Search results

1

Podróż w czasie jako laboratorium narracji

100%

Leś M. M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2016

|

issue 28

35-51

EN

Time travel is one of the most popular themes in science fiction. Usually it is discussed from a perspective of technological and scientific possibilities for the realization of fantastic visions. Researchers focus on logical paradoxes implied by traveling back in time. The author of this article, inspired by David Wittenberg’s Time Travel: The Popular Philosophy of Narrative, draws attention to metanarrative functions of time travel theme, which becomes a challenge for writers and narrative techniques.

2

Temponautyka dla bystrzaków. O książce „Fantastycznonaukowe podróże w czasie” Mariusza M. Lesia

92%

Bugajska A.

Creatio Fantastica

|

2018

|

issue 2(59)

179-186

XX

Reviewed book: Mariusz M. Leś, Fantastycznonaukowe podróże w czasie. Między logiką a emocjami, Białystok Wydawnictwo Temida2 2019, ISBN: 978-83-65696-23-6, pp. 317

3

A Defense of Presentist Time Travel

92%

Zhuang X.

Filozofia Nauki

|

2022

|

vol. 30

|

issue 4

101-117

EN

Presentism usually holds that only present entities exist. In contrast to presentism, eternalism holds that past, present, and future entities all exist. According to some philosophers, presentism is intuitively incompatible with time travel. In this paper, I defend the compatibility between presentism and time travel by arguing for a plausible account of causation in the presentist framework. To achieve my goal, I respond to an objection to presentist time travel that is based on the nonexistence of the past: the Causation Objection. According to the Causation Objection, causal relations between objects at different times are necessary for time travel, but these are impossible for presentists. I evaluate a possible reply based on a non-relational account of causation and show that this reply is not satisfying. Subsequently, I put forward a fact-based account of causal relation. I argue that presentists could accept facts instead of events as causal relata, thus establishing causal relations. As all facts about the past, the present, and the future exist in the present, we could explain how backward causation works and describe the discrepancy between personal time and external time in presentist time travel; in this way, I argue, we could vindicate the compatibility between presentism and time travel.

4

Czechosłowackie podróże w czasie – od filmowej lekcji przyrody do normalizacyjnej zwariowanej komedii

80%

Guzek M.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2020

|

vol. 28

|

issue 37

61-76

EN

Czechoslovakian film fantasy has its own canon comprised of various works, the successes of which were recorded by press industries around the world. They picked up various threads, but the most interesting one seems to be the theme of time travel, as represented by three films: A Journey to the Beginning of Time (1955), I Killed Einstein, Gentlemen (1969) and Tomorrow I’ll Wake Up and Scald Myself with Tea (1977). They were produced in different production conditions and placed in different genre assumptions, and they referred to the tradition of science fiction developed by popular literature in different ways. The text tries to define their status as part of the achievements of national cinematography, indicate structural components, and briefly discuss their reception, both critical and audience.

5

Ontologia czterowymiarowa a podróż w czasie analiza argumentu Theodore’a Sidera

70%

Andrzejewski A.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2012

|

issue nr 17

163-180

EN

The main goal of this paper is to show that Theodore Sider’s argument from time travel cannot be treated as convincing, elegant, and in favour of perdurantism. The author reconstructs and debates foundations of Sider’s perdurantist time travel scenario. A set of arguments reveals a plethora of unwelcome metaphysical consequences of this vision, including problems of: (i) identification of temporal parts, (ii) person stages and (iii) identity. Agreeing with the latter, the author acknowledges a few general comments about using the possibility of time travel in ontological debate between perdurantism and endurantism.

6

The Art of Rambling: Journeys through Space and Time with Mary Kingsley, Rose Macaulay, Ursula Le Guin, Naomi Mitchison and Octavia Butler

58%

LeFanu S.

Postscriptum Polonistyczne

|

2021

|

vol. 27

|

issue 1

31-49

PL

W niniejszym tekście Sarah LeFanu analizuje podróże i podróżopisarstwo przede wszystkim Mary Kingsley i Rose Macaulay, ukazując oryginalne powiązania między wymienionymi autorkami a podróżniczkami w czasie i przestrzeni kosmicznej znanymi z literatury science fiction drugiej fali feminizmu. LeFanu przygląda się również trzem innym podróżniczkom, poszukując wspólnego mianownika dla ich doświadczeń i pisarstwa w szerszym socjokulturowym kontekście. Autorka bada implikacje między podróżą a relacją z niej w kontekście intersekcjonalności i różnych jej odmian, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii płci i uprzedzeń wynikających ze stereotypowego postrzegania i przedstawiania ról płciowych, także w dyskursach kobiecego podróżopisarstwa. Mimo że każda ze wspominanych przez LeFanu autorek podróżowała w inny sposób i do rożnych miejsc – to dla każdej z nich impulsem do kontaktów ze światem zewnętrznym były dziecięce krainy wyobraźni. Relacje te nie miały charakteru tylko osobistego, ale wyrażały się także w zaangażowaniu politycznym.

EN

In “The Art of Rambling: Journeys Through Space and Time”, Sarah LeFanu will look at the travels and travel-writings of, predominantly, Mary Kingsley and Rose Macaulay, and will boldly suggest some connections with the science fictional spacewomen and time-travellers of the second wave of feminism. She will talk about five travelling women whose lives span over one hundred years, and look at some of the connections between them in their lives and in their writing. By focusing on the experience of the five authors in a larger socio-cultural and literary context, LeFanu will trace the implications of writing and travelling vis-à-vis the intersectionality of one’s personal commitments and motivations, with the aim to discovering how these are inflected by questions of gender and gender bias, consequently bearing upon the shape of modern discourses of women travel and travel writing. While each of the women travelled in different modes and to different places, for every one of them the imaginative worlds of their childhoods inspired them to engage with the world outside, an engagement that was not just personal but was also profoundly political.

7

Podróże w czasie jako zagadnienie filozoficzne

58%

Przechowski A.

Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL

|

2014

|

vol. 3

39-64

EN

Time travel is a relatively recent field of rational inquiry. Before the twentieth century the physicists and the philosophers did not focus on this issue; time travels were regarded as the pure science-fiction. It was empirical success of Einstein’s general relativity that made them a subject of study in theoretical physics. Physically plausible models of time travel become an important topic of inquiring in philosophical iscussion on the nature of time, free will and personal identity. The very concepts of „time travel” and „time machine” need to be precisely determined. However defining them experiences several difficulties in both the philosophy and the classic relativistic theory of gravitation. The preliminaries lead to paradoxes or a specific conceptualization of personal dentity; our Universe seems to observe additional principles called „consistency constraints”, „cosmic censorship” or „chronology protection” which preclude time travels. The topological features of the space-time which operates on so called „Thornian” time machines entail „no-go” theorems in relativistic theory. The aim of this article is the demonstration of these difficulties as genuine philosophical problems, and especially the formulation of an ethic objection to the presentistic variant of time travel.

PL

Problematyka podróży w czasie stanowi względnie młodą dziedzinę racjonalnej refleksji. Zainteresowanie tą tematyką ze strony fizyków i filozofów do XX wieku było nikłe. Dopiero empiryczne sukcesy Ogólnej Teorii Względności sprawiły, że podróże w czasie, będące wcześniej domeną fikcyjnych spekulacji i literatury science-fiction, stały się przedmiotem badań fizyki teoretycznej, a fizycznie akceptowalne modele podróży w czasie pojawiają się w filozoficznych dociekaniach na temat natury czasu, wolnej woli, czy tożsamości osobowej. Zarówno samo rozumienie „podróży w czasie”, jak i związane z nim pojęcie „wehikułu czasu” wymagają precyzyjnego dookreślenia. Zdefiniowanie ich przysparza jednak pewnych trudności, zarówno na gruncie filozofii (paradoksy; warunek spójności, kosmiczna cenzura, ochrona chronologii; tożsamość osobowa), jak i klasycznej relatywistycznej teorii grawitacji (określenie topologicznych własności czasoprzestrzeni warunkujących działanie wehikułów czasu, twierdzenia typu „no-go”). Robocze definicje prowadzą do kontrowersji, związanych z przyjętymi w nich założeniami natury ontologicznej i pojęciowej. Celem artykułu jest przedstawienie wspomnianych trudności jako problemów par excellence filozoficznych oraz, w szczególności, sformułowanie etycznego veta przeciwko prezentystycznej wersji podróży w czasie.

8

Fantastyka we współczesnej prozie niemieckojęzycznej na przykładzie opowiadania Ursa Widmera „Błękitny syfon”.

47%

Kołodziejczyk-Mróz M.

Kultura i Polityka

|

2010

|

issue 8

163-175

PL

W opowiadaniu Błękitny syfon (1992) autorstwa Ursa Widmera wyobraźnia i uczucia wydają się grać większą rolę niż rozsądek i logika. W świat realny wpleciony jest świat fantastyczny, często granica między tymi płaszczyznami przebiega prawie niezauważalnie a czytelnik ma wrażenie, że fantazja jest tak naprawdę rzeczywistością. Narrator opowiadania i zarazem jego główny bohater odbywa zaskakującą podróż do lat swojego dzieciństwa. Pełna cudów i niespodzianek podróż w czasie rozpoczyna się w niezwykły sposób w kinie w 1991 roku, kiedy bohater, 53-letni pisarz, po projekcji filmu odnajduje się w 1941 roku w rodzinnym domu. Przez nikogo nierozpoznany obserwuje przerażonych rodziców szukających jego samego jako trzylatka, którego niania straciła z oczu w sali kinowej. Niniejszy artykuł przedstawia próbę interpretacji opowiadania będącego przykładem współczesnej niemieckojęzycznej literatury fantastycznej. W tym celu znamienne wydaje się być przytoczenie najważniejszych definicji literatury fantastycznej, sformułowanych przez T. Todorova, R. Cailloisa i H.R. Brittnachera. Analiza elementów fantastycznych konstytuujących opowiadanie umożliwi uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jakimi skutkami owocuje konfrontacja świata realnego ze światem fantazji oraz za jaką interpretacją zdarzeń opowiada się na końcu autor.

EN

In the novella „Der blaue Siphon” (1992) by Urs Widmer imagination and emotions seem to play a more important role than reason and logic. The real world intertwines with the fantastic world, the boundaries between them are almost invisible and the reader is under the impression that fantasy is actually reality. The narrator, who is also the main character in the novella, unexpectedly moves back in time to the period of his childhood. The time travel, full of wonders and surprises, begins unpredictably in a cinema in 1991, where the hero, a 53-year-old writer, after seeing a movie, finds himself at his parental home in 1941. Unrecognized by anybody, he observes his alarmed parents, looking for himself as a three-year-old, whose nurse lost sight of him at the cinema. The article attempts to present an interpretation of the novella, an example of the contemporary German-language fantasy literature. It is based on the key definitions of the fantasy literature formulated by T. Todorov, R. Caillois and H.R. Brittnacher. An interpretation of the constitutive fantastic elements provides an answer to the question about the results of the confrontation between the real and the fantasy world and the interpretation of the events supported by the author at the end of the story.

DE

In der Erzählung „Der blaue Siphon” (1992) von Urs Widmer scheinen Einbildungskraft und Gefühle eine größere Rolle als Vernunft und Logik zu spielen. Der Alltag wird ständig mit der phantastischen Welt konfrontiert, die Grenze zwischen beiden Welten aufgehoben, so dass man oft den Eindruck gewinnt, dass phantastische Ereignisse selbst zur Realität werden. Der Ich-Erzähler, der auch als Hauptprotagonist der ganzen Geschichte fungiert, unternimmt eine wunderbare und überraschende Zeitreise in seine Kindheit, die 1991 im Kinosaal beginnt. Als der Erzähler, ein 53-jähriger Schriftsteller, das Kino verlässt, wird er in seine Vergangenheit, und zwar in das Jahr 1941 an seinen Heimatort zurückversetzt,, wo er jedoch von niemandem wiedererkannt wird. Indessen suchen seine Eltern vergeblich nach ihrem 3-jährigen Sohn, der seit einem Tag verschwunden ist., es ist allerdings merkwürdig , dass der Sohn spurlos nach einem Kinobesuch verschwand, nachdem ihn ins Kino sein Kindermädchen hingebracht hatte . Der vorliegende Artikel liefert einen Interpretationsversuch dieser phantastischen Erzählung. Um einer Untersuchung des Phantastischen gerecht zu werden, lag es nun nahe, die wichtigsten Theorien der Phantastik (von T. Todorov, R. Caillois und H.R. Brittnacher) anzudeuten. Und vor diesem theoretischen Hintergrund eine Analyse des Strukturmodells des Phantastischen durchzuführen, mit der die Frage nach dem Ziel der Integration von Realem und Irrealem beantwortet sowie die Unschlüssigkeit der geschehenen Ereignisse geklärt werden konnten.

9

Paradoksy podróży w czasie

47%

Lewis D., Iwanicki M., Teske J. K.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 1

501-517

EN

This paper argues that time travel is possible, and that the paradoxes of time travel are oddities, not impossibilities. The defense of the possibility of time travel involves a commitment to (a) enduring things having temporal as well as spatial parts, (b) psychological continuity and connectedness and causal continuity as criteria of personal identity, and (c) a distinction between external and personal time.

PL

Autor eseju argumentuje, że podróże w czasie są możliwe, a paradoksy podróży w czasie są osobliwościami, a nie niemożliwościami. Obrona możliwości podróży w czasie wymaga przyjęcia (a) trwających w czasie rzeczy, które posiadają zarówno przestrzenne, jak i czasowe części, (b) psychologicznej ciągłości i łączności oraz ciągłości przyczynowej jako kryteriów tożsamości osobowej, a także (c) rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym i osobistym.

10

Paradoxes of Time Travel in Juliusz Machulski’s Cinema

47%

Grabias M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 42

|

issue 3

471-486

PL

Tematyka podróży w czasie nie cieszy się zbytnią popularnością w kinie polskim. Filmy Ile waży koń trojański? (2008) i AmbaSSada (2013) w reżyserii Juliusza Machulskiego, wnikliwego obserwatora i ostrego krytyka polskiej rzeczywistości społeczno-politycznej, są rzadkimi wyjątkami. Znany z kina komediowego lat 80., obnażającego absurdy reżimu komunistycznego w Polsce, Machulski zabiera widzów w podróż w czasie w dwóch postmilenijnych produkcjach z pogranicza fantasy i science fiction. Ile waży koń trojański? przenosi widzów w czasy późnego PRL-u, a AmbaSSada – do roku 1939 w przeddzień wybuchu II wojny światowej. Celem tego artykułu jest analiza zjawiska podróży w czasie, jego paradoksów i konsekwencji, jak również natury diegetycznej rzeczywistości ukazanej w filmach Juliusza Machulskiego.

EN

The subject of time travel has been scarcely explored in Polish cinema. How Much Does The Trojan Horse Weigh? (2008) and EmbaSSy (2013) directed by Juliusz Machulski, a shrewd observer and ruthless critic of the Polish social situation over the past four decades, are rare examples. Best known for his 1980s comedies exposing the absurdities of the communist regime, Machulski takes us on a journey back in time in his two post-millennial time travel films. How Much Does The Trojan Horse Weigh? shifts us back to 1987 and revisits the reality of communism in Poland, whilst EmbaSSy transports us to 1939, where World War II is about to begin. The aim of this paper is to examine Juliusz Machulski’s vision of time travel, its paradoxes and consequences, as well as the nature of diegetic realities within his time travel films.

Refine search results

Podróż w czasie jako laboratorium narracji

Temponautyka dla bystrzaków. O książce „Fantastycznonaukowe podróże w czasie” Mariusza M. Lesia

A Defense of Presentist Time Travel

Czechosłowackie podróże w czasie – od filmowej lekcji przyrody do normalizacyjnej zwariowanej komedii

Ontologia czterowymiarowa a podróż w czasie analiza argumentu Theodore’a Sidera

The Art of Rambling: Journeys through Space and Time with Mary Kingsley, Rose Macaulay, Ursula Le Guin, Naomi Mitchison and Octavia Butler

Podróże w czasie jako zagadnienie filozoficzne

Fantastyka we współczesnej prozie niemieckojęzycznej na przykładzie opowiadania Ursa Widmera „Błękitny syfon”.

Paradoksy podróży w czasie

Paradoxes of Time Travel in Juliusz Machulski’s Cinema