Search results

1

Teatr francuski w Warszawie za Augusta III

100%

Korzeniewski B.

Pamiętnik Teatralny

|

1956

|

vol. 5

|

issue 1

EN

This article contains reconstruction of theater playbills from 1762, copied by the author from the originals held at the Załuski Collection (Polish National Library) before it was destroyed in the World War II. The playbills advertise performances by Albani’s French acting troupe, which visited Warsaw in 1762 and 1763. In the introduction, the author describes the nature and research potential of these documents. Having served as both programs and advertising pamphlets, they were printed in French and Polish, and listed the title and author of the play, ticket prices and performance dates, but not the cast. The author argues that by juxtaposing this information with other historical sources, it is possible to reconstruct the repertoire, the way performances were organized, and the conditions in which theater functioned in Poland in that period. The playbills also shed new light on the theater life in Saxon Poland (1697–1763; reign of the Wettin dynasty). Contrary to common belief, they show that performances of French theatre were organized regularly, and that Albani brought to Warsaw an ambitious repertoire: Molière, Marivaux, Regnard, Destouches, Dancourt, Brueys, La Fontaine, and – for the first time in Poland – Diderot’s Le Père de famille.

PL

Artykuł zawiera odpisy afiszów teatralnych z 1762 roku, które autor sporządził przed II wojną światową na podstawie oryginałów pochodzących ze zniszczonych w czasie wojny zbiorów Załuskich z Biblioteki Narodowej. Są to afisze francuskiej trupy aktorskiej Albaniego, która występowała w Warszawie w latach 1762 i 1763. We wprowadzeniu autor określa charakter i badawczy potencjał tych dokumentów. Afisze pełniące zarazem rolę programów i ulotek reklamowych drukowane były w językach francuskim i polskim, zawierały informacje na temat tytułu i autora wystawianej sztuki, cen biletów, terminów przedstawień, nie podawano w nich natomiast nazwisk aktorów. Zdaniem autora zestawienie tych informacji z innymi materiałami z epoki pozwala na odtworzenie repertuaru, sposobu organizacji występów oraz warunków, w jakich funkcjonował teatr. Treść afiszów skłania także do rewizji poglądów na temat życia teatralnego w czasach saskich. Wynika z nich, że występy teatru francuskiego miały regularny charakter, a Albani wystawiał w Warszawie ambitny repertuar: Molière'a, Marivaux, Regnarda, Destouchesa, Dancourta, Brueysa, La Fontaine’a, a także – po raz pierwszy w Polsce – Le Père de Famille Diderota.

2

Porcelanowa arlekinada

100%

Raszewski Z.

Pamiętnik Teatralny

|

1957

|

vol. 6

|

issue 1

121-130

EN

This article discusses the development of research into the presence of commedia dell’arte in Poland and its influence on Polish theater. The author polemically engages with the work of scholars of the Polish Enlightenment. He argues that research on the origins of professional theater in Poland has neglected the traditions of the Saxon period (1697–1763), notably those connected with commedia dell’arte. He emphasizes the importance of performances by masters of this genre, such as Angelo Constantini or Cesare D’Arbes, in the first half of the 18th century, as an important part of the history of theater in Poland and its links with the history of European theater. In this context, he draws attention to the valuable contributions by Mieczysław Brahmer, Bohdan Korzeniewski, and Barbara Król, who researched this topic. He also proposes to include iconographic material as a research source, especially the famous porcelain figurines from the Meissen workshop of Johann Joachim Kändler (1706–1775), which depict 18th-century Italian comedians. The author counters Sacheverell Sitwell’s claim that these figures were modelled on Dresden fair theater actors. He stresses that one ought to be very cautious in ascribing documentary value to the Meissen figures, as they were already proven to have been largely modelled on François Joullaine’s engravings illustrating Luigi Riccoboni’s Histoire du theatre italien. However, he posits that some of them were modelled on the famous roles of Italian comedy masters who performed at the House of Wettin courts in Dresden and Warsaw.

PL

Artykuł dotyczy rozwoju badań nad obecnością komedii dell’arte w Polsce oraz nad jej wpływem na kształtowanie się polskiego teatru. Autor polemizuje z badaczami polskiego oświecenia i podkreśla, że w rozważaniach na temat początków teatru zawodowego w Polsce za mało miejsca poświęca się tradycjom z czasów saskich, w tym tradycjom komedii dell’arte. Podkreśla, że waga występów mistrzów tego gatunku w Polsce, takich jak Angelo Constantini, czy Cesare D'Arbes, w pierwszej połowie XVIII wieku stanowi ważny wątek historii teatru w Polsce, a także jej związków z historią teatru w Europie. Zwraca uwagę na cenne badania Mieczysława Brahmera, Bohdana Korzeniewskiego i Barbary Król poświęcone tym zagadnieniom. Proponuje również włączenie do tych badań materiału ikonograficznego, zwłaszcza słynnych porcelanowych figurek z miśnieńskiej pracowni Johanna Joachima Kändlera (1706–1775), które przedstawiają włoskich komediantów z XVIII wieku. Autor polemizuje z tezami Sacheverella Sitwella, który twierdzi, że modeli dla tych figur dostarczył drezdeński teatr jarmarczny. Podkreśla, że wartość dokumentalną miśnieńskich należy oceniać bardzo ostrożnie, skoro znacznie wcześniej wykazano, że modelem ich znacznej części były sztychy François Joullaine’a ilustrujące historię teatru włoskiego Luigiego Riccoboniego. Stawia jednak tezę, że niektóre z nich były wzorowane na słynnych kreacjach włoskich mistrzów komedii występujących na dworze saskim w Dreźnie i Warszawie.

3

Dokumentacja teatralna wczoraj i dziś

100%

Raszewski Z.

Pamiętnik Teatralny

|

1991

|

vol. 40

|

issue 2

EN

This article discusses the definitions and typology of theater documentation. The author comments on the existing distinction between: 1) documentation of theater performances, which, according to his 1970 concept, is divided into process records (giving insights into performance preparation) and product records (enabling the reconstruction of a performance); 2) documentation of theater life, comprising variously arranged inventories of performances, referred to as repertories (e.g., of a given historical period, city, theater or ensemble, artist, etc.). He proposes a new distinction: between passive documentation (comprising various library, archive, and museum collections) and active documentation (comprising all types of elaboration). He also distinguishes between current and historical documentation. He analyzes the relationship between documentation and interpretation, emphasizing that while active documentation always involves a degree of interpretation, it remains credible provided that it is characterized by interpretive restraint, so that different, even contradictory interpretations of the material are possible. The article discusses institutions in charge of current and historical theater documentation (the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences) and collecting historical documentation (Warsaw theater museum). The author also indicates the most important direction for this strand of theater research: the urgent need to undertake documentary research on pre-photographic and photographic iconography of actors.

PL

Artykuł poświęcony definicjom i typologii dokumentacji teatralnej. Autor omawia dotychczasowe rozróżnienia na: 1) dokumentację przedstawień teatralnych, którą zgodnie z własną propozycją z 1970 roku dzieli się na dokumenty pracy (dające wgląd w proces przygotowania przedstawienia teatralnego) i dokumenty dzieła (dające możliwość zrekonstruowania przedstawienia), 2) dokumentację życia teatralnego obejmującą różnie uporządkowane spisy przedstawień określane jako repertuary (np. w okresie historycznym, mieście, teatrze albo określonego zespołu, artysty etc.). Proponuje wprowadzenie innego podziału: na dokumentację bierną (obejmującą różne zbiory o charakterze bibliotecznym, archiwalnym, muzealnym) i czynną (obejmującą opracowania wszelkiego typu). Rozróżnia także dokumentację bieżącą i historyczną. Analizuje relację między dokumentacją a interpretacją. Podkreśla, że dokumentacja czynna zawiera zawsze jakiś element interpretacji, zachowuje jednak dokumentacyjną wiarygodność, jeśli cechuje ją interpretacyjna powściągliwość, dzięki której możliwe są różne, nawet sprzeczne interpretacje materiału. W artykule omówione są instytucje zajmujące się bieżącą i historyczną dokumentacją teatralną (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk) oraz gromadzące dokumentację historyczną (warszawskie muzeum teatralne). Autor wskazuje także najważniejszy kierunek rozwoju tego nurtu badań teatralnych: pilną konieczność podjęcia dokumentacyjnych badań nad przedfotograficzną i fotograficzną ikonografią aktorską.

4

Fotograficzna dokumentacja teatru w Polsce

100%

Got J.

Pamiętnik Teatralny

|

1960

|

vol. 9

|

issue 1

71-94

EN

This article is concerned with the history of photographic documentation in Polish theater, with a particular focus on the 19th and early 20th centuries. The author begins by discussing the oldest Polish theater photograph: a daguerreotype dated 1840–1850, showing the actress Leontyna Żuczkowska-Halpertowa in costume. He then discusses the development of theater photography in relation to photographic techniques. He analyzes the development of studio photography (individual portraits of actors – private and in costume, group scenes) and stage photography (since the late 19th century). The photographers mentioned in the article, whose ateliers produced the most important pictures for the history of Polish theater, include Karol Beyer, Konrad Brandel, Jan Mieczkowski, Maurycy Pusch, Aleksander Karoli, Edward Troczewski, and Walery Rzewuski. The author describes the style of Polish 19th-century photographers and emphasizes the quality of their works, confirmed by awards in international competitions. He also discusses the ways in which 19th-century photographs have been used as documents. The article contains ample iconographic material.

PL

Artykuł poświęcony historii dokumentacji fotograficznej teatru polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem fotografii dziewiętnastowiecznej i pierwszych dekad XX wieku. Autor rozpoczyna od omówienia najstarszej polskiej fotografii teatralnej – datowanego na lata 1840–1850 dagerotypu przedstawiającego aktorkę Leontynę Żuczkowską-Halpertową w kostiumie scenicznym. Następnie omawia rozwój fotografii teatralnej w powiązaniu z technikami fotograficznymi. Analizuje rozwój fotografii w atelier (indywidualne portrety aktorów – prywatne i w kostiumach, sceny grupowe) i na scenie (od końca XIX w.). Wśród omawianych w artykule fotografów, z których zakładów pochodzą najważniejsze dla historii teatru polskiego zdjęcia, są: Karol Beyer, Konrad Brandel, Jan Mieczkowski, Maurycy Pusch, Aleksander Karoli, Edward Troczewski, Walery Rzewuski. Autor charakteryzuje styl polskich dziewiętnastowiecznych fotografów i podkreśla wysoki poziom ich prac potwierdzany nagrodami w konkursach międzynarodowych. Problematyzuje także sposoby wykorzystywania dziewiętnastowiecznych zdjęć jako dokumentów. Artykuł zawiera bogaty materiał ikonograficzny.

5

Egzemplarz teatralny – między repertuarem a archiwum

100%

Poskuta-Włodek D.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 1/2

50-74

EN

For contemporary scholarship, the status of sources to theatre history is changing, and they are therefore subject to attempts at redefining them. On the one hand, development of new technologies enables us to gain almost limitless access to archival documents; on the other hand, however, some doubts are raised concerning the point of their use, since it is impossible to reconstruct or recount a theatre performance from the past based on them, anyway. Yet it is the essence of the theatre historian’s method to constantly experience the rudimentariness of artefacts and ephemerality of theatre. For Polish researchers of younger generations, studying sources does not preclude interest in performance. The issue of theatre memory and the writing or rewriting of history is prevalent in new theories and methods. Ever-newer propositions of tackling it are advanced, e.g. the archive versus repertoire concepts derived from Diane Taylor’s reflexion or ideas based on Rebecca Schneider’s reflexion about the body as archive versus the body as memory medium. Theoretical classification propositions stemming from the notion that some documents become petrified and others need to be made with an ideal recording of performance in mind, which were put forward by Stefania Skwarczyńska, need to be revised, whereas Zbigniew Raszewski’s take on the documentation problem, closer to that of performance studies, turns out to be still useful, which can be confirmed by the on-growing supply of hard-copy and digital documentation that forces us to look for a new classification of it and to acknowledge that all kinds of source documentation to the history of theatre, and theatrical copies in particular, have performative qualities. Their variety and transitional character of the latter makes it possible to acknowledge the performativity of theatre history sources, which could become a common ground for the classical history and new methodological inquiries.

PL

We współczesnej refleksji humanistycznej status źródeł do historii teatru zmienia się, a one same poddawane są próbom redefinicji. Z jednej strony rozwój nowych technologii umożliwia niemal nieograniczony dostęp do dokumentów archiwalnych, z drugiej – pojawiają się wątpliwości co do sensu ich wykorzystywania, skoro i tak nie da się na ich podstawie zrekonstruować czy opisać minionego teatru. A przecież istotą metody historyka teatru jest nieustanne doświadczanie rudymentarności artefaktów i efemeryczności teatru. Dla polskich badaczy młodszego pokolenia studiowanie źródeł nie wyklucza zainteresowania spektaklem. W nowych teoriach i metodach dominuje kwestia pamięci teatralnej i pisania lub przepisywania historii. Pojawiają się kolejne propozycje jej podjęcia, np. wywiedzione z refleksji Diane Taylor teoria archiwum przeciwstawianego repertuarowi czy odwołująca się do refleksji Rebekki Schneider koncepcja przeciwstawienia ciała jako archiwum ciału jako medium pamięci. Wysuwane przez Stefanię Skwarczyńską teoretyczne propozycje klasyfikacyjne „teatru zapisanego”, wynikające z idei petryfikacji jednych i wytwarzania innych dokumentów w celu idealnej rejestracji, a potem rekonstrukcji przedstawienia, wymagają rewizji, natomiast bliższe performatyce ujęcie problemu dokumentacji proponowane przez Zbigniewa Raszewskiego okazuje się wciąż użyteczne. Potwierdza to rosnąca podaż dokumentacji papierowej i cyfrowej, która zmusza do poszukiwania nowej jej klasyfikacji i uznania, że wszelkiego rodzaju dokumentacja źródłowa do historii teatru, a egzemplarze teatralne w szczególności, mają walory performatywne. Ich różnorodność i labilny charakter pozwala uznać performatywność źródeł do historii teatru, która może stać się wspólną płaszczyzną dla klasycznej historii i nowych metodologicznych dociekań.

6

Polska premiera «Mieszczanina szlachcicem» w roku 1687

80%

Lewański J.

Pamiętnik Teatralny

|

1956

|

vol. 5

|

issue 1

76-94

EN

This article discusses the Polish staging of Molière’s Le Bourgeois gentilhomme in 1687. The author includes and describes in detail the program of this performance, found in the collection of the Ossolineum Library in Wrocław, which includes a synopsis of the play in Polish. He also reconstructs the circumstances of the event, concluding from the program that the performance took place in Rydzyna (Greater Poland region), in the palace of Rafał Leszczyński. He puts forth several hypotheses that require further research. The performance in Rydzyna may have been prepared by the royal court theatre or an amateur theater. The author supposes that it was organized upon Leszczyński’s own initiative. The Polish aristocrat was not only well familiar with France and its culture, but also regularly exchanged letters with Louis XIV, who considered him one of the most eminent politicians in Poland. It is worth noting that the Polish staging of Molière’s play was among the first in Europe.

PL

Artykuł dotyczy polskiej inscenizacji Le Bourgeois Gentilhomme Molière’a z 1687 roku. Autor publikuje i dokładnie opisuje odnaleziony w zbiorach Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu program tego przedstawienia zawierający synopsis sztuki w języku polskim. Odtwarza także okoliczności wydarzenia: wydobywa z tekstu informacje, dzięki którym można stwierdzić, że przedstawienie odbyło się w Rydzynie w Wielkopolsce, w pałacu polskiego arystokraty Rafała Leszczyńskiego. Stawia kilka hipotez, które wymagają dalszych badań. Przedstawienie w pałacu Leszczyńskich w Rydzynie mogło być jedną z imprez królewskiego teatru dworskiego lub występem amatorskim. Autor przypuszcza, że inicjatywa należała do samego Leszczyńskiego, który nie tylko dobrze znał Francję i jej kulturę, lecz także prowadził stałą korespondencję z Ludwikiem XIV, uważającym go za jednego z najwybitniejszych polityków w Polsce. Podkreśla ponadto, że polska inscenizacja była jedną z pierwszych w Europie.

Refine search results

6 Pamiętnik Teatralny

2 Raszewski Z.

1 Got J.

1 Korzeniewski B.

1 Lewański J.

1 Poskuta-Włodek D.

1 2016

1 1991

1 1960

1 1957

2 1956

Teatr francuski w Warszawie za Augusta III

Porcelanowa arlekinada

Dokumentacja teatralna wczoraj i dziś

Fotograficzna dokumentacja teatru w Polsce

Egzemplarz teatralny – między repertuarem a archiwum

Polska premiera «Mieszczanina szlachcicem» w roku 1687