Search results

1

Pertraktacje na temat statusu Kościoła katolickiego w Okręgu Kłajpedy w latach 1923–1926

100%

Jodkowski M.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 3

EN

After the Lithuanians seized the Klaipeda District in 1923, the legal status of the Catholic Church in this area gained a political character. The negotiations between the Holy See, Germany and Lithuania concerned the establishment of a delegacy subordinate to the Warmian bishop or a separate diocese with the German bishop at its head, or even the erection of an apostolic vicariate in this region. Ultimately, Pope Pius XI by his bull Lituanorum gente of 4 April 1926 created a separate Klaipeda’s prelature with the bishop of Telsche.

PL

Od zajęcia przez Litwinów Okręgu Kłajpedy w 1923 r. status prawny Kościoła katolickiego na tym obszarze zyskał charakter polityczny. Pertraktacje między Stolicą Apostolską, Niemcami i Litwą dotyczyły utworzenia delegatury podległej biskupowi warmińskiemu bądź odrębnej diecezji z biskupem niemieckim na jej czele, a nawet erygowania wikariatu apostolskiego w tym regionie. Ostatecznie Pius XI w bulli „Lituanorum gente” z 4 IV 1926 r. utworzył udzielną prałaturę kłajpedzką z biskupem telszańskim na czele.

2

Udzielna prałatura kłajpedzka po wcieleniu Okręgu Kłajpedy do Rzeszy Niemieckiej w 1939 roku

80%

Jodkowski M.

Wieki Stare i Nowe

|

2019

|

vol. 14

|

issue 19

261-277

PL

Celem artykułu jest ukazanie stanu udzielnej prałatury kłajpedzkiej po wcieleniu Okręgu Kłajpedy do Rzeszy Niemieckiej w 1939 roku. Prałaturę tę ustanowiono w 1926 roku. Podporządkowano ją litewskiemu biskupowi urzędującemu w Telszach. Po 13 latach obszar ten włączono do Niemiec. Dość szybko jej administratorem ustanowiono biskupa warmińskiego Maksymiliana Kallera. W artykule zaprezentowano proces dostosowania się prałatury do nowych warunków politycznych. W tym celu przeanalizowano źródła archiwalne i literaturę pod kątem określenia statusu tej jednostki kościelnej oraz jej finansowania z funduszy państwowych. Dzięki temu zobrazowano nie tylko problematykę personalną w prałaturze czy też jej niekorzystne warunki materialne i finansowe, lecz także nieprzychylny stosunek Rzeszy Niemieckiej do Kościoła katolickiego.

EN

In the year 1925 the Kleipeda Region was incorporated into Lithuania. A year later, Pope Pius XI erected in this region the sovereign prelature of Klaipeda with the Telšiai bishop at its helm. In March 1939 Germany coerced Lithuania into signing a pact according to which the Klaipeda Region became a part of the Third Reich. Quite promptly, the bishop of Telšiai handed the administrative matters of the prelature to Fr. Dean Albert Dannelautzki of Kleipeda. However, on 10 June 1939 the Holy See entrusted the prelature to the Bishop of Warmia Maksymilian Kaller, who was nominated as an apostolic administrator. The lack of material resources was detrimental for the prelature’s activity. For instance, no renovations in churches and adjacent building were carried out in that time. Local pastoral facilities took advantage of financial aid offered by the diocese of Warmia and organizations supporting pastoral activity of diaspora, mainly Bonifatiuswerk (Das Bonifatiuswerk der deutschen Katholiken) in Paderborn.

3

Z badań nad duchowieństwem warmińskim w udzielnej prałaturze kłajpedzkiej w latach 1926–1939

80%

Jodkowski M.

Studia Elbląskie

|

2018

|

vol. 19

119-133

EN

After the conference of Versailles, the Klaipeda region (Memel Territory, Memelland) was excluded from the jurisdiction of the Weimar Republic. In March 1924, the League of Nations proposed that this area should be given to Lithuania as a sovereign and autonomous territory within the country. Until Pope Pius XI’s bull of 4 April 1926 Lithuanorum gente was issued, the Memel Territory was located within the Diocese of Ermland (Warmia). Thebull sanctioned the establishing of the free prelature of Klaipeda (Memel) in its area. The prelature was headed by the bishop residing in Telšiai, Lithuania. At first, six priests from Ermland worked there: Rev. Albert Dannelautzki, who was the parish priest and dean of Klaipeda, Rev. Josef Rohwetter and Rev. Paul Wermter, who were vicars of the parish, parish priest Rev. Franz Schacht of Šilutė, parish priest Rev. Richard Rischewski of Robkojen,parish priest Rev. Leo Olschewski of Wischwill. The Lithuanian population in the Klaipeda region was increasing, so priests of this nationality were employed in the area. Among the clergy of the Klaipeda prelature, its dean, canon priest Albert Dannelautzki played an important role. He was respected by the state authorities and by the German government. In 1934, a numerous group of German officials was expelled from the Klaipeda Region for, among other reasons, pro-German views. The group included Rev. Leo Olschewski of Wischwill. In 1938, 11 Catholic priests worked at the Klaipeda prelature, 9 of whom were Lithuanian.

PL

Po konferencji wersalskiej wyłączono Okręg Kłajpedy spod jurysdykcji Republiki Weimarskiej. W marcu 1924 r. Liga Narodów zaaprobowała przekazanie tego obszaru na rzecz Litwy jako jej suwerennej części na prawach autonomii. Do ogłoszenia bulli Piusa XI Lithuanorum gente z 4 kwietnia 1926 r. Okręg Kłajpedy znajdował się w granicach diecezji warmińskiej. Bulla sankcjonowała ustanowienie udzielnej prałatury kłajpedzkiej na jego obszarze, na czele której ustanowiono biskupa rezydującego w Telszach na Litwie. Początkowo pracowało w niej sześciu warmińskich księży: ks. Albert Dannelautzki, będący kłajpedzkim proboszczem oraz dziekanem, ks. Josef Rohwetter i ks. Paul Wermter pełniący urząd wikariuszy w tej parafii, ks. proboszcz Franz Schacht z Szyłokarczmy, ks. proboszcz Richard Rischewski z Robkojen oraz proboszcz misyjny ks. Leo Olszewski z Wischwill. W Okręgu Kłajpedy rosła liczba ludności litewskiej, w związku z czym, zaczęto zatrudniać w nim księży tej narodowości. Wśród duchowieństwa prałatury kłajpedzkiej ważną rolę odgrywał jej dziekan ks. kanonik Albert Dannelautzki. Cieszył się on poważaniem władz państwowych, a także rządu niemieckiego. W 1934 r. Okręg Kłajpedy wydalił liczną grupę niemieckich urzędników, m.in. za proniemieckie przekonania. Wśród nich znalazł się ks. Leo Olschewski z Wischwill. W 1938 r. pracowało w prałaturze kłajpedzkiej 11 katolickich księży, z których aż 9 było Litwinami.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Studia Elbląskie

1 Wieki Stare i Nowe

3 Jodkowski M.

2 2019

1 2018

Pertraktacje na temat statusu Kościoła katolickiego w Okręgu Kłajpedy w latach 1923–1926

Udzielna prałatura kłajpedzka po wcieleniu Okręgu Kłajpedy do Rzeszy Niemieckiej w 1939 roku

Z badań nad duchowieństwem warmińskim w udzielnej prałaturze kłajpedzkiej w latach 1926–1939