Search results

1

The Competence Tribunal After the Second World War. About the Draft of a Decree of 1947

100%

Jastrzębski R.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The study concerns the issue of adjudication of competence disputes between the executive and judiciary. The notion of the competence dispute is usually associated with the tripartite system of separation of powers, widely adopted by the European constitutionalism. The origins of resolving such disputes by a specialised state body can be traced back to the Napoleonic era and its Council of State. Clearly, solutions adopted in the constitutional law of the Second Republic of Poland are based on those of the Third French Republic. As a result, a separate court, called the Competence Tribunal, was created by means of the Act of 25th November 1925 on the Competence Tribunal. After the Second World War, due to the contemporary judicial practice, an attempt to restore the aforementioned tribunal was made. The draft of a decree of 1947, being an intended amendment to the act of 1925, was the fruit of the labour of the then Ministry of Justice. The draft mainly aimed to adjust the composition of the tribunal to a new political situation which emerged in 1945 in Poland.

PL

W artykule została przedstawiona problematyka dotycząca rozstrzygania sporów kompetencyjnych, jakie zachodzą między władzą wykonawczą a sądowniczą. Spory o atrybucję władz są związane z przyjętym w konstytucjonalizmie europejskim trójpodziałem władz. Początków rozstrzygania takich sporów przez odrębny organ należy szukać w epoce napoleońskiej, w uprawnieniach Rady Stanu. W prawie ustrojowym II Rzeczypospolitej wzorowano się na rozwiązaniach III Republiki Francuskiej. W związku z tym powołany został odrębny trybunał na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1925 r. o Trybunale Kompetencyjnym. Po II wojnie światowej miała miejsce próba reaktywacji trybunału, co wynikało z ówczesnej praktyki sądowej. Wynikiem prac w ówczesnym ministerstwie sprawiedliwości był projekt dekretu z 1947 r., który stanowił nowelizację ustawy z 1925 r. Dekret miał w praktyce przede wszystkim dostosować skład trybunału do zmienionej sytuacji polityczno-ustrojowej, jaka zaszła po 1945 r. w państwie polskim.

2

Trójpodział władz a dobro wspólne

67%

Łączkowski W.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 1

33-38

EN

The tripartite separation of powers is an inherent feature of the rule of law characterising democratic systems. The separateness of public authorities is largely determined by the way they are selected. The opposite of the separation of powers is the power of a single person or the omnipotenceof a single political power. This situation may arise not only from revolutionary (forced) events, but may also result from legally won democratic elections which the victorious parties invoke, justifying their efforts to permanently monopolise the most important institutions that influence the socio-political and economic activity (including public media and NGOs). Even if they received only a dozen or so percent support from the general public entitled to vote as a result of the electoral law in force, they unjustifiably invoke the ‘sovereign will’, altering the constitutional principles of the political system by means of ordinary legislation. What is particularly dangerous is when the above phenomena are being covered with appearances of the maintenance of the tripartition of powers and a merely formal existence of all democratic institutions that have been, in fact, subordinated to the political will of a single centre of power. Such phenomena are contrary not only to the fundamental democratic principles of the rule of law, but they also threaten the deeper values of the common good which has a collective and individual value. Their violation directly threatens the constitutional system of the state and undermines the legitimate interests of individual citizens. It is therefore worth taking care to ensure that the real (and not simulated) tri-partition of powers is not eroded.

PL

Trójpodział władz stanowi nieodłączną cechę państwa prawa charakteryzującego ustroje demokratyczne. O odrębności władz publicznych w dużym stopniu decyduje sposób ich wyłaniania. Przeciwieństwem trójpodziału władz jest władztwo jednej osoby lub wszechwładza jednej siły politycznej. Źródłem takiej sytuacji mogą być nie tylko wydarzenia rewolucyjne (siłowe), lecz także legalnie wygrane wybory demokratyczne, na które zwycięskie ugrupowania się powołują, uzasadniając dążenia do trwałego zmonopolizowania najważniejszych instytucji wpływających na aktywność społeczno-polityczną i gospodarczą (włączając w to media publiczne oraz organizacje pozarządowe). Nawet jeżeli w wyniku obowiązujących reguł wyborczych uzyskały zaledwie kilkunastoprocentowe poparcie ogóły uprawnionych do głosowania, bezpodstawnie powołują się na „wolę suwerena”, zmieniając ustawodawstwem zwykłym konstytucyjne zasady ustrojowe, Szczególnie niebezpieczne jest przykrywanie powyższych zjawisk pozornym zachowaniem trójpodziału władz i jedynie formalnym istnieniem wszystkich demokratycznych instytucji przy faktycznym ich podporządkowaniu woli politycznej pochodzącej od jednego ośrodka władzy. Takie zjawiska są sprzeczne nie tylko z podstawowymi zasadami demokratycznych państw prawa, ale zagrażają głębszym wartościom dobra wspólnego, mającego walor zbiorowy i indywidualny. Ich naruszenie zarówno bezpośrednio zagraża konstytucyjnemu ustrojowi państwa, jak i godzi w słuszne interesy poszczególnych obywateli. Warto więc dbać o to, aby rzeczywisty (a nie pozorowany) trójpodział władz nie ulegał erozji.

3

Wojciech Bogumił Jastrzębowski’s Draft of the European Constitution of 1831 – Genesis, Main Assumptions and Significance

67%

Gaca A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

issue 1(77)

261-271

PL

Federacyjna koncepcja zjednoczonej Europy Wojciecha Bogusława Jastrzębowskiego (1799–1882) powstała podczas powstania listopadowego. Drukowany tekst broszury z 1831 r. Konstytucji dla Europy, której rękopis przechowuje Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, pomyślany został jako projekt ogólnoeuropejskiej ustawy zasadniczej. Głównym celem przyszłej federacji narodów miało być zapobieżenie na przyszłość wszelkim wojnom na naszym kontynencie. Jastrzębowski w 77 artykułach Konstytucji sprecyzował m.in. zasady funkcjonowania wspólnych instytucji monarchicznej federacji oraz instytucji narodowych. Określił także wzajemne relacje między narodami a władzami wspólnotowymi, sankcje karne za łamanie praw europejskich i narodowych, a także podstawowe prawa i obowiązki obywateli zjednoczonej Europy. Autor projektu zakładał równość wszystkich wobec prawa i zniesienie wszelkich przywilejów stanowych. Jednym z głównych zadań zjednoczonej Europy miało być według niego zniesienie granic oraz częściowe rozbrojenie.

EN

Wojciech Bogusław Jastrzębowski’s federative concept of a united Europe was developed during the November Uprising. The printed text of the 1831 pamphlet Constitution for Europe, the manuscript of which is kept by the Archive of Old Records in Warsaw, was conceived as a project for a pan-European constitution. The main aim of the future federation of nations was to prevent any further wars on our continent. In the 77 articles of the Constitution, Jastrzębowski specified, inter alia, the principles of the functioning of the common institutions of the monarchical federation and the national institutions. He also defined the mutual relations between nations and community authorities, criminal sanctions for breaching European and national laws, as well as the fundamental rights and duties of citizens of a united Europe. The author of the project stipulated the equality of all before the law and the abolition of all state privileges.

Refine search results

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Studia Iuridica Lublinensia

1 Gaca A.

1 Jastrzębski R.

1 Łączkowski W.

1 2024

1 2018

1 2016

The Competence Tribunal After the Second World War. About the Draft of a Decree of 1947

Trójpodział władz a dobro wspólne

Wojciech Bogumił Jastrzębowski’s Draft of the European Constitution of 1831 – Genesis, Main Assumptions and Significance