Search results

1

„POSŁANIEC WARMIŃSKI” – PISMO DIECEZJI/ARCHIDIECEZJI WARMIŃSKIEJ W LATACH 1982–2010

100%

GUZEWICZ W.

Civitas et Lex

|

2015

|

issue 1(5)

7-18

EN

Roman Catholic Archdiocese of Warmia is the oldest diocese in the north-eastern Polish. Can boast of many works in the field of pastoral, organizational and material. In the eighties of the twentieth century initiative of major importance not only was the creation of pastoral journal – „Posłaniec Warmiński”. This letter has played a key role in society, not only in the period of Solidarity but until 2010. The well informed about the life of the universal Church and the Archdiocese of Warmia, including its many pastoral initiatives.

2

Parafia i kościół w Ornecie w świetle protokołu powizytacyjnego z 1798 r.

51%

Kopiczko A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

129-145

EN

The article is based on the extensive visitation report of the parish of Orneta of 1798, written in Latin. It includes information on the beginnings of the church and its equipment. It describes in detail the altars, chapels, baptismal font and sacristy. In addition, there is information on the service times and brotherhoods. Interesting data concern the structure of the population. 2500 people were obliged to receive Easter Holy Communion, but about 400 Catholics from Protestant Prussia also came to the local church. Moreover, about 60 Lutherans lived in the parish; their services were held in the town hall. The report also contains the basic biographical details about the priests: the parish priest, Rev. Tadeusz Orlikowski and three curates: Rev. Antoni Rehan, Rev. Franciszek Wegner and Rev. Jan Kolberg. The inspector checked how the school functioned, gave the names of the teacher (Franciszk Eckert) and the cantor (Andrzej Eckert), as well as the number of students (90 boys). In the town there was also a school ran by the Congregation of the Sisters of St Catherine Holy Virgin and Martyr, where 86 girls learnt to read and write; in addition, they were taught catechism and needlework. The document also mentions the following church employees: an organist (Antoni Krohnenberg), a sacristan (Jan Koless), a gravedigger (Jakub Braun) and midwives. Moreover, there is the description of the Holy Spirit Hospital and St George Hospital. The report also covers the issue of the church endowment. The parish land was leased by five people at the time: mayor Andrzej Wesler, town councillor Kazimierz Lighton, church administrator Józef Wax, town inhabitant Franciszek Kobwald and two widows: Anna Plastwich and Anna Hohsmann. A great deal of information included in the report, especially personal details, has not been mentioned in the literature so far; this means that this material broadens our knowledge about the parish and church in Orneta.

PL

Podstawę źródłową artykułu stanowi protokół powizytacyjny parafii w Ornecie z 1798 r., spisany w języku łacińskim. Zawiera on informacje o początkach kościoła i jego wyposażeniu. Szczegółowo opisano w nim ołtarze i kaplice, chrzcielnicę i zakrystię. Odnotowano porządek nabożeństw oraz działające bractwa. Do przyjmowania Komunii św. wielkanocnej zobowiązanych było 2500 osób, ale do miejscowego kościoła przybywali też katolicy z protestanckich Prus w liczbie ok. 400. Na terenie parafii mieszkało jeszcze 60 luteranów, którym odprawiano nabożeństwa w gmachu magistratu. W protokole podano podstawowe dane biograficzne proboszcza ks. Tadeusza Orlikowskiego oraz trzech wikariuszy: ks. Antoniego Rehana, ks. Franciszka Wegnera i ks. Jana Kolberga. Wizytator sprawdził funkcjonowanie szkoły, podał nazwiska nauczyciela (Franciszka Eckerta) i kantora (Andrzeja Eckerta) oraz liczbę uczniów (90 chłopców). W mieście funkcjonowała jeszcze placówka prowadzona przez siostry katarzynki, w której 86 dziewcząt uczyło się czytania, pisania, prawd wiary oraz robótek ręcznych. Z pracowników kościelnych odnotowano także organistę (Antoniego Krohnenbergera), kościelnego (Jana Kolessa), grabarza (Jakuba Brauna) oraz akuszerki. Z instytucji parafialnych opisano dwa szpitale (Ducha Świętego i św. Jerzego). Dużo miejsca w protokole zajmuje kwestia uposażenia kościoła. Wiele z podanych w protokole informacji, zwłaszcza personalnych, nie było dotychczas odnotowanych w literaturze, zatem uzupełniają one w sposób znaczący naszą wiedzę o orneckiej parafii i tamtejszej świątyni.

3

Księgozbiory klasztorów franciszkańskich w Prusach Zachodnich w okresie ich kastaty

51%

Zawadzki W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 112

465-479

EN

At the turn of the 19th century, the Prussian state began the dissolution of the religious houses, including in West Prussia. Of the 28 monasteries existing in this area before the dissolution, 15 were part of the Franciscan religious family: six Bernardine monasteries (Kadyny, Lubawa, Nowe, Świecie, Toruń, Zamarte), six monasteries of the Reformed Franciscans (Brodnica, Dzierzgoń, Gdańsk Chełm, Grudziądz, Łąki Bratiańskie, Wejherowo), two monasteries of the Conventual Franciscans (Chełmno, Chełmża), and one monastery of the Capuchins (Rywałd). After 1840 only two monasteries survived, in Wejherowo and Łąki Bratiańskie near Nowe Miasto Lubawskie. During the dissolution of the monasteries, the monastic book collections and archives were secured and translocated by Prussian officials. Using the surviving archival material, the author presents the holdings of the individual monastic libraries and their history.

PL

Wśród zachodniopruskich klasztorów męskich w drugiej połowie XVIII wieku najliczniejszą grupę stanowiły placówki franciszkańskie (bernardyni - Kadyny, Lubawa, Nowe, Świecie, Toruń, Zamarte; reformaci - Brodnica, Dzierzgoń, Gdańsk Chełm, Grudziądz, Łąki Bratiańskie, Wejherowo; franciszkanie konwentualni - Chełmno, Chełmża; kapucyni – Rywałd). Po przeprowadzonych przez państwo pruskie kasatach ocalały tylko dwie placówki franciszkańskie, w Wejherowie i Łąkach Bratiańskich koło Nowego Miasta Lubawskiego. Konsekwencją zamykania domów zakonnych była dekompozycja, translokacja lub zniszczenie klasztornych księgozbiorów. Odnaleziono dotąd 7 archiwalnych katalogów bibliotek franciszkańskich z terenu Prus Zachodnich, które umożliwiają częściową identyfikację zakonnych zasobów bibliotecznych.

4

Geneza budowy kościoła katolickiego w Kwidzynie w XIX wieku

51%

Jodkowski M.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2015

|

vol. 287

|

issue 1

61-77

DE

Bereits am 24. Mai 1801 gab es Bemühungen beim Kulmer Bischof, in Kwidzyn (Marienwerder) eine Gemeinde zu gründen und eine Kirche zu bauen.Früher wurden nämlich die heiligen Messen im Presbyterium der evangelischen Kathedrale gehalten. Es wurde auch in Erwägung gezogen, Räume der Burg von Kwidzyn oder die städtische Reitbahn für kultische Zwecke umzubauen. Das Militär schlug vor, den Katholiken einen seiner Pferdeställe zur Verfügung zu stellen, wozu der preußische König 1811 seine Einwilligung gab. Die Renovierungs- und Bauarbeiten an den genannten Objekten wurden jedoch nicht aufgenommen. Auch die Pläne für den Umbau der sog. polnischen Kapelle oder eines Teils der evangelischen Kathedrale endeten mit einem Fiasko. Die staatlichen Behörden schlugen wiederum vor, die Katholiken von Kwidzyn der Kirchengemeinde in Tychnowy (Tiefenau) zuzuordnen. Die ermländischen Bischöfe standen diesen Vorschlägen skeptisch gegenüber, weil sie u.a. den beträchtlichen Ausbau der Kirche in diesem Dorf scheuten. Nachdem die Entscheidung über den Bau des Gotteshauses in Kwidzyn gefallen war, begann die Sammlung von Geldern für diesen Zweck. Man bemühte sich, die Erbschaft der Ehefrau von Ignatius von Piechowski zu gewinnen oder auch Kapital von den Benediktinerinnen in Chełmno (Kulm). Ebenso wurde eine Möglichkeit gesehen, gemeindliche Einkünfte aus Zwierzno abzuführen. Die Sammlung für diese Bauinvestition wurde in vielen Diözesen durchgeführt. Zu den besonders großzügigen Stiftern gehörte der ermländische Bischof Joseph Ambrosius Geritz. Die Baugenehmigung wurde 1840 erteilt, und in den Jahren 1847-1858 wurde die Kirche nach Plänen von August Soller erbaut. Ihre Einweihung fand am 26. September 1858 statt.

EN

Already on May 24, 1801. solicited the bishop of Chelmno on the erection of the parish and build a church in Kwidzyn, previously the Masses were celebrated in the choir of the Evangelical Cathedral. Also was considered adaptation of premises Kwidzyn castle for purposes of worship, then the local riding school. The army, in turn, were offered transfer Catholics one of the stables, which the Prussian king agreed in 1811. Construction works did not start at these objects.Also, the so-called adaptation plans of Polish chapel, or part of the Evangelical Cathedral ended in failure. State authorities proposed to turn the assignment of Kwidzyn Catholic parish in Tychnowach. Bishops of Warmia were skeptical about these proposals, fearing, among others, a significant expansion of the church in this village. After deciding on the construction of the temple in Kwidzyn, Catholics started collecting funds for this purpose. Efforts were made to acquire the inheritance of Ignatius von Piechowski wife or post benedictine capital in Chelmno. Was also seen the possibility of separating revenue parish Zwierznie. Rebounds on the construction project was carried out in a number of dioceses. Among the particularly generous donors should indicate bishop of Warmia Josephus Ambrosius Geritz. The building permit was obtained in 1840. The church, designed by Augustus Soller was built in the years 1847–1858. Consecration took place on 26 September 1858.

Refine search results

2 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Civitas et Lex

1 Komunikaty Mazursko-Warmińskie

1 GUZEWICZ W.

1 Jodkowski M.

1 Kopiczko A.

1 Zawadzki W.

2 2019

2 2015

„POSŁANIEC WARMIŃSKI” – PISMO DIECEZJI/ARCHIDIECEZJI WARMIŃSKIEJ W LATACH 1982–2010

Parafia i kościół w Ornecie w świetle protokołu powizytacyjnego z 1798 r.

Księgozbiory klasztorów franciszkańskich w Prusach Zachodnich w okresie ich kastaty

Geneza budowy kościoła katolickiego w Kwidzynie w XIX wieku