Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  teolingwistyka
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Perspektywy badań socjolingwistycznych w nurcie teolingwistyki słowiańskiej – uwagi wstępne

100%
Wideł-Ignaszczak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
199-211
EN
The paper provides a description of the prospects of sociolinguistic studies of the religious language functioning in the Slavonic sphere, taking into account the mentalities of individual nations and the diversity of the religiolect of believers and unbelievers.  It was found that theolinguistic studies emphasise the influence of Christianity on the mentalities of individual nationalities; thus, one can say about the domination of Christian mentality of different Slavonic nations, which is reflected mainly in lexis and phraseology. A hypothesis was formulated that people of the same faith form one linguistic community, linked by common historical-cultural and religious contacts, and communicate with the use of a common linguistic subcode.
PL
Artykuł poświęcony jest opisowi perspektyw socjolingwistycznego badania języka religijnego funkcjonującego w sferze słowiańskiej z uwzględnieniem mentalności poszczególnych narodów oraz zróżnicowaniа religiolektu wierzących i niewierzących. Stwierdzono, iż badania teolingwistyczne podkreślają wpływ chrześcijaństwa na mentalność poszczególnych narodowości, stąd można mówić o dominacji chrześcijańskiej mentalności poszczególnych narodów słowiańskich, co znalazło odzwierciedlenie przede wszystkim w leksyce i frazeologii. Postawiono hipotezę, że osoby wyznające tę samą wiarę tworzą jedną wspólnotę językową, połączoną wspólnymi kontaktami historyczno-kulturowymi i religijnymi, realizują komunikację wykorzystując wspólny subkod językowy. Перспективы социолингвистических исследований в славянской теолингвистике – вступительные замечания В статье освящаются вопросы перспектив социолингвистических исследований религиозного языка, употребляемого в славянской среде, с учетом как менталитета отдельных наций, так и отличий религиолектов верующих и неверующих. Констатируется, что в теалингвистических исследованиях подчеркивается влияние христианского вероисповедания на менталитет славянских народов, что находит отражение прежде всего на уровне лексики и фразеологии. Выдвигается гипотеза, что лица, у которых одно вероисповедание, создают языковую общность, объединенную общими историко-культурными и религиозными контактами, осуществляют коммуникацию, используя один языковой субкод.
2
Publication available in full text mode
Content available

Przemiany nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku w świetle teorii aktów mowy (wybrane aspekty)

80%
Sieradzka-Mruk A.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
183-198
EN
The paper describes changes which occurred in service of Stations of the Cross during the last century. The analysis is based on Searle’s classification of illocutionary acts and Bühler-Jakobson’s theory of speech functions. Illocutionary force is considered as one of the specific features of a speech genre (so called pragmatic aspect). Material of the study includes 100 Polish texts of Stations of the Cross service published during the first half of the 20th century and 100 contemporary texts of the devotional practice (after the II Vatican Council). The frequency of appearance and significance of different speech acts have changed in the analyzed period. It may be noted, inter alia, reduction of the role of expressive acts, and at the same time increase of the role of directive acts. Clearly less attention is paid to declarational act of gaining of the indulgences. However, basic set of speech acts in the devotion hasn’t changed and in this sense we can speak of stability of devotion of Stations of the Cross.
PL
W artykule opisano zmiany, które zachodzą w nabożeństwie drogi krzyżowej w ciągu ostatniego stulecia. Analiza opiera się na klasyfikacji aktów mowy Searle’a oraz na teorii funkcji wypowiedzi Bühlera-Jakobsona. Siła illokucyjna jest traktowana jako jeden z elementów gatunku mowy, tzw. aspekt pragmatyczny. Materiał badawczy obejmuje 100 tekstów nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II, w pierwszej połowie XX wieku, i 100 tekstów współczesnych, posoborowych. Okazuje się, że w badanym okresie zmienia się udział poszczególnych aktów mowy w całości tekstu. Między innymi można zauważyć zmniejszenie roli aktów ekspresywnych, a jednocześnie wzrost roli aktów dyrektywnych. Ponadto o wiele mniejszą wagę we współczesnym nabożeństwie przywiązuje się do aktu deklaratywnego polegającego na uzyskaniu odpustu. Jednakże podstawowy zespół aktów mowy nie zmienia się i w tym sensie można mówić o stałości nabożeństwa drogi krzyżowej.
3
Publication available in full text mode
Content available

Język tekstów mistycznych w języku religijnym. Propozycja klasyfikacji

71%
Rutkowska I.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2023
|
vol. 9
159-174
EN
This article aims to show the place of mystical texts in classifying religious language. First, we had to define such terms as the language of the mystic and mystical text’s language. Then we had to expose the classifications known in theolinguistics. A confrontation of these issues with the philology knowledge pictured the significant differences. The work, the mystical masterpiece in the philology eye, does not have the same theological value. In catholic theology, the main criterion of appraisement of the mystical text is the relationship between the author and God – not the lexical level. Based on this criterion, we can divide the mystical works into the texts consequence of contact with God, texts designed to contact with God, testimonies of such relationship and those which aim to teach about God. The level of these works’ mysticism depends on the author’s spirituality, morality and coherence with Bible and catholic instruction. What is the place of mystical texts in the religious texts? Very similar to the site where the mystical experience takes in the religious experience. We can notice the specific graduation – from the testimony of the contact with God “face to face”, through the description of the spiritual experience, to the text where God is just the story’s object.
PL
Celem artykułu jest określenie, jakie miejsce w klasyfikacji języka religijnego może zajmować język tekstów mistycznych. Na początku zostały zdefiniowane pojęcia typu język mistyki, tekst mistyczny oraz opisane dotychczas stworzone klasyfikacje. Następnie skonfrontowano je z wiedzą filologiczną. Wykazało to znaczne różnice w rozumieniu pojęcia tekst mistyczny. Dla teologii bowiem główne kryterium oceny tekstu zależne jest od rodzaju relacji człowieka (autora) do Boga, a nie tylko od rodzaju użytego stylu czy zasobu słownictwa. Na tej podstawie można podzielić mistyczne dzieła na wynikające z kontaktu z Bogiem; na te, które służą do kontaktu z Bogiem; te, które są świadectwem kontaktu z Bogiem, oraz te, które służą do nauczania o Bogu. Inaczej też wygląda ocena ‘mistyczności’ tekstu – zależy ona w Kościele dodatkowo od poziomu duchowości i moralności autora, od zgodności treści z przesłaniem Biblii i nauki Kościoła. Natomiast odpowiedź na pytanie o miejsce, jakie zajmują teksty mistyczne pośród tekstów religijnych, zawarta jest poniekąd w odpowiedzi na pytanie o miejsce, jakie posiada doświadczenie mistyczne pośród doświadczeń religijnych. Podział takich dzieł ukazuje stopniowanie – od tekstu będącego świadectwem bezpośredniego kontaktu z Bogiem (poprzez objawienie, wizje, rozmowę), przez zapis doświadczenia religijnego, po tekst, w którym Bóg i sacrum są tylko przedmiotem opisu.
4
Publication available in full text mode
Content available

Rodzina w dyskursie polskiego Kościoła katolickiego. Badania korpusowe z perspektywy Krytycznej Analizy Dyskursu

71%
Kamasa V.
Socjolingwistyka
|
2013
|
issue 27
139-152
EN
The paper aims at describing the discourse of the Polish Catholic Church upon family. The perspective of Critical Discourse Analysis is adapted and chosen categories suggested by van Leeuwen (2008) are used. The study is conducted on corpus (241-thousand words) of official documents published on website of Polish Bishop’s Conference. Qualitative and quantitative methods are used. The analysis reveals three discursive ways of constructing of the family: family as a part of church’s community, family as week, endangered and needing protection and strong connection between family and national identity.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kontemplacja - charakterystyka pojęcia w pismach polskich mistyków

71%
Rutkowska I.
Polonia Sacra
|
2023
|
vol. 27
|
issue 2
45-68
EN
The purpose of this article is to characterize the concept of contemplation as proposed by Polish mystics living between the 14th and 20th centuries. The research material is the Anthology of polish mysticism edited by Marian Zawada OCD, the first volume of which includes texts by men and the second by women. All fragments containing the analyzed concept were excerpted from the material in order to determine the contexts in which Polish mystics use the word. The study focused on sentences in the form of definitions. The research has been enriched with references to the definition of contemplation that exists in the current Catholic Encyclopedia, as well as the one found in dictionaries of the Polish language. The study showed the richness of theological content and the beauty of language contained in the texts of Polish mystics. The message recorded by those experiencing contemplation greatly expands the knowledge gleaned from dictionaries alone. The analysis proved that Polish mystics were very educated and well-read - their reflections do not differ from the texts of the great theologians and mystics of other countries, and as much as possible deserve to be included in contemporary theological works.
PL
Celem artykułu jest charakterystyka pojęcia kontemplacji, jaką proponują polscy mistycy żyjący między XIV a XX wiekiem. Materiałem badawczym jest Antologia mistyki polskiej pod redakcją Mariana Zawady OCD, której pierwszy tom obejmuje teksty mężczyzn, a drugi - kobiet. Z materiału wyekscerpowano wszystkie fragmenty zawierające analizowane pojęcie w celu określenia kontekstów, w jakich polscy mistycy używają tego słowa. Badanie skupiło się na zdaniach mających formę definicji. Zostało ono wzbogacone odniesieniami do definicji kontemplacji istniejącej w obecnej Encyklopedii katolickiej, jak i do tej, która znajduje się w słownikach języka polskiego. Badanie ukazało bogactwo treści teologicznych i piękno języka zawarte w tekstach polskich mistyków. Przekaz zapisany przez osoby doświadczające kontemplacji znacznie poszerza bowiem wiedzę czerpaną jedynie ze słowników. Badanie ukazało także ogromne oczytanie i obycie polskich mistyków - ich refleksje nie odbiegają od tekstów wielkich teologów i mistyków innych krajów i jak najbardziej zasługują na włączenie ich do współcześnie pisanych prac teologicznych.
6
Publication available in full text mode
Content available

Maria jako imię zakonne

70%
Zmuda E.
Onomastica
|
2015
|
vol. 59
137-151
EN
The article touches on the problems of how religious names function in Polish anthroponymy. It includes analysis of how the name Maria functions as a religious name. Religious names of 19 Polish women’s religious orders, all assigned between the sixteenth and twentieth centuries, were analysed (includes lists of the names of the religious orders in which sisters changed their names, and where the name Maria, or other names under the patronage of the Blessed Virgin Mary, were used). The function of the name Maria as a female monastic name largely depends on the given assembly and its spirituality. Looking diachronically at the use of particular names, one can say that even within the orders there was some kind of religious taboo about assigning the name Maria, in a way similar to that existing in the laity naming (although it did not concern all orders to the same extent).
7
Publication available in full text mode
Content available

Gramatyka a granice wyrażalności w pismach mistyków Kościoła katolickiego

57%
Rutkowska I.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2020
|
vol. 6
39-52
EN
The object of considerations undertaken in the article is the anthology of texts written by Polish catholic mystics (Antologia mistyki polskiej II, edited by Marian Zawada OCD). This work aims to indicate the most critical problems with the grammatical forms exploited to describe the mystical, supernatural experiences, which are known as the ineffable phenomena. Mystics write about these problems in the metalingual comments. They regret the human language, too weak to express the richness of the world of their souls. This analysis shows that one of the most severe difficulties is a description of the timelessness of the netherworld. Mystical texts tell us also about the problem with superlative adjectives. Mystics cannot find proper terms for the supernatural reality of God and saints: every kind of attribute is insufficient.
PL
Przedmiotem rozważań prowadzonych w artykule są dzieła mistyków Kościoła katolickiego, zawarte w Antologii mistyki polskiej (t. II), pod redakcją Mariana Zawady OCD. Celem zaś pracy jest wskazanie tych obszarów gramatyki, które sprawiają mistykom największe problemy w opisywaniu ich mistycznych, nadprzyrodzonych stanów, które są z natury niewyrażalne. Mistycy piszą o tych pisarskich trudnościach w swoich metajęzykowych komentarzach, ubolewając przy tym nad ludzką mową – zbyt ubogą, by wyrazić bogaty świat ich dusz. Jak wynika z badania, jednym z większych problemów jest opis bezczasowości zaświatów – niemożliwy z racji na temporalny charakter czasowników i linearny zapis. Inny problem związany jest z tworzeniem superlatywów, które dla mistyka oglądającego Boga i postaci świętych, są wciąż niewystarczające.
8
Publication available in full text mode
Content available

Русская и польская теолингвистическая терминология: функционально-семантическое описание

57%
Gadomski A.
Przegląd Rusycystyczny
|
2022
|
issue 3 (179)
260-290
RU
Настоящая статья посвящена функционально-семантическому описанию русской и польской терминологии теолингвистики. В ходе исследования с использованием русских и польских лексикографических источников были проанализированы толкования слов, которые a priori могут выполнять функцию теолингвистических терминов; изучены особенности их функционирования в русско- и польскоязычных теолингвистических текстах; проведен выбор и семный анализ русских и польских терминов, вошедших в состав понятийно-терминологического поля „теолингвистика”.
PL
Artykuł poświęcony jest funkcjonalno-semantycznemu opisowi rosyjskiej i polskiej terminologii teolingwistyki. W trakcie badań, na podstawie rosyjskich i polskich źródeł leksykograficznych, przeanalizowano definicje słów, które a priori mogą pełnić funkcje terminów teolingwistycznych; zostały zbadane właściwości ich funkcjonowania w rosyjskich i polskich tekstach teolingwistycznych; dokonano selekcji i analizy semowej terminów rosyjskich i polskich wchodzących w skład pojęciowo-terminologicznego pola „teolingwistyka”.
EN
This article is devoted to the functional and semantic description of the Russian and Polish terminology of theolinguistics. Russian and Polish lexicographic sources were used to analyze the interpretation of words that a priori can perform the function of theolinguistic terms; the features of their functioning in Russian- and Polish-language theolinguistic texts were studied; the selection and seminal analysis of Russian and Polish terms included in the conceptual and terminological field "theolinguistics" was carried out.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.