Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  turn
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Przełom w teologii św. Bonawentury z Bagnoregio i jego teologiczno-pastoralne konsekwencje w perspektywie współczesności

100%
Woźniak R. J.
Polonia Sacra
|
2019
|
vol. 23
|
issue 2(56)
61-82
PL
Artykuł opiera się na przekonaniu o znaczącym zwrocie, który nastąpił w myśli Bonawentury około roku 1259. Istotą przełomu w La Verna była radykalizacja egzystencjalnego wątku teologii Doktora Serafickiego. Niniejszy artykuł jest próbą opisania podstawowych teologicznych i duszpasterskich konsekwencji tego zwrotu w stosunku do współczesności. Głównym punktem odniesienia jest tekst Itinerarium mentis in Deum.
EN
The article is based on the conviction of a significant modification that occurred in Bonaventure’s thought around 1259. The essence of the breakthrough in La Verna was the radicalization of the existential thread of theology of the doctor Seraphicus. This paper is an attempt to describe the basic theological and pastoral consequences of this turn in their relation to the present day. The main point of attention is text of Itinerarium mentis in Deum.
2
Publication available in full text mode
Content available

Language of Being in Heidegger’s “Turn” (Kehre)

85%
Surzyn J.
Folia Philosophica
|
2021
|
vol. 46
1-17
EN
In this article, I attempt to analyze some of the contexts of the language of being after Heidegger’s “turn” (Kehre), a clearly discernible change in his philosophy in the second half of the 1930s. Heidegger proposed a new concept to revealing being itself, namely its “event‑enowning” (Ereignis). The key to this understanding of being is that now language becomes “the house” of being. Heidegger combined this with the “joint” (fugue) function. Language as a fugue joins with being itself, and therefore constantly follows and touches upon the boundary of silence. Silence is the ultimate complement of language and constantly limits it, because what is said only reveals a part of being, while the rest remains hidden and “expresses” silence, as it is in the case of a fugue, where the main motif of the theme “escapes” into silence. In the text, I first consider the fugue of being, then the language of being as its expression, in order to consider the problem of saying further, and finally analyze the limit of language, i.e. the way to silence.
3
Publication available in full text mode
Content available

Zagadnienie „zwrotu” w myśli Heideggera w kontekście dziejowości bycia

71%
Murzicz P.
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
|
2020
|
vol. 51
|
issue 4
64-79
EN
The article deals with the issue of turning (Kehre) in the thought of Martin Heidegger. I show that, in Being and time the question of being posed from the perspective of a distinguished being as Dasein has led to the objectification of being, thus rather reproducing instead of overcoming, the so far way of thinking that Heidegger named “metaphysical”. The turning in Heidegger’s thought consists in his effort to make being independent from human being, i.e. he tries to go beyond the transcendental and subjectivist point of view of Dasein by placing historicality of Dasein against the background of the very existence of being. It is not Dasein who designs being, but on the contrary, being designs understanding for Dasein. In this context, I show that the thinking of being postulated by Heidegger takes the form of thinking the very process of historical presencing of the historic types of interpretation of being.
PL
Artykuł dotyczy zagadnienia „zwrotu”(Kehre) w myśli Martina Heideggera. Pokazuję i uzasadniam, że postawione w Byciu i czasie pytanie o bycie z pozycji bytu wyróżnionego, jakim jest Dasein, doprowadziło do uprzedmiotowienia bycia powielając, a nie przezwyciężając, dotychczasowy, według Heideggera metafizyczny, sposób myślenia. Zwrot w myśli Heideggera polega na tym, że próbuje on uniezależnić bycie od człowieka, tj. próbuje wyjść poza transcendentalny i subiektywistyczny punkt widzenia Dasein poprzez umieszczenie dziejowości Dasein na tle dziejowości samego bycia. To nie Dasein projektuje bycie, lecz przeciwnie, bycie projektuje rozumienie dla Dasein. W tym kontekście pokazuję, że postulowane przez Heideggera myślenie bycia przybiera postać myślenia samego procesu istoczenia się dziejowych wykładni bycia.
4
Publication available in full text mode
Content available

Bycie i świat. Metamorfozy pojęcia „świat” w filozofii Martina Heideggera

71%
Hoły - Łuczaj M.
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
|
2013
|
vol. 3
|
issue 2
339-356
PL
Artykuł rekonstruuje przemiany pojęcia „świat” w filozofii Martina Heideggera na podstawie: Bycia i czasu, Podstawowych problemów fenomenologii, rozprawy O istocie podstawy, Die Grundbegriffe der Metaphysik, Źródła dzieła sztuki, Przyczynków do filozofii oraz esejów Język, Rzecz i Budować, mieszkać, myśleć. Niniejsza analiza pokazuje, że kolejne odsłony problemu świata nie unieważniają wcześniejszych rozwiązań, ale rozwijają ich sens, zgodnie z którym bycie ujawnia się tylko wtedy, gdy byty postrzegane są w ich wspólnocie. Tak też różne ujęcia problemu świata wskazują na odmienne aspekty wspólnoty bytów: wzajemną przynależność, pokrewieństwo oraz integralność.
EN
The article reconstructs transformation of the concept of the ‘world’ in Martin Heidegger’s view in the light of his: Being and time , Basic problems of phenomenolog y , On the essence of ground , The fundamental concepts of metaphysics , The origin of the work of art , Contributions to philosophy , and essays Language , thing and Building, dwelling, thinking . The analysis shows that the subsequent presentation of the problem of the world does not invalidate previous solutions but rather develops their meaning according to which being is only revealed when entities are perceived in their c o m m u n i t y. Hence, various approaches to the problem of the world indi- cate different aspects of the community of beings: mutual belonging, kinship, and integrity.
5
Publication available in full text mode
Content available

„Malá slova“ a jejich podíl na stylu mluvených projevů

70%
Hoffmannová J.
Stylistyka
|
2017
|
vol. 26
155-171
EN
In contrast to written language, spoken utterances evince a much higher incidence of deictics, indefinite and pseudo-demonstrative pronouns, contact particles (phatic expressions), specific conjunctions and other connectives, interjections, fillers and hesitation sounds. Corpus-based data should make it possible to attempt a new typology of such expressions (of a broad category of “discourse markers”), independent of the traditional categorization of the parts of speech. The research of spoken Czech syntax must take into account these groups of lexical means that are innate to spoken discourse, i.e. this important area where lexis and syntax meet. Such words as the Czech jako, teda, jakoe, jakoby seem to be semantically vague or empty, but they have a special effect on the connectedness and cohesion of spoken discourse. Moreover, the syntax of spoken discourse has to be investigated in terms of its dialogic and processual nature, inevitably respecting the relationships between utterances and dialogue turns; that is why special attention must be given to “small words” employed at the beginning or end of various types of turns. Their participation in the turn-taking mechanismus, as well as other functions, demonstrates that the “small words” in most cases cannot be regarded as redundant expressions, and that they contribute to the style of spoken discourse.
6
Content available remote

Výzkum syntaxe mluvené češtiny: inventarizace problémů

57%
Hoffmannová J., Zeman J.
Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)
|
2017
|
vol. 78
|
issue 1
45-66
EN
Until now, Czech grammars have focused primarily on the syntax of written texts, paying little attention to spoken discourse. In the present article, the authors have sought to a) explore the existing works on syntax to identify references to features peculiar to spoken Czech (normally classified as “deviations from regular sentence patterns”); b) complement them with findings of Czech dialectologists; and c) expand the context to include results of the few authors who consistently explore spoken Czech and its syntax (particularly O. Müllerová and M. Hirschová). The inventory of features so far identified as peculiar to spoken syntax includes, among other things, syntactic units appended after a point of syntactic completion, parentheses, corrections, reported speech, the free dative etc. In addition to syntax, some of the features belong to the lexical-syntactic level (conjunctions, particles, phatic expressions), while others concern hypersyntax (the proportion of parataxis, hypotaxis and juxtaposition). The syntax of spoken Czech is to be understood as a syntax of utterances and turns (not of sentences); it has to be investigated in terms of its dialogic and processual nature, with a clear orientation to the sound form of syntactic structures and to the role of non-verbal means of communication.
7
Content available remote

Mluvená syntax v Naší řeči

57%
Zeman J.
Naše řeč (Our Speech)
|
2017
|
vol. 100
|
issue 3
114-120
EN
The article focuses on the presentation of some specific aspects of Czech spoken syntax. It draws attention to several methodological problems accompanying research of this kind. It is based on articles published in the journal Naše řeč.
8
Publication available in full text mode
Content available

Change, break, crisis, or fulguration – what is a turn in art?

57%
Pękala T.
Art Inquiry. Recherches sur les arts
|
2015
|
vol. XVII (XXVI)
21-37
EN
The aim of the article is to find the main determinants of the changes/transformations in art that would satisfy the necessary conditions for defining some phenomenon as a ‘turn’. The first part of the study presents some attempts to specify the nature of a cultural turn, and the methodological positions offered by the contemporary humanities. The point of departure here is the conception of Doris Bachmann-Medick. Assuming that the inflation of cultural turns is a signal of profound change, we will ask about the impact of such processes on art. It is not a question of the response of art to changes, but of art as a fragment of the changed reality. In this context, the article refers to Umberto Eco’s concept of art as an epistemological metaphor of reality and Mieczysław Wallis’s theory of continuity/discontinuity, or gradual and abrupt changes in art. The concepts characteristic of the early stages of modern consciousness have been tested according to the criteria for the contemporary understanding of transformation in art, termed ‘a turn’. For this purpose, we have considered the different meanings of the concept of ‘change/transformation’ and of the concept of ‘turn’. The material used as an example is the history of the reception of Art Nouveau, and the problem of radicalness of the avant-garde turn. The final part of the study discusses different uses of the concept of turn, employed in art in recent years. Two ‘turns’ have been distinguished; an affective turn, linked with the somatic one, and a social turn. Both of them can be treated as constituents of a culture-wide turn: the performative turn. The postulated direction of the research on contemporary turns in art is finding a new formula of esthetic experience.
PL
Zadaniem tekstu jest próba określenia głównych wyznaczników przemian w sztuce, które spełniałyby warunki konieczne zjawiska określanego terminem zwrotu. W pierwszej części tekstu zaprezentowane zostały próby odpowiedzi na pytanie czym właściwie jest zwrot w kulturze i jakie stanowiska metodologiczne oferuje współczesna humanistyka. Punktem wyjścia jest koncepcja Doris Bachmann-Medick. Przyjmując założenie, że inflacja zwrotów kulturze jest sygnałem głębokiej zmiany stawiamy pytanie o odzwierciedlenie zachodzących procesów w sztuce. Nie chodzi o reakcję sztuki na zmiany, ale o sztukę jako fragment zmienionej rzeczywistości. W tym kontekście przypomniana została koncepcja sztuki jako metafory epistemologicznej rzeczywistości U. Eco, teoria ciągłości/nieciągłości, stopniowości i skokowości w sztuce Mieczysława Wallisa. Koncepcja charakterystyczne dla wczesnych etapów świadomości nowoczesnej zostały poddane sprawdzianowi wedle kryteriów współczesnego rozumienia przemiany w sztuce określanej mianem zwrotu. By sprostać tak sformułowanemu zadaniu rozważane były różne znaczenia pojęcia „zmiany, przemiany” a w dalszej kolejności „kryzysy pozytywne i negatywne” występujące w polach znaczeniowych terminu „zwrot”. Materiałem przykładowym były dzieje recepcji sztuki secesyjnej, problem radykalności przełomu awangardowego. W końcowej partii tekstu rozważano różne użycia pojęcia zwrotu w odniesieniu do sztuki ostatnich lat. Wyróżnione zostały dwa „zwroty” : afektywny , łączony z somatycznym i społeczny. Obydwa można potraktować jako składowe zwrotu o zasięgu ogólnokulturowym – zwrotu performatywnego. Postulowanym kierunkiem badań nad współczesnymi zwrotami w sztuce wydaje się analiza nowej formuły doświadczenia estetycznego.
9
Publication available in full text mode
Content available

From painted decoration to the screen. The turn in stage illusion in the late 20th and early 21st century

57%
Raszewska M., Łarionow D.
Art Inquiry. Recherches sur les arts
|
2015
|
vol. XVII (XXVI)
291-307
EN
The painted decoration discovered in the Renaissance dominated the European stage for almost 300 years. In the second half of the nineteenth century, the so-called Great Reforms theater challenged this tradition, but it has survived in various guises until the present day. Today we perceive this form as anachronistic, as a quote from the past or an awkwardness of the set designer. Changing the perception of reality on the screen has also led to a change in the treatment of illusion and stage space. The screen has become not only an element of decoration, but it also shows or in extreme cases replaces reality. The impact of the new media on theatre today results not only from the introduction of technology, but also from the entrance into theater of artists from the world of the media. The new relationship leads in extreme situations to the denial of the basic definition of theater as an interaction between the creator and the recipient. The purpose of the paper is to show the interrelationships between the actor and the spectator, illusion and disillusionment. It seems that the described change will determine the direction of further development of theater. It remains an open question how the relationships between all of the participants in the interaction will be impacted by the use of screens and other electronic media. Describing and naming the attempts at qualitative change in the structure of the stage is important for the formation of new methodology for analyzing theatrical reality.
PL
System malowanych dekoracji, wynaleziony w późnym renesansie, zdominował sceny europejskie na 300 lat. Co prawda w II połowie XIX wieku zjawisko tzw. Wielkiej Reformy Teatru zanegowało tę tradycję, jednak przetrwała ona w różnych odsłonach aż po dzień dzisiejszy. Współcześnie mamy zdecydowane poczucie anachronizmu tej formy, wręcz odczuwamy ją jako cytat z przeszłości lub nieporadność scenografa. Zmiana sposobu postrzegania świata z realnego na oglądany za pośrednictwem ekranu spowodowała również zwrot w traktowaniu iluzji i przestrzeni scenicznej. Ekran stał się nie tylko nośnikiem dekoracji, ale również realnym elementem świata przedstawiającego lub w skrajnych przypadkach go zastępuje. Zwrot multimedialny dokonuje się dziś nie tylko dzięki obecności techniki, ale również poprzez wejście do teatru twórców ze świata mediów. Nowa zależność w skrajnej sytuacji doprowadza do zanegowania podstawowych definicji spektaklu teatralnego rozumianego jako współobecność twórcy i odbiorcy. Celem naszego tekstu będzie pokazanie zwrotu, jaki zachodzi w relacji aktor/widz, iluzja/deziluzja. Wydaje się, że ta zmiana wyznaczy kierunek dalszego rozwoju teatru. Otwarta pozostanie kwestia, jaką relację interpersonalną pomiędzy wszystkimi uczestnikami widowiska wytworzą ekrany czy inne media elektroniczne. Opisanie i próba nazwania przemiany jakościowej w strukturze dzieła scenicznego jest istotna dla kształtowania się nowych metodologii analizy rzeczywistości teatralnej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Humanistyczne „zwroty” w perspektywie metodologicznej

50%
Strzelecki R.
Dydaktyka Polonistyczna
|
2022
|
issue 8 (17)
183-221
PL
Artykuł dotyczy „zwrotów” kształtujących oblicze dzisiejszej humanistyki i ujmuje ich specyfikę w perspektywie i ocenie metodologicznej. „Zwroty” zostały odniesione do ich najbliższego kontekstu badawczego, czyli nowej filozofii nauki: Poppera, Lakatosa, Laudena, Feyerabenda i Kuhna. Wykazano wszelkie zbieżności i uchybienia orientacji „zwrotów” wobec przyjętych tam założeń. Okazało się, że realizują te założenia w niewielkim stopniu. Zostały również przybliżone ujęcia „zwrotów” dokonane przez innych badaczy. Ponadto wykazano ich stosunek do tradycji humanistyki i uchybienia wobec tej tradycji. Jednak kluczową cechą „zwrotów” jest ich odejście od współczesnej logiki nauki, racjonalności i rozumności poznania naukowego oraz od zasad ogólnej metodologii nauk. Zostały też omówione najważniejsze przykłady redukcjonizmu ontologicznego i naruszania statusu bytowego człowieka. Nadużycia te przedstawiono na przykładzie czterech wybranych „zwrotów”: performatywnego, „ku rzeczom”, biologicznego i cyfrowego w wersji transhumanistycznej.
EN
The paper deals with ”turns” that shape the face of today’s humanities, and captures their specificity in perspective and provides methodological evaluation of them. The ”turns” were referred to their immediate research context, i.e. the new philosophy of science: Popper, Lakatos, Lauden, Feyerabend, and Kuhn. All convergences and irregularities in the orientation of ”turns” in relation to the assumptions made there were shown. It turned out that they implement these assumptions to a limited extent. The approaches to ”turns” proposed by other researchers were also broadly discussed. Moreover, their attitudes to the tradition of the humanities and breaches from this tradition were demonstrated. However, a key feature of ”turns” is their departure from the modern logic of science, rationality of scientific cognition, and the principles of the general methodology of science. The most important examples of the ontological reductionism and of the violation of the ontological status of man were also discussed. These abuses are illustrated based on four selected ”turns”: performative, ”towards things”, biological and digital in the transhumanist version.
11
Publication available in full text mode
Content available

Philosophical turn of Martin Heidegger

43%
Surzyn J., Surzyn J.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2020
|
issue 1
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.