Search results

1

The Return to Values in Recent Sociological Theory

100%

Sztompka P.

Polish Sociological Review

|

2007

|

vol. 159

|

issue 3

247-261

EN

The author reviews two opposite traditional positions on the role of values and value judgements in sociological research and theory: treating values as a bias interfering in research, or treating values as ideology providing privileged access to knowledge. He traces the recent revival of the debate about valuations, focusing particularly on the claims of the so-called “public sociology.” Then the author’s own position is outlined based on the fundamental particularity of the social sciences as contrasted with the natural sciences. The old argument that values do not follow from facts is acknowledged as true in the sense of logical deduction, but in the social sciences we encounter different mechanism of implication, which may be called “sociological syllogism:” values may follow from facts, and facts may imply values because, on the one hand, people act on their axiological beliefs, and human actions constitute social facts, and on the other hand, social facts (e.g. about poverty, inequality, degradation, crime, terrorism) mobilize moral impulses and valuational commitments. In other words values shape meanings of human actions and resulting social facts, and the knowledge of facts acquires valuational meaning by mobilizing human axiological impulses. The strict separation of facts and values does not work in the social sciences; there is a two-directional link between the two. This opens the possibility for “sociological ethics” deriving normative standards of social life from the research results of sociology.

2

Preference tematických a taxonomických vztahů u předškolních dětí

67%

Krása J., Ferulíková L., Špačková L.

Československá psychologie (Czechoslovak Psychology)

|

2023

|

vol. 67

|

issue 2

141-155

EN

When solving problems, one relies on different types of relationships between representations: taxonomic, thematic, perceptual, or causal. For many years, the opinion prevailed that pre-school children prefer thematic relationships (over taxonomic representations) and that only subsequently did children from thematic thinking develop taxonomic thinking due to school education. This view has been reconsidered since the 1970s. The aim of the study was to find out what solution (taxonomic or thematic) preschool children will prefer in the presented tasks. The secondary aim was to capture the qualitative peculiarities of their solutions. The research involved 82 preschool children (average age 65 months). The respondents were presented with fourteen tasks, which were inspired by those used by A. R. Luria in his cross-cultural research. Respondentsʼ answers were recorded, transcribed, and categorized according to the rationale for the chosen solution. The frequencies of individual types of responses were monitored; using regression analysis, the relationship between the number of taxonomic solutions and the age and gender of respondents was examined. It was found that in three experiments (categorization of geometric shapes, finding similarities and syllogisms) the taxonomic solutions prevailed in the examined children. Only in the experiment with forced-choice task did thematic solutions prevail. These results fit in with the findings of other studies, but the overall rate of taxonomic solutions in the examined sample and the predominance of taxonomic solutions in solving syllogisms are surprising.

CS

Při řešení problémů se člověk spoléhá na různé typy vztahů mezi reprezentacemi: taxonomické, tematické, percepční či kauzální. Dlouhá léta převažoval názor, že předškolní děti preferují tematické vztahy (na úkor vztahů taxonomických) a že teprve následně se z tematického myšlení dětí vlivem školního vzdělávání vyvíjí taxonomické myšlení. Tento názor byl přehodnocován již od sedmdesátých let minulého století. Cílem této studie bylo zjistit, jaké řešení (taxonomické, či tematické) budou děti předškolního věku preferovat v předložených úlohách. Dalším cílem bylo zachytit kvalitativní zvláštnosti řešení úloh. Výzkumu se zúčastnilo 82 předškolních dětí (průměrný věk 65 měsíců). Respondentům bylo předloženo čtrnáct úloh, které byly inspirovány těmi, jež použil A. R. Lurija ve svém mezikulturním výzkumu. Odpovědi respondentů byly zaznamenány, přepsány a roztříděny do jednotlivých kategorií podle zdůvodnění zvoleného řešení. Sledovány byly frekvence jednotlivých typů odpovědí; pomocí regresní analýzy byl prověřen vztah počtu taxonomických řešení k věku a pohlaví respondentů. Bylo zjištěno, že ve třech experimentech (kategorizace geometrických tvarů, hledání podobností a sylogismy) u zkoumaných dětí převažovala taxonomická řešení. Pouze v experimentu s nuceným výběrem převažovala řešení tematická. Tyto výsledky zapadají do zjištění jiných výzkumů, překvapivá je však celková míra taxonomických řešení u zkoumaného vzorku a převaha taxonomických řešení při řešení sylogismů.

3

Causation and Intensionality in Aristotelian Logic

67%

Kovač S.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 2

117-136

EN

We want to show that Aristotle’s general conception of syllogism includes as its essential part the logical concept of necessity, which can be understood in a causal way. This logical conception of causality is more general then the conception of the causality in the Aristotelian theory of proof (“demonstrative syllogism”), which contains the causal account of knowledge and science outside formal logic. Aristotle’s syllogistic is described in a purely intensional way, without recourse to a set-theoretical formal semantics. It is shown that the conclusion of a syllogism is justified by the accumulation of logical causes applied during the reasoning process. It is also indicated that logical principles as well as the logical concept of causality have a fundamental ontological role in Aristotle’s “first philosophy”.

4

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

67%

Stefańczyk A. P.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

101-129

EN

The paradigm (example) is an inductive argument in rhetoric. However, the paradigm is not about moving from many specific cases to a certain generalization, i.e. universalization of all individual cases - as it normally happens in inductive argumentation. Instead, it is rather a transition from one detail to another similar one; with the condition being that both specific cases belong to the same type. Therefore, the paradigm is not an induction in the strict sense, but it seems more to meet the conditions of analogy. The article formulates the thesis that Aristotle distinguishes three types of inference: deduction, induction and analogy. In order to demonstrate the specific nature of inference by the paradigm, which seems to be a type of analogy, other types of inferences are also examined, i.e. apodeictic, dialectical, and inductive syllogisms. The article is an attempt to present the characteristics of argumentation by paradigm and show its specific nature in the light of Aristotle’s Rhetoric and his logical writings: Prior Analytics, Posterior Analytics, Topics, and Sophistical Refutations.

PL

Argumentem indukcyjnym w retoryce jest paradygmat (przykład); paradygmat jednak nie polega na przechodzeniu od wielu szczegółowych przypadków do pewnego uogólnienia, czyli uniwersalizacji wszystkich poszczególnych przypadków - jak normalnie w argumentacji z indukcji - lecz jest przejściem od jednego szczegółu do szczegółu innego, podobnego, przy czym wymaganym warunkiem jest to, że jeden i drugi konkretny przypadek należą do tego samego rodzaju. Paradygmat zatem nie jest indukcją w znaczeniu ścisłym, ale wydaje się bardziej spełniać warunki analogii. W artykule zostaje sformułowana teza, że u Arystotelesa występują trzy rodzaje wnioskowań: dedukcja, indukcja i wnioskowanie z przykładu; dla zaprezentowania specyfiki wnioskowania przez paradygmat są także analizowane różne typy wnioskowań, tzn. sylogizm apodeiktyczny, dialektyczny, indukcyjny, aby na tym tle wykazać odrębność wnioskowań przez paradygmat, które wydają się być pewnym rodzajem analogii. Prezentowany więc artykuł jest próbą podania charakterystyki i specyfiki argumentacji przez paradygmat u Arystotelesa w świetle jego Retoryki oraz pism logicznych (Analityki I i Analityki II, Topiki, O dowodach sofistycznych).

5

The commonly accepted statement (το ομολογουμενον) as a starting point for a theological discussion – Eunomius and Gregory of Nyssa

67%

Przyszychowska M.

Vox Patrum

|

2017

|

vol. 68

139-148

PL

W debacie Eunomiusza z Grzegorzem z Nyssy obie strony konfliktu używały jako podstawowego i nieodpartego argumentu stwierdzenia, że głoszone przez nich tezy są powszechnie przyjęte. Obaj stosowali na określenie twierdzenia powszechnie przyjętego termin tÕ ÐmologoÚmenon, który w tradycji filozoficznej wywodzącej się od Arystotelesa oznaczał prawdziwą i pewną przesłankę prowadzącą do wiedzy absolutnej. W takim znaczeniu termin ten był szeroko stosowany nie tylko w filozofii – zamiennie z wyrażeniem koinaˆ oennoiai – ale także w retoryce. Ta właśnie argumentacja używana zarówno przez Eunomiusza, jak i przez Grzegorza z Nyssy, dowodzi, że ich dyskusja nie była czymś, co dzisiaj nazwalibyśmy kwestią religijną, ale prawdziwą naukową/filozoficzną debatą, prowadzoną zgodnie z powszechnie przyjętymi (nomen omen!) zasadami.

EN

During the debate between Eunomius and Gregory of Nyssa as a basic and irrefutable argument both parties to the conflict used the statement that the theses they promoted were commonly accepted. Both of them defined the commonly accepted statement with the Greek term tÕ ÐmologoÚmenon which in the philosophical tradition derived from Aristotle meant true and reliable premiss that led to absolute knowledge. In such a meaning that term – interchangeably with the expression koinaˆ oennoiai – was used not only in philosophy but also in rhetoric. The methods used by Eunomius and Gregory of Nyssa show that their dispute was not what we would today call a religious issue, but a truly scientific/philosophical debate conducted in accordance with the commonly accepted (nomen omen!) rules.

6

Strategie argumentacji w teorii retoryki Arystotelesa: entymematy pozorne i obalające

67%

Lechniak M., Stefańczyk A.

Studia Semiotyczne

|

2018

|

vol. 32

|

issue 1

77–112

PL

Arystoteles wyodrębnił w Organonie dwa rodzaje rozumowań: analityczne i dialektyczne. Badaniami rozumowań analitycznych, które podjął w Analitykach I i II, zasłużył sobie na miano ojca logiki formalnej. Według Chaima Perelmana, współczesnym logikom umknął z pola widzenia fakt, że rozważania Arystotelesa na temat rozumowań dialektycznych – podjęte w Topikach, Retoryce i O dowodach sofistycznych – czynią zeń także ojca teorii argumentacji. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na tę diagnozę. Jego celem jest potwierdzenie tezy Perelmana o jednorodności Arystotelesowskiej koncepcji sylogizmu teoretycznego i praktycznego. W tym potwierdzeniu kluczową rolę odgrywa pojęcie entymematu. W artykule odpowiadamy na pytanie, jakie miejsce zajmuje ono w teorii retoryki Arystotelesa i porównujemy je z ogólnym pojęciem sylogizmu. Szkicujemy też strukturę argumentacji przez entymemat oraz przedstawiamy dwa typy entymematów omawiane przez Arystotelesa: pozorne i obalające.

EN

The aim of the article is to confirm the thesis of Chaim Perelman on the homogeneity of Aristotle’s results regarding the theoretical and practical syllogism by presenting the concept of enthymeme; the article presents a description of what the enthymeme is and what place it occupies in the theory of Aristotle’s rhetoric; the concept of enthymeme is confronted with the concept of syllogism, the structure of the argumentation through the enthymeme is outlined and the particular types of the enthymeme distinguished by Aristotle, namely the apparent enthymeme and the refutational enthymeme, are also discussed. An attempt to look at the analyzed types of enthymemes from the point of view of contemporary logic (especially nonmonotonic logic) is also undertaken.

7

THE ESSENTIAL CONNECTION BETWEEN COMMON SENSE PHILOSOPHY AND LEADERSHIP EXCELLENCE

30%

Redpath P. A.

Studia Gilsoniana

|

2014

|

vol. 3: supplement

605-617

EN

This article argues that, strictly speaking, from its inception with the ancient Greeks and for all time, philosophy and science are identical and consist in an essential relationship between a specific type of understanding of the human person as possessed of an intellectual soul capable of being habituated and a psychologically-independent composite whole, or organization. It maintains, further, that absence of either one of the extremes of this essential relationship cannot be philosophy/science and, if mistaken for such and applied to the workings of cultural institutions, will generate anarchy within human culture and make leadership excellence impossible to achieve. Finally, it argues that only a return to this “common sense” understanding of philosophy can generate the leadership excellence that can save the West from its current state of cultural and civilizational anarchy.

Refine search results

1 Polish Sociological Review

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Gilsoniana

1 Studia Philosophiae Christianae

1 Studia Semiotyczne

1 Vox Patrum

1 Československá psychologie (Czechoslovak Psychology)

1 Ferulíková L.

1 Kovač S.

1 Krása J.

1 Lechniak M.

1 Przyszychowska M.

1 Redpath P. A.

1 Stefańczyk A.

1 Stefańczyk A. P.

1 Sztompka P.

1 Špačková L.

1 2023

1 2021

1 2018

1 2017

1 2014

1 2013

1 2007

The Return to Values in Recent Sociological Theory

Preference tematických a taxonomických vztahů u předškolních dětí

Causation and Intensionality in Aristotelian Logic

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

The commonly accepted statement (το ομολογουμενον) as a starting point for a theological discussion – Eunomius and Gregory of Nyssa

Strategie argumentacji w teorii retoryki Arystotelesa: entymematy pozorne i obalające

THE ESSENTIAL CONNECTION BETWEEN COMMON SENSE PHILOSOPHY AND LEADERSHIP EXCELLENCE