Search results

1

"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego wobec sympozjonu literackiego. Chatakterystyka gatunkowa

100%

Bedyniak J.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

vol. 57/113 z. 1

213-233

PL

"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego realizuje poetykę sympozjonu literackiego (łac. convivium). W niniejszej pracy wskazano na obecność charakterystycznych elementów antycznego gatunku w strukturze polskiego przekładu Il Cortegiano Baltazara Castiglionego. Wśród wyznaczników gatunkowych występujących w przekładzie Górnickiego wymieniono: narrację zewnętrzną i wewnętrzną, porządek rozmów, podyktowany rytmem spożywanych posiłków, brak udziału kobiet w rozmowach, dużą liczbę interlokutorów (9), prowadzenie dysput pod kierunkiem wybranego w tym celu najstarszego spośród biesiadników, eksponowanie idei równości towarzyskiej oraz nawiązania w strukturze dzieła do starożytnych i renesansowych dialogów biesiadnych. Górnicki, nadając Dworzaninowi polskiemu wytworną formę sympozjonu, zdystansował się od wzorca oryginalnego. To wyznaczniki sympotycznego gatunku najmocniej zaważyły na zmianach, jakich dokonał starosta tykociński wobec ramy narracyjnej włoskiego pierwowzoru.

EN

A Polish Courtier (Dworzanin polski) by Łukasz Górnicki reflects the poetics of a literary symposium (Lat. convivium). In this thesis I indicate the presence of characteristic features of the ancient genre in the structure of the Polish translation of Cortegiano II Baldassare Castiglione. Genre determinants, which appear in the Górnicki’s translation include the following: external and internal narration, the order of the talks dictated by the rhythm of food consumption, the absence of women in the talks, significant number of interlocutors (9), carrying out disputes under the direction of the oldest feaster especially elected for this purpose, exposing the idea of social equality and references to the ancient and renaissance regale dialogues in the structure of the work. Górnicki created Dworzanin polski with the use of a refined form of symposium. He went away from the original pattern. The determinants of the genre of a symposium are the factors, which mostly influenced the changes introduced by the governor of Tykocin in the narrative frame of the Italian original.

2

Na tropie „Józefa Baki”. Barokowe inspiracje w powieści detektywistycznej Marka Krajewskiego

100%

Pietrzyk P.

Prace Literaturoznawcze

|

2014

|

issue 2

177-194

EN

This article has comparative character. It concerns some baroque ispirations in creation of Polish writer Marek Krajewski. Among others motive of regale appears in it – at first on honour of life. Then it is transformed to banquet of death (with rats as banqueters). These conversions remember baroque poetry of Józef Baka. The manner of describing of human body on banquet of death – this is the next similarity. Besides, detectives (main heroes of novels – Eberhard Mock and Edward Popielski) have certain features of our old polish ancestors. They like rich apparels, abundant meals and feminine body. Baroque elements co-create climate of antiquity in novels of Krajewski.

3

Kształtowanie się pojęcia ofiary w protestantyzmie reformowanym

80%

Bokwa I.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

vol. 39

|

issue 1

19-31

PL

Niniejsze opracowanie ma przedstawić proces kształtowania się pojęcia ofiary w protestantyzmie reformowanym. Spór z katolikami sprawił, że w odniesieniu do Eucharystii protestanci nie używali pojęcia ofiary, zastępując je pojęciem Wieczerzy Pańskiej (Abendmahl). Rezygnacja z pojęcia ofiary nie oznacza rezygnacji z jego treści. Doktryna ofiary w związku z Eucharystią kształtowała się w ramach sporu, w którym Kalwin występował tak przeciw Lutrowi jak i Zwingliemu. Cechą wspólną tak reformatorów jak i przedstawicieli Kościoła katolickiego było skupienie się głównie na rzeczywistej obecności uwielbionego Ciała i Krwi Jezusa Chrystusa w postaciach ofiarniczych chleba i wina.

EN

The aim of this elaboration is to present the concept of sacrifice in Reformed Protestantism. In result of a dispute between Roman Catholics and Protestants, the latter did not use the notion of sacrifice with reference to the Eucharist and replaced it with the term “Abendmahl” (Lord’s Supper). Renouncement of the concept as such, however, did not mean renouncing its meaning. The doctrine of sacrifice with regard to the Eucharist was developing in the midst of the Reformation and in the course of a severe dispute in which Calvin was acting against Luther and Zwingli. A common characteristic of both the reformers and representatives of the Catholic Church was their focus on the aspect of the true presence of the glorified Body and Blood of Jesus Christ in the form of sacrificial bread and wine.

4

Moral Calls Resulting from the Gift of the Eucharist in the Teaching of Pope Benedict XVI

71%

Kluz M.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2021

|

issue 38

89-108

PL

Rola Eucharystii w kształtowaniu życia moralnego jest przeogromna i właściwie dzięki Eucharystii można odczytać istotę życia chrześcijańskiego. Nie dziwi zatem to, że papież Benedykt XVI tak często w swoim nauczaniu podejmował temat Eucharystii. Chciał w ten sposób pogłębić i ożywić u ludzi wierzących kult Jezusa Eucharystycznego. W swoim nauczaniu ukazywał Eucharystię jako największy skarb dany człowiekowi w celu kształtowania życia moralnego. Nieustannie przypominał o zobowiązaniach wynikających z uczestnictwa w Eucharystii. Przez swą specyfikę Eucharystia zawiera bowiem w sobie wezwania moralne: do postawy ofiarnej, do karmienia się chlebem życia, do uwielbienia i dziękczynienia oraz do życia wiarą i miłością. Wypełnianie w codzienności wszystkich tych postaw i wezwań moralnych jest drogą do postępu w życiu eucharystycznym.

EN

The role of the Eucharist in shaping the moral life is enormous and in fact, thanks to the Eucharist, the essence of Christian life can be read. Therefore, it is not surprising that Pope Benedict XVI has often addressed the Eucharist in his teachings. In this way, he wanted to deepen and revive the worship of Eucharistic Jesus. In his teachings, he showed the Eucharist as the greatest treasure given to man for shaping the moral life. He constantly reminded us of the obligations arising from the participation in the Eucharist. Because of its specificity, the Eucharist contains moral calls: to sacrifice, to feeding on the bread of life, to praise and giving thanks, and to living in faith and love. Fulfilling all these attitudes and moral calls in everyday life is a way to progress in the Eucharistic life.

5

Mitologizowanie toposu uczty w powieściach Castle Rackrent M. Edgeworth i Pan Chalawski H. Kwitki-Osnowjanenki

61%

Czyk D.

Porównania

|

2015

|

vol. 17

215-224

EN

The article offers a comparative analysis of the topos of banquet in the novel by the Ukrainian writer Kvitka-Osnovyanenko Pan Chalawski (1839) and the Irish writer Maria Edgeworth Castle Reckrent (1800). Both novels present the social system and the degree of the nobility’s awareness in the 19th century whose lifestyle based on parties, fun and other carnivalesque rituals, is fading away. The works present a confrontation of good old times with the contemporary, decadent and de-void of former grandeur form of degraded ritual. The degraded ritual still illustrates the former social structure and inter-class relations though in a mocking and critical way. The topos of the banquet and fun unveils the difficult Ukrainian and Irish socio-political reality.

PL

W artykule przeprowadzono porównawczą analizę toposu uczty w powieści ukraińskiego pisarza G. Kvitki-Osnowianenki Pan Chalawski (1839) oraz utworu irlandzkiej pisarki M. Edgeworth Castle Reckrent (1800). Obie powieści przedstawiają system społeczny i stan świadomości szlachty w wieku XIX, której styl życia, oparty na ucztowaniu, zabawie oraz innych skarnawalizowanych rytuałach, odchodzi w zapomnienie. Utwory pisarzy zawierają obrazy konfrontacji starych, dobrych czasów ze współczesną, dekadencką i odartą z dawnej wspaniałości formą rytuału zdegradowanego. Zdegradowany rytuał, choć oddaje społeczną strukturę i dawne zależności międzystanowe, jednak przedstawia je w formie prześmiewczej, krytycznej. Topos uczty i zabawy pełni rolę demaskatorską wobec trudnej ukraińskiej oraz irlandzkiej rzeczywistości społeczno-politycznej.

6

A Macabre Parallel. A Reading of Lucan’s Pharsalia 1, 1–7

61%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2017

|

vol. 67

321-335

EN

The present article gives a rough outline of Lucan’s use of alliteration by attempting to discover the most important functions of this particular rhetorical device in the Pharsalia. For the sake of clarity, the instances of alliteration that are found in the Pharsalia are divided into three groups: ‘pure’ (of one and the same consonant), ‘mixed’ (of two or more consonants) and ‘combined’ (accompanied by other rhetorical devices). Lucan’s use of alliteration is shown to extend far beyond the achievement of an instantaneous sound effect at the level of a single line or even a single passage. In several cases, alliteration is used as a means of association in order to allow the poet to connect passages that would seem to have nothing in common. This in turn leads to the conclusion that Lucan’s compositional scheme – based on allusions and association – is present even at the level of the phoneme.

PL

Niniejszy artykuł stanowi analizę pierwszych wersów Farsalii Lukana (1, 1–7) oraz zawartych w nich ewidentnych nawiązań do Agamemnona i Thyestesa Seneki. Autorka dowodzi w nim, że liczne zbieżności leksykalne pomiędzy omawianym passusem a owymi dwiema tragediami nie ograniczają się jedynie do ogólnych nawiązań służących retorycznemu uwypukleniu i tak oczywistego faktu, że podobnie jak mityczny konflikt między Atreusem i Thyestesem, rzymska wojna domowa jest również wojną bratobójczą. Okazuje się bowiem, że aluzje do utworów Seneki na początku Farsalii pełnią bardzo istotną funkcję konstrukcyjną: łączą księgi pierwszą oraz siódmą (centralną dla poematu), jednocześnie ustanawiając subtelną, lecz wyrazistą paralelę pomiędzy nefas dokonanym przez Juliusza Cezara poprzez „uśmiercenie” Republiki, a nefas jako morderstwa popełnionego przez Atreusa na małoletnich bratankach. Dzięki temu zestawieniu bitwa pod Farsalos, przedstawiona przez poetę jako funus mundi, jawi się jako nie mityczna, lecz jak najbardziej rzeczywista „uczta Thyestesa”.

7

Święty Wojciech w naszej literaturze, tym razem autorów z Pomorza

61%

Linkner T.

Język - Szkoła - Religia

|

2022

|

vol. 17

135-143

EN

First, Cyril Danielewski’s drama The Year 997 is mentioned here, and then the Hymn in honor of St. Wojciech. These works are an introduction to the poems of a little-known writer, Stefania Tuchołkowa, and her novel Goraj, who for the theme of St. Wojciech means the most here. Much space in the novel is devoted to the struggles of the faithful to the old gods with the new faith, and St. Wojciech turns out to be the winner here. When the opponents of the new faith are converted, the novel ends.

PL

Najpierw mówi się tutaj o dramacie Cyryla Danielewskiego Rok 997, a potem o Hymnie na cześć św. Wojciecha. Utwory te są wprowadzeniem do wierszy mało znanej pisarki, Stefanii Tuchołkowej, i jej powieści Goraj, która dla tematu o św. Wojciechu znaczy tu najwięcej. W powieści dużo miejsca poświęcono zmaganiom wiernych dawnym bogom z nową wiarą, a św. Wojciech okazuje się tu zwycięzcą. Gdy przeciwni nowej wierze się nawrócą, powieść się kończy.

8

Teologia i symbolika ołtarza w wybranych modlitwach obrzędów poświęcenia nowego ołtarza

51%

Kwiatkowski D.

Teologia Praktyczna

|

2017

|

issue 18

183-199

EN

This article reveals the rich symbols and theology of the altar present in the most important prayers which compose the new Rite of Dedication of an Altar. Three of them, which are connected with the Rite very closely are the subjects of the analysis which has been done. These are: the Prayer of the Dedication of Water, the Litany of the Saints and the Prayer of Dedication of an Altar. Christ’s sacrifi ce on the Cross, made present in a bloodless way on the altar, purifi es the believers from their sins, and revives in them the purity of God’s children. The altar constitutes a place where the Church dwelling in heaven and the pilgrim Church on earth meet in a real way.Most of the theological content is present in the solemn Prayer of Dedication of the altar. First of all, it presents the altar as a table of sacrifi ce and of the eucharistic banquet. The altar is a place around which the community of believers gather to be nourished by the Body of Christ. In the altar we should see the table of the eschatological banquet prepared by the Saviour in eternity for the believers who fulfi ll his commandment of love on earth. The theology of the prayers shows very clearly that a dedicated altar is the most important structure and focal point of each church.

PL

Artykuł ukazuje bogatą symbolikę i teologię ołtarza obecną w najważniejszych modlitwach wchodzących w skład nowych Obrzędów poświęcenia nowego ołtarza. Analizie poddano trzy modlitwy ściśle związane z obrzędami poświęcenia ołtarza: modlitwę poświęcenia wody, litanię do świętych oraz modlitwę poświęcającą ołtarz. Ofi ara Chrystusa złożona na Krzyżu i uobecniana w bezkrwawy sposób na ołtarzu oczyszcza wiernych z grzechów i odnawia w nich czystość dzieci Bożych. Ołtarz stanowi także miejsce realnego spotkania Kościoła zbawionych z Kościołem pielgrzymującym. Najwięcej treści teologicznych jest obecnych w uroczystej modlitwie poświęcenia ołtarza. Przedstawia go przede wszystkim jako stół ofi ary i stół uczty eucharystycznej. Ołtarz jest miejscem, wokół którego gromadzi się wspólnota wierzących, aby karmić się Ciałem Chrystusa. W ołtarzu należy także widzieć eschatologiczny stół uczty, zastawiony przez Zbawiciela w wieczności dla wiernych wypełniających przykazania miłości. Teologia modlitw jednoznacznie pokazuje, że poświęcony ołtarz stanowi najważniejszy element wyposażenia każdego kościoła.

9

Wyznanie wiary w muzyce liturgicznej Kościoła w ujęciu Benedykta XVI (Josepha Ratzingera)

51%

Szulc M. J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2013

|

issue 20

255-264

PL

Joseph Ratzinger przekonuje, iż muzyka zajmuje znaczące miejsce w liturgii Kościoła, a tym samym w Jego wyznaniu wiary. Samą liturgię opisuje priorytetowo kategorią przejścia, podkreślając bezustanne uobecnianie w niej kosmicznego wydarzenia Paschy Pana oraz osobistego samoprzekraczania siebie, które ona implikuje. Śpiew i muzyka stanowią centralną oś tego procesu. Jako nieodzowny element credo towarzyszą Wspólnocie uczniów Chrystusa od cza-sów synagogi. Do dziś Psalmy są punktem odniesienia dla treści i formy muzyki liturgicznej, chociaż na przestrzeni wieków ową dziedzinę działalności eklezjalnej dotykały rozmaite wypaczenia. Papież senior, omawiając współczesne tego typu zjawiska, przedstawia dwa skrajne podejścia, które nazywa purytańskim funkcjonalizmem (charakteryzuje je zredukowanie muzyki do jej najprostszych form w celu jak największego zaktywizowania wiernych) oraz funkcjonalizmem dostosowania (występuje tu dbałość o wysoką jakość utworów, lecz z zerwaniem więzi z wymogami liturgii). Historyczne sięgają one czasów Ojców Kościoła. Złoty środek w tej kwestii stanowi zaaplikowanie do muzyki należycie zinterpretowanego dogmatu chalcedońskiego. Ostatecznie jej celem jest oddanie chwały Bogu w wierze przez żywe spotkanie Ducha Pana i dialog w Nim, czyli uduchowienie w Miłości.

EN

Joseph Ratzinger argues that music has a significant place in the liturgy of the Church, and thus in the profession of faith. He describes the liturgy using, above all, the term of transition: highlighting a continual re-presentation of the cosmic event of the Passover of the Lord and the personal self-transition, which influences lives of the participants. Singing and music are central axis of the process mentioned and as essential elements of the creed have accompanied the Community of Christ`s disciples since the synagogue period. To date, the Psalms are a reference point for the content and form of liturgical music, although over the centuries that area of church activity has been affected by various negative factors. Pope Emeritus, discussing contemporary problems in this case, presents two extreme approaches: he calls them the puritanical functionalism and the functionalism of adjustment. From the historical point of view they have their roots in the times of the Church Fathers. The only way to solve that kind of polarization is to apply a well interpreted dogma of Chalcedon to liturgical music. Finally, its aim is to worship God through the dialogue of love with the Holy Spirit.

Refine search results

1 Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

1 Język - Szkoła - Religia

1 Porównania

1 Poznańskie Studia Teologiczne

1 Prace Literaturoznawcze

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

1 Teologia Praktyczna

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

1 Bedyniak J.

1 Bokwa I.

1 Czyk D.

1 Kluz M.

1 Kwiatkowski D.

1 Linkner T.

1 Pietrzyk P.

1 Pypłacz J.

1 Szulc M. J.

1 2022

1 2021

1 2018

2 2017

1 2015

2 2014

1 2013