Search results

1

Ile sztuka mówi o człowieku? Helmutha Plessnera antropologiczno-społeczne analizy twórczości artystycznej oraz jej recepcji

100%

Chrobak K.

Estetyka i Krytyka

|

2015

|

issue 1(36)

35-54

EN

The essay is an introduction to two – published in this issue – essays by Helmuth Plessner, whose subject is the socio-philosophical analysis of the contemporary art, in general, and of the contemporary painting, in particular. What comes to the fore is the attempt to identify social and cultural processes that since the second half of the 19th Century have considerably influenced art. Special emphasis has been put on three processes: commercialization, democratization, subjectivization of the aesthetic criteria, and emancipation of seeing.

2

Blaski i cienie prowokacji jako narzędzia dialogu i edukacji w awangardowej sztuce współczesnej

63%

Ciążela A.

Studia z Teorii Wychowania

|

2018

|

issue 2 (23)

135-154

PL

We współczesnej kulturze prowokacja artystyczna należy do zjawisk oczywistych. Staje się ona narzędziem dialogu i edukacji wykorzystywanym przez artystów do wychowawczego oddziaływania na publiczność. Zjawisko to nie jest bynajmniej nowe, sięga swoimi korzeniami epoki romantyzmu. Nie jest ono również jednorodne. Na jego współczesny kształt składają się różne tradycje: prowokacji jako narzędzia zmiany gustów estetycznych i prowokacji jako narzędzia zmiany społecznej. Prowadzą one do coraz większego zużycia się potencjału prowokacji jako efektywnej strategii działalności artystycznej i pytania, w jakim kierunku pójdzie sztuka awangardowa porzucając dotychczasowe formuły.

EN

In the contemporary culture artistic provocation is a common phenomenon. It becomes an instrument of dialogue and education used by artists for educational infl uence on the audience. This phenomenon is by no means new, dating back to the Romantic period. It is not homogeneous either. Its contemporary shape is made up of different traditions: provocation as a tool to change aesthetic tastes and provocation as a tool for social change. They lead to an ever-increasing use of the potential of provocation as an effective strategy of artistic activity and the question of which direction the avant-garde will go, rejecting all the existing formulas.

3

The Persistence of Poetry in Karel Teige’s Outlook

51%

Silverman T.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2021

|

vol. 18

|

issue 36

64-78

EN

Karel Teige’s enduring interest in the essence of poetry may help explain the outward promotion of his 1920s textual-visual works in contrast to his more muted treatment of the Surrealist photomontage collages that he produced from 1935 to 1951. Teige, a central figure of the Czechoslovak avantgarde, demonstrated throughout his voluminous theoretical pieces a continuous fixation on poetry. He wrote and published rationales for his earlier textual-visual works, yet left a lack thereof concerning his 374 Surrealist photomontages. Though Teige declared himself a Surrealist in 1934, Surrealism may not have interested him in the same way as Czechoslovak Poetism or the implementation of aesthetic concepts borrowed from his counterparts in Russia and Germany. In this essay, Teige’s proclamations about pictorial matters, poetry, modern art ideologies, typography, and the ‘inner model’ theory have been applied towards his pre-Surrealist, textual-visual works, in contradistinction to his later photomontages, to suggest why he did not promulgate the latter artworks to the same extent as the former. Examples of his 1920s picture poems in a lucid Poetist style present harmonized layouts of words, symbols, and cut-outs arranged into semiotic order. As a typographer, Teige stressed the importance of the ‘nature, rhythm, and flow’ of poetic texts, and his works also reveal careful reflection on the design of graphemes. It is, however, his fascination with linguistic matters, e.g. poetry and letters — a matter in which many of his Surrealist collages appear not to have taken much interest — that remains most obscure, lacking any contextual explanation. Suffused with fragmented corporeal forms and erotic imagery amid variegated scenery, Teige’s vivid post-1935 photomontages have drawn the attention and speculation of many art historians.

4

Fashion as the Other of art. The position of clothing design in the avant- -garde art and in the contemporary era

51%

Samborska M.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

141-151

EN

Analyzing the relationships between art and fashion, I will refer to the category the Other/ identical. For several decades, it has been popular in the humanistic debate, subject to various interpretations (Derrida, Foucault, feminism, post-colonialism). In the meaning adopted here, just as the Other is a condition for the existence of the identical, so, I believe, fashion is a point of reference for art. It functions as an element allowing art to build its identity on being different from it. This situation was particularly evident in the first half of the 20th century. In the introductory part of my paper, I will present some examples of avant-garde artists' involvement in the design of clothing treated on an equal footing with artistic activity. For the Futurists and Constructivists, the Other and the identical were equal. The second part of the paper describes the situation that arose at the end of the 20th century, when equality between the Other and the identical took a different form. The identical started imitating the Other – art now resembles a fashion show, advertising photography or a luxury boutique. This reveals the anti-nomical character of art, its secret connection with fashion, anticipated by Theodor W. Adorno. Contemporary art no longer has the strength to resist it. They blend into the aesthetic visual sphere.

PL

Analizując związki miedzy sztuką a modą odwołuję się do kategorii Inny/tożsamy. Od kilku dziesięcioleci jest ona popularna w debacie humanistycznej podlegając różnym interpretacjom (Derrida, Foucault, feminizm, postkolonializm). W przyjętym tu sensie, podobnie jak Inny stanowi warunek istnienia tożsamego, tak, moim zdaniem, moda jest punktem odniesienia dla sztuki. Funkcjonuje jako element pozwalający sztuce budować tożsamość na zasadzie odróżnienia się od niej. Sytuacja ta ze szczególną wyrazistością ujawniła się w pierwszej połowie XX wieku. W początkowej części tekstu przedstawiam przykłady zaangażowania artystów awangardowych w problematykę projektowania ubioru traktowanego na równi z działalnością artystyczną. Dla futurystów i konstruktywistów Inny i tożsamy były sobie równe. Druga część tekstu pokazuje sytuację rodzącą się pod koniec minionego stulecia, gdy równość między Innym i tożsamym przyjęła odmienną formę. Tożsamy zaczął imitować Innego – sztuka przypomina obecnie prezentację mody, fotografię reklamową lub luksusowy butik. Wyszła na jaw przeczuwana przez Theodora W. Adorna antynomiczność sztuki, jej sekretny związek z modą. Współczesna sztuka nie ma już sił opierać się jej. Roztapia się wraz z nią w estetycznej sferze wizualnej.

5

Bauhaus – the school that became the avant-garde

51%

Łarionow D.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

291-305

EN

The article presents the Bauhaus school as an idea that was not intended to start an independent movement, but to be one of the styles of modern art education. The school founded by Voltaire Gropius was based on the foundation of arts and crafts education which developed in the era of the Art Nouveau. The author shows the evolution of the Bauhaus, which existed barely fourteen years, but its myth spread to the entire 20th and now the 21st century. The article also touches on the difficult political context in which Bauhaus’ was launched and developed. Every contemporary designer must know this German school and should be able to define his/her work in relation to its achievements, but at the same time s/he must remember that the gas chambers of the Nazi concentration camps were also built by the Bauhaus architects. It is a difficult legacy and a difficult avant-garde.

PL

Artykuł prezentuje szkołę Bauhausu jako ideę, która w założeniu nie miała stać się samodzielnym nurtem awangardowym, a być jedynie jednym ze stylów nowoczesnego kształcenia artystycznego. Uczelnia założona przez Waltera Gropiusa oparta była na założeniach szkolnictwa rzemiślniczoartystycznego, jakie wykształciło się w dobie secesji. Autorka pokazuje ewolucję Bauhausu, który istniał ledwie czternaście lat, ale jego mit rozpostarł się na cały wiek dwudziesty i dwudziesty pierwszy. Artykuł porusza również trudny problem polityczności, jaka wtargnęła do Bauhausu i jaką stosowano wobec Bauhausu. Każdy współczesny dizajner musi znać tę niemiecką szkołę i powinien umieć określić swoje dzieło wobec jej dokonań, ale jednocześnie musi pamiętać, że komory gazowe nazistowskich obozów koncenrtracyjnych też wybudowali architekci Bauhausu. Jest to trudne dziedzictwo i trudna awangarda.

6

What the avant-garde stands for today

51%

Guzek Ł.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

45-56

EN

The main question of this article expresses doubts as to whether the end of the avant-garde was not in fact declared too early. Did we state too hastily that postmodernism has completely nullified the significance of the concept of the avant-garde? The resulting question that must be also asked is whether we need the avant-garde today. And if so, how do we use the methods and the theory of the avant-garde in the current context? This article assumes that the characteristics of the avant-garde continue to be recognized in contemporary art. In the beginning of my paper, I will summarize those characteristics as distinguished by Mieczysław Porębski, looking at them from the perspective of Nicolas Bourriaud's conception of relational aesthetics. Its emphasis on intersubjective relationships in their social environment and on the present moment, extends the ideas of the historical avant-garde. Here it meets the theory of encounters – icontrology. Among the historical avant-garde artists it is Marcel Duchamp who is indicated here in a pivotal role, especially with regard to his concept of the ready-made, which was extended by Joseph Kosuth. The concept of Documenta 14 was linked to the historiography of Frank Ankersmit, based on micronarrations that function as ready-mades. The exhibition of Documenta 14 is shown here as composed of such micro-histories and at the same time, organized around key narratives. Small narratives make up a grand narrative – the story of an open and tolerant United Europe which is against racism and xenophobia and invites the presence of migrants. This is the practical lesson that we draw today from the Holocaust. This is the grand European narrative told in Documenta 14.

PL

Główne pytanie zadane w artykule wyraża wątpliwość, czy nie za wcześnie rozstaliśmy się z awangardą? Czy nie zbyt pośpiesznie stwierdziliśmy, że postmodernizm dokonał całkowitego unieważnienia znaczenia pojęcia awangarda? I wynikające stąd pytanie, czy awangarda jest dziś potrzebna? A jeżeli tak, to jak dziś na terenie sztuki wykorzystujemy metody działania i teorię awangardy? Teza artykułu zakłada, iż cechy awangard rozpoznajemy także w sztuce współczesnej. Na początku mojego artykułu streszczam cechy awangardy wyróżnione przez Mieczysława Porębskiego. Następnie cechy te zostały zestawione z założeniami estetyki relacjonalnej Nicolasa Bourriaud. Budowanie relacji międzyludzkich zostało tu wskazane jako idea najlepiej dziś rozszerzająca cechy historycznej awangardy. I tu spotyka ona teorię spotkań - ikontrologię. Wśród artystów historycznej awangardy to Marcel Duchamp został wskazany jako postać pośrednicząca, a szczególnie jego koncepcja ready made, rozszerzona przez Josepha Kosutha. Natomiast koncepcja Doumenta 14 została powiązana z koncepcją historiograficzną Franka Ankersmita, opartą na mikronarracjach funkcjonujących tak jak ready made. Wystawa Documenta 14 została pokazana jako złożona z takich mikrohistorii, a zarazem zorganizowana wokół narracji kluczowych. Małe narracje składają się na wielką narrację – opowieść o otwartej i tolerancyjnej Zjednoczonej Europie, występującej przeciw rasizmowi i ksenofobii wobec obecności migrantów. To praktyczna lekcja jaką dziś wyciągamy z Holokaustu. To wielka narracja europejska opowiedziana w Documenta 14.

7

The Great Boredom of Contemplation: Franciszka Themerson’s Experimental Records of Illness

51%

Sroka H.

Forum Poetyki

|

2023

|

issue 33-34

EN

The article discusses the concept of experimental and illness-related life-writing records on the basis of Franciszka Themerson’s correspondence, and her correspondence-related drawings and works of art. I have established that the avant-garde artist was using coherent compositional methods in taking up the topic of her illness both in her life-writing records and in her avant-garde art. The tactics of “transformation” in her correspondence, drawings and paintings assumed the form of self-irony, joke, distancing herself from her own body in the state of illness. The analysed correspondence is one of few cases of the painter’s autobiographical records we know of; they were stored in the Museum of Art in Łódź, as well as in the National Library of Poland in Warsaw (The Themerson Archive).

PL

W artykule omówione zostało pojęcie eksperymentalnych i chorobowych zapisów życia na podstawie korespondencji Franciszki Themerson, a także jej rysunków korespondencyjnych oraz dzieł sztuki. Zauważyłam, że awangardystka stosowała spójne metody kompozycyjne w podejmowaniu tematu swojej choroby tak w zapisach życia, jak i w sztuce awangardowej. Taktyka „przekształcenia” przybierała w przypadku korespondencji, rysunków oraz obrazów formy autoironii, żartu, dystansowania się wobec własnej cielesności w stanie chorobowym. Przeanalizowana korespondencja jest jednym z nielicznych przykładów znanych nam zapisów autobiograficznych malarki, które w większości zdeponowane zostały w Muzeum Sztuki w Łodzi, częściowo również w Bibliotece Narodowej w Warszawie (Archiwum Themersonów).

8

“At the Bescribbled Rock”: Tadeusz Miciński's ‘Blood-red Snow’ as a ‘poème à clef’

45%

Czabanowska-Wróbel A., Czabanowska-Wróbel A.

Ruch Literacki

|

2020

|

issue 3

9

Antyschaefferyzmy. O wybranych postawach krytycznych wobec myśli i twórczości Bogusława Schaeffera z lat 1956–1976

45%

Wieczorek S.

Muzyka

|

2021

|

vol. 66

|

issue 4

74-95

EN

In 1975 Zygmunt Mycielski published a review of Bogusław Schaeffer’s book Muzyka XX wieku (Twentieth-century music), entitled ‘Antyschaefferyzm’ (Anti-Schaefferism), referring to well-known disputes from music history. Mycielski used this title to express his own individual opposition to Schaeffer’s way of thinking about music, and especially the way he passed judgment on twentieth-century music. In retrospect, however, the term can now be applied to a wider historical phenomenon of critical reactions to the output of that composer, critic, graphic artist and playwright, who died in 2019. During the period of Schaeffer’s most intense activity as a writer, anti-Schaefferism was reflected in a substantial number of polemics, debates and controversies, and even at times quite violent rejections of Schaeffer’s aesthetic views. Such reactions resulted from the radical and arbitrary nature of Schaeffer’s claims, his polemical passion, and the fact that his standpoint was isolated in professional circles. In most cases, Schaeffer’s provocations drew fierce, polarised reactions, which meant that his ideas very frequently became a point of reference in debates on contemporary music. Hence this article deals mainly with the critical appraisal of Schaeffer’s theoretical and aesthetic concepts (their negative resonance), as well as his work as a critic and writer on music. Schaeffer’s creative output is presented here in a mediated manner, through the lens of selected critics’ standpoints and comments. His main polemicists were Zygmunt Mycielski and Stefan Kisielewski. Their statements are complemented by the critical commentaries of Mieczysław Tomaszewski, Tadeusz Andrzej Zieliński, Krzysztof Meyer and Leszek Polony. The attitude of Bohdan Pociej stands out as more complex and dynamic.

PL

Zygmunt Mycielski w roku 1975 opublikował recenzję tomu Muzyka XX wieku Bogusława Schaeffera pod nawiązującym do znanych sporów z historii muzyki tytułem Antyschaefferyzm. Zwrot ten oznaczał dla Mycielskiego jego własną, indywidualną postawę sprzeciwu wobec sposobu Schaefferowskiego myślenia o muzyce, a zwłaszcza trybu wartościowania muzyki XX wieku. Formułę tę po latach można wykorzystać do opisu szerszego niż jednostkowy, historycznego już zjawiska związanego z krytycznym odzewem na twórczość zmarłego w 2019 roku kompozytora, krytyka, grafika i dramaturga. Antyschaefferyzm w okresie jego najintensywniejszej działalności pisarskiej dokumentują całkiem liczne polemiki, dyskusje, kontrowersje, a czasem nawet dość gwałtowna repulsja światopoglądu estetycznego autora Małego informatora muzyki XX wieku. Ich geneza wynikała już z samego charakteru Schaefferowskich sformułowań – radykalności i arbitralności, polemicznego zacięcia i odosobnienia prezentowanego stanowiska w środowiskowych dyskusjach. Prowokacje Schaeffera przeważnie nie pozostawały bez odpowiedzi, budząc gwałtowne, spolaryzowane reakcje, dlatego jego myśl bardzo często stawała się punktem odniesienia w dyskusjach toczonych na temat muzyki współczesnej. Głównym przedmiotem artykułu jest więc kwestia swoistego negatywnego rezonansu – krytycznego postrzegania koncepcji teoretycznych i estetycznych Schaeffera oraz jego działalności jako krytyka i publicysty muzycznego. Spojrzenie na twórczą aktywność Schaeffera w taki zapośredniczony sposób sprawia, że to stanowiska i myśli jego wybranych krytyków stanowią zasadniczy przedmiot refleksji. Kluczowi polemiści to Zygmunt Mycielski i Stefan Kisielewski. Ich głosy uzupełniają krytyki autorstwa Mieczysława Tomaszewskiego, Tadeusza Andrzeja Zielińskiego, Krzysztofa Meyera oraz Leszka Polonego. Nieco bardziej złożony i dynamiczny, wobec czego osobny przykład stanowi postawa Bohdana Pocieja.

Refine search results

3 Art Inquiry. Recherches sur les arts

1 Estetyka i Krytyka

1 Forum Poetyki

1 Muzyka

1 Ruch Literacki

1 Slovo a smysl - Word & Sense

1 Studia z Teorii Wychowania

1 Chrobak K.

1 Ciążela A.

1 Czabanowska-Wróbel A.

1 Guzek Ł.

1 Samborska M.

1 Silverman T.

1 Sroka H.

1 Wieczorek S.

1 Łarionow D.

1 2023

2 2021

1 2020

1 2018

3 2017

1 2015

Ile sztuka mówi o człowieku? Helmutha Plessnera antropologiczno-społeczne analizy twórczości artystycznej oraz jej recepcji

Blaski i cienie prowokacji jako narzędzia dialogu i edukacji w awangardowej sztuce współczesnej

The Persistence of Poetry in Karel Teige’s Outlook

Fashion as the Other of art. The position of clothing design in the avant- -garde art and in the contemporary era

Bauhaus – the school that became the avant-garde

What the avant-garde stands for today

The Great Boredom of Contemplation: Franciszka Themerson’s Experimental Records of Illness

“At the Bescribbled Rock”: Tadeusz Miciński's ‘Blood-red Snow’ as a ‘poème à clef’

Antyschaefferyzmy. O wybranych postawach krytycznych wobec myśli i twórczości Bogusława Schaeffera z lat 1956–1976