Search results

1

Rozwój miast i urbanizacja Brazylii w okresie kolonialnym (1500–1822)

100%

Wójtowicz M.

Studia Miejskie

|

2017

|

vol. 25

31-57

PL

Celem artykułu jest przedstawienie historii powstania i ewolucji miejskiej sieci osadniczej Brazylii w okresie jej zależności kolonialnej od Portugalii. Określono również zmiany tempa zakładania miast oraz różnice w ich przestrzennym rozmieszczeniu, starając sie powiązać te zagadnienia z przemianami gospodarczymi i politycznymi zachodzącymi w Brazylii wraz z postępująca kolonizacja. Podjęto także próbę określenia i uwzględnienia w analizie wpływu uwarunkowań międzynarodowych na rozwój i zróżnicowanie przestrzenne brazylijskiej sieci miejskiej. Uzyskane wyniki wskazują, ze w trwającym ponad 300 lat okresie kolonialnym ukształtowały sie podwaliny miejskiej sieci osadniczej Brazylii, na która składało sie 12 miast oraz ponad 200 miasteczek. Większość z powstałych wówczas ośrodków do dziś odgrywa ważną rolę w systemie osadniczym. Przeprowadzone badania wskazują, ze rozwój sieci brazylijskich miast nawiązywał do modelu merkantylnego Vance’a, ale także teorii rozwoju ośrodków w układzie typu system – sieci Network system) oraz koncepcji miast bram (gateway cities).

EN

The aim of this article is to present the history of the origin and evolution of the urban settlement network in Brazil during its colonial dependency on Portugal. The change in the pace of the establishment of cities and the differences in their spatial distribution were also determined, and an attempt was made to link these issues to the economic and political changes taking place in Brazil, including the progressing colonization. An attempt was also made to identify and take into account, in the analysis, the impact of international conditions for the development and spatial differentiation of the Brazilian urban network. The results indicate that in the over three-hundred-year colonial period the foundations of the urban settlement in Brazil were formed, which consisted of 12 cities and over 200 towns. Most of the centers formed at that time have continued to play an important role in the settlement system until today. The undertaken studies indicate that the development of the network of Brazilian cities referred to Vance’s mercantile model, but also to the network system theory of cities development and to the concept of gateway cities.

2

Urban network in Poland during last millennium

100%

Jażdżewska I.

Konwersatorium Wiedzy o Mieście

|

2020

|

vol. 33

|

issue 5

7-20

PL

W artykule podjęto próbę odnalezienia w historii Polski faktów i procesów, które wpłynęły na współczesny kształt polskiej sieci miejskiej. W porównaniu z innymi częściami Europy proces urbanizacji w Europie Środkowo-Wschodniej był znacznie opóźniony. W ciągu ostatniego tysiąclecia państwo polskie wielokrotnie zmieniało granice, głównie w kierunku wschód-zachód. Proces kształtowania się i wzmacniania miejskiej sieci osadniczej w Polsce do dnia dzisiejszego podzielono na pięć okresów. Pierwszy, trwający od VIII w. do unii w Krewie w 1385 r., obejmuje początki powstania i rozprzestrzeniania się miejskiej sieci osadniczej; drugi – połączenie sieci miejskiej z Wielkim Księstwem Litewskim i jej wzmocnienie we wspólnym państwie; trzeci – zniknięcie Polski z mapy Europy i rozpad sieci osadniczej na trzy części: carską Rosję, monarchię habsburską, Prusy i początek industrializacji ziem zaborowych; czwarty odnosi się do okresu, kiedy Polska po 123 latach ponownie pojawiła się na administracyjnej mapie Europy (1918–1939); a piąty obejmuje okres od 1945 r. do współczesności. Na powojenną miejską sieć osadniczą duży wpływ miały procesy industrializacji, wynikające z planów partii komunistycznej dotyczących budowania podstaw socjalizmu w Polsce. Powstawały kolejne miasta (Nowa Huta, Nowe Tychy) i osiedla, z nowym urbanistycznym krajobrazem (osiedla blokowe). Rozwijano sieć komunikacyjną, ale tempo zmian nie było wysokie. Podejmując badania naukowe nad współczesną siecią miejską Polski, trzeba brać pod uwagę wiele czynników politycznych, społecznych i ekonomicznych. Należy to uwzględnić przy formułowaniu hipotez, wyciąganiu wniosków i opracowywaniu teorii ekonomicznych oraz geograficznych.

EN

The article attempts to find in the history of Poland facts and processes that influenced the contemporary shape of the Polish urban network. In comparison with other parts of Europe, the process of urbanisation in Central and Eastern Europe was significantly delayed. During the last millennium, the Polish state changed its borders many times, mainly in the east-west direction, because the Baltic Sea from the north and the Sudeten and Carpathian ranges from the south effectively inhibited territorial changes in the north-south direction. The process of shaping and strengthening the urban settlement network in Poland to the present day has been divided into five periods. The first, lasting from the 8th century until the union of Kreva in 1385, encompasses the beginnings of the establishment and spreading of urban settlement network; the second – the merger of the urban network with the Grand Duchy of Lithuania and its strengthening in the joint state; the third – the disappearance of Poland from the map of Europe and the breakup of the settlement network into three parts: tsarist Russia, the Habsburg monarchy, Prussia, and the start of industrialisation of the partitioned land; the fourth refers to the period when Poland, after 123 years, reappeared on the administrative map of Europe (1918-1939); and the fifth one covers the period from 1945 to the present day. When undertaking scientific research on the contemporary urban network of Poland, many political, social and economic factors should be taken into account. These should be taken into account when making hypotheses, drawing conclusions and developing economic and geographical theories.

3

Proces urbanizacji Meksyku w latach 1950–2020

100%

Wójtowicz M., Skwarek A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

|

2022

|

vol. 18

70-94

EN

The aim of the authors was to determine how the process of urbanization in Mexico took place in the years 1950-2020. Particular attention was paid to the study of spatial changes in the level of urbanization by region and state. The development and transformations of the urban network were also examined in terms of spatial differentiation in the number and size structure of cities. The conducted research indicates that in the analyzed period there was an urbanization boom, which is confirmed by both the increase in the value of the urbanization index from less than 43% in 1950 to nearly 79% in 2020, as well as a 4-fold increase in the number of cities, from 983 to 4189. Significant changes also took place in the spatial distribution of the level of urbanization, which was manifested mainly in the decline in the dominance of Mexico City and the surrounding central region in the concentration of urban population and urbanization, which made the contemporary urban network of this country more polycentric.

PL

Celem autorów było określenie jak przebiegał proces urbanizacji Meksyku w latach 1950-2020. Szczególną uwagę zwrócono na przestrzenne zmiany w poziomie urbanizacji według regionów i stanów tego kraju. Zbadano także rozwój i przekształcenia sieci miejskiej pod względem przestrzennego zróżnicowania w liczebności i strukturze wielkościowej miast. Przeprowadzone badania potwierdzają, że w analizowanym okresie miał miejsce boom urbanizacyjny, co potwierdza zarówno wzrost wartości wskaźnika urbanizacji z niecałych 43% w 1950 r. do blisko 79% w 2020 r., jak również 4-krotne z górą zwiększenie liczby miast, z 983 do 4189. Znaczące zmiany dokonały się także w przestrzennym rozkładzie urbanizacji, co przejawiało się głównie w spadku dominacji miasta Meksyk i otaczającego go centralnego regionu w poziomie urbanizacji oraz wskaźnika umiastowienia, co sprawiło, że współczesna sieć miejska tego kraju ma bardziej policentryczny charakter.

4

Księstwo Mazowieckie u progu inkorporacji. Charakterystyka obszaru około 1526 roku (część północna)

71%

Piber-Zbieranowska M.

Studia Geohistorica

|

2022

|

issue 10

7-27

EN

The article is the final part of a two-part review of ten lands of the Duchy of Mazovia and the counties that constituted them on the eve of their incorporation into the Kingdom of Poland in September 1526. It presents six northern and eastern lands of: Wyszogród, Zakroczym, Ciechanów, Wizna, Łomża, and Maków-Różan. In total, this area encompassed fourteen counties. All the lands of the Duchy of Mazovia are characterised according to a uniform scheme, in the then-binding seniority system. Particular lands were presented in terms of administrative divisions (state and Church ones), settlement processes, and the state of the urban network, the types and distribution of land ownership, and the position of a given land in the political structures of the duchy, expressed among other things by the functioning of a complete or incomplete hierarchy of offices, and the participation of the nobility of a given land in the exercise of power. Attempts have been made to show the diversity in the degree of development of Mazovian lands and to indicate its genesis.

PL

Artykuł jest drugą częścią przeglądu dziesięciu ziem Księstwa Mazowieckiego i tworzących je powiatów w przededniu włączenia ich do Królestwa Polskiego we wrześniu 1526 r. Przedstawiono w nim sześć ziem położonych w północnej i wschodniej części księstwa: wyszogrodzką, zakroczymską, ciechanowską, wiską, łomżyńską i makowsko-różańską. W sumie obszar ten obejmował czternaście powiatów. Wszystkie ziemie scharakteryzowano według jednolitego schematu, w obowiązującym ówcześnie układzie starszeństwa. Poszczególne ziemie zaprezentowano pod kątem podziałów administracyjnych (państwowych i kościelnych), procesów osadniczych i stanu sieci miejskiej, typów i rozmieszczenia własności ziemskiej oraz pozycji danej ziemi w strukturach politycznych księstwa, wyrażającej się m.in. funkcjonowaniem pełnej bądź niepełnej hierarchii urzędów oraz udziale szlachty danej ziemi w sprawowaniu władzy. Starano się pokazać zróżnicowanie stopnia zagospodarowania ziem mazowieckich i wskazać jego genezę.

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

1 Konwersatorium Wiedzy o Mieście

1 Studia Geohistorica

1 Studia Miejskie

2 Wójtowicz M.

1 Jażdżewska I.

1 Piber-Zbieranowska M.

1 Skwarek A.

1 2023

1 2022

1 2020

1 2017

Rozwój miast i urbanizacja Brazylii w okresie kolonialnym (1500–1822)

Urban network in Poland during last millennium

Proces urbanizacji Meksyku w latach 1950–2020

Księstwo Mazowieckie u progu inkorporacji. Charakterystyka obszaru około 1526 roku (część północna)