Search results

1

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

100%

Stefańczyk A. P.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

101-129

EN

The paradigm (example) is an inductive argument in rhetoric. However, the paradigm is not about moving from many specific cases to a certain generalization, i.e. universalization of all individual cases - as it normally happens in inductive argumentation. Instead, it is rather a transition from one detail to another similar one; with the condition being that both specific cases belong to the same type. Therefore, the paradigm is not an induction in the strict sense, but it seems more to meet the conditions of analogy. The article formulates the thesis that Aristotle distinguishes three types of inference: deduction, induction and analogy. In order to demonstrate the specific nature of inference by the paradigm, which seems to be a type of analogy, other types of inferences are also examined, i.e. apodeictic, dialectical, and inductive syllogisms. The article is an attempt to present the characteristics of argumentation by paradigm and show its specific nature in the light of Aristotle’s Rhetoric and his logical writings: Prior Analytics, Posterior Analytics, Topics, and Sophistical Refutations.

PL

Argumentem indukcyjnym w retoryce jest paradygmat (przykład); paradygmat jednak nie polega na przechodzeniu od wielu szczegółowych przypadków do pewnego uogólnienia, czyli uniwersalizacji wszystkich poszczególnych przypadków - jak normalnie w argumentacji z indukcji - lecz jest przejściem od jednego szczegółu do szczegółu innego, podobnego, przy czym wymaganym warunkiem jest to, że jeden i drugi konkretny przypadek należą do tego samego rodzaju. Paradygmat zatem nie jest indukcją w znaczeniu ścisłym, ale wydaje się bardziej spełniać warunki analogii. W artykule zostaje sformułowana teza, że u Arystotelesa występują trzy rodzaje wnioskowań: dedukcja, indukcja i wnioskowanie z przykładu; dla zaprezentowania specyfiki wnioskowania przez paradygmat są także analizowane różne typy wnioskowań, tzn. sylogizm apodeiktyczny, dialektyczny, indukcyjny, aby na tym tle wykazać odrębność wnioskowań przez paradygmat, które wydają się być pewnym rodzajem analogii. Prezentowany więc artykuł jest próbą podania charakterystyki i specyfiki argumentacji przez paradygmat u Arystotelesa w świetle jego Retoryki oraz pism logicznych (Analityki I i Analityki II, Topiki, O dowodach sofistycznych).

2

Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty

89%

Wolak Z.

Logos i Ethos

|

2015

|

issue 2(39)

177–200

PL

Artykuł przedstawia krytykę pewnych ujęć i zastosowań abdukcji, która jest przedstawiana jako przeciwieństwo rozumowań dedukcyjnych. Analizując pewne schematy formalne i kilka przykładów, wskazuję na rzeczywistą obecność schematów dedukcyjnych tam, gdzie miały występować abdukcyjne. Staram się wskazać najważniejsze powody takich pomyłek, są nimi m.in. niewłaściwe rozumienie związku przyczynowego, wieloznaczność pojęcia wyjaśnienia, braki w logicznej analizie rozumowań, nieumiejętność właściwego rozróżnienia rozumowań dedukcyjnych i redukcyjnych. Na zakończenie formułuję postulaty, które mogą pomóc w unikaniu najważniejszych błędów związanych z niewłaściwym posługiwaniem się rozumowaniami abdukcyjnymi.

3

The commonly accepted statement (το ομολογουμενον) as a starting point for a theological discussion – Eunomius and Gregory of Nyssa

71%

Przyszychowska M.

Vox Patrum

|

2017

|

vol. 68

139-148

PL

W debacie Eunomiusza z Grzegorzem z Nyssy obie strony konfliktu używały jako podstawowego i nieodpartego argumentu stwierdzenia, że głoszone przez nich tezy są powszechnie przyjęte. Obaj stosowali na określenie twierdzenia powszechnie przyjętego termin tÕ ÐmologoÚmenon, który w tradycji filozoficznej wywodzącej się od Arystotelesa oznaczał prawdziwą i pewną przesłankę prowadzącą do wiedzy absolutnej. W takim znaczeniu termin ten był szeroko stosowany nie tylko w filozofii – zamiennie z wyrażeniem koinaˆ oennoiai – ale także w retoryce. Ta właśnie argumentacja używana zarówno przez Eunomiusza, jak i przez Grzegorza z Nyssy, dowodzi, że ich dyskusja nie była czymś, co dzisiaj nazwalibyśmy kwestią religijną, ale prawdziwą naukową/filozoficzną debatą, prowadzoną zgodnie z powszechnie przyjętymi (nomen omen!) zasadami.

EN

During the debate between Eunomius and Gregory of Nyssa as a basic and irrefutable argument both parties to the conflict used the statement that the theses they promoted were commonly accepted. Both of them defined the commonly accepted statement with the Greek term tÕ ÐmologoÚmenon which in the philosophical tradition derived from Aristotle meant true and reliable premiss that led to absolute knowledge. In such a meaning that term – interchangeably with the expression koinaˆ oennoiai – was used not only in philosophy but also in rhetoric. The methods used by Eunomius and Gregory of Nyssa show that their dispute was not what we would today call a religious issue, but a truly scientific/philosophical debate conducted in accordance with the commonly accepted (nomen omen!) rules.

4

Strategie argumentacji w teorii retoryki Arystotelesa: entymematy pozorne i obalające

71%

Lechniak M., Stefańczyk A.

Studia Semiotyczne

|

2018

|

vol. 32

|

issue 1

77–112

PL

Arystoteles wyodrębnił w Organonie dwa rodzaje rozumowań: analityczne i dialektyczne. Badaniami rozumowań analitycznych, które podjął w Analitykach I i II, zasłużył sobie na miano ojca logiki formalnej. Według Chaima Perelmana, współczesnym logikom umknął z pola widzenia fakt, że rozważania Arystotelesa na temat rozumowań dialektycznych – podjęte w Topikach, Retoryce i O dowodach sofistycznych – czynią zeń także ojca teorii argumentacji. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na tę diagnozę. Jego celem jest potwierdzenie tezy Perelmana o jednorodności Arystotelesowskiej koncepcji sylogizmu teoretycznego i praktycznego. W tym potwierdzeniu kluczową rolę odgrywa pojęcie entymematu. W artykule odpowiadamy na pytanie, jakie miejsce zajmuje ono w teorii retoryki Arystotelesa i porównujemy je z ogólnym pojęciem sylogizmu. Szkicujemy też strukturę argumentacji przez entymemat oraz przedstawiamy dwa typy entymematów omawiane przez Arystotelesa: pozorne i obalające.

EN

The aim of the article is to confirm the thesis of Chaim Perelman on the homogeneity of Aristotle’s results regarding the theoretical and practical syllogism by presenting the concept of enthymeme; the article presents a description of what the enthymeme is and what place it occupies in the theory of Aristotle’s rhetoric; the concept of enthymeme is confronted with the concept of syllogism, the structure of the argumentation through the enthymeme is outlined and the particular types of the enthymeme distinguished by Aristotle, namely the apparent enthymeme and the refutational enthymeme, are also discussed. An attempt to look at the analyzed types of enthymemes from the point of view of contemporary logic (especially nonmonotonic logic) is also undertaken.

Refine search results

1 Logos i Ethos

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Semiotyczne

1 Vox Patrum

1 Lechniak M.

1 Przyszychowska M.

1 Stefańczyk A.

1 Stefańczyk A. P.

1 Wolak Z.

1 2021

1 2018

1 2017

1 2015

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty

The commonly accepted statement (το ομολογουμενον) as a starting point for a theological discussion – Eunomius and Gregory of Nyssa

Strategie argumentacji w teorii retoryki Arystotelesa: entymematy pozorne i obalające