Search results

1

Konsekwencje normatywnoprawne przyjęcia nowej definicji muzeum ICOM

100%

Zeidler K.

Muzealnictwo

|

2023

|

vol. 64

106-109

PL

Podczas 26. Konferencji Generalnej ICOM w Pradze w 2022 r. została przyjęta nowa definicja muzeum. Jednak dyskusje nad nią są znacznie starsze, a sięgając tylko do poprzedniej, 25. Konferencji Generalnej ICOM, która odbyła się w 2019 r. w Kioto, warto przypomnieć, że właśnie tam doszło do nieudanej próby wprowadzenia nowej definicji muzeum, znacznie różniącej się od dotychczasowych. Artykuł dotyczy konsekwencji normatywnoprawnych przyjęcia nowej definicji muzeum przez ICOM. Możliwe jest bowiem implementowanie dorobku normatywnego ICOM do prawa krajowego. W tekście zawarto wnioski i spostrzeżenia tego dotyczące, choć finalnie prowadzą one do konkluzji, że aż tak wielkiego znaczenia nie ma literalne brzmienie samej definicji muzeum. Jeśli zaś wskazać tendencję, to jest nią poszerzanie zakresu nazwy, ale nie w sposób całkiem spontaniczny i dowolny.

2

Funkcje podatków w doktrynie prawnofinansowej oraz ich znaczenie dla praktyki stanowienia prawa podatkowego

86%

Zieliński R.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2019

|

vol. 29

|

issue 1

115-130

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakterystyka funkcji, jakie w doktrynie prawnofinansowej realizują podatki oraz wskazanie ich znaczenia dla praktyki stanowienia prawa podatkowego. W pierwszej kolejności zwrócono uwagę na trudności dotyczące zdefiniowania pojęcia funkcji podatków oraz na brak ich jednolitego katalogu w doktrynie prawa finansowego. Następnie przedstawiona została fiskalna funkcja podatków, a w dalszej kolejności dokonano omówienia pozafiskalnych celów realizowanych przez te daniny publiczne, w głównej mierze scharakteryzowana została ich funkcja redystrybucyjna oraz stymulacyjna. W niniejszym opracowaniu wskazano, że pomimo, iż podstawową funkcją podatków jest funkcja fiskalna, to nie wszystkie podatki realizują ją w takim samym stopniu. W szczególności pierwszoplanowego znaczenia fiskalnego nie powinny odgrywać podatki obciążające dochody osobiste obywateli, gdyż z uwagi na ich konstrukcję prawną są daninami publicznymi predestynowanymi do realizacji zadań o charakterze rozdzielczym i społecznym (socjalnym). Konstatacja ta stanowi, jak się wydaje, istotną wskazówkę dla praktyki stanowienia prawa podatkowego.

EN

The objective of this article is to describe the functions of taxes in the legal and financial doctrine and to indicate their significance for the practice of tax law making. First of all, attention was drawn to the difficulties related to the definition of the concept of tax functions and the lack of their uniform catalogue in the doctrine of financial law. Secondly, the fiscal function of taxes was discussed, and then the non-fiscal objectives pursued by these public levies were analysed, primarily their redistributive and stimulative functions were characterised. This paper indicates that although the basic function of taxes is fiscal, not all taxes perform it to the same extent. In particular, the primary fiscal significance should not be played by taxes on personal income of citizens because – due to their legal structure – they are public levies predestined to perform separation and social tasks. This statement seems to be an important indication for the practice of tax law making.

3

Aksjologiczne problemy tworzenia prawa a integracja europejska

86%

Kustra E.

Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea

|

2015

|

vol. V

95-104

PL

Sformułowany w polskiej teorii prawa model racjonalnego prawodawcy ma optymalizować praktykę tworzenia prawa nie tylko w płaszczyźnie językowej, prakseologicznej, ekonomicznej, ale przede wszystkim w płaszczyźnie aksjologicznej. Uznane przez prawodawcę wartości podlegają późniejszej systematyzacji ze względu na moc prawną aktu, z którego czerpią swe obowiązywanie. Dlatego wartości konstytucyjne mają wyższą pozycję w systemie od wartości ustawowych, a te ostatnie wyższą od wartości podstawowych. Różnice te są podstawą dla konstruowania przez doktrynę prawniczą zasad stratyfikacji (lub hierarchizacji) wartości. Podstawowym problemem, który jest przedmiotem ustaleń niniejszego opracowania jest pytanie, czy członkostwo Polski w UE wpływa na zmianę stratyfikacji wartości konstytucyjnych, a jeśli tak to w jakich obszarach. Niewątpliwie problem ten jest szczególnie istotny w kontekście ustalania konstytucyjnie gwarantowanych standardów ochrony praw jednostki. Wpływ integracji europejskiej na aksjologię konstytucyjną był bowiem już dostrzegany na szeroką skalę w związku z implementacją Decyzji Ramowej w sprawie ENA. Wówczas to, systemy konstytucyjne zostały skonfrontowane z koniecznością zmiany dotychczasowego standardu ochrony, polegającego na bezwzględnym zakazie ekstradycji własnych obywateli. Zróżnicowane orzecznictwo sądów konstytucyjnych dotyczące tej kwestii, wskazuje na odmienność stratyfikacji wartości konstytucyjnych w poszczególnych państwach członkowskich. Innym przykładem wpływu Decyzji Ramowej na konstytucyjnie chroniony standard prawa do sądu jest sprawa Melloni zawisła przed TS w wyniku wniesienia pytania prejudycjalnego przez hiszpański TK. Analiza treści rozstrzygnięcia TS oraz jego adaptacji do hiszpańskiego systemu prawa przez TK dowodzą również, że realny wpływ na stratyfikację konstytucyjnej aksjologii państw członkowskich może wywierać Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. W opracowaniu przedstawione zostaną najnowsze orzeczenia TS dotyczące zakresu stosowania Karty w systemach krajowych (Melloni, Åkerberg, Aliyev) i ich potencjalnego znaczenia dla modyfikacji konstytucyjnych standardów ochrony praw podstawowych.

EN

Polish legal theory has formulated a model of “rational legislator”. Its aim is to optimize the practice of law-not only on the linguistic, praxeological, economic niveau, but above all on the axiological one. The axiological system recieved by the legislaturor is a subject of a subsequent systematization due to the power of act, from which derive its validity. Therefore, constitutional values have a higher position in the system of the statute law, and the latter is higher than the value of the executive acts such as regulations. For academia these differences are the basis of a construction of principles of stratification (or hierarchy) of values. The mian issue that will be analizyed in this paper is whether the Polish membership in the EU effects changes in the stratification of constitutional values, and if so, that in which areas. Undoubtedly, this problem is particularly important in the context of setting standards of protection of constitutionally guaranteed fundamental rights. The impact of European integration on the axiology constitutional because has been widely analized in context of the implementation of the EAW Framework Decision. At that time, constitutional systems of many EU Member States were confronted with the neccessity of changing the existing standard of protection, according to which the extradition of their own citizens was absolutely forbidden. The differenciated case law of European constitutional courts on this issue, denotes variety of of constitutional values’ stratification in EU Member States. Another example of the impact of the EAW Framework Decision on the constitutional standard of right fair trial judgment is case Melloni ruled by the CJ after reference of a preliminary question by the Spanish Constitutional Tribunal. The analysis of CJ judgment and its adaptation into the Spanish legal system by the Constitutional Tribunal proves that the Charter of Fundamental Rights of the European Union may have a significant impact on the stratification of the constitutional values in national legal systems of Member States. Therefore, this paper presents the latest rulings of the CJ concerning the scope of application of the Charter in national legal systems (Melloni, Åkerberg, Aliyev) and their potential relevance to modify the constitutional standards of fundamental rights protection.

4

Autonomia w ramach hierarchii konstytucyjnej

86%

Szreniawski P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 5(75)

299-311

PL

Zgodnie z teorią rywalizacji hierarchii, konstytucja zawiera szczyty hierarchii, będących systemami norm. Ze względu na ich umiejscowienie w konstytucji, takie hierarchie można nazwać hierarchiami konstytucyjnymi. Hierarchie te rywalizują ze sobą w ramach dynamicznego – chociaż długotrwałego – procesu przekształcania konstytucji. Autonomia w ramach hierarchii konstytucyjnej to istnienie określonego zakresu samodzielności, w szczególności w zakresie tworzenia prawa wewnętrznego lub miejscowego. Takie prawo musi być zgodne z ogólną treścią konstytucji. Autonomia w ramach hierarchii konstytucyjnej jest połączeniem sprzecznych tendencji dotyczących podporządkowania i niezależności. Pierwsze praktyczne próby stosowania teorii rywalizacji hierarchii do badań nad autonomią w ramach hierarchii konstytucyjnych różnych państw zachęcają do podejmowania kolejnych działań w tym zakresie.

EN

According to the Hierarchies Rivalry Theory, a constitution contains the tops of hierarchies, understood as systems of norms. Due to their position in the constitution, such hierarchies may be called constitutional hierarchies. These hierarchies compete with one another in a dynamic – albeit long-term – process of transforming the constitution. Autonomy within the constitutional hierarchy means the existence of a specific scope of independence, in particular in the area of creating internal or local law. Such law must be consistent with the general contents of the constitution. Autonomy within the constitutional hierarchy is a combination of conflicting tendencies of subordination and independence. The first practical attempts to apply the Hierarchies Rivalry Theory to research on autonomy within the constitutional hierarchies of various countries encourage further actions in this area.

5

Kierunki reformy kontroli skarbowej i ich wpływ na sytuację podatnika

86%

Kinecka L.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2019

|

issue 2 (25)

111-122

EN

The article shows a few changes in the fiscal control. Rules of settlements in taxpayer’s favor by the new customs and fiscal inspection bodies have been evaluated. The influence of quality and accuracy of created regulations on taxpayers’ situation in relation to interference regulations has also been noted.

PL

W artykule przedstawiono wybrane zmiany w kontroli skarbowej. Ocenie poddane zostało stosowanie zasady rozstrzygania na korzyść podatnika przez nowe organy kontroli celno-skarbowej orazposzanowanie zasady budowania zaufania do organów podatkowych. Zwrócono również uwagę na wpływ jakości i precyzyjności tworzonych przepisów na sytuację podatników w kontekście omawianych ingerencyjnych regulacji.

6

Recepcja idei prawnej w stanowieniu i stosowaniu prawa

81%

Malesa W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2017

|

vol. 81

43-51

EN

Legal reasoning is an important element of drafting and applying law. It is done at several stages: 1) a debate during the legislative process; 2) reasoning of the entity applying the law; 3) a judicial discourse and 4) an academic assessment of judicial decisions. In drafting and applying law, the legislators, law users, judges and glossators touch upon a certain norm-creating concept. Following the Platonian concept, we can conclude that the concept is a certain idea which may be interpreted in several stages. With the example of a selected provision from the Act on the Relationship between the State and the Catholic Church in the Republic of Poland, the author of the paper indicates the role of legal reasoning in drafting and applying law at every stage. The most important thing is to interpret the ideal norm in a correct way and clearly draft it as a legal act. Correct performance of this procedure will facilitate further stages of applying the law.

PL

Rozumowanie prawnicze stanowi istotny element tworzenia i stosowania prawa. Dokonywane jest ono na kilku etapach: 1) debata towarzysząca tworzeniu prawa, 2) rozumowanie podmiotu stosującego prawo, 3) dyskurs sądowy i wreszcie 4) doktrynalna ocena rozstrzygnięć judykatury. W stanowieniu i stosowaniu prawa prawodawcy, użytkownicy, sędziowie i glosatorzy dotykają pewnej określonej koncepcji tworzącej normę prawną. Nawiązując do platońskiego zamysłu, można stwierdzić, iż owa koncepcja stanowi pewien byt idealny, który jest odczytywany na poszczególnych etapach. Na przykładzie wybranego przepisu z ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w RP autor artykułu wskazuje na rolę rozumowań prawniczych w tworzeniu i stosowaniu prawa na wszystkich etapach. Najistotniejsze jest właściwe odczytanie idealnego bytu prawnego oraz klarowne zapisanie go w treści aktów prawnych. Poprawne wykonanie tego zabiegu ułatwi dalsze etapy stosowania prawa.

7

PRZYGOTOWYWANIE PROJEKTÓW USTAW PRZEZ RADĘ MINISTRÓW – WYBRANE ZAGADNIENIA

72%

Borski M.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2018

|

vol. 2

|

issue XVIII

39-56

PL

Procedury tworzenia i uchwalania prawa oraz ich przestrzeganie stanowią ważny element działalności państwa podlegającej wnikliwej obserwacji. To właśnie stało się powodem, dla którego autor postanowił przyjrzeć się bliżej procedurom tworzenia prawa z perspektywy Rady Ministrów. Nie ulega wątpliwości, że rząd, będący głównym twórcą prawa w naszym kraju, podejmuje nieustanne próby zmierzające do udoskonalenia procesu stanowienia prawa. Dobrym tego przykładem są cele, jakie zostały sformułowane w programie „Lepsze Regulacje 2015” stanowiącym załącznik do uchwały Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2013 r. nr 13/2013. Mimo to jednak w dalszym ciągu w tym zakresie pozostaje wiele do zrobienia. Właśnie dlatego celem autora oprócz ukazania stopnia zaangażowania rządu w proces tworzenia prawa stało się także sformułowanie postulatów de lege ferenda, które jego zdaniem pozwolą na zwiększenie przejrzystości systemu stanowienia prawa, a tym samym doprowadzą do podwyższenia jego jakości.

EN

The legislatives procedures and norms for law-making are the important elements of good governance. This results with an attempt to examine them from the perspective of Polish Council of Ministers. Such body – as a basic legislator in our political and legal system – keeps putting efforts in improving the legislative procedures. The goals phrased in a governmental programme „Better Regulations 2015” (the Council of Ministers’ resolution of 22.01.2013, no. 13/2013) may be pointed out as a good illustration of aforementioned efforts and approach. However, there is still a lot to be done in such area. For these reasons the paper focuses not solely on the range and the degree of the Council of Ministers’ involvement in legislative level, but also on some remarks de lege ferenda that may lead to increasing the transparency of the procedures and improving the quality of law.

8

Czy sąd powinien być wyrozumiały dla prawodawcy? O błędzie legislacyjnym z perspektywy teorii wykładni

72%

Suska M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 1(22)

99-110

PL

W rzeczywistych postępowaniach prawodawczych niejednokrotnie dochodzi do błędów, to jest do nieodpowiedniego, niejasnego wyrażenia intencji prawodawcy w tekście przepisu. Rozbieżność między tym, co prawodawca powiedział a tym, co chciał powiedzieć, stanowi poważne wyzwanie dla teorii i praktyki interpretacji prawniczej. W niniejszym artykule autor analizuje dwa możliwe zachowania sądu po stwierdzeniu błędu legislacyjnego, to znaczy bądź to dokonanie jego „naprawy”, bądź też zastosowanie przepisu w jego literalnym znaczeniu. Rozważania oparte są na dwóch orzeczeniach wydanych w Izbie Karnej Sądu Najwyższego, ponieważ to właśnie w prawie karnym ochrona rozumienia prima facie stanowi bardzo poważną wartość. W końcowej części autor stara się wskazać, jakie czynniki mogą przesądzać o stosunku sądu do błędu legislacyjnego w konkretnych przypadkach.

EN

In the actual legislative processes, errors are often made: the legislator’s intentions are not always properly expressed in the legal provisions or there is insufficient clarity. The discrepancy between what the legislator said and what they meant to say poses a serious challenge to the theory and practice of legal interpretation. In this paper, the author analyses two possible reactions to a legislative error: correcting it or applying the provision in its literal meaning. The considerations are based on two decisions of the Criminal Chamber of the Polish Supreme Court, because in criminal law the protection of the prima facie understanding of the text is a very important value. In the final part of the paper, the author indicates factors which can affect the court’s attitude towards a legislative error in a specific case.

9

Koniec ery kodeksów?

72%

Kaczor J.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2020

|

vol. 120

|

issue Tom 1

55 - 66

PL

Autor stawia pytanie, czy współcześnie jest jeszcze miejsce na kodeksy w takiej formie, w jakiej były one tworzone w XIX wieku. Przede wszystkim zmieniły się warunki, w jakich powstawały ówczesne kodeksy, oraz postulaty wobec nich stawiane. Nie oczekuje się już obecnie, że akty te będą całkowicie i wyłącznie regulować daną dziedzinę życia społecznego. Nasiliło się zjawisko dekodyfikacji, polegające na regulowaniu materii właściwych kodeksom w innych ustawach, co rodzi problemy na tle ich wzajemnych relacji. Utrudnieniem dla procesu kodyfikacji jest także brak współpracy pomiędzy nauką prawa i sądami, które do tej pory wspólnie wypracowywały rozwiązania, wpisywane następnie do treści kodeksów. Zdaniem autora kodeksy mogą jednak nadal odgrywać ważną rolę i pełnić funkcję w pewnej mierze symboliczną. Najważniejszym zadaniem kodeksów jest bowiem tworzenie aksjologicznych podstaw danej dziedziny prawa, przede wszystkim formułowanie katalogu zasad decydujących o jej autonomii.

EN

The author of the article asks the question whether there is still space for codes in the form in which they were created in the nineteenth century. The conditions for the creation of codes have changed. Lawyers do not require codes in order to completely regulate a given field of social life. The occurrence of decodification is very strong. Lack of cooperation between legal science and the courts makes it difficult to create new codes. However, in the author’s opinion, codes can still play an important and symbolic role. The most important function of codes is to create the axiological foundations of a given branch of law.

10

Czy europejska inicjatywa obywatelska może służyć zmniejszeniu deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej? Uwagi na podstawie wniosku Minority SafePack

72%

Kielin-Maziarz J.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2022

|

vol. 84

|

issue 4

37-53

EN

The article attempts to answer the question about the role that the European Citizens’ Initiative (ECI) plays in reducing the democratic deficit of the Union. The effectiveness of this institution has been analysed using the example of the Minority SafePack – a proposal to adopt amendments that would serve to ensure greater protection of the rights of national and linguistic minorities and to strengthen cultural and linguistic diversity in the EU. The text analyses the reasons why the Commission took a negative stance. On the one hand, the subject matter of the proposal itself is one of them. The European Union, in its justification, states that it has no competence in relation to many of the proposals contained the initiative. In addition, there is also a general reluctance of the EU to deal with minority problems, mainly due to the fact that they involve issues that are sensitive to the Member States, such as national identity and linguistic diversity. On the other hand, the rejection of the proposal is an expression of a general tendency. The Commission is very sceptical about applications submitted under the ECI, refusing to register them to a prohibitive extent. This state of affairs certainly does not allow the ECI to be described as an effective tool that contributes to the reduction of the democratic deficit in the EU.

PL

Przedmiotem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o rolę, jaką w zmniejszeniu deficytu demokratycznego Unii odgrywa europejska inicjatywa obywatelska (EIO). Efektywność tej instytucji została poddana analizie na przykładzie wniosku dotyczącego przyjęcia zmian, które miałby służyć zapewnieniu szerszej ochrony praw mniejszości narodowych i językowych oraz wzmocnieniu różnorodności kulturowej i językowej w UE – Minority SafePack. W tekście dokonana została analiza przyczyn, które skłoniły Komisję do zajęcia negatywnego stanowiska. Z jednej strony należy do nich sama tematyka wniosku. Unia Europejska w uzasadnieniu odmowy jego przyjęcia podaje, że w stosunku do wielu z zawartych w nim propozycji nie ma kompetencji. Ponadto zauważalna jest także ogólna niechęć UE do zajmowania się problemami mniejszości, wynikająca przede wszystkim z faktu, że dotykają one kwestii o newralgicznym charakterze dla państw członkowskich, jak np. tożsamość narodowa, różnorodność językowa. Z drugiej zaś – odrzucenie wniosku stanowi wyraz ogólnej tendencji. Komisja jest bardzo sceptyczna wobec wniosków składanych w ramach EIO, odmawiając im w przewarzającej mierze rejestracji. Taki stan rzeczy z pewnością nie pozwala na mówienie o efektywności EIO jako narzędzia przyczyniającego się do zmniejszenia deficytu demokratycznego w UE.

11

Dysfunkcje polskiego prawa i kierunki jego doskonalenia na etapie procesu ustawodawczego

72%

Szymanek J.

Studia Prawnicze KUL

|

2016

|

issue 3

131-181

EN

Article take two main issues. The first are the dysfunctions of the law, the second possibility directions of its improvement, in terms of the legislative process. Disadvantages of Polish law are different. These include, among other things, inflation law, his little clarity, the lack of clear axiological foundations, transgression understood as crossing areas by material acts arranged at different levels in the hierarchy of legal acts. Drawbacks of law are also the too frequent changes and excessive instrumentation. Therefore, there is need to improve the legislative process. It seems that the change should correspond to a few basic terms. Each course includes a number of smaller items, which should also be subject to any adjustments. They are directional indications: 1) the legislative process should be more rational; 2) the legislative process should be more professional; 3) the legislative process should be more socialized; 4) the legislative process should be more controlled and 5) legislative process should be more effective.

PL

Artykuł podejmuje dwa główne zagadnienia. Pierwszym są dysfunkcje prawa, drugim możlie kierunki jego doskonalenia, w zakresie procesu ustawodawczego. Wady polskiego prawa są różne. Należą do nich między innymi inflacja prawa, jego mała czytelność, brak jasnych podstaw aksjologicznych, transgresja rozumiana jako przekraczanie obszarów materialnych przez akty prawne usytuowane na różnych poziomach w hierarchii aktów prawnych. Mankamentami prawa są również jego zbyt częste zmiany oraz nadmierna instrumentalizacja. Dlatego istnieje potrzeba usprawnienia procesu ustawodawczego. Wydaje się, że zmiany powinny odpowiadać kilku podstawowym hasłom. Każde z nich zawiera oczywiście wiele pomniejszych elementów, które także powinny być przedmiotem ewentualnych korekt. Są nimi kierunkowe wskazania: 1) proces ustawodawczy powinien być bardziej racjonalny; 2) proces ustawodawczy powinien być bardziej profesjonalny; 3) proces ustawodawczy powinien być bardziej uspołeczniony; 4) proces ustawodawczy powinien być bardziej kontrolowany i 5) proces ustawodawczy powinien być bardziej efektywny.

12

Narracyjność języka prawniczego w procesie tworzenia prawa

72%

Skuczyński P.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 1(22)

66-83

PL

Artykuł dotyczy relacji między argumentacyjnym i narracyjnym charakterem teksów prawniczych oraz pytania, czy te ostatnie mogą być pojmowane jako teksty narracyjne. Tekst narracyjny rozumiany jest jako przekazujący odbiorcy opowieść za pomocą określonego medium. Opowieść jest zatem treścią tekstu narracyjnego i stanowi konkretny sposób zamanifestowania fabuły. Fabuła jest więc swego rodzaju wewnętrzną logiką opowieści. Tę samą fabułę można opowiedzieć na wiele sposobów. Tekst narracyjny nie przedstawia wydarzeń bezpośrednio, lecz poprzez opowieść, która wymaga opowiadającego ją podmiotu – narratora. Oczywiście może być on w tekście mniej lub bardziej ujawniony i występują różne jego rodzaje. W konsekwencji można wyodrębnić c co najmniej pięć stanowisk dotyczących relacji argumentacji i narracji w prawie: 1) Sceptyczne – narracja jest zaprzeczeniem rozumności prawa, 2) Narracja jest strukturą prezentacji faktów, 3) Narracja jest środkiem perswazji retorycznej, 4) Narracja jest strukturą meta-argumentacyjną, 5) Narracja jako przedmiot analizy krytycznej – ujawnia tożsamość autora. Teoria narracji zostanie zastosowana do szczegółowego zagadnienia uczestniczenia samorządów zawodowych w tworzeniu prawa.

EN

The paper concerns the relation between argumentative and narrative features of legal texts and the question whether legal texts can be perceived as narrative texts. A narrative text is understood as transferring a story to the recipient through a given medium. The story, being the content of a narrative text, constitutes a specific way of manifesting the plot. The latter is a sort of internal logic of the story. The very same plot might be told in many different ways. Hence, the narrative text does not depict events directly, but through a story that requires a storytelling agent – the narrator. Certainly, there are different kinds of narrators, who can be more or less exposed within the text. In consequence, there are at least five positions concerning the relation between argumentation and narration in law: 1) sceptic – narration is a negation of the reasonableness of law; 2) narration is a structure of presentation of facts; 3) narration is a means of rhetoric persuasion; 4) narration is a meta-argumentative structure; 5) narration is a subject of critical analysis as it reveals the identity of an author. The theory of narration is applied to a particular problem of participation of professional self-governments in law-making.

13

Lobbing – konflikt realizacji partykularnych interesów grup społecznych a ochrona interesu publicznego

72%

Jakubiak-Mirończuk A.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2015

|

vol. 7

|

issue 12

166-182

PL

W artykule zawarto analizę zjawiska lobbingu prowadzoną z perspektywy konfliktu interesu publicznego z interesami partykularnymi. Różnorodność regulacji lobbingu oraz fakt, że od lat jest poszukiwana metoda właściwej regulacji, dowodzi złożoności prezentowanej problematyki. W ostatnich latach ze względu na dynamiczny rozwój praw jednostki oraz zmiany w zakresie uczestnictwa podmiotów społecznych w procesach tworzenia prawa model lobbingu, a wraz z nim jego charakter i narzędzia uległy zmianie. Wobec powyższego istotne jest określenie jego roli w demokratycznych państwach prawa oraz weryfikacja regulacji prawnych w tym obszarze.

EN

The article presents an analysis of the lobbying phenomenon conducted from the perspective of the conflict of the public interest with the interests of particular social groups. The diversity of lobbying regulation and the fact that the best regulation method has been sought for years demonstrate the complexity of the issue. In recent years, due to the dynamic development of the human rights as well as changes in the participation of social subjects in the process of law-making, lobbying model alongside with its character and tools have changed. In view of the above, it is important to define its role in the democratic states of law, as well as the verification of legal regulations in this area.

14

Jak powstają symboliczne ustawy? Studium dwóch przypadków

72%

Bielska-Brodziak A., Suska M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 2(23)

121-134

PL

Symbolicznym przepisom prawa brak klasycznie rozumianej skuteczności; co więcej jednak, prawodawca posługujący się tym instrumentem z tym brakiem efektywności bądź to godzi się lub wręcz obejmuje go swoją intencją. Tego rodzaju przepisy przyjmowane są bądź to dla realizacji niejawnych celów politycznych, bądź też do realizacji jawnych celów, tyle że nie za pomocą wymuszania określonych zachowań, lecz raczej kształtowania w społeczeństwie odpowiednich postaw. Celem opracowania jest przeanalizowanie okoliczności, które mogą prowadzić do przyjmowania symbolicznych aktów prawnych. Dla realizacji tego zadania wybrano dwa przykłady z polskiego prawodawstwa, a następnie dokonano analizy okoliczności ich uchwalenia. W ten sposób wyodrębniono kilka czynników, które mogą uprawdopodobniać fakt, że prawodawca zmierzał do ustanowienia 1) przepisów symbolicznych oraz 2) przepisów symbolicznych mających realizować przede wszystkim niejawne cele polityczne.

EN

Symbolic provisions of law lack effectiveness in the classic sense; moreover, the legislature using this instrument either accepts this lack of effectiveness or even intends it. Such provisions are adopted for the realization of either secret political goals or explicit goals – not by enforcing certain behaviours, but rather by shaping appropriate attitudes in the society. The aim of the study is to analyse the circumstances that may lead to the adoption of symbolic legal instruments. To implement this task, two examples from Polish legislation were selected, and then the circumstances of their adoption were analysed. In this way, several factors have been identified that may justify the fact that the legislature sought to establish: (1) symbolic provisions and (2) symbolic provisions intended primarily to attain secret political goals.

15

(Penal) populism and experts in the age of the digital crowd wisdom

61%

Szafrańska M.

Archiwum Kryminologii

|

2021

PL

Disregard for scientific facts and knowledge holders has usually been identified as a distinguishing feature of the penal populists’ politics. But is penal populism always anti-intellectual? In this article, I provide some deeper insight into the role of expertise in (penal) populist activity, especially in the context of the currently observed redefinition of expertise (some call it “the death of expertise”) and rapid development of new technologies that enable easy aggregation of citizensʼ collective wisdom. Will crowdlaw-making platforms prevent (penal) populism? Or will they strengthen it by facilitating the justification of radical and unnecessary changes in (criminal) law? Is there a place for traditionally conceived experts and established knowledge in crowdsourced law-making process, and if so, what should be their role? Lekceważenie wiedzy eksperckiej oraz jej posiadaczy jest zwykle identyfikowane jako wyróżniająca cecha penalnopopulistycznej polityki. Czy jednak w istocie populizm penalny jest jednoznacznie antyintelektualny? Artykuł jest próbą zaprezentowania roli ekspertyzy w działalności populistów (penalnych) w kontekście obserwowanej obecnie redefinicji ekspertyzy i szybkiego rozwoju nowych technologii, które umożliwiają łatwe agregowanie zbiorowej mądrości obywateli. Czy platformy crowdsourcingowe będą przeciwdziałać (penalnemu) populizmowi? A może raczej wzmocnią go, ułatwiając uzasadnianie radykalnych i niepotrzebnych zmian w prawie (karnym)? Czy crowdsourcing w tworzeniu prawa pozostawia miejsce dla tradycyjnie rozumianych ekspertów i wiedzy naukowej, a jeśli tak, to jaka powinna być ich rola?

EN

Disregard for scientific facts and knowledge holders has usually been identified as a distinguishing feature of the penal populists’ politics. But is penal populism always anti-intellectual? In this article, I provide some deeper insight into the role of expertise in (penal) populist activity, especially in the context of the currently observed redefinition of expertise (some call it “the death of expertise”) and rapid development of new technologies that enable easy aggregation of citizensʼ collective wisdom. Will crowdlaw-making platforms prevent (penal) populism? Or will they strengthen it by facilitating the justification of radical and unnecessary changes in (criminal) law? Is there a place for traditionally conceived experts and established knowledge in crowdsourced law-making process, and if so, what should be their role?

16

Geneza odpowiedzialności państwa za bezprawie legislacyjne

61%

Lewandowska M.

Studia Prawnicze

|

2015

|

issue 2 (202)

65-81

EN

Indemnification of state for legislator’s actions is a special, far-reaching kind of responsibility according to which, the state is responsible for actions of public authority. But we must remember that the responsibility of the state for the actions of public authority is not unitary, but carried out in the framework of several complementary compensation bodies. There is also no doubt, as shown in the description, that the responsibility of the state for legislature is a legal and natural consequence, having its roots in antiquity /Greece, Rome/. Regardless of its evolution, the accepted thesis that this responsibility is an emanation of liability rules in force at the stage of development of the natural law – is, in my opinion, true. This, in turn, fills with the huge optimism because the principle on the basis of which arose this law – namely – that compensation is payable to the victim from the perpetrator of the damage – despite thousands of years of evolution is still in force although in a modified form. The idea of righteous law, therefore, serving the elimination of lawlessness, continuously evaluates.

17

O aktywizmie sędziowskim

58%

Kuczma P.

Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Społecznych

|

2016

|

issue 9

rb.ujw.pl/social

PL

W pierwszej części artykułu zaprezentowane zostały różne ujęcia pojęcia „aktywizm sędziowski” sformułowane w doktrynie, jak i jego rodzaje. Następnie ukazano tło sporu pomiędzy zwolennikami aktywizmu sędziowskiego a jego przeciwnikami. W zakończeniu natomiast przedstawione zostały argumenty uzasadniające zajmowanie postawy aktywistycznej przez sędziów.

EN

The first part of the article presents different approaches to judge activism formed in doctrine as well as its different forms. Then follows the presentation of the background for the conflict between the supporters of judge activism and its opponents. The article concludes with the presentation of arguments justifying taking the active attitude by the judges.

18

Spójność terminologiczna w systemie prawa – spojrzenie na problem interpretacyjny z perspektywy praktyki legislacyjnej

58%

Suska M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2023

|

vol. 34

|

issue 1

58-71

EN

The goal of the article is to determine whether the legal interpretation should be made with the assumption of consistency of terminology at the level of a branch of law or at the global level. The question is therefore whether the interpreter should presume that the legislator ‘by default’ refers those who apply the law only to the legal definitions contained in a certain, most general act within one branch of law, or whether, regardless of the branch, the legislator always uses a uniform terminology. An analysis of the law-making practice may be a source of useful cues to answer this question. First, the article reconstructs the requirements imposed on the drafters by the Principles of Legislative Technique. Secondly, several dozen acts passed by the Sejm of the 7th and 8th term of office are examined in terms of the presence of ‘definitional’ references to acts from the same branch of law and acts from another branch of law. In this way, it is established that only the presumption of a legal act maintain terminological consistency with legal definitions set out in the basic act for a given branch of law seems to be legitimate. The basic act should not be understood in an institutional way, but as one relating to a quasi-branch. The article also identifies at least some cases where it is justified or unjustified to use ‘explicit’ references to point out branch-level or global terminological consistency. The results of the analyses may find application in the discussion on the meaning of the directive of legal language in the theory and practice of interpretation, as well as in the theory and practice of legislation – in determining when it is necessary to use a provision referring to a legal definition.

PL

Celem artykułu jest określenie, czy wykładni prawa należy dokonywać z założeniem dziedzinowej czy globalnej spójności terminologicznej. Chodzi tu zatem o ustalenie, czy interpretator powinien domniemywać, że prawodawca „domyślnie” odsyła stosujących prawo jedynie do definicji legalnych zawartych w pewnej najogólniejszej ustawie w granicach jednej dziedziny prawa, czy też iż zawsze, niezależnie od dziedziny, prawodawca posługuje się jednolitą siatką terminologiczną. Źródłem wskazówek przydatnych do udzielenia odpowiedzi na to pytanie może być analiza praktyki legislacyjnej. W artykule dokonano, po pierwsze, rekonstrukcji wymagań, które legislatorom narzucają Zasady techniki prawodawczej. Po drugie zaś – przebadano kilkadziesiąt ustaw uchwalonych w Sejmie VII oraz VIII kadencji pod kątem występowania w nich „definicyjnych” odesłań do ustaw z tej samej dziedziny prawa oraz ustaw z innej dziedziny prawa. W ten sposób ustalono, że uprawnione wydaje się jedynie domniemanie zachowania w akcie prawnym spójności terminologicznej z definicjami legalnymi określonymi w ustawie podstawowej dla danej dziedziny prawa, którą należy rozumieć na sposób quasi-gałęziowy, a nie instytucjonalny. Określono także co najmniej niektóre przypadki, w których uzasadnione lub nieuzasadnione jest stosowanie „wyraźnych” odesłań w celu zasygnalizowania zachowania dziedzinowej lub globalnej spójności terminologicznej. Wyniki analiz mogą znaleźć zastosowanie w dyskusji nad znaczeniem dyrektywy języka prawnego w teorii i praktyce wykładni, a także w teorii i praktyce legislacji przy określaniu, kiedy potrzebne jest użycie przepisu odsyłającego do definicji legalnej.

19

The Supreme Court of the United States as an Autonomous Source of Constitutional Norms

58%

Bryk A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The landmark decisions of the Supreme Court change the ethos of adjudicating. The substantive due process doctrine allowed the Court to become an actual lawgiver. This doctrine widely extended the understanding of the due process clause of the 5th and 14th Amendments. Increased power of statutory construction corresponded with the doctrine of loose constructionism (living constitution). Decisions like Griswold v. Connecticut and Roe v. Wade created new constitutional rights, emanating from the radical liberal anthropology. Adjudication became a field of an ideological battle in the culture war over anthropology determining the law’s content . In the classical and Christian understanding, being free is considered as having one’s identity discovered as an ontological constant, thus allowing an individual to develop himself according to the nature’s essence . The liberal anthropological revolution defines freedom as a power of self-creation, serving individual’s preferences. The liberal elites, employing ideas of social engineering, attempt to enforce rules based on coexistence and relationship of equal rights. Individual rights emanate from the autonomous, personal choice of life values, the key of the constitutional interpretation. The wider this right of self-definition , the wider the scope of the state’s intervention. In Griswold v. Connecticut the right to privacy signified deep cultural change rooted in such an anthropology. This “emancipation project” is thus built on an axiology destroying relations, becoming a kind of a religion of secular salvation. The state serves here as a demiurge and is sacralized. This causes an increasing abyss between the elites and the rest of the citizens, with a corresponding social disintegration of it’s public life. For instance Obergefell v. Hodges enforces a new anthropological definition of marriage, beginning to delegitimize creeds and actions of religious communities. This reflects a global phenomenon of connecting individual liberal rights with politics of identity and the post-modern culture of right understood as autonomous will without reasoning about its ontological, universal basis. The Supreme Court decisions are not separated from wider culture, but based on the new anthropological understanding of man as a consumer, with his individual will becoming the very basis of rights.

PL

Niektóre kluczowe orzeczenia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych zmieniają model amerykańskiego etosu orzeczniczego. Doktryna substantive due process dała Sądowi władzę de facto stanowienia prawa. Poszerzyła też znacząco rozumienie pojęcia due process, zawartego w poprawkach V i XIV Karty Praw. Zwiększona władza interpretacyjna Sądu korespondowała z doktryną tzw. living constitution. Orzeczenia takie, jak Griswold v. Connecticut i Roe v. Wade czy Obergefell v. Hodges tworzą nowe konstytucyjne prawa w duchu antropologii radykalnie liberalnej, ale też pole bitwy ideowej w wojnie o kulturę, dotyczącej antropologii determinującej prawo. Prawo jednostki wynika z autonomicznego wyboru wartości jako klucza interpretacji konstytucyjnej. Im szersze prawo indywidualnego autodefiniowania swego życia, tym szerszy zasięg państwa. W orzeczeniu Griswold v. Connecticut prawo do prywatności sygnalizowało głęboką zmianę kulturową opartą na takiej liberalnej antropologii. Jej „emancypacyjny” projekt, w oparciu o aksjologię niszczącą relacje, stanowi rodzaj „religii” świeckiego zbawienia, którego demiurgiem jest sakralizowane państwo, z rosnącym dysonansem między elitami a resztą obywateli i dezintegracją społeczeństwa, w tym życia publicznego. Orzeczenie Obergefell v. Hodges narzuciło nową antropologicznie definicję małżeństwa, delegitymizując publiczne poglądy i działania instytucji religijnych. Decyzja jest objawem zjawiska globalnego, w którym liberalne prawa jednostki wiążą się z polityką tożsamości i postmodernistyczną kulturą praw jako autonomicznego chcenia, z ignorowaniem pytania o ich ontologiczne, uniwersalistyczne umocowanie. Orzeczenia Sądu Najwyższego nie są zatem zawieszone w próżni prawnej. Opierają się na antropologii traktującej człowieka jako konsumenta, gdzie wola jednostki ma stać się jednocześnie żądaniem prawa.

20

Założenie racjonalnego prawodawcy w polskiej debacie teoretycznoprawnej. Punkt wyjścia i jego krytyka

58%

Bator A.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2020

|

vol. 120

|

issue Tom 1

21 - 34

PL

Koncepcja racjonalnego prawodawcy uznawana jest za jedno z największych osiągnięć polskiej doktryny prawniczej, a założenie racjonalności autora tekstu prawnego — za specyficzną cechę polskiej kultury prawnej. Koncepcja ta bywa jednak również krytykowana za scjentyzm i formalizm, na którym opiera swoją argumentację, a współcześnie dodatkowo za zacieranie granic władzy między polityczną legislatywą (realny prawodawca) a niezależną, apolityczną judykaturą (sędzia korzystający z założenia racjonalnego prawodawcy). Dodatkowego politycznego impetu tej dyskusji nadają obecnie polskie spory wokół reformy sądownictwa. W niniejszym tekście przywołuję historyczną dyskusję naukową, którą wywołało ukazanie się w 1973 roku pracy poznańskiego prawnika, filozofa i metodologa nauki L. Nowaka pod tytułem "Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa". W tezach tej pracy oraz w krytyce, jaką ówcześnie wywołała, dostrzegam przesłanki argumentacji — ukrytej za językiem teoretycznoprawnej debaty — która jest obecna również w aktualnych polskich sporach politycznych o kształt sądownictwa. Uprawdopodabnia to pogląd, że spory o niezawisłość sędziów i niezależność sądownictwa są sporami sięgającymi centrum polskiej kultury prawnej, jej specyfiki wyrażanej przez założenie racjonalności prawodawcy.

EN

The concept of the rational legislator is considered one of the greatest achievements of Polish legal doctrine, and the assumption of rationality of the author of a legal text — as a specific feature of Polish legal culture. However, this concept is sometimes criticised for scientism and formalism, on which it bases its argumentation, and today — additionally — for blurring the boundaries of power between the political legislature (real legislator) and independent, apolitical judiciary (judge using the assumption of rational legislator). An additional political impetus for this discussion is currently being given by Polish disputes over judicial reform. In this text, I recall a historical discussion in jurisprudence that was provoked in 1973 by the work of a Poznań lawyer, philosopher and methodologist of science Leszek Nowak entitled “Legal Interpretation. Study of the methodology of jurisprudence.” In the theses of this work and the criticism it provoked at the time, I can see reasons for the argument — hidden behind the language of jurisprudential debate — which is also present in current Polish political disputes about the shape of the judiciary. This justifies the view that disputes over the independence of judges and the judiciary are disputes reaching the centre of Polish legal culture, its specificity expressed by the assumption of the legislator’s rationality.

Refine search results

Konsekwencje normatywnoprawne przyjęcia nowej definicji muzeum ICOM

Funkcje podatków w doktrynie prawnofinansowej oraz ich znaczenie dla praktyki stanowienia prawa podatkowego

Aksjologiczne problemy tworzenia prawa a integracja europejska

Autonomia w ramach hierarchii konstytucyjnej

Kierunki reformy kontroli skarbowej i ich wpływ na sytuację podatnika

Recepcja idei prawnej w stanowieniu i stosowaniu prawa

PRZYGOTOWYWANIE PROJEKTÓW USTAW PRZEZ RADĘ MINISTRÓW – WYBRANE ZAGADNIENIA

Czy sąd powinien być wyrozumiały dla prawodawcy? O błędzie legislacyjnym z perspektywy teorii wykładni

Koniec ery kodeksów?

Czy europejska inicjatywa obywatelska może służyć zmniejszeniu deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej? Uwagi na podstawie wniosku Minority SafePack

Dysfunkcje polskiego prawa i kierunki jego doskonalenia na etapie procesu ustawodawczego

Narracyjność języka prawniczego w procesie tworzenia prawa

Lobbing – konflikt realizacji partykularnych interesów grup społecznych a ochrona interesu publicznego

Jak powstają symboliczne ustawy? Studium dwóch przypadków

(Penal) populism and experts in the age of the digital crowd wisdom

Geneza odpowiedzialności państwa za bezprawie legislacyjne

O aktywizmie sędziowskim

Spójność terminologiczna w systemie prawa – spojrzenie na problem interpretacyjny z perspektywy praktyki legislacyjnej

The Supreme Court of the United States as an Autonomous Source of Constitutional Norms

Założenie racjonalnego prawodawcy w polskiej debacie teoretycznoprawnej. Punkt wyjścia i jego krytyka