Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  szlachectwo
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
On February 13, 1980, the Great and General Council of San Marino adopted a law which finally abolished the titles of nobility. The mere fact of granting nobility by the government of republican state deserves attention. Granting nobility was from the very beginning related to the acquisition of San Marino citizenship. It was granted mainly to gain support among the rural gentry. Later, a honorary citizenship of San Marino became a prestigious award – an expression of gratitude for contribution made to the republic or recognition of outstanding achievements in the arts and culture. It was granted for life or hereditarily. Adopting the Nobility Law of 1931 was probably an attempt to use the institution of nobility to legitimate the new Fascist regime. In 1946 that law was repealed. In 1980 granting of nobility titles was finally prohibited. The article describes the 500 year history of the nobility in San Marino and its regulation, as well as tries to answer the question about the functions of nobility in the republic.
EN
13 lutego 1980 r. Wielka Rada Generalna San Marino przyjęła ustawę, która ostatecznie zniosła możliwość nadawania przez to państwo szlachectwa. Już sam fakt nadawania szlachectwa przez państwo republikańskie zasługuje na uwagę. Szlachectwo San Marino było od samego początku związane z nabyciem obywatelstwa Republiki. Nadawano je w celu zjednywania sojuszników spośród drobnej szlachty wiejskiej. W późniejszym okresie obywatelstwo honorowe miało już jedynie prestiżową funkcję. Przyznawano je jako wyraz wdzięczności za zasługi oddane republice lub uznania dla wybitnych osobistości świata kultury i sztuki. Mogło mieć charakter dożywotni lub dziedziczny. Ustawa „szlachecka” z 1931 r. była prawdopodobnie próbą wykorzystania instytucji szlachectwa dla legitymizacji nowych, faszystowskich porządków. W 1946 uchylono tę ustawę, a w 1980 ostatecznie zniesiono szlachectwo. Artykuł opisuje 500 letnią historię regulacji szlachectwa w San Marino i jego regulacji prawnej, a także próbuje odpowiedzieć na pytanie o funkcje szlachectwa w republice.
PL
W artykule przeanalizowane zostały niektóre aspekty społecznej, kulturalnej, gospodarczej ipolitycznej historii wspólnoty bułgarskiej, która wyemigrowała zpółnocnozachodnich ziem bułgarskich z powodu represji tureckich po powstaniu w Cziprowcach w roku 1688. Wyeksponowano kwestię rozwoju kolonii bułgarskich w Siedmiogrodzie, w miastach Alvintz i Deva („uprzywilejowane bułgarskie miasta Deva iAlvintz”), a także szlacheckich rodów bułgarskich w Austrii na przestrzeni XVIII wieku. Uciekający Bułgarzy zostali przyjęci na ziemiach monarchii Habsburgów, nadano im różne prawa, zaszczyty i przywileje. Intensywnie rozwijali tam życie duchowe oraz gospodarcze (założyli m.in. własne korporacje handlowe, które otrzymały wyłączność na handel w Wiedniu niektórymi towarami; rozwijali własny system edukacyjny, aby zachować tożsamość; aktywnie uczestniczyli w wojnach toczonych przez koronę austriacką z Imperium Osmańskim). Niektórym bułgarskim rodom (Parczewicz, Pejaczewicz, Knezewicz i in.) za zasługi wojenne i służbę dyplomatyczną nadano szlacheckie tytuły (edykty austriackich władców z roku 1700, 1712 i 1772). Inni (zajmujący się handlem) otrzymali tytuł „mieszczanin-szlachcic” i prawo do własnych posiadłości. W artykule wykorzystano niektóre nowo odkryte dokumenty z austriackich archiwów (Haus-Hof und Staatsarchiv Wien i Österreichische Geheime Staats-registratur), a także szereg opracowań bułgarskich naukowców, w tym wieloletnie badania Karola Telbizova, poświęcone historii Bułgarów w Banacie i Siedmiogrodzie (Transylwanii).
PL
W 1621 r. Jerzy Ossoliński (1595-1650) przyjął tytuł „hrabiego z Tęczyna”. Ponieważ pieczętował się herbem Topór, powstało powszechne przekonanie, że ród Ossolińskich wywodził się z rodu Tęczyńskich, pieczętującego się tym herbem. Pogląd ten, powtarzany w staropolskich herbarzach, obalono w latach 90. XX w. Z powodu braku dokumentów źródłowych nie udało się wyjaśnić kwestii przybrania tytułu „hrabiów z Tęczyna” przez rodzinę Ossolińskich. Argumentacja, jakoby Zbigniew Ossoliński w 1593 r. został adoptowany do nazwiska przez umierającego Jana Tęczyńskiego, podkomorzego krakowskiego, wydaje się być mało przekonująca. Bardziej prawdopodobne jest działanie kancelarii królewskiej, która nadała Jerzemu Ossolińskiemu ten tytuł w instrukcji poselskiej do Anglii. Miało to służyć podniesieniu prestiżu osoby posła, który nie piastował jeszcze żadnych urzędów ani godności. Ten natomiast, w obliczu szerzącej się wówczas ideologii szlacheckiej, opartej o religię i zmitologizowane genealogie, zadbał by przydomek „z Tęczyna” na stałe pozostał przy nazwisku jego rodu. Do tego celu wykorzystał autorytet kancelarii koronnej.
EN
In 1621 Jerzy Ossoliński (1595–1650) assumed the title of "Count of Tęczyn". Because he used the coat of arms Topór (an Ax), there was a widespread belief that Ossolińskis Family was a descendant of Tęczyńskis Family who used the same coat of arms. This view was repeated in the old Polish armorials but overthrown in the 1990s. Due to the absence of source documents it was failed to explain how the Ossoliński family assumed the title of "Counts of Tęczyn". The argument that the dying Jan Tęczyński, chamberlain of Cracow, allegedly adopted Zbigniew Ossoliński in 1593. seems to be unconvincing. More likely it was the outcome of the action of the Royal Chancelery, which added that title to Jerzy Ossoliński’s envoy mandate to England. This was made to increase prestige of an envoy who did not held any office or dignity at that time. Jerzy Ossoliński, however, facing the spreading ideology of the nobility that was based on religion and mythologized genealogies and took care to preserve the title "from Tęczyn" that finally permanently stayed with the name of his family. For this purpose, he used the authority of the Crown Office.
EN
In 1621 Jerzy Ossoliński (1595–1650) assumed the title of "Count of Tęczyn". Because he used the coat of arms Topór (an Ax), there was a widespread belief that Ossolińskis Family was a descendant of Tęczyńskis Family who used the same coat of arms. This view was repeated in the old Polish armorials but overthrown in the 1990s. Due to the absence of source documents it was failed to explain how the Ossoliński family assumed the title of "Counts of Tęczyn". The argument that the dying Jan Tęczyński, chamberlain of Cracow, allegedly adopted Zbigniew Ossoliński in 1593. seems to be unconvincing. More likely it was the outcome of the action of the Royal Chancelery, which added that title to Jerzy Ossoliński’s envoy mandate to England. This was made to increase prestige of an envoy who did not held any office or dignity at that time. Jerzy Ossoliński, however, facing the spreading ideology of the nobility that was based on religion and mythologized genealogies and took care to preserve the title "from Tęczyn" that finally permanently stayed with the name of his family. For this purpose, he used the authority of the Crown Office.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.