Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  transformacja energetyczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Zagadnienia związane z wykorzystywaniem odnawialnych źródeł energii bardzo zyskują na znaczeniu w ostatnim dziesięcioleciu. Wśród krajów Unii Europejskiej pozycję lidera przemian w zakresie przebudowy systemu energetycznego, w tym zarazem innowacyjnych rozwiązań w zakresie nowego modelu wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, zajmują Niemcy. W artykule zaprezentowano koncepcję wsi bioenergetycznej, która stanowi element transformacji energetycznej Niemiec. Model wdrażania, a przede wszystkim doświadczenia wynikające z jej wprowadzania w sferze społecznej, jak również rozwiązania techniczne powinny być stosowane przez inne kraje. Celem artykułu jest przedstawienie niemieckiej koncepcji tzw. Bioenergiedorf (zwanej także biowioską lub wsią bioenergetyczną) wraz z jej oceną, w szczególności pod względem ekonomicznej efektywności. W świetle problemów, pojawiających się przy tworzeniu niemieckich biowiosek, koncepcja samowystarczalnej wioski (pierwotnie oparta wyłącznie na wykorzystaniu biomasy) ewoluuje w kierunku szerokiego wykorzystania innych nośników energii odnawialnej.
EN
Issues related to the use of renewable energy resources have gained significant prominence in the last decade. Among the European Union countries, Germany is the leader of energy system transformation; also in terms of innovative solutions for the new model of using renewable energy sources. The paper presents the concept of a bioenergy village – part of the German strategy of energy transformation. Other countries should follow the model of the concept's implementation and, above all, use the experience resulting from its implementation in the social and technical structures. However, the problems that have arisen in the process of the creation of German bioenergy villages have resulted in the changes of the concept originally based on the sole use of biomass, causing it to evolve towards an extensive use of other renewable energy technologies.
PL
Celem niniejszego artykułu jest omówienie genezy i statusu prawnego zielonych obligacji, a także wskazanie barier i perspektyw rozwoju tego rodzaju papierów wartościowych w Polsce. Analiza została przeprowadzona w oparciu o polskie i unijne regulacje prawne oraz plany legislacyjne UE w zakresie standardu europejskich zielonych obligacji, a także z uwzględnieniem obowiązujących polityk w zakresie mającej miejsce transformacji energetycznej.
PL
Technologia sekwestracji dwutlenku węgla (carbon capture and storage, CCS) może stanowić jeden z mechanizmów wspierających dekarbonizację krajowego przemysłu, zwłaszcza energochłonnego. W tym celu jednak niezbędne jest odpowiednie ukształtowanie krajobrazu regulacyjnego stosowania tej technologii w zakresie transportu i składowania wychwyconego dwutlenku węgla. Kształt krajobrazu regulacyjnego w tym zakresie kształtowany jest zarówno na poziomie unijnym (głównie przez dyrektywę 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie), jak i prawodawstwo krajowe (zwłaszcza ustawę – Prawo energetyczne oraz ustawę – Prawo geologiczne i górnicze). Celem niniejszego artykułu jest wskazanie głównych barier regulacyjnych negatywnie wpływających na potencjał rozwoju technologii CCS w Polsce oraz potencjalnych obszarów wymagających interwencji prawodawcy w celu odblokowania realizacji inwestycji w sekwestrację dwutlenku węgla. Wydaje się bowiem, że obecnie istnieje przestrzeń do postulowania zmian na poziomie unijnym, a także wdrażania usprawnień w prawodawstwie krajowym, ze względu na zachodzące procesy transformacyjne legislacji mające na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej Europy.
EN
The presented text focuses on identifying the topics of the political dispute at the global level, the European Union and Poland, which relate to the mitigation of climate change. The background of the analysis is a synthetic presentation of the state of knowledge on climate change and examples of different views on this issue that reach the public in the open debate. We confronted arguments put forward by climate activists with views questioning the climate action. The analysis of arguments in the global debate shows that the differences mainly reflect the economic status of states, their energy mix, and technological advancement. The main lines of dispute in global negotiations are: which states should make more effort for greenhouse gas emission reductions, the responsibility of developed countries for historical emissions, and the principles of supporting developing countries, which are particularly vulnerable to climate change. The European Union wants to be a leader in reducing greenhouse gas emissions and achieving climate neutrality. However, there are differences in approach between the Member States, which reflect the importance of coal in the energy mix, the differences in the share of renewable energy, and the importance of nuclear energy. The main controversy is how to consider the different initial situations of countries when defining their reduction targets and how to support the energy transition. The dominant issue in the Polish debate is the necessary pace of the energy transformation, the possibility of bearing its costs, and their distribution among various social groups. This paper presents the social, economic, and political arguments at the global and local level that refer to the dilemmas of climate policy leading to the adjustment of the development policy towards energy-saving and low-emission, regardless of the importance assigned to emissions in combating climate change.
PL
Przedstawiony tekst koncentruje się na identyfikacji przedmiotów sporów politycznych na poziomie globalnym, Unii Europejskiej oraz Polski, które dotyczą przeciwdziałania zmianom klimatu. Tłem do analizy jest syntetyczna prezentacja stanu wiedzy odnoszącej się do zmian klimatu, a także pokazanie przykładów różnych ocen tego zagadnienia, jakie docierają do społeczeństwa w debacie publicznej. Wykonana analiza pokazuje, że argumenty w sporze politycznym odzwierciedlają status ekonomiczny państw, ich miks energetyczny oraz zaawansowanie technologiczne. W debacie krajowej przeważa kwestia tempa transformacji energetycznej i rozłożenia jej kosztów między różne grupy społeczne. W konkluzji wskazuje się na argumenty społeczne, gospodarcze i polityczne, które skłaniają do ukierunkowania polityki rozwoju na energooszczędną i niskoemisyjną.
EN
The People’s Republic of China has undoubtedly made an unprecedented leap in civilisation over the past 40 years, lifting more than 850 million people out of extreme poverty. However, this tremendous progress has been paid by environmental degradation. In 2012 and 2013, Xi Jinping became General Secretary of the Communist Party of China and President of the People’s Republic of China successively. During the subsequent years of his rule, he consolidated in his hands a power that no other politician since Mao Zedong and Deng Xiaoping possessed. At the same time, he faced the challenge of a national and international climate crisis. According to Xi Jinping, to address this critical situation, it is necessary to make China an ecological civilization. This article characterises the idea of ecological civilisation as well as shows the most important actions taken by Xi Jinping to implement it.
PL
Chińska Republika Ludowa dokonała w ciągu ostatnich 40 lat ogromnego skoku cywilizacyjnego, dzięki czemu m.in. wyciągnięto ponad 850 mln mieszkańców tego kraju ze skrajnego ubóstwa. Ten niebywały postęp został jednak przypłacony degradacją środowiska naturalnego. W 2012 r. Xi Jinping został sekretarzem generalnym Komunistycznej Partii Chin, a w 2013 r. - przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej. W ciągu lat rządów skonsolidował w swoich rękach władzę, której nie miał żaden inny polityk od czasów Mao Zedonga i Deng Xiaopinga. Równocześnie stanął przed wyzwaniami związanymi z kryzysem klimatycznym w wymiarze krajowym i światowym. Zdaniem Xi Jinpinga zaradzenie tej krytycznej sytuacji wymaga stworzenia w Chinach cywilizacji ekologicznej. W artykule zostały scharakteryzowane idee cywilizacji ekologicznej, jak również przedstawione najważniejsze działania podjęte przez Xi Jinpinga w celu ich realizacji. Chińska Republika Ludowa, transformacja energetyczna, cywilizacja ekologiczna.
PL
Przyspieszający w ostatnich latach rozwój technologii w obszarze wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, czyni je konkurencyjnymi wobec paliw kopalnych. Nowa technologia dalece zmieni światowy system energetyczny w ciągu najbliższych dekad. Tym samym, znaczenie konwencjonalnych surowców energetycznych, np. węgla i ropy naftowej, spadnie, a ich miejsce zajmą minerały takie, jak lit, czy kobalt. Zmiany te są kluczowe nie tylko dla ekologii, ale spowodują także rekonfigurację geopolitycznej mapy świata. Niektóre państwa na tym skorzystają, niektóre będą się zmagać z poważnymi problemami, jeśli będą chciały utrzymać swoją pozycję. Artykuł sygnalizuje pewne ogólne tendencje, które mogą być przydatne dla długookresowych projekcji geopolitycznych.
EN
Accelerating, within the last years, technological progress in the area of renewables, makes them as competitive as fossil fuels. The new technology is going to profoundly change the global energy system within the next few decades. Together with it, the importance of conventional energy resources, e. g. coal and oil, will fall, and minerals, such as lithium and cobalt, would take their place. These changes are not only crucial for the ecology of the planet but they will also reconfigure the geopolitical map of the world. Some countries would benefit from it, some would face serious obstacles to keep their position. The article signals some general tendencies that could be useful for long-term predictions in geopolitics.
PL
Europejski sektor energetyczny przechodzi intensywną zmianę modeli biznesu w związku z transformacją energetyczną i cyfrową. Konsekwencjami tych przemian są pojawiające się modele biznesowe platform wśród dużych przedsiębiorstw energetycznych oraz nowy łańcuch wartości w sektorze energetycznym. Badanie modeli biznesowych platform wśród tych przedsiębiorstw jest ważne, ponieważ integrują one łańcuch wartości sektora i determinują transformację sektora energetycznego. W niniejszym artykule przeanalizowano empirycznie i teoretycznie obecne modele biznesu platform zarządzanych przed przedsiębiorstwa wertykalnie zintegrowane w sektorze energetycznym. Analiza obejmuje 26 europejskich przedsiębiorstw. Celem analizy jest identyfikacja klas modeli biznesu platform dla przedsiębiorstw energetycznych. W rezultacie zidentyfikowano 28 platform cyfrowych i pogrupowano je w dziewięć klas modeli biznesowych. W niniejszym artykule przeanalizowano, w jaki sposób przedsiębiorstwa energetyczne zastosowały nowatorskie modele biznesu. Jest to dowód na to, że w obliczu transformacji energetycznej i cyfrowej przedsiębiorstwa energetyczne są kluczowymi graczami we wdrażaniu platform cyfrowych w Europie.
EN
The European energy sector is under a rapid change in business models due to the energy and digital transformations. The implications of these transformations are emerging platform business models among electric utilities and emerging electricity value chain in the energy sector. The study of platform business models among electric utilities is important, because they integrate the sector’s value chain and determine the transformations of the energy sector. In this paper, the current platform business models managed by electric utilities are analysed empirically and theoretically. The analysis covers 26 European electric utilities. The analysis aims to identify the classes of the platform business models for electric utilities. As a result, 28 digital platforms are identified and grouped into 9 business model classes. This paper examines how the electric utilities have employed novel business models. It provides evidence that, in the face of energy and digital transformations, the electric utilities are the key players in digital platform implementation in Europe.
PL
Zakres przedmiotowy problemu badawczego tekstu dotyczy znaczenia czynników instytucjonalno-prawnych, szerzej ujmowanych jako polityczne, transformacji energetycznej w Unii Europejskiej. Przez „czynniki polityczne” rozumie się – za A. Cherpem i zespołem – cele państwowe, interesy polityczne oraz możliwości instytucjonalne i czynniki innego typu. Wszystkie one, jako całość, pozostają w relacji z innymi, do których należy zaliczyć: społeczno-techniczne i techniczno-ekonomiczne. Z kolei za F. W. Geelsem Unię Europejską można określić mianem swoistego reżimu społeczno-technologicznego (reżimu energetycznego), responsywnego wobec wewnętrznych lub zewnętrznych zagrożeń albo zdarzeń niepożądanych. Głównym celem analizy jest prezentacja relacji, jaka występuje między czynnikami: instytucjonalno-prawnym i społeczno-technologicznym oraz techniczno-ekonomicznym. W celu uszczegółowienia zakresu przedmiotowego problemu badawczego w tekście wskazano następujące pytanie badawcze: „W jakim stopniu czynniki instytucjonalno-prawne wpływają na transformację energetyczną w Unii Europejskiej?”. Aby odpowiedzieć na to pytanie, analizę w tekście oparto na teoretycznych aspektach studiów nad transformacją energetyczną, ujęciu instytucjonalno-prawnym oraz wtórnych danych statystycznych.
EN
The subject of the research problem addressed in the article concerns the importance of institutional and legal (or, more broadly, political) factors of energy transition in the European Union. Following Aleh Cherp and his team, political factors are understood as state objectives, political interests and institutional capabilities and factors of other types. All of them, as a whole, enter into a relationship with other factors, such as socio-technical and techno-economic ones. Referring to F. W. Geels, the European Union can be defined as a kind of socio-technical regime (energy regime), responsive to internal or external threats or adverse events. The main purpose of the analysis is to present the relationship between the institutional and legal, socio-technical, and techno-economic factors. In order to specify the research problem, the research question has been posed of the extent to which institutional and legal factors affect energy transition in the European Union. To answer this question, the analysis relies on the theoretical aspects of energy transition studies, the institutional and legal approach and secondary statistical data.
EN
The EU is the most active advocate of setting global ambitions and goals for climate protection. As a consequence, it belongs to the group of world leaders in energy transformation, implementing ambitious goals of reducing GHG emissions and increasing the share of renewable energy sources in electricity generation. Energy transformation is identified not only in terms of environmental protection but also economic and industrial growth. Energy transformation is consequently one of the ways to maintain European leadership defined in environmental and economic terms (moving away from energy-intensive industries and taking leadership on efforts to counter global warming). This direction is both an element of social expectations expressed in the transition from fossil fuels towards renewable and low-emission energy sources and a response to the growing costs of energy production. Thus, energy transformation is supposed to combine social expectations (concerns for natural environment and climate protection), with the strategy of economic growth (GDP growth) and industrial development (reindustrialisation and employment growth) based on innovative technologies. Thus, energy transformation expresses the objectives of ensuring security of supply, maintaining competitiveness and global environmental balance.
PL
UE jest najbardziej aktywnym orędownikiem wyznaczania globalnych zadań i celów ochrony klimatu. Należy do grona światowych liderów transformacji energetycznej, realizując ambitnie redukcje emisji GHG oraz wzrostu udziału odnawialnych źródeł energii w wytwarzaniu energii elektrycznej. Transformacja energetyczna identyfi kowana jest nie tylko w kategoriach ochrony środowiska naturalnego, ale także wzrostu gospodarczo-przemysłowego W konsekwencji staje się ona jednym ze sposobów utrzymania europejskiego przywództwa defi niowanego w kategoriach środowiskowych i gospodarczych (odejście od energochłonnych przemysłów i przewodzenie wysiłkom w przeciwdziałaniu globalnemu ociepleniu). Kierunek ten stanowi składnik oczekiwań społecznych wyrażanych w przejściu od paliw kopalnych w kierunku odnawialnych i niskoemisyjnych źródeł energii i odpowiedź na rosnące koszty produkcji energii. Transformacja energetyczna ma łączyć oczekiwania społeczne (troska o środowiska naturalne i ochronę klimatu), ze strategią wzrostu gospodarczego (wzrost PKB) i rozwoju przemysłowego (reindustrializacją i zatrudnieniem) w oparciu o innowacyjne technologie. Transformacja energetyczna zapewnienia bezpieczeństwo dostaw, utrzymanie konkurencyjności i globalnej równowagi środowiska.
PL
Artykuł przedstawia jeden z wątków badań empirycznych dotyczących procesu transformacji energetycznej prowadzonych przez antropolożkę na Górnych Łużycach, w gminie Bogatynia na obszarze wokół kompleksu wydobywczo-energetycznego „Turów”. Perspektywa etnografii transrelacyjnej pozwala na splatanie różnych elementów tego procesu i przyglądanie się jego zmiennym uwarunkowaniom środowiskowo-ekonomicznym, politycznym i społeczno-kulturowym. Tekst pokazuje kilka spośród wielu splotów odkrywanych w terenie w procesie dekarbonizacji widzianych w perspektywie etnografii transrelacyjnej. Koncentruje się na niejednoznaczności klarujących się w badaniu lokalnych światów mieszkańców regionu. Zwraca uwagę na poznawcze pułapki, np. kategorię konfliktu, które czyhają na antropolożkę w terenie o niepewnej przyszłości po węglu. Tekst akcentuje przy tym niegotowość zmiennego, konceptualnie nie domkniętego terenu oraz jego niestabilną, złożoną – asamblażową architekturę.
EN
The article presents one of the strands of empirical research on the energy transition process conducted by an anthropologist in Upper Lusatia, in the Bogatynia municipality, in the area around the Turów mining and power complex. The perspective of transrelational ethnography makes it possible to weave together the various elements of this process and look at its changing environmental/economic, political and socio-cultural conditions. The text shows some of the many interweaves uncovered in the field, in the decarbonisation process, seen in the perspective of transrelational ethnography. It focuses on the ambiguities in the worlds of the region’s residents as brought to light in the study. The author draws attention to epistemological traps, such as the category of conflict, that await the anthropologist in a field that faces an uncertain post-coal future. Also, the author stresses the lack of preparedness of the volatile, conceptually unclosed field and its unstable, complex, assemblage architecture.
EN
The aim of the article is to characterise the business models of energy companies in the context of building and maintaining their resilience, applying climate-neutral objectives within the framework of a sustainable development strategy. The author seeks an answer to the question: to what extent does the pursuit of climate neutrality in the sustainability strategies of energy companies affect the resilience of their business models? The article summarises the results of the research on the resilience of the business models of energy companies applying climate neutrality goals as part of their sustainability strategies. The research used a multiple case study involving five foreign energy companies. They are particularly influenced by global conditions related to climate change. The primary research instrument used in the paper was a model using the concept of the so-called New Innovation Era, emphasising the role of innovation in value creation, business process choice and technical and social architecture. It was supplemented with elements of the Canvas model. The research indicates that it is possible to build and maintain the resilience of business models of energy companies in the context of a change in the structure of electricity generation towards the replacement of coal-based sources with lowor zero-carbon energy sources, climate neutrality, implemented taking into account sustainable development strategies.
PL
Celem artykułu jest charakterystyka modeli biznesu przedsiębiorstw energetycznych w kontekście budowy i zachowania ich odporności, aplikujących cele neutralności klimatycznej w ramach strategii zrównoważonego rozwoju. Starano się odpowiedzieć na pytanie: w jakim zakresie dążenie do neutralności klimatycznej w strategiach zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw energetycznych wpływa na odporność tych przedsiębiorstw? Artykuł podsumowuje wyniki badań dotyczące odporności modeli biznesu przedsiębiorstw energetycznych aplikujących cele neutralności klimatycznej w ramach strategii zrównoważonego rozwoju. W badaniach wykorzystano wielokrotne case study, którym objęto pięć zagranicznych przedsiębiorstw energetycznych szczególnie uzależnionych od uwarunkowań globalnych związanych ze zmianami klimatu. Podstawowym instrumentem badawczym zastosowanym w artykule był model wykorzystujący koncepcję tzw. Nowej Ery Innowacji, podkreślający rolę innowacji w tworzeniu wartości, wyboru procesów biznesowych oraz architektury technicznej i społecznej. Uzupełniony został o elementy modelu Canvas. Badania wskazują, że możliwe jest budowanie i utrzymanie odporności modeli biznesu przedsiębiorstw energetycznych w kontekście neutralności klimatycznej, realizowanej z uwzględnieniem strategii zrównoważonego rozwoju.
EN
The aim of this paper is to analyse the judgment of Federal Constitutional Court (FCC) in Germany, issued in March 2021. Both the seminal character of this judgment as well as its influence on the jurisprudence of the other European courts in climate-related cases encouraged the author to conduct this research. The FCC stated that achieving climate neutrality has become a new constitutional duty of the public authorities. In this context, the research hypothesis is that the latest judgment confirms the ongoing process of the greening of human rights in the constitutional legal order in Germany. At the same time, new human rights and liberties connected with climate neutrality may arise. This paper will contribute to the discussion on the current challenges related to the implementation of the European Green Deal, which the FCC as well as the judiciary of other European countries must face. The role and the meaning of climate neutrality as a new, constitutional value are analysed. The article mostly applies the legal-dogmatic methodology. The final conclusions are as follows. In the latest climate-related jurisprudence, the FCC concentrates mostly on the constitutionality of the goals of the regulation, and on the means used to achieve climate neutrality in a timely manner. However, in the next years the scope of the accountability of the government could be significantly broader. It cannot be ruled out that after 2030 the FCC will be obliged to assess not only the compliance of the goals of the regulations with the constitution, but also the efficiency of the adopted solutions. According to the author, until that time the judicial, progressive interpretation of Basic Law will confirm the increasing role of climate neutrality as a new, constitutional value.
PL
Celem niniejszego artykułu jest analiza wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (FTK) w Niemczech wydanego w marcu 2021 r., w którym Trybunał orzekł, że osiągnięcie neutralności klimatycznej jest nowym, konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych. Przesłankami podjęcia niniejszych badań stał się nie tylko fakt przełomowego charakteru tego orzeczenia, ale także jego spodziewany wpływ na kształtowanie się nowej linii orzeczniczej w sprawach środowiskowych, których liczba w państwach europejskich sukcesywnie rośnie. W ramach badań należy zweryfikować hipotezę badawczą, że najnowsze orzecznictwo FTK pozwala na przyjęcie założenia, że postępujący proces ekologizacji praw człowieka w niemieckim porządku konstytucyjnym prowadzi do wyewoluowania nowej grupy uprawnień związanych z osiągnięciem neutralności klimatycznej. Ze względu na doniosłą rolę orzecznictwa FTK niniejsze badania stanowią głos w dyskusji nad aktualnymi wyzwaniami, z którymi musi mierzyć się judykatura w obliczu konieczności implementacji Europejskiego Zielonego Ładu, a także rolą i znaczeniem neutralności klimatycznej jako nowej wartości konstytucyjnej. W badaniach posłużono się metodą dogmatycznoprawną, przeprowadzono również analizę wybranego orzecznictwa FTK oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Niniejsze rozważania prowadzą do konkluzji, iż w najnowszym orzecznictwie poświęconym kwestiom klimatycznym FTK koncentruje się przede wszystkim na ocenie konstytucyjności celów regulacji i przedsięwziętych środków służących terminowemu osiągnięciu neutralności klimatycznej. Należy jednak uznać, że w ciągu najbliższych lat zakres odpowiedzialności władz publicznych znacząco się zwiększy. Nie można wykluczyć, że po 2030 r. FTK będzie musiał ponownie zmierzyć się z pytaniem już nie tylko o celowość działania władz, lecz także efektywność przyjętych rozwiązań. W ocenie autorki do tego czasu sądowa, progresywna wykładnia przepisów Ustawy zasadniczej będzie potwierdzeniem rosnącego znaczenia neutralności klimatycznej jako nowej wartości o konstytucyjnym znaczeniu.
PL
Artykuł jest próbą porównania stanowisk głównych sił politycznych w Polsce w kwestii kierunków rozwoju polityki energetycznej RP i szeroko pojętego bezpieczeństwa energetycznego. Szczególny nacisk położono na analizę wizji przyszłości bezpieczeństwa politycznego RP zawartych w programach wyborczych najważniejszych partii politycznych przed wyborami parlamentarnymi 2015 roku. Tekst stanowi także próbę wskazania ewolucji poglądów partii politycznych wobec wyzwań bezpieczeństwa energetycznego w okresie po 2010 roku.
EN
The article is an attempt to compare the attitudes of the major Polish political powers in terms of energy policy and energy security future development. Special attention was paid to the analysis of the political program of the major political parties before the parliamentary elections in 2015. The text tries to indicate the evolution of political attitudes towards the challenges of energy security in the period after 2010.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.