Search results

1

Ogólnopolska konferencja naukowa pt. Religia i etyka w edukacji publicznej, Warszawa, 16 listopada 2012 r.

100%

Więcek K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2012

|

vol. 15

379-385

2

Proces likwidacji niższych seminariów duchownych w latach 1959-1963

88%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 4

31-57

PL

Po październiku 1956 r. odżyły nadzieje na normalne funkcjonowanie szkolnictwa kościelnego. W latach 1957-58 reaktywowano w Polsce ponad 30 niższych seminariów duchownych. Ówczesne władze traktowały nowo powstałe seminaria jako szkoły wewnątrzkościelne, deklarując całkowitą wolność Kościoła do ich prowadzenia. Zdecydowanie jednak odmawiano nadawania uprawnień szkół państwowych, godząc się jedynie w kilku przypadkach na organizowanie na ich terenie państwowego eksternistycznego egzaminu maturalnego. Od 1959 r. – w sposób jeszcze bardziej systematyczny i bezwzględny niż to miało miejsce w okresie stalinowskim – rozpoczęto proces ograniczania działalności Kościoła w dziedzinie oświaty i wychowania, także w zakresie prowadzenia przez instytucje kościelne niższych seminariów duchownych. Na pierwszym etapie dokonano reinterpretacji nadal obowiązujących przedwojennych przepisów szkolnych, poddając seminaria duchowne nadzorowi władz państwowych oraz rozciągając na nie obowiązywalność przepisów ustawy z 11 marca 1932 r. o prywatnych szkołach oraz zakładach naukowych i wychowawczych. Nowe zarządzenie dotyczące nadzoru państwowego oraz stare przepisy ustawodawstwa szkolnego wykorzystano następnie do drastycznego ograniczania stanu posiadania Kościoła katolickiego w zakresie szkolnictwa wewnątrzkościelnego.

3

Wyznaniowy charakter Akademii Zamojskiej (1594-1784)

88%

Dyjakowska M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2001

|

vol. 3

51-76

4

Gwarancje prawa do wychowania religijno-moralnego w umowach międzynarodowych

75%

Warchałowski K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2007

|

vol. 10

201-208

PL

Okres po II wojnie światowej charakteryzuje się powstaniem społeczności międzynarodowej opartej na poszanowaniu podstawowych praw człowieka, mających swoje źródło w przyrodzonej godności osoby ludzkiej. Prawa te zostały zagwarantowane w wielostronnych umowach międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka i stały się instrumentem tworzenia pokojowych warunków życia społecznego w państwach, które wchodzą w skład społeczności międzynarodowej. Wyznaczają one pewne standardy międzynarodowe, dotyczące także prawa człowieka do kształcenia i wychowania zgodnego z własnym światopoglądem, w tym również światopoglądem religijnym.

5

Wywłaszczenie nieruchomości szkolnej Gimnazjum Biskupiego w Lublinie w 1966 r.

75%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2001

|

vol. 3

101-114

6

Wolność uniwersytetu i na uniwersytecie katolickim

75%

Misztal H.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 4

3-30

PL

O wolności uniwersytetu i na uniwersytecie katolickim mówimy dzisiaj w kontekście praw człowieka, (zagwarantowanych aktami prawa międzynarodowego i uznanych za niezbywalne przez Sobór Watykański II). Prawa te wynikają z natury człowieka i dają mu wolność wyboru określonego światopoglądu, systemu wartości, sposobu kształcenia i wychowania oraz prowadzenia badań naukowych. Pryncypia te przenoszą się na Kościół, który ma niezbywalne prawo zakładania i prowadzenia uniwersytetów katolickich. Wolność każdego uniwersytetu, w tym także katolickiego, sprowadza się głownie do jego autonomii.

7

Problemy prawne finansowania katolickich szkół wyższych w Polsce

75%

Żmij G.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

vol. 5

137-154

PL

Zasady finansowania instytucji kościelnych (w tym szkół wyższych) stanowią integralny element szerszej problematyki stosunków między państwem a Kościołem. Wchodzą one w zakres zainteresowania nie tyko prawa kanonicznego, czyli prawa wewnętrznego Kościoła, ale również systemów prawa stanowionego przez państwa, na których terytorium Kościół rozwija swoją działalność.

8

Działalność oświatowo – wychowawcza żydowskich kongregacji wyznaniowych w Polsce w drugiej połowie lat 40 – tych XX w.

63%

Pogorzała E.

Facta Simonidis

|

2008

|

vol. 1

|

issue 1

175-190

EN

Jews survived the Nazi occupation started the reconstruction of the Jewish community after the war and also the bases for the religious life were constructed. The main aim of the article is to present educational activieties of the Jewish Religious Congregations. They maintained Talmud-Thoras and Yeshivas. The Jewish religious congregations amalgamated at their convention of August, 1949, into the Religious Alliance of Jews in Poland.

PL

Żydzi ocaleli po okupacji nazistowskiej rozpoczęli po wojnie odbudowę swojego życia narodowego. Stworzyli również podstawy życia religijnego. Głównym celem artykułu jest przedstawienie działalności oświatowo-wychowawczej Żydowskich Kongregacji Wyznaniowych. Prowadziły one szkoły Talmud-Tora i jesziwy. W sierpniu 1949 roku kongregacje połączyły się w Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego.

9

Wychowanie dziecka w prawie kanonicznym, polskim i wspólnotowym

63%

Krajczyński J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

vol. 8

163-189

PL

Fakt, iż wychowanie wpływa w istotny sposób na postęp społeczny, a losy wspólnot religijnych, państwowych i międzypaństwowych wiążą się ściśle z formacją fizyczną, intelektualną, duchową, moralną, społeczną i kulturalną przyszłych wiernych i obywateli sprawia, że każda z tych wspólnot przykłada dużą wagę do regulacji dotyczących wychowania dzieci. Z drugiej strony sami wierni i obywatele żywo zainteresowani procesem wychowania swego potomstwa oczekują stosownych ustaw zabezpieczających ich prawa w tym względzie i gwarantujących należne wsparcie ze strony instytucji powołanych w celu pomnażania wspólnego dobra ludzi. Prezentowany tekst stanowi próbę zebrania obowiązujących przepisów prawa Kościoła rzymskokatolickiego, prawa polskiego i prawa międzynarodowego, ratyfikowanego przez Rzeczpospolitą Polską, wreszcie prawa Unii Europejskiej, dotyczących wychowania dziecka. Zamysłem autora jest dokonanie analizy oraz wykładni językowej i systemowej tych norm.

10

Represje władz komunistycznych wobec lubelskiej placówki Zgromadzenia Sług Jezusa

63%

Ordon M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2000

|

vol. 1

117-142

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie represyjnych działań władz wymierzonych przeciwko Zgromadzeniu Sióstr Sług Jezusa, a konkretnie jego placówce prowadzonej w Lublinie. Wielotorowo, najpierw poprzez zamknięcie szkół, następnie likwidację jadłodajni i bursy, dalej postępowanie wywłaszczeniowe, aż po zlikwidowanie “Stowarzyszenia Opieka nad Dziewczętami”, które było oficjalną formą działania Zgromadzenia, władze jednoznacznie zmierzały do skasowania tej bardzo prężnie działającej placówki. Nie była to sytuacja jednostkowa, ale element antyzakonnej polityki prowadzonej przez władze. Działania typowe, przemyślane, których celem było zniszczenie życia zakonnego lub przynajmniej zredukowanie w możliwie największym zakresie prowadzonej przez zakony działalności

11

Działalność Komisji Wspólnej w latach 1989-2008 jako wyraz dialogu między państwem a Kościołem w świetle wybranych zagadnień

51%

Majda J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

vol. 11

171-191

PL

W Polsce, po przełomie politycznym 1989 r., nastąpiła normalizacja stosunków w odniesieniu do poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych. Na mocy art. 4 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w RP ustawowe umocowanie otrzymała Komisja Wspólna przedstawicieli Rządu RP i Konferencji Episkopatu Polski, której zadaniem jest rozpatrywanie problemów związanych z rozwojem stosunków między Państwem i Kościołem oraz spraw interpretacji niniejszej ustawy i jej wykonywania. W okresie od 1989 do 2008 r., Komisja Wspólna spotykała się 32 razy, a wśród zagadnień, które pojawiały się najczęściej, należy wymienić sprawy dotyczące nauki religii w szkole i majątku kościelnego. Poza tym punktem stałym obrad były też sprawy bieżące. Zaznaczyć trzeba, że mimo nowej rzeczywistości, która nastąpiła po 1989 roku, atmosfera panująca wewnątrz Komisji Wspólnej ulegała zmianom w zależności od zmian na arenie politycznej. Niemniej jednak, dzięki wspomnianej ustawie o stosunku Państwa do Kościoła, Komisja Wspólna otrzymała ustawową legitymację swego istnienia i działania, a dzięki temu mogła być płaszczyzną dialogu między Rządem a Episkopatem, bez względu na to, kto sprawował w kraju władzę. Zasadnicza wartość spotkań przedstawicieli Rządu i Episkopatu w ramach Komisji Wspólnej przejawiała się w tym, że powoływano dwustronne zespoły robocze zajmujące się przygotowywaniem rozwiązań, które w swej finalnej wersji mogły odpowiadać oczekiwaniom układających się stron.

EN

Poland, after the political transformation in 1989, saw the normalization of the relations with respect to individual churches and religious denominations. An indication of that state of affairs was the adoption of a clear legal basis for the Joint Commission of the representatives of the Government of the Republic of Poland and the Conference of the Polish Episcopate, in accordance with art. 4 of the act of 17 May, 1989, on the relationship between the State and the Catholic Church in the Republic of Poland. The main objective of the Joint Commission is to examine the problems related both to the development of Church-State relations and to the interpretation and execution of the afore-mentioned act. From 1989 to 2008 the Joint Commission gathered 32 times, and among the most frequently discussed issues one can enumerate those concerning Church estates and religious education at school. Also some current matters typically appeared on the agenda. One ought to emphasize that despite the new reality after 1989, the atmosphere within the Joint Commission differed depending on the changes in the political arena. Nevertheless, owing to the above-mentioned act on the relationship between Church and State, the Joint Commission gained the statutory basis of its existence and activity, and constituted a plane of dialogue between the Government and the Episcopate, irrespective of the ruling party. The main value of the meetings of the representatives of the Government and the Episcopate lay in appointing bilateral teams who worked on preparing solutions which could finally prove acceptable to both negotiating parties.

12

Zasady finansowania uczelni kościelnych z budżetu państwa

51%

Duda M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2012

|

vol. 15

29-52

EN

The debate over the reform of the system of subsidising church institutions has been in progress in Poland for over a decade. The need to change the current model is justified both by the anachronistic nature of the binding legal solutions and the necessity to reduce public spending. Any change proposals, however, should be preceded by a thorough analysis of the binding legal provisions, particularly in the context of their conformity to constitutional principles and the volume of transfers from the government budget based on the binding regulations. One of the significant aspect of the activity of churches and other religious associations is education at the tertiary level. The evaluation of the solutions in this area gives rise to difficulties, due to the wide scope of normative regulations, the fact that the provisions are dispersed over numerous legislative acts and the complexity of the subject matter itself. The primary aim of his article is to present the legal regulations concerning the public financing of church institutions of higher education. The provisions constituting the normative bases of financing church higher education institutions from the government budget have been analysed, including the regulations that constitute subsidy entitlements in accordance with the Higher Education Act, as well as the provisions allowing these institutions to receive budgetary funds other than subsidies.

PL

Dyskusja nad reformą systemu dotowania instytucji kościelnych toczy się w Polsce od kilkunastu lat. Potrzeba zmiany funkcjonującego modelu uzasadniona jest zarówno z uwagi na anachroniczny charakter obowiązujących rozwiązań, jak i ze względu na konieczność ograniczania wydatków publicznych. Projektowanie jakichkolwiek zmian powinno być jednak poprzedzone gruntowną analizą obowiązujących unormowań prawnych, w szczególności w kontekście ich zgodności z zasadami konstytucyjnymi, a także wielkości samych transferów z budżetu państwa, realizowanych w oparciu o obowiązujące przepisy. Jednym z istotnych wymiarów działalności kościołów i innych związków wyznaniowych jest edukacja na poziomie szkół wyższych. Ocena przyjętych w tym zakresie rozwiązań nastręcza wiele trudności, z uwagi na rozległy zakres regulacji normatywnej, rozproszenie unormowań w licznych aktach prawnych oraz złożoność samej materii. Podstawowym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie regulacji prawnych dotyczących finansowania uczelni kościelnych ze środków publicznych. Analizie poddano przepisy tworzące normatywne podstawy finansowania uczelni kościelnych ze środków budżetu państwa, w tym regulacje stanowiące tytuły dotacyjne na gruncie ustawy prawo o szkolnictwie wyższym oraz przepisy umożliwiające przekazywanie na rzecz tych uczelni innych niż dotacje środków budżetowych.

13

Szkolnictwo cerkiewne na terenie prawosławnego monasteru w Radecznicy w latach 1899–1915

51%

Dmitruk S.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2020

|

vol. 57

11-25

EN

The article describes late 19th- and early 20th-century Russian Orthodox Church schools in the Lublin Governorate of the Kingdom of Poland. The author reconstructs the history of such schools affiliated with the Radecznica monastery. They ceased to exist amid the First World War, during civilian evacuations of the Russian Orthodox people to Russia in 1915. The text raises the question of the Tsarist administration using the schools to advance Russification in Congress Poland.

14

Nadzór państwowy nad katolickimi seminariami duchownymi w okresie Polski Ludowej

51%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2004

|

vol. 7

63-94

PL

Formalnie nadzór państwowy w seminariach duchownych w epoce PRL prowadzony był w latach 1960-1979. Jeśli chodzi o seminaria niższe to stanowił część planu całkowitej likwidacji nie tylko tego typu instytucji, ale wszelkiej działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez Kościół katolicki oraz wszelkiej inicjatywy prywatnej na terenie szkolnictwa w ogóle. Nadzór nad seminariami duchownymi wprowadzony został w sposób bezprawny, zaś w stosunku do seminariów wyższych ta bezprawność była rażąca. Ta bezprawność polegała przede wszystkim na tym, iż wprowadzony on został w oparciu o ministerialne zarządzenie, które wydane zostało bez wyraźnej delegacji ustawowej. Charakterystyczne jest także to, że po uchwaleniu ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. zarządzenie to nie uległo zmianie, chociaż ustawa z 1932 r., na którą się powoływało przestała obowiązywać. Bez względu na postanowienia PRL - owskiej ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania, ścisłe nadzorowanie szkół duchownych sprzeczne było zarówno z konstytucyjną zasadą rozdziału Kościoła od państwa, jak też z Konwencją Paryską z 1960 r., której Polska była sygnatariuszem, nie mówiąc już o naruszeniach prawa naturalnego, czy też naturalnych uprawnień osoby ludzkiej do religijnego i moralnego wychowania oraz wyboru szkoły uwzględniającej światopogląd chrześcijański.

15

Status prawny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

51%

Walencik D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

vol. 11

99-117

PL

Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie została powołana do istnienia w 1954 r. na podstawie dwóch niepublikowanych uchwał Rady Ministrów. Uczelnia nawiązuje do tradycji Wydziału Teologii Ewangelickiej oraz Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego. Na mocy ustawy z dnia 16 marca 2000 r. o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie potwierdzono jej dotychczasowy status prawny, dostosowując równocześnie istniejący stan prawny do stanu wymaganego przez przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym. Akademia jest jednowydziałową państwową uczelnią teologiczną kształcącą w ramach trzech sekcji (ewangelickiej, prawosławnej i starokatolickiej) duchownych i świeckich członków kościołów chrześcijańskich w Polsce. Jest jedyną w Europie uczelnią teologiczną, która skupia studentów z tak wielu różnych kościołów, co nadaje jej charakter międzywyznaniowy i ekumeniczny.

EN

The Christian Theological Academy in Warsaw was established in 1954 under the terms of two unpublished resolutions of the Council of Ministers. The Academy is a continuation of the tradition of the Department of Evangelical Theology and the School of Orthodox Theology of the Warsaw University. In accordance with the act of 16 March, 2000, on the Christian Theological Academy in Warsaw, the former legal status of the Academy was corroborated, and at the same time the legal status was adjusted to meet the requirements of the regulations of the higher education act. The Academy is a one-department state theological college, which educates both clerical and lay members of Christian churches in Poland within three sections (evangelical, Orthodox and Old Catholic). It is the only college in Europe which embraces students from so many different churches, which gives it a multi-confessional and ecumenical character.

16

Roman Catholic Education of the Schools in Canada

51%

Fallon G. P., Broński W.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2003

|

vol. 6

151-158

PL

Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji prawnej i faktycznej szkół prowadzonych przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego na terytorium Kanady. Pierwsza część ukazuje historyczny rozwój szkolnictwa katolickiego w Kanadzie, z uwzględnieniem podstawowych aktów normatywnych decydujących o sytuacji prawnej tych placówek. Dalsze rozważania dotyczą aktualnej sytuacji szkół prowadzonych przez Kościół katolicki. Autorzy skoncentrowali się na ukazaniu różnic istniejących w poszczególnych prowincjach oraz zarysowali obecne kierunki rozwoju szkolnictwa katolickiego w Kanadzie.

17

Ekumeniczny i międzyreligijny charakter szkolnictwa ewangelickiego w Warszawie do 1939 roku

51%

Michalak G.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2019

|

vol. 56

43-66

EN

The article describes selected evangelical schools in Warsaw from their establishment to the onset of the Second World War. Particular emphasis is placed on their history, characteristics and ecumenism. Their openness to other religions and the local community is made evident by the fact that the schools were attended by students of many Christian faiths as well as Jews, who sometimes exceeded the number of Protestant students. This study takes into consideration schools based at the Holy Trinity Lutheran Parish at Małachowski Sq and Kredytowa St as well as the Evangelical Reformed Parish school at Solidarność Av. These schools, though run by Protestants, functioned in a multinational and multiethnic environment as was typical for Warsaw in the 19th and early 20th centuries.

18

Od chederu po Wyższą Szkołę Rabiniczną. Żydowska edukacja religijna w Polsce (1945–1950)

45%

Rusiniak-Karwat M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2019

|

vol. 56

81-102

EN

As the Second World War ended, Jews that survived the Holocaust tried to resurrect Jewish life in Poland, which, at least to some extent, was supposed to resemble the one from before 1939. They aimed to revive Judaism and follow religious teachings in everyday life. The article shows one form of the Jewish life renewal, ie religious education. Religious schools and courses were created primarily so that children, who spent the wartime away from vital tenets of Judaism and traditions of the Jewish people, could grasp what it means to be a religious Jew. The text provides geographical locations of educational establishments active between 1944 and 1950 and details about their functioning.

19

Governing Catholic religious education in Italian state schools: Between the revision of the Concordat and social movements, 1974-1984

38%

Silhol G.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

vol. 20

167-184

EN

This article focuses on the redefinition of Catholic religious education in Italian state schools, from compulsory religious instruction into a non-compulsory discipline of “religious culture”, by analyzing how the issue is framed and negotiated by political, religious and educational actors between 1974 and 1984. The negotiations between governmental and Church representatives in the revision of the Concordat led to attempts at a compromise on religious education, its regime and its guarantees for students’ choices. However, social movements and school reforms forced various actors and institutions to reframe it in non-confessional, pedagogical and professional terms in public arenas. “Religious culture”, as a category promoted by teachers and intellectuals, became both a social problem and the main justification for the ownership of the Catholic Church over the problem.

PL

Artykuł poświęcony jest redefinicji katolickiej edukacji religijnej we włoskich szkołach państwowych, poczynając od obowiązkowego nauczania konfesyjnego po nieobowiązkowy przedmiot pt. „kultura religijna”. W pracy autor odpowiada na pytanie, jak te kwestie były kształtowane i negocjowane przez podmioty polityczne, religijne i oświatowe w latach 1974-1984. Negocjacje pomiędzy przedstawicielami Państwa i Kościoła, zmierzające do rewizji Konkordatu, doprowadziły do podjęcia próby zawarcia kompromisu dotyczącego edukacji religijnej, jej statusu i gwarancji wolnego wyboru przez uczniów. Jednak ruchy społeczne i reformy szkolnictwa zmusiły różne podmioty i instytucje do przeformułowania jej w kategoriach niekonfesyjnych, pedagogicznych i zawodowych w sferze publicznej. „Kultura religijna”, jako kategoria promowana przez nauczycieli i intelektualistów, stała się zarówno problemem społecznym, jak i głównym uzasadnieniem dla uznania zagadnienia za kwestię własną Kościoła Katolickiego.

Refine search results

Ogólnopolska konferencja naukowa pt. Religia i etyka w edukacji publicznej, Warszawa, 16 listopada 2012 r.

Proces likwidacji niższych seminariów duchownych w latach 1959-1963

Wyznaniowy charakter Akademii Zamojskiej (1594-1784)

Gwarancje prawa do wychowania religijno-moralnego w umowach międzynarodowych

Wywłaszczenie nieruchomości szkolnej Gimnazjum Biskupiego w Lublinie w 1966 r.

Wolność uniwersytetu i na uniwersytecie katolickim

Problemy prawne finansowania katolickich szkół wyższych w Polsce

Działalność oświatowo – wychowawcza żydowskich kongregacji wyznaniowych w Polsce w drugiej połowie lat 40 – tych XX w.

Wychowanie dziecka w prawie kanonicznym, polskim i wspólnotowym

Represje władz komunistycznych wobec lubelskiej placówki Zgromadzenia Sług Jezusa

Działalność Komisji Wspólnej w latach 1989-2008 jako wyraz dialogu między państwem a Kościołem w świetle wybranych zagadnień

Zasady finansowania uczelni kościelnych z budżetu państwa

Szkolnictwo cerkiewne na terenie prawosławnego monasteru w Radecznicy w latach 1899–1915

Nadzór państwowy nad katolickimi seminariami duchownymi w okresie Polski Ludowej

Status prawny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie

Roman Catholic Education of the Schools in Canada

Ekumeniczny i międzyreligijny charakter szkolnictwa ewangelickiego w Warszawie do 1939 roku

Od chederu po Wyższą Szkołę Rabiniczną. Żydowska edukacja religijna w Polsce (1945–1950)

Governing Catholic religious education in Italian state schools: Between the revision of the Concordat and social movements, 1974-1984