Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  the November Uprising
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Proces formowania 1. pułku jazdy płockiej w powstaniu listopadowym

100%
Augustyniak K.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2014
|
vol. Zeszyt
|
issue XXVIII
23-35
EN
This article discusses the process of forming 1. cavalry regiment Plock in the November uprising. This issue has not yet been researched. Create a troop in the voivodeship of Plock proceeded relatively quickly. This effect was achieved, among others things through a combination of „quotes riders” with volunteers which allowed to hide shortcomings. Very important was the attitude of the population that was relatively favorable to the uprising and ready to make sacrifices. Cases of dislike were sporadic.
PL
Artykuł omawia proces formowania 1. pułku jazdy płockiej w powstaniu listopadowym. Zagadnienie to nie zostało dotychczas zbadane. Tworzenie oddziału w województwie płockim przebiegało stosunkowo sprawnie. Taki efekt udało się osiągnąć m.in. dzięki połączeniu „jeźdźców dymowych” z ochotnikami, co pozwoliło ukryć niedociągnięcia. Bardzo ważna była również postawa ludności, która była stosunkowo przychylna powstaniu i gotowa do poświęceń. Przypadki niechęci były na początku powstania sporadyczne.
2
Publication available in full text mode
Content available

O bitwie pod Ostrołęką 1831 na łamach „Płomyka” (1917–1939)

100%
Kucharska M.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2014
|
vol. Zeszyt
|
issue XXVIII
108-118
EN
The article touches upon the subject of the Battle of Ostrołęka, which took place on 26 May 1831. This subject was presented on the pages of „Płomyk” – the most popular magazine addressed to young and adolescent readers in the Inter-war period. The subject was present in literary forms published by several writers cooperating with this magazine. The authors depicted the battle in various texts, being stylistically and formally diversified (articles, information pieces and scenic pictures). In this way, the authors fueled historical education of children and young learners. They adjusted the level of the material to young readers’ age, perception and intellectual abilities. The battle was mentioned on the occasion of important national holidays and in the utterances of regional character. Being in accordance with contemporary educational and literary trends, the texts served mainly cognitive and pedagogic aims.
PL
Artykuł dotyczy obecności tematyki związanej z bitwą pod Ostrołęką z 26 maja 1831 roku na łamach „Płomyka” – najpopularniejszego w dwudziestoleciu międzywojennym pisma adresowanego do dziecięco-młodzieżowego odbiorcy. Temat ten podejmowało kilkunastu współpracowników pisma w zróżnicowanych stylistycznie i formalnie tekstach publicystycznych, literackich, informacyjnych oraz w obrazkach scenicznych. Dbano w ten sposób o edukację historyczną dzieci i młodzieży, dostosowując materiał rzeczowy pisma do wieku i możliwości percepcyjnych i intelektualnych młodych czytelników. Bitwę przypominano z okazji ważnych rocznic narodowych oraz w wypowiedziach o charakterze regionalnym. Zgodnie z ówczesnymi tendencjami w pedagogice i literaturze teksty te służyły głównie celom poznawczym i wychowawczym.
3
Publication available in full text mode
Content available

Wpływ Pana Tadeusza na polskie pamiętnikarstwo (na przykładzie wspomnień Aleksandra Jełowickiego)

100%
Winek T.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2016
|
vol. 2
83-97
EN
On behalf of the Lithuanian and Russian Lands Association Adam Mickiewicz issued a proclamation to Polish emigrants in France to write down their insurrectionary memories. The study discusses the texts arisen with the mentioned inspiration and published by Feliks Wrotnowski and, furthermore, documents the thesis that a part of My memories [Moje wspomnienia] by Aleksander Jełowickiis a slightly late response to Mickiewicz’s appeal. The sections concerning the childhood and youth periods of a Parisian editor were clearly situated within Sir Thaddeus’ [Pan Tadeusz] context. Polish memoirs written in France in the thirties of XIX century became a pattern for the next generation involved in the preservation of Polish cultural heritage.
PL
Adam Mickiewicz w imieniu Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich wystosował do polskich emigrantów we Francji odezwę zachęcającą do spisywania wspomnień powstańczych. Artykuł omawia powstałe z tej inspiracji prace opublikowane przez Feliksa Wrotnowskiego oraz dokumentuje tezę, że część Moich wspomnień Aleksandra Jełowickiego jest nieco spóźnioną odpowiedzią na apel Mickiewicza. Natomiast część pamiętnika dotycząca dzieciństwa i młodości paryskiego wydawcy była wyraźnie sytuowana w kontekście Pana Tadeusza. Polskie pamiętniki powstałe we Francji w latach trzydziestych XIX wieku stały się wzorcem dla kolejnego pokolenia zaangażowanego w zachowanie polskiego dziedzictwa kulturowego.
4
Publication available in full text mode
Content available

Boje korpusu gen. Jana Nepomucena Umińskiego pod Ostrołęką w marcu 1831 roku

100%
Strzeżek T.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2012
|
vol. Zeszyt
|
issue XXVI
127-142
EN
The article discusses the battles fought in the region of Ostrołęka in the era of the November Uprising. It focuses on the events of March 1831 when General Jan N. Umiński’s Polish corps acted in the Płock province. Ostrołęka played an important role in the wartime plans of the Polish and Russian side. What decided about it was the location of the town on the Kovno road while crossing the Narew river. After losing Ostrołęka in February 1831 the Polish army made an attempt at regaining control over it. General Umiński having several thousand soldiers at his disposal was the executor of the undertaking. The enterprise was not easy to realize by virtue of the presence of the considerably more numerous Russian forces in Ostrołęka itself as well as on the left bank of the Narew.
PL
Artykuł omawia walki toczone w rejonie Ostrołęki w dobie powstania listopadowego. Skupia się na wydarzeniach z marca 1831 roku, gdy w województwie płockim działał polski korpus generała Jana N. Umińskiego. Ostrołęka zajmowała w powstaniu ważne miejsce w planach wojennych strony polskiej i rosyjskiej. Zadecydowało o tym położenie miasta na szosie kowieńskiej przy przeprawie przez Narew. Po utracie Ostrołęki w lutym 1831 roku armia polska podjęła próbę odzyskania nad nią kontroli. Wykonawcą zamierzenia był gen. Umiński dysponujący kilkoma tysiącami żołnierzy. Przedsięwzięcie nie było łatwe do zrealizowania z racji obecności w Ostrołęce i na lewym brzegu Narwi znacznie liczniejszych sił rosyjskich.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wojna a myśl polityczno-prawna Królestwa Polskiego w latach 1815–1830

100%
Kania R.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
|
2019
|
vol. 66
|
issue 2
EN
The constitutional period of the Kingdom of Poland was a relatively calm time between the Napoleonic wars and the November Uprising. In reality yet the problematic of war substantially determined the horizon of public discussion about war in the Polish political thought between 1815 and 1830. Subsequently, the views of a conciliatory, moderate and radical environment were presented. The analysis is supplemented by selected historical narratives and the comments by the representatives of science.
PL
Okres konstytucyjny Królestwa Polskiego był czasem względnego spokoju między wojnami napoleońskimi i powstaniem listopadowym. W rzeczywistości problematyka wojny w znacznym stopniu wyznaczała jednak horyzont dyskusji o państwie i polityce. Przedmiotem artykułu jest prezentacja poglądów na temat wojny w polskiej myśli politycznej w latach 1815–1830. Kolejno zaprezentowano poglądy środowiska ugodowego, umiarkowanego i radykalnego. Uzupełnienie analizy stanowią wybrane narracje historyczne oraz uwagi przedstawicieli nauki.
6
Publication available in full text mode
Content available

Próba opanowania Ostrołęki przez gen. Jana Nepomucena Umińskiego na przełomie marca i kwietnia 1831 roku

100%
Strzeżek T.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2013
|
vol. Zeszyt
|
issue XXVII
114-128
EN
The present article discusses the efforts made on the part of the Commander of the Polish Corps General Jan Nepomucen Umiński aiming at occupying Ostrołęka and gaining control over the crossing of the Narew river on the turn of March and April 1831. It constitutes a continuation of the article from the previous issue of Zeszyty Naukowe. Through his operations Umiński tied down the Russian forces considerably outnumbering those at his own disposal, additionally while battles had been going on in the main theatre of war (in the region of the Brześć road) capable of determining the fate of the November Uprising.
PL
Artykuł omawia wysiłki dowódcy polskiego korpusu gen. Jana Nepomucena Umińskiego zmierzające do opanowania Ostrołęki i uzyskania kontroli nad przeprawą przez rzekę Narew na przełomie marca i kwietnia 1831 roku. Stanowi kontynuację artykułu z poprzedniego numeru „Zeszytów Naukowych”. Umiński swoimi działaniami wiązał siły rosyjskie znacznie przewyższające te, którymi dysponował i to w momencie, gdy na głównym teatrze wojny (w rejonie szosy brzeskiej) trwały walki mogące przesądzić o losie powstania listopadowego.
7
Publication available in full text mode
Content available

Między domanickim triumfem a ostrołęcką tragedią. Generał Ludwik Kicki i „biali ułani” w powstaniu listopadowym

80%
Strzeżek T.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2018
|
vol. Zeszyt
|
issue XXXII
69-84
PL
Artykuł przedstawia wydarzenia z okresu wojny polsko-rosyjskiej 1831 roku (powstanie listopadowe). Skupia się na wydarzeniach z kwietnia i maja. Głównymi bohaterami są generał Ludwik Kicki i Pułk 2. Ułanów, który często występuje w źródłach pod nazwą „biali ułani”. Kicki zaliczał się do grona najlepszych dowódców polskiej kawalerii, a Pułk 2. Ułanów plasował się w czołówce formacji powstańczej jazdy. Te opinie potwierdzały wydarzenia militarne z dwóch wspomnianych wyżej miesięcy wojny, a zwłaszcza bitwy pod Domanicami, Iganiami i Ostrołęką.
EN
The article presents the events from the period of the Polish-Russian war of 1831 (the November Uprising). It focuses on those comprising April and May. The main heroes are general Ludwik Kicki and the 2nd Uhlans Regiment, which frequently appears in sources under the name ‘’white uhlans”. Kicki fell within the group of the best commanders of the Polish cavalry, and the 2nd Uhlans Regiment placed itself in the forefront of the formation of the insurgent cavalry. These opinions confirmed the military events connected with the above mentioned two months of the war, in particular those of the battle of Domanice, Iganie and Ostrołęka.
8
Publication available in full text mode
Content available

Ruszyć masy, odzyskać Polskę… Figura żołnierza-obywatela w polskiej myśli politycznej przed 1945 r.

80%
Kuligowski P.
Ogrody Nauk i Sztuk
|
2015
|
issue 5
499-507
PL
Artykuł omawia rolę i znaczenie figury żołnierza-obywatela w polskiej myśli politycznej przed 1945 r. Poczynając od jej oświeceniowych i protosocjalistycznych początków, ukazuję jej przemiany w XIX w. (przede wszystkim w okresie międzypowstańczym 1831-1863) oraz reaktywacje po rewolucji 1905-1907 i podczas drugiej wojny światowej. Zasadniczą tezą tekstu jest przeświadczenie, iż żołnierz-obywatel na gruncie polskim cechował się demokratyzmem i miał charakter rewolucyjny. Innymi słowy, jego aktywność miała nie tylko przynieść odzyskanie niepodległości, ale także przekształcić strukturę społeczną w sposób zasadniczy. U podstaw tej koncepcji stała bowiem chęć umasowienia ruchu powstańczego poprzez uwłaszczenie chłopstwa i uczynienie z tej warstwy nowoczesnej wspólnoty politycznej – narodu.
EN
This article discusses the role and significance of the soldier-citizen in polish political thought before 1945. Starting with the Enlightenment and protosocialist origins, I show the changes during the 19th century (mainly during the period between the 1831 and 1863 uprising) and reactivation after the revolution 1905-1907 and during the Second World War. The main thesis of the text is an acknowledgment that thecharacter of soldier-citizen in Poland was both democratic and revolutionary. In other words, his activity was supposed to bring not only Polish independence, but also a fundamental change in the social structure. At the core of this concept was the widening the uprising movement by the enfranchisement of the peasantry and the convertion of this strata to the modern political community - the nation.
9
Publication available in full text mode
Content available

Udział bernardynów w powstaniu listopadowym i popowstaniowe losy ich klasztorów

80%
Sitnik A. K.
|
2020
|
vol. 67
|
issue 4
61-80
EN
According to historians, the participation of the Order of Friars Minor in the November Uprising was significant. As historical sources show, a beautiful chapter in the history of national uprisings was written by the Franciscan Observants (known as Bernardines in Poland) in the Congress Kingdom and in the territories directly incorporated into the Russian Empire, where national oppression was high and where the bloody November Uprising broke out in 1830. The Bernardine community turned out to be sensitive to calls for freedom, which is why many monks participated in independence movements, though we need to bear in mind that the Holy See forbade the religious to take part in revolutions. Many Bernardines volunteered as chaplains of insurgent units or joined Colonel Józef Zaliwski’s partisan forces. Those who distinguished themselves in particular were Poncjan Brzeziński OFM and the preacher Benwenuty Mańkowski. An important role was played by Bernardine monasteries, which became transfer points for the insurgents, providing them with both spiritual and material support. The available information suggests that except for Brzeziński and Mańkowski, no Bernardine friar was arrested or exiled after the Uprising. However, fragmented pieces of information allow us to conclude that the role of these monastics during the Uprising was by no means insignificant. „The future generations”, as Charles Montalambert wrote, “will tell stories about this magnificent concord between the clergy and the people [...], about those Bernardines and village priests arriving on horseback with sabres in their hand to die leading their sheep”.
PL
Według historyków udział Zakonu Braci Mniejszych w powstaniu listopadowym był znaczący. W świetle źródeł historycznych piękną kartę w zrywie narodowym zapisali bernardyni w Królestwie Kongresowym i na ziemiach bezpośrednio wcielonych do rosyjskiego imperium, gdzie był duży ucisk narodowościowy i gdzie wybuchło krwawe powstanie listopadowe w 1830 roku. Środowisko bernardyńskie okazało się podatnym gruntem na hasła wolnościowe, stąd wielu zakonników uczestniczyło w ruchach wyzwoleńczych, choć należy pamiętać, że Stolica Apostolska zabraniała udziału w rewolucjach. Wielu bernardynów zgłosiło się na kapelanów oddziałów powstańczych czy do partyzantki pułkownika Józefa Zaliwskiego. W sposób szczególny wyróżniali się Poncjan Brzeziński OFM i kaznodzieja Benwenuty Mańkowski. Ważną rolę odegrały klasztory bernardynów, stanowiąc dla powstańców bazę przerzutową i wsparcie zarówno pod względem duchowym jak i materialnym. Na podstawie dotychczasowej wiedzy poza Brzezińskim i Mańkowskim żaden z bernardynów w okresie popowstaniowym nie został aresztowany czy skazany na wygnanie. Na podstawie fragmentarycznych wiadomości można jednak wysnuć wniosek, że rola tych zakonników w czasie powstania była niebagatelna. „Przyszłe pokolenia, jak pisał Charles Montalambert, będą sobie opowiadały o owej wspaniałej zgodzie duchowieństwa z ludem, [...] o tych Bernardynach i wiejskich proboszczach, przybywających konno, z szablą u boku, aby umrzeć na czele swoich owieczek”.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.