Search results

1

Tropowane „Gloria” z mszy „De Beata Virgine” w Mszale Jagiellonów z Jasnej Góry. Przyczynek do badań śpiewów postgregoriańskich

100%

Wiśniewski P.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 2

155-162

EN

A study of liturgical music codexes proves that, apart from the fact that they contain typical Gregorian chants, a considerable significance is attached in them to later chants, based on Gregorian patterns as well as to the ones defined by medievalists as “post-gregorian” by. Plausible examples here are the so-called tropes which constitute additions of new texts and music to the pre-existing compositions. The issue raised in the present paper refers to one of such chants (Gloria from the mass de Beata Virgine) noted down in Missale Paulinorum in the beginning of the 16th century. Troping of this Gloria consists in inserting in the original text six additional short texts. The fact that the trope appeared in the Jagiellonian Missal proves that the so-called Marian Gloria was very popular. Although its use in the liturgy was banned, long after the Council of Trent it still had to be reminded that singing Marian Gloria on the feasts of the Mother of God was forbidden and that only the chants accepted by the Roman liturgy were allowed.

PL

Studium ksiąg liturgiczno-muzycznych dowodzi, iż klasycznego repertuaru gregoriańskiego ważne miejsce zajmują śpiewy postgregoriańskie, a wśród nich m.in. tropy, stanowiące dodatki tekstowe i melodyczne do kompozycji oryginalnych. Podjęte w artykule zagadnienie dotyczy jednego z tego rodzaju śpiewów, zawartego w Missale Paulinorum z początku XVI w. Notuje go hymn Gloria z mszy De Beata Virgine. Jego tropowanie polega na rozbudowaniu oryginalnego tekstu o sześć krótkich fraz. Obecność tego tropu w Mszale Jagiellonów potwierdza jednak fakt, iż tzw. Gloria maryjne było niezwykle popularne. Mimo, iż spotkało się ono ze zdecydowanym zakazem stosowania w liturgii, to jednak jeszcze przez długi czas po Soborze Trydenckim przypominano, iż w święta Matki Bożej nie wolno posługiwać się Gloria maryjnym, tylko przyjętym przez liturgię rzymską. Tego typu średniowieczna monodia stanowi niezbity dowód na to, iż w każdej epoce istniała silna potrzeba tworzenia nowych śpiewów na użytek konkretnej liturgii. Dzięki tego rodzaju twórczości można jednak dziś odtworzyć po części obraz tego, co wykonywano w liturgii późnego średniowiecza, czy jeszcze w następnych wiekach. Mszał Jagiellonów jest w tym zakresie ważnym źródłem wiedzy.

2

On the Need of Research on Spoken Historical Narration

84%

Biesaga M.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

3

Ut figura sit. Beda Czcigodny o tropach Pisma

84%

Ryczek W.

Vox Patrum

|

2018

|

vol. 69

573-594

EN

The main purpose of the paper is to discuss thirteen tropes presented by the Venerable Bede, a Benedictine monk from the Kingdom of Northumbria, in the manual On figures and tropes (De schematibus et tropis, ca. 710), dedicated to his disciple, Cuthbert. Using the definitions and examples given by Donatus (Ars maior), Bede described thirteen tropes and their variants: metaphor, catachresis, metalepsis, metonymy, antonomasia, epithet, synecdoche (totum a parte, pars a toto), onomatopoeia, periphrasis, hyperbaton (histerologia, anastrophe, parenthesis, tmesis, synchysis), hyperbole, allegory (irony, antiphrasis, enigma, charientism, paremia, sarcasm, asteism), and homoeosis (icon, parable, paradigm). Each of these rhetorical devices was illustrated with examples drawn from the Scripture. Therefore, the categories form the grammatical tradition were transformed into the exegetical means, particularly useful during reading the Bible and discovering its hidden meanings. Deploying tropes for interpretative purposes, Bede proposed the model of exegesis concentrated on both what is signified and the mode of signification.

4

Tropowane ordinarium missae w rękopiśmiennym graduale paulińskim ms. R659/III-913

84%

Wiśniewski P.

|

2017

|

vol. 64

|

issue 13: Muzykologia

137-148

EN

Gregorian chant, formed in the 8th century, soon became inadequate for the needs of the liturgy of that time. When Gregorian chant was introduced into the Kingdom of the Franks, the local clergymen, accustomed to more sophisticated chants, considered it little useful. However, due to the administrative decisions which had been taken, the Roman ritual could not be abandoned. Roman chants, being too general, made the churchmen unwilling to adapt the new rites. Therefore, they were the first to add to the adopted chants the embellishments called tropes. They were very popular from the very beginning. They were used in the liturgy until the Council of Trent which ordered to remove them completely from the liturgy. Some of these additions were preserved in numerous manuscripts, for example, in the Pauline gradual from the end of the 16th century. The aim of this article is to extract these tropes, analyse their text and music and indicate their possible origins. It has been proved that they derive from the distribution of Gregorian melismas (Kyrie), from copying (Gloria) or from paraphrasing the melody of the main text (Sanctus). They neither introduce new musical elements nor depart from the style of Gregorian chants. They are adjusted to the context in which they appear. They were adopted from other earlier liturgical music codexes.

PL

Ukształtowany w VIII wieku chorał gregoriański szybko stał się niewystarczający do potrzeb ówczesnej liturgii. Z chwilą wprowadzenia go na teren państwa Franków okazał się on dla tamtejszych duchownych, przyzwyczajonych do rozbudowanych śpiewów, mało przydatny. W wyniku podjętych decyzji administracyjnych nie można było jednak odstąpić od rytuału rzymskiego. Zbytnia ogólnikowość śpiewów rzymskich wywołała ich zdecydowaną niechęć do adaptacji nowych obrzędów. Zaczęli oni w związku z tym, jako pierwsi, uzupełniać przejęte śpiewy retorycznymi ozdobnikami, tzw. tropami. Cieszyły się one od samego początku bardzo dużą popularnością. Funkcjonowały w liturgii aż do Soboru Trydenckiego, który nakazał ich całkowite usunięcie z liturgii. Wiele ksiąg zachowało część tych dodatków, m.in. graduał pauliński z końca XVI w. Celem artykułu jest wydobycie tych tropów, omówienie ich warstwy tekstowej i melodycznej oraz wskazanie na ewentualne wzorce. Dowiedziono, iż pochodzą one albo z rozłożenia gregoriańskich melizmatów (Kyrie), albo z kopiowania (Gloria) lub parafrazowania melodii tekstu głównego (Sanctus). Nie wprowadzają elementów muzycznie nowych, nie odbiegają też od stylu melodii gregoriańskich i są dostosowane do kontekstu, w którym występują. Zostały one zaimportowane z innych wcześniejszych kodeksów liturgiczno-muzycznych.

5

Portret duchowy Korczaka. Nieśmiała próba zarysu na kanwie Pamiętnika

67%

Rudnicki Z.

Paedagogia Christiana

|

2021

|

vol. 2/48

75-90

EN

Janusz Korczak’s Ghetto Diary is a record of the last three months of his life. This is a hybrid and patchwork piece consisting of excerpts from descriptions of life in the ghetto, ideological sketches, childhood memories and projections of the Old Doctor’s current inner life. In the article, Ghetto Diary was treated as a canvas based on which attempts are made to recreate the outline of the author’s spiritual life. Its text constitutes a peculiar axis in the orbit of which the attempt of reconstruction of the spiritual portrait of the Pedagogue was taken. Hermeneutic penetration into various areas and levels of the source text are to be used to carry out this research process.

PL

Pamiętnik Janusza Korczaka jest zapisem z ostatnich trzech miesięcy jego życia. To dzieło hybrydowe, patchworkowe, zawierające w sobie fragmenty opisów życia w getcie, szkice ideowe, wspomnienia z dzieciństwa oraz projekcje aktualnych przeżyć wewnętrznych Starego Doktora. W artykule Pamiętnik został potraktowany jako kanwa, na podstawie której próbuje się odtworzyć zarysy życia duchowego autora. Jego tekst stanowi swoistą oś, na orbicie której podjęto próbę rekonstrukcji portretu duchowego Pedagoga. Hermeneutyczne wniknięcie w różne obszary i poziomy tekstu źródłowego ma posłużyć przeprowadzeniu tego zabiegu badawczego.

6

Co czyni zdanie prawdziwym?

67%

Nowaczyk A.

Studia Semiotyczne

|

2016

|

vol. 30

|

issue 1

93-102

PL

W artykule rozważane jest zagadnienie związku między własnościami jednostkowymi i abstrakcyjnymi w kontekście problematyki uprawdziwiania (truthmaking). Proponowane jest pewne aksjomatyczne uogólnienie pojęcia konkretyzacji własności w postaci pojęcia konkretyzacji relacji.

EN

The paper discusses an issue of the relation between particular and abstract properties in the context of truthmaking. It proposes an axiomatic generalization of the concept of concretization of properties on the concept of concretization of relations.

Refine search results

1 Historyka Studia Metodologiczne

1 Paedagogia Christiana

1 Roczniki Teologiczne

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Studia Semiotyczne

1 Vox Patrum

2 Wiśniewski P.

1 Biesaga M.

1 Nowaczyk A.

1 Rudnicki Z.

1 Ryczek W.

1 2021

1 2018