.: ‘flow’, ‘movement’), “obrót” (Eng.: ‘circulation’) and “sojusz” (Eng.: ‘alliance”). In the Polish translation of the Treaties, economic goods are treated as if they were a liquid [płyn], protected due to their expected profit; and the transfer of money, services and people producing these goods is described as przepływ [flow] of the goods. In the English text of the Treaties inflow refers only to persons, while the transfer of money, goods and services is referred to as movement [ruch]. An alternative metaphorical pattern in both the Polish and English languages is created by obrót [circulation]. These metaphors are linked to the metaphor of the market as a container, in which swoboda [freedom] locates the movement [flow] and the circulation of goods, services, money and persons. In the EU Treatises, the economic cooperation is depicted as a military alliance [sojusz wojenny] in relation to the struggle for the market [walka o rynek], in the economic discourse. The metaphorical patterning depicts the personified swoboda [freedom], sub-dependent to which are the ontological and orienteering metaphors communicating the principles of the functioning of the internal EU market. Summing up, the author concludes that in the Polish translation of the EU Treaties the notions of swoboda and wolność are separated, because the word wolność is used in its literal meaning in the Preamble to the Treatises, so within the axiological principle of law, whereas in the regulations of these legislative acts, the word swoboda, used metaphorically, characterises the aspect of establishment as a principle-norm to which, in the legal regulations of these legislative acts, all the other norms are sub-dependent. In the English version such a strong polarisation of meanings does not occur.

2

SWOBODA KSZTAŁTOWANIA NAZWY SPÓŁKI WEDŁUG PRAWA POLSKIEGO I WIELKIEJ BRYTANII. ANALIZA PRAWNOPORÓWNAWCZA

73%

SZORC P.

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne

|

2016

|

issue 8(2)/2016

448-464

PL

Kształtowanie nazwy spółki jest jednym z elementów, które podmiot rozpoczynający działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego musi określić w akcie założycielskim. Obowiązujące przepisy prawa polskiego oraz Wielkiej Brytanii w odmienny sposób kształtują zakres swobody wyboru nazwy spółki. Celem artykułu jest wykazanie, czy polski ustawodawca daje podmiotom rozpoczynającym działalność gospodarczą w formie spółek prawa handlowego prawo do swobodnego wyboru nazwy spółki, a jeśli tak, to w jakim zakresie w porównaniu z ustawodawcą angielskim oraz czy takie rozwiązanie jest słuszne w świetle praktyki obrotu. W niniejszej pracy posłużono się metodą formalno – dogmatyczną oraz metodą prawnoporównawczą, w wyniku czego analizie poddane zostały przepisy prawa polskiego i angielskiego w zakresie kształtowania swobody tworzenia nazw spółek. Autorka przyjęła za hipotezę badawczą założenie, że polski ustawodawca swobodę w tworzeniu nazw spółek prawa handlowego uregulował szerzej niż ustawodawca Wielkiej Brytanii w Ustawie o spółkach z 2006 r. [Companies Act 2006, dalej jako Ustawa o spółkach].

EN

Shaping the company's name is one of the elements that entity starting a business in the form of commercial law must specify in the basic act. The existing provisions of the Polish law and the law of the United Kingdom shape of freedom of choice of the company name in a different way. The aim of this article is to show if the Polish legislator gives the parties starting their business in the form of commercial companies the right to freely choose the name of the company, and if so, to what extent, in comparison with the English legislator and whether such a solution is appropriate in light of trading practices. In this paper the formal - dogmatic and com-parative legal methods were used, resulting in the analysis of subjected provisions of Polish and English law in shaping freedom of naming the companies. The author has adopted the research hypothesis that the Polish legislator treated the freedom to create the names of commercial companies in a wider way than the legislator wider in the UK in the Companies Act of 2006. [Companies Act 2006, referred to as the Companies Act].

3

The Legal Scopes of Liberty and the State in Light of the Utilitarianism of John Stuart Mill

58%

Baramidze L.

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (2)

9-21

PL

We współczesnych demokracjach wolność jednostki jest zapewniana i chroniona przez państwo lub rząd. Jednak powszechnie wiadomo, że ograniczenia wolności są zinstytucjonalizowane i jednostka jest odpowiedzialna za ich przestrzeganie. Wolność jednostki i jej ochrona jest zapewniona poprzez ograniczenia. Z drugiej strony system prawny i rząd to instytucje zagrażające wolności jednostki. Teza Milla o wolności indywidualnej implikuje jej prymat i określa warunki społeczne, w których możliwa będzie realizacja i ochrona wolności indywidualnej. Głównym tematem jego traktatu O wolności jest natura i granice wolności jednostki oraz zakres uzasadnionej ingerencji w wolność jednostki. Innymi słowy, zasada ta stwarza wystarczającą podstawę dla uzasadnionej ochrony wolności jednostki, czyli to, co jest ograniczeniem prawa, jest jednocześnie jego ochroną. Jednostka musi być wolna od wszelkich form przemocy, jeśli jej działania nie szkodzą innym. Celem dzieła O wolności jest przedstawienie jednej bardzo prostej zasady. Najważniejsze jest to, że metodą relacji społeczeństw z jednostką nie powinien być przymus i kontrola. Nie ma znaczenia, czy jest to przemoc fizyczna jako forma kary czy forma przymusu moralnego ze strony społeczeństwa. Władza nad członkiem cywilizowanej społeczności może być sprawowana wyłącznie w celu zapobiegania krzywdzie innych. Zatem zasada wolności ustanawia warunek konieczny uzasadnionej przemocy wobec jakiejkolwiek osoby: jej wolność działania musi być ograniczona przez prawo lub opinię, jeśli istnieje uzasadnione oczekiwanie, że zaszkodzi to innym.

EN

In modern democracies the liberty of the individual is ensured and protected by the state or the government. But it is well-known that restrictions on liberty are institutionalized and the individual is responsible for obeying them. The liberty of the individual and its protection is provided through restrictions. On the other hand, the legal system and the government are the institutions that threaten the liberty of the individual. Mill’s thesis on individual liberty implies the primacy of it and sets out the social conditions in which it will be possible to realize and protect individual liberty. The main theme of his treatise On Liberty is the nature and boundaries of individual liberty, the scope of legitimate interference with individual liberty. In other words, the principle establishes a sufficient basis for the legitimate protection of the individual liberty, i.e. what is a restriction of a right, on the one hand, is at the same time a protection of it. An individual must be free from all forms of violence, if his/her actions do not harm others [Riley 2001, 46]. The purpose of the paper On Liberty is to provide one very simple principle. Main point of it is that the method of societies’ relations with the individual should not be coercion and control. No matter is it a case of physical violence as a form of punishment or as a form of moral coercion by society. Power over a member of a civilized community can only be exercised for the sole purpose of preventing harm to others. Thus, the liberty principle establishes a necessary condition for legitimate violence against any individual: his/her liberty of action must be restricted by law or opinion if there is a reasonable expectation that it will harm others.

4

Relacje rodzice – dziecko i ich prawne konteksty

51%

DYRDÓŁ M.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

vol. X (2/2014)

271-296

PL

Przedmiotem rozważań w artykule są prawne regulacje relacji pomiędzy rodzicami a ich dziećmi, odnoszące się do władzy rodzicielskiej, z jednej strony, i praw dziecka – z drugiej. Punktem wyjścia dla tych rozważań jest charakterystyka relacji: rodzice – dziecko, obejmująca ich przejawy i rodzaje, kulturowe zróżnicowanie oraz przemiany, jakim te relacje ulegały. W artykule pokazano jak zmieniło się postrzeganie władzy rodzicielskiej i jak rozumie się ją we współczesnym świecie (głównie w Polsce); opisane zostały podstawowe zasady sprawowania władzy rodzicielskiej, w tym zasada dobra dziecka i interesu społecznego, konieczności poszanowania podmiotowości dziecka i uwzględniania jego wieku oraz dojrzałości w podejmowaniu decyzji, które go dotyczą. Wymienione zostały atrybuty władzy rodzicielskiej i opisano pieczę nad osobą dziecka. W omówieniu instytucji władzy rodzicielskiej podkreślono znaczenie występującego często błędnego jej rozumienia, jak również niejasności w rozumieniu „dobra dziecka”. Z władzą rodzicielską – szczególnym stosunkiem prawnym łączą się prawa dziecka jako prawa naturalne, a nie dziecku nadane. W tekście ukazano historyczny kontekst tych praw i wyeksponowano prawa osobiste dziecka. W omówieniu prawnych kontekstów relacji rodzice – dziecko podkreślono służebną rolę prawa w regulacji tych relacji. Opisano jak przepisy prawa odnoszą się do wychowania i partnerstwa w interakcjach dorosłych z dzieckiem. Tekst kończy się wskazaniem na znaczenie, jakie dla kształtowania relacji rodzice – dziecko mają: wiedza i przekonania (rodziców i ich dzieci), dotyczące praw dziecka i władzy rodzicielskiej oraz wynikająca z tego znaczenia konieczność poznania: tej wiedzy i tych przekonań.

EN

The subject of the dissertations in the article is law regulations relating to parents and their children, referring to parental authority on one hand and children’s rights on the other. The starting point for these dissertations is study of the parent–child relationship, including its types and ways of expression, cultural diversity and transformations through which this relationship has undergone. It is pointed out in the article how the perception of parental authority has changed and how it’s understood in the modern world (mainly in Poland). Basic principles on exercising parental authority are described including the principle of children’s sake and the public interest, the necessity of respecting children’s subjectivity and taking into account children’s age and maturity when making decisions which concern them. Attributes of parental authority were listed and custody over the child described. When discussing on institution of parental authority it was emphasized that this term is often misunderstood as well as the term “children’s sake” causing ambiguities. Parental authority is linked legally with children’s rights as natural rights, not given rights. The historical context of those rights is shown in the text with the emphasis put on children’s personal rights. In discussing the legal contexts of parent-child relationship it was highlighted that the law is only of ancillary importance for the adjustment of these relations. It is described how regulations refer to upbringing and partnership in interactions between adults and children. The text ends by pointing out the significance of knowledge and beliefs (of parents and their children) on children’s rights and parental authority for developing a parent– child relationship. Consequently, this significance results in the need to study this knowledge and these beliefs.

Refine search results

1 Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne

1 Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

1 Comparative Legilinguistics

1 Wychowanie w Rodzinie

1 Baramidze L.

1 DYRDÓŁ M.

1 LIZISOWA M. T.

1 SZORC P.

1 2023

1 2017

1 2014

1 2012

THE METAPHOR OF SWOBODA IN THE TREATIES OF THE EUROPEAN UNION

SWOBODA KSZTAŁTOWANIA NAZWY SPÓŁKI WEDŁUG PRAWA POLSKIEGO I WIELKIEJ BRYTANII. ANALIZA PRAWNOPORÓWNAWCZA

The Legal Scopes of Liberty and the State in Light of the Utilitarianism of John Stuart Mill

Relacje rodzice – dziecko i ich prawne konteksty