Search results

1

Why Thinking in Faith? A Reappraisal of Edith Stein’s View of Reason

100%

Palade T.-B.

Forum Philosophicum

|

2010

|

vol. 15

|

issue 2

401-412

EN

This paper intends to question the conventional wisdom that philosophy should limit its endeavours to the horizon of modern transcendentalism, thus rejecting the presuppositions of faith. By reappraising Edith Stein's views of faith and reason, which are also shared by the magisterial document of John Paul II, Fides et ratio, an argument for the possibility of “thinking in faith” is put forward. But why would it be important nowadays to engage in rational research in philosophy in a quest for truth which also draws its inspiration from faith? First of all, as I shall argue, because the two great modern transcendental projects, namely the Kantian and the Husserlian one, which were both in tune with Spinoza's project to liberate philosophical reason from theology, have failed. Secondly, because “faith” (fides) is not based on “irrational sentiments,” but is “intellectual understanding,” as Edith Stein argues. Third, because the natural light of the created intellect is, as was shown by St. Thomas Aquinas, a participated likeness of the supernatural light of the uncreated divine intellect. Therefore, even the natural philosopher gets their own light from the eternal Truth of faith. Finally, by following another Thomistic stance, one may argue that the end of human life is an intelligible one: the contemplation of God. In order to attain this end, the human being should endeavour to attain as much as is possible, in an intelligible way, the thing desired. Even if the philosophical inquiry has its own limits, it may however sustain such progress towards the end of human life.

2

Problem poznania w Krytyce czystego rozumu Kanta jako teoretyczna propozycja dla współczesnych dyskusji nad poznaniem

100%

Bakuła S.

Filozofia i Nauka

|

2013

|

vol. 1

257-271

EN

The considerations presented in the paper are an interpretation of selected elements of Immanuel Kant’s epistemology. The author shows topicality of some Kant’s conceptions, inter alia, those concerning theory-ladenness of observations, categorization and the role of cognitive subject, actively organizing the world of experience.

PL

W artykule przedstawiana jest interpretacja wybranych wątków Krytyki czystego rozumu Kanta. Autor pokazuje aktualność niektórych koncepcji Kanta, między innymi tych dotyczących uteroretyzowania obserwacji, kategoryzacji oraz aktywnej roli podmiotu poznania, który organizuje świat doświadczenia.

3

Transcendentalizm jako podstawa projektu zradykalizowanego dyskursu metafilozoficznego

86%

Wawrzynowicz A.

Człowiek i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 53

201-220

EN

The article is a comparative study of selected elements of three philosophical positions which arose on the theoretical underpinning of the concept of transcendental idealism: Johann Gottlieb Fichte’s Theory of Knowledge, Edmund Husserl’s transcendental phenomenology, and Marek J. Siemek’s transcendental philosophy. The primary aims of the study are to examine the epistemological assumptions underlying the three positions, and then critically reconstruct and bring into focus their metaphilosophical component. The article seeks to corroborate the titular thesis that transcendentalism as an epistemological position provides the concepts discussed here with a theoretical framework for a radically conceived interpretation of metaphilosophical discourse.

4

Kant – inaczej. Jednostka i jej wolność w świecie aksjologicznej nicości wokół książki Marka J. Siemka: Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta. Studium z dziejów filozoficznej problematyki wiedzy, Warszawa 1977

86%

Kaute W.

Polonia Journal

|

2022

|

issue 15

30-46

EN

The subject of the article is a work of analysis M. J. Siemek, The Idea of Transcendetalism in Fichte and Kant, Warsaw 1977. The main issue of this text is the relation: Kant – Fichte. Kant´s thought arose in opposition to cogito. Kant describes this position as the world of a „dark eyes”. For Kant cognition is the unity of „knowledge” and „being”. This is his transcendentalism. Fichte starts from Kant´s position. However, according to him, Kant stopped halfway. According to Fichte man realizes his „vocation”. This is culture. This is his transcendetalism; the concept of a „closed” state. According to M. J. Siemek Kant´s thought should be read through the prism of Fichte´s thought. And this means that in the context of modern times and the threats to democracy, the question about Kant is an opened question.

5

Czy Immanuel Kant jest prekursorem „ideału osobowości”? (Na marginesie opracowań Franciszka Sawickiego)

86%

Kupś T.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 1

49-69

EN

The article focuses on Franciszek Sawicki’s interpretation of Kant’s philosophy. “Moral Personality”, being the key notion in Sawicki’s works, was borrowed from Kant’s philosophy, and proof of this can be found in the analyses provided in the article “Das Problem der Persönlichkeit bei Kant” (1907) and in the book “Das Problem der Persönlichkeit und des Übermenschen” (1909). The article also addresses some problems concerning the reception of the ideas of Kant’s philosophy in Sawicki’s works, together with the critical assessment of some provisions of transcendental philosophy. The separation of the practical use of reason from its theoretical use, together with the difference between practical and theoretical meaning of the terms ‘personality’ and ‘person’, which are explicit in the works of Immanuel Kant, is somewhat blurred in Franciszek Sawicki’s writings. The aim of the article is to present this terminological confusion and to suggest hypothetical reasons for such misinterpretation.

PL

Opracowanie dotyczy interpretacji filozofii Kanta dokonanej przez Franciszka Sawickiego. Zapożyczone zasadniczo z filozofii Kanta pojęcie „osobowości moralnej” jest kluczowe dla rozpraw Sawickiego. Świadczą o tym głównie analizy zawarte w artykule „Das Problem der Persönlichkeit bei Kant” (z 1907 roku) oraz w książce „Das Problem der Persönlichkeit und des Übermenschen” (z 1909 roku). W artykule podejmowane są zarówno zagadnienia związane z recepcją idei filozofii Kanta w pismach Sawickiego, jak również krytyka niektórych ustaleń filozofii transcendentalnej. Rozdzielenie praktycznego i teoretycznego użycia rozumu oraz odróżnienie praktycznego i teoretycznego znaczenie terminu „osobowość” i „osoba”, wyraźne w filozofii Kanta, w pismach Franciszka Sawickiego ulega pewnemu zatarciu. Celem artykułu jest pokazanie tego pomieszania znaczeń w pismach Sawickiego oraz sformułowanie hipotetycznych powodów, które zadecydowały o tej dezinterpretacji.

6

Ecofeminist Study of Margaret Fuller’s Summer on the Lakes in 1843

86%

Palwekar S. D.

Gender Studies

|

2012

|

vol. 11

|

issue Supplement

163-173

EN

The present paper concerns itself with a great American feminist-writer Margaret Fuller. It is a critique of patriarchal industrial society. It is an expression of ecofeminist’s concern for environmental degradation triggered by rapid industrial and technological growth. It deals with her encounter with the external world, and her responses to the rapid material development in America. The article unfolds her concerns for humanity in general by endorsing a simple way of life, the idea which she shared with her friends Emerson and Thoreau, the great figures in American transcendentalism. This article is primarily about her delicate, feminine love for nature that she considered the only sustenance in her life.

7

Etyka Immenuela Kanta versus etyka Maxa Schelera

86%

Furman M.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2019

|

vol. 48

43-63

EN

The article presents the principles on which the ethics of Kant and Scheler are built. Kant formulates declarative ethics, which is based on the ontology of reason. This level is unattainable formal and is the unattainable standard of our actions. On the other hand, Scheler formulates an ethics of values which can be realized by each of us. The paper examines two different ethical standpoints that can never be brought to each other.

8

O transcendentalizmie oddziaływań zwrotnych

86%

Kościuszko K.

Filozofia i Nauka

|

2013

|

vol. 1

54-62

EN

In the article I put forth a new version of transcendentalizm which takes into account the current developments in science and philosophy. Ideas behind this transcendentalism are laid down in the course of discussion with authors like P.M. Churchland, J.J.C. Smartem, K. Popper, J. Searl, S. Pinker, E. Husserl, I. Kant and J. Konorski. I argue that transcendentalism should allow for conditions of possibility of knowledge quite different from those highlighted in orthodox accounts of transcendetalism by Kant or Husserl. More precisely, it should take into account the chemical, biological (neuronal) as well as psychological, economical and cultural conditions of cognition. The thinking self (the knowledge-producing self) can emerge granted that these conditions are met. All the possibility conditions interact (e.g. biological processes influence mental processes and vice versa), and while influencing the mind, they are also created and modulated by it feedback mechanisms.

PL

W artykule proponuję nową wersję transcendentalizmu, uwzględniającą współczesny stan nauki oraz filozofii. Idee tego transcendentalizmu prezentuję w toku dyskusji z P. Churchlandem, J.J.C. Smartem, K. Popperem, J. Searlem, S. Pinkerem, E. Husserlem, I. Kantem i J. Konorskim. Transcendentalizm winien uwzględnić całkiem inne warunki możliwości ludzkiej wiedzy, aniżeli warunki opisywane przez ortodoksyjne interpretacje transcendentalizmu Kanta i Husserla. Powinno się uwzględnić warunki chemiczne, biologiczne (neuronalne), psychologiczne, ekonomiczne i kulturowe. Myślące ja (ja tworzące wiedzę) może zaistnieć dzięki tym warunkom. Wszystkie one oddziałują na siebie wzajemnie (np. procesy biologiczne wpływają na procesy mentalne i na odwrót), lecz oddziałując na umysł są też te warunki przezeń formowane w działaniach zwrotnych.

9

O sztuce myślenia

72%

Bosak M.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2012

|

issue 12

163-174

EN

The article is devoted to the book by Andrzej Leszek Zachariasz entitled Teoria poznania jako relatystyczna koncepcja prawdy teoretycznej (The Theory of Cognition as a Relatistic Concept of the Theoretical Truth), which was issued in 2011. The author of the article presents most important accepted methods of the research, theses and arguments contained in the book. He pays the most attention on the thesis about capability of theory of cognition, the definition of the theory of cognition, the theoretical cognition, the concept of „reasoning constitutive insight understanding”, the concept „theoretical pure reason” and the concept of truth. He underlines the importance of problems contained in the book, the originality proposed solutions, analyses and interpretations of philosophical systems and philosophical positions.

RU

Статья посвящена изданной в 2011 г. книге Анджея Лешка Захариаша под названием Teoria poznania jako relatystyczna koncepcja prawdy teoretycznej («Теория познания как релятистическая концепция теоретической истины»). Она представляет важнейшие принятые методы исследований, тезисы, сформулированные в книге и аргументы в их пользу. Больше всего внимания посвящено тезису о возможности теории познания, определению теории познания, определению теоретического познания, концепции «рассуждения конститутивного ума понимающего», концепции «чистого теоретического разума» и концепции истины. Статья подчеркивает значение рассматриваемых в книге вопросов, оригинальность предложенных решений и содержащихся в ней нестандартных анализов, а также интерпретации философских систем и точек зрения.

10

If there is no Religion – L. Kołakowski’s Defence of the Sacred. Part 1

72%

Bochenek K., Mordka C., Stala J.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2022

|

vol. 12

|

issue 2

5-17

EN

This article is an attempt to present the views of the Polish philosopher on the phenomenon of religion. L. Kołakowski devoted almost all his professional life to the issue of religion. He places the area of religious experiences and beliefs within the framework of transcendentalism, one of the basic and mutually exclusive options: “transcendentalism – empiricism”. Empiricism is the sphere of naturalistic views and contents, and their most radical representatives are empirical sciences and philosophies related to them. Kołakowski points out that there is no reason for the naturalistic option to exhaust the cognitive content. However, a philosophical attempt to go beyond naturalism in grasping the Absolute and the self, ends in metaphysical horror. Hence L. Kołakowski points to religious perception as an area that remains non-scientific but this fact does not contradict its value. A special place in L. Kołakowski’s analyses is occupied by the anthropological argument under which the biologisation of human existence is unjustified.

11

Różne interpretacje kantowskiego transcendentalizmu

72%

Surzyn J.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2016

|

vol. 28/1

61-87

EN

The article is an attempt to present different interpretations of transcendentalism of Immanuel Kant. The problem of transcendentalism is placed in a historical perspective, because it seems to be the only correct way for the proper recognition of the essence of Kant's thought. The article focuses on the analysis presented in two Polish interpretations of transcendentalism, one of which has been presented by Marek Siemek, and the other by Andrzej J. Noras. Siemek's interpretation goes toward reading Kant's transcendentalism through the prism of thoughts of J. Fichte, while Andrzej J. Noras tries to understand the transcendentalism of Kant referring to its historical origins and conditions. A. J. Noras’s proposal seems to be closer to Kant’s thought as it captures the essence of transcendentalism as such and could be a sees as a way to understand the true sense of Kant's postulate of "Copernican revolution".

12

Individualism in the United States in the 19th Century in Terms of Sociolinguistics on the Example of Works by R. W. Emerson and H. D. Thoreau

72%

Podlecka N.

|

2020

|

vol. 8

|

issue 1

273-285

PL

Indywidualizm jest dziś częścią amerykańskiej tożsamości. Ze względu na krótką historię Stanów Zjednoczonych naród amerykański musiał stworzyć własne zwyczaje i tradycje. Dlatego istnieje wiele pism filozoficznych i politycznych dotyczących cech Amerykanina i poglądów na temat idealnych wersji młodego kraju. Jakkolwiek różne mogą być te poglądy, są motywy, które wielokrotnie pojawiają się w czasie, a indywidualizm jest jednym z najpopularniejszych tematów. Niniejsze badanie dotyczy zaangażowania dwóch przedstawicieli ruchu transcendentalnego w USA, Ralpha Waldo Emersona i Henry'ego Davida Thoreau, w kształtowanie amerykańskiego etosu. Badanie opiera się na analizie eseju „Self-reliance” Emersona oraz fragmentów książki Thoreau Walden i jego eseju „Civil Disobedience”. Analizowana jest nie tylko treść tekstów, ale także dobór słownictwa i jego możliwe konsekwencje.

EN

Individualism is today a part of the American identity. Due to the short history of the U.S. the American people were in need to create their own customs and traditions. That is why there are manifold philosophical and political writings involving the characteristics of an American and views on ideal versions of the young country. However different those views may be, there are motifs that repeatedly occur over time and individualism is one of the most popular themes. This research discusses the involvement of two representatives of the Transcendental Movement in the U.S., Ralph Waldo Emerson and Henry David Thoreau, in the formation of American ethos. The study is based on the analysis of the essay "Self-Reliance" by Emerson and fragments of Thoreau's book Walden and his essay "Civil Disobedience". Not only is the substance of the texts is analysed, but also the vocabulary choices and their possible consequences.

13

Critique of Pure Unconsciousness: Some Remarks on the Impact of Kant’s Philosophy on Gilles Deleuze’s and Félix Guattari’s Anti-Oedipus

71%

Tercz J.

Praktyka Teoretyczna

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

235-257

PL

Wbrew popularnym interpretacjom filozofii Deleuze’a jako odmiany postmodernizmu, poststrukturalizmu bądź nietzscheanizmu w artykule przedstawione zostaną jej głębokie korzenie pochodzące z idealizmu transcendentalnego Immanuela Kanta. Postawiona zostaje teza, iż to właśnie Kant stanowił podstawowe źródło filozoficznych schematów inspirujących Deleuze’a zarówno we wczesnym okresie jego twórczości (wyrażonym przede wszystkim w Różnicy i powtórzeniu, 1968), jak i późnym, zapoczątkowanym wraz z Félixem Guattarim przez pierwszy tom Kapitalizmu i schizofrenii, czyli Anty-Edypa (1972). Kontekstowa analiza tego ostatniego stanowi główną część artykułu. W Anty-Edypie Deleuze i Guattari proponują koncepcję pragnienia (nieświadomości) jako siły konstytuującej podmiotowość nomadyczną, otwartą na inność, kreatywną i czerpiącą siłę z różnorodności społecznej. Zauważają jednak, że pragnienie cechuje skłonność do poddawania się wewnętrznym iluzjom i w efekcie blokowania własnych, rewolucyjnych i twórczych możliwości. Właśnie dlatego, twierdzą Deleuze i Guattari, konieczne jest przeprowadzenie krytyki czystej nieświadomości, mającej ujawnić te złudzenia i być może uwolnić nas od nich.

EN

In spite of popular interpretation of Gilles Deleuze’s philosophy as a kind of postmodernism, poststructuralism or Nietzscheanism, this paper reveals its deep rooting in the transcendental idealism of Immanuel Kant. According to the main thesis, it was Kant who delivered the primary source of philosophical schemes that inspired both the early (expressed mainly in Difference and Repetition, 1986), and late period of Deleuze’s work, starting with the first volume of Capitalism and Schizophrenia called Anti-Oedipus, written in collaboration with Félix Guattari (1972). The main part of the essay contains contextual analysis of the latter. In Anti-Oedipus Deleuze and Guattari propose the concept of desire (unconscious) as a power capable of constituting nomadic subjectivity, characterized by the openness to difference, creativity, and drawing strength from social diversity. However, they note that a desire is characterized by a tendency to undergo internal illusions and, as a result, to block its own revolutionary and creative possibilities. That is why, say Deleuze and Guattari, it is necessary to carry on the critique of pure unconsciousness, whose aim is to reveal these illusions and perhaps to free us from them

14

Heglowska krytyka transcendentalizmu

58%

Guczalska K.

Kultura i Wartości

|

2018

|

issue 26

DE

Der Artikel untersucht die Kritik der transzendentalen Philosophie bei G. W. F. Hegel und führt die Gründe für Hegels Distanzierung vom Standpunkt von I. Kant, J. G. Fichte und F. W. J. Schelling vor. Die Untersuchung nimmt Bezug auf Phänomenologie des Geistes und andere Werke von Hegel (Die Differenz des Fichteschen und Schellingschen Systems der Philosophie, Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften). Der Verfasser setzt sich zum Ziel, das ambivalente Verhältnis Hegels zum Transzendentalismus und folglich die Gründe seiner Ablehnung zu erfassen. Im Allgemeinen besteht ein Mangel der transzendentalen Philosophie in der Infragestellung der Ansprüche des Verstandes, die Wahrheit absolut zu erkennen. Gleichzeitig bleibt der Transzendentalismus im Rahmen des Hegelschen Entwurfes der Erkenntnis und der Ontologie ein gewisser berechtigter ˗ obwohl begrenzter ˗ Moment des Denkens. Der Artikel analysiert nicht nur die Kritik des Transzendentalismus, sondern beantwortet auch die Frage: Was ist Phänomenologie? Zum Schluss wird kurz die Rezeption der Hegelschen Phänomenologie sowie ihre Bedeutung im Kontext des gesamten Systems des Philosophen geschildert.

EN

Examined in this article is G.W.F. Hegel’s criticism of transcendental philosophy as well as reasons for dissociating himself from I. Kant, J. G. Fichte and F.W.J. Schelling on that matter. The study is based on Hegel’s Phenomenology of Spirit, and his two other works (The Difference Between Fichte's and Schelling's Systems of Philosophy, and Encyclopedia of the Philosophical Sciences). The main idea of this article is to grasp Hegel’s ambivalent attitude towards transcendentalism, and ultimately the reasons for its rejection. Generally, the main drawback of transcendental philosophy boils down to questioning the mind's claims towards uncovering absolute truth. Yet at the same time, transcendentalism remains an eligible though limited thinking lapse within Hegel's conception of cognition and ontology. Aside from examining the criticism of transcendentalism, this article spells out what phenomenology is. Finally, it reviews in brief the reception of Hegel's phenomenology and its significance in the philosopher's output.

PL

Artykuł poddaje analizie krytykę filozofii transcendentalnej, której podjął się G.W.F. Hegel i przedstawia powody dystansowania się Hegla od stanowiska I. Kanta, J. G. Fichtego oraz F.W.J. Schellinga. Analiza ma za podstawę Fenomenologię ducha oraz inne dzieła Hegla (O różnicy między systemami filozoficznymi Fichtego i Schellinga, Encyklopedia Nauk Filozoficznych). Główny cel opracowania leży w uchwyceniu ambiwalentnego stosunku Hegla do transcendentalizmu, a ostatecznie przyczyn jego odrzucenia. Ogólnie rzecz biorąc, mankamentem filozofii transcendentalnej jest zakwestionowanie roszczeń rozumu do absolutnego poznania prawdy. Jednocześnie, w ramach Heglowskiej koncepcji poznania oraz ontologii, transcendentalizm pozostaje pewnym uprawnionym – choć ograniczonym – momentem myślenia. Artykuł analizuje nie tylko krytykę transcendentalizmu, lecz odpowiada też na pytanie: czym jest fenomenologia? Na zakończenie, omówiona została krótko recepcja fenomenologii Hegla oraz jej znaczenie w kontekście całego systemu filozofa.

15

Examining the Dialogical Principle in Marek Siemek’s Legacy

58%

Nowak E.

Dialogue and Universalism

|

2016

|

issue 2

157-180

EN

The paper examines the evolution of Marek Siemek’s “dialogical principle.” The early version of this principle, sketched in the essay “Dialogue and Its Myth” (1974), meets several criteria of the phenomenology of dialogue and even hermeneutics. How-ever, Siemek has continued to change his concept of dialogue over the decades. In his recent book, Freedom, Reason, Intersubjectivity (2002), he explores transcendental preconditions of free and reasonable activism, i.e., the Fichtean “limitative synthesis” of I and Non-I and its applications in social interrelations. He no longer considers the em-pirical, anthropological, and phenomenological aspects of dialogics and mutual recogni-tion. He also replaces mutuality with reciprocity, asymmetry with symmetry, and phe-nomenology with transcendentalism.

16

Miejsce krytycznej filozofii Immanuela Kanta i neokantyzmu Hermanna Cohena w refleksji Stanisława Leopolda Brzozowskiego

58%

Musioł A. A.

Folia Philosophica

|

2018

|

vol. 40

EN

In the article, I want to describe the place of Immanuel Kant and Hermann Cohen’s Neo-Kantianism in the thought of Stanisław L. Brzozowski philosophy. So the critical image of philosophy is showing the project of Kant, so the concept of Cohen is - how Brzozowski thinks - with an expression of truly independent reflection. In the system of Cohen, author Legenda Młodej Polski…, a tendency to intellectual initiative free from positivist and modernist restrictions notices. How the history of philosophy is showing, both favored German classics of transcendental method, freedoms treat the criticism as a contemporary concept and innovative original thought. Meanwhile, for Brzozowski, criticism is an opportunity for including the philosophy of Kant into the form of the summons to the creative bravery, and it all at the same time is also Marburg doctrine, in accordance which is an existence missing apart from becoming eternal and ceaseless (eternal fieri).

PL

W artykule dokonuję próby wskazania miejsca jakie w filozofii Stanisława L. Brzozowskiego zajmuje myśl Immanuela Kanta oraz neokantowski system Hermanna Cohena. O ile krytyczny obraz filozofii przedstawia, wedle polskiego myśliciela, projekt Kanta, o tyle koncepcja Cohena jest wyrazem w pełni samodzielnej i niezależnej refleksji. W systemie Cohena, autor Legendy Młodej Polski. Studiów o strukturze duszy kulturalnej, dostrzega skłonność do intelektualnej inicjatywy wolnej od pozytywistyczno-modernistycznych ograniczeń. Jak pokazuje historia filozofii, obydwaj wyróżnieni niemieccy klasycy metody transcendentalnej, traktują krytycyzm jako współczesną koncepcję wolności i odkrywczej, nieszablonowej myśli. Tymczasem dla Brzozowskiego krytycyzm jest sposobnością do ujęcia filozofii Kanta w formę wezwania do twórczego męstwa, a zarazem jest także marburskim postulatem, w myśl którego nie ma bytu poza wiecznym i nieustannym stawaniem się.

17

Philosophy as therapy and grammar: Some remarks on P.F. Strawson’s meta-philosophical position

58%

Leszczyński D., Leszczyński D.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 4

18

Kantowska filozofia transcendentalna. Mariana Massoniusa próba ujęcia krytycyzmu Immanuela Kanta

58%

Musioł A.

Folia Philosophica

|

2022

|

vol. 48

1-18

EN

In the article, Anna Musioł, by referring to the assumptions of Marian Massonius’s doctoral dissertation and taking into account the assumptions of his several smaller works, considers Massonius’s approach to the Kantian system of critical philosophy. Analyzing, inter alia, the problem of analytical and synthetic judgments, and a priori synthetic judgments, Musioł addresses the issue of the possibility of pure mathematics. She considers the problem of time and space and analyzes the ways of presenting Kantian antinomies and the theory of cognition developed in the context of idealism and realism as well as the realism of time and space. Additionally, Musioł focuses on the problem of Massonius’s moderate agnosticism and his scientific approach to philosophy. Finally, she proposes an answer to the fundamental question, Why did Massonius, like the early neo-Kantist Liebmann in 1865, challenge a return to Kant (Zurück zu Kant!) and advocate as necessary the development of a critical formula of the a priori forms of the mind?

PL

Autorka artykułu odniosła się do założeń rozprawy doktorskiej Mariana Massoniusa, a także uwzględniła założenia jego kilku pomniejszych prac dotyczących sposobu ujęcia Kantowskiego systemu filozofii krytycznej. Poddała analizie problem sądów analitycznych i syntetycznych oraz sądów syntetycznych a priori. Podjęła zagadnienie możliwości istnienia czystej matematyki, problem czasu i przestrzeni, opisała także sposoby ujęcia Kantowskich antynomii oraz teorii poznania rozwijanej w kontekście idealizmu oraz realizmu czasu i przestrzeni. Uwagę skupiła również na problemie umiarkowanego agnostycyzmu w filozofii Massoniusa oraz ujęciu filozofii w perspektywie nauki. Podjęła również wysiłek udzielenia odpowiedzi na fundamentalne pytanie: dlaczego Marian Massonius, podobnie jak w 1865 roku wczesny neokantysta Otto Liebmann, rzucał wyzwanie powrotu do Kanta (Zurück zu Kant!) oraz głosił postulat koniecznego wypracowania krytycznej formuły apriorycznych form umysłu.

19

If There is No Religion: L. Kołakowski’s Defence of the Sacred. Part 2 a polemic

58%

Bochenek K., Mordka C., Stala J.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2023

|

vol. 13

|

issue 1

25-36

EN

The article is an argument with the main theses presented by L. Kołakowski in his vision of religion. The discussion, which considers the strengths of the Polish philosopher’s analyses, concerns the distinction between empiricism and transcendentalism, the epistemological status of empirical sciences and broadly understood naturalisms, as well as the question of metaphysical horror as understood by L. Kołakowski. The text analyses the anthropological argument and the specificity of religion with its personal trust, the specificity of human existence, the experience of the sacred-profane and the importance of religion for human existence. The conclusion presents a further perspective for the analysis of the phenomenon of religion.

20

Sanc Iti CIty or Commodity ? Nature as interpreted by American counterculture

51%

Dorobek A.

Społeczeństwo. Edukacja. Język

|

2016

|

vol. 4

9 - 19

EN

At first, earlier ideas of the relationship between man and nature within the American culture are concisely restated: above all, the transcendentalist view upon this relationship, expressed by Emerson and Thoreau, and then basically questioned from the perspective of existential alienation or cognitive skepticism (Poe, Dickinson, Crane). Then, American counterculture, in the literary/artistic sense represented by the Beats and later by the Hippies, is presented, both in its unfortunate attempt at returning to Emerson’s concept of divine harmony between man and nature and in its literary/artistic representatives being alienated in the “disenchanted world” of the mid-20th century America (see at least by Kerouac’s Big Sur or Easy Rider, a classic film of the Hippie era). Eventually, an analogy is suggested between Kerouac and his Polish acolyte, Edward Stachura (chronologically belonging to the Hippie generation), who showed in his writings hypersensitive individuals, fatally alienated both from nature and humanity – which, ultimately, was hardly the case with the Beats or their Hippie followers.

PL

Na początku dokonano skrótowej rekapitulacji historycznych poglądów na temat natury w literaturze i kulturze USA, ze szczególnym naciskiem na poglądy transcendentalistów amerykańskich (Emerson, Thoreau), później zakwestionowane z perspektywy, romantycznego dekadentyzmu, naturalizmu czy też egzystencjalizmu i właściwego mu sceptycyzmu poznawczego (Poe, Dickinson, Crane). W części zasadniczej ukazano amerykańską kontrkulturę XX wieku – w sensie artystycznym i literackim reprezentowaną najpierw przez beatników, a później przez hipisów – niezdolną do powrotu do Emersonowskiej koncepcji boskiej harmonii między człowiekiem i naturą oraz dramatycznie wyalienowaną w “odczarowanym świecie” cywilizacji amerykańskiej połowy XX wieku (patrz powieść Kerouaca Big Sur albo Easy Rider, sztandarowy film epoki hipisowskiej), Pod koniec zarysowano analogię między Kerouacem a jego polskim wyznawcą Edwardem Stachurą, należącym raczej do pokolenia hipisowskiego – akcentując zarazem wymowne różnice między nimi.

Refine search results

Why Thinking in Faith? A Reappraisal of Edith Stein’s View of Reason

Problem poznania w Krytyce czystego rozumu Kanta jako teoretyczna propozycja dla współczesnych dyskusji nad poznaniem

Transcendentalizm jako podstawa projektu zradykalizowanego dyskursu metafilozoficznego

Kant – inaczej. Jednostka i jej wolność w świecie aksjologicznej nicości wokół książki Marka J. Siemka: Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta. Studium z dziejów filozoficznej problematyki wiedzy, Warszawa 1977

Czy Immanuel Kant jest prekursorem „ideału osobowości”? (Na marginesie opracowań Franciszka Sawickiego)

Ecofeminist Study of Margaret Fuller’s Summer on the Lakes in 1843

Etyka Immenuela Kanta versus etyka Maxa Schelera

O transcendentalizmie oddziaływań zwrotnych

O sztuce myślenia

If there is no Religion – L. Kołakowski’s Defence of the Sacred. Part 1

Różne interpretacje kantowskiego transcendentalizmu

Individualism in the United States in the 19th Century in Terms of Sociolinguistics on the Example of Works by R. W. Emerson and H. D. Thoreau

Critique of Pure Unconsciousness: Some Remarks on the Impact of Kant’s Philosophy on Gilles Deleuze’s and Félix Guattari’s Anti-Oedipus

Heglowska krytyka transcendentalizmu

Examining the Dialogical Principle in Marek Siemek’s Legacy

Miejsce krytycznej filozofii Immanuela Kanta i neokantyzmu Hermanna Cohena w refleksji Stanisława Leopolda Brzozowskiego

Philosophy as therapy and grammar: Some remarks on P.F. Strawson’s meta-philosophical position

Kantowska filozofia transcendentalna. Mariana Massoniusa próba ujęcia krytycyzmu Immanuela Kanta

If There is No Religion: L. Kołakowski’s Defence of the Sacred. Part 2 a polemic

Sanc Iti CIty or Commodity ? Nature as interpreted by American counterculture