Search results

1

Batalia „szklanej rury”. Współzawodnictwo „starego” i „nowego” w debacie wokół doświadczeń z próżnią z 1647 roku

100%

Kołos A.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2017

|

issue 31

167-190

EN

The article addresses the issue of one of the more intense and captivating European scientific disputes, likewise common to Poland, in the era of the seventeenth-century transformation of knowledge formation, which centered around the possibility of the existence of vacuum, and which culminated in 1647. The fundamental aim of the article comes down to an attempt to determine a position in the scientific-cognitive debate, from which the pro and anti-Polish and European representatives of The Republic of Letters (Respublica literaria) could voice their opinions. In the course of the analysis of the mid-seventeenth century scientific discourse, the reflections of Valeriano Magni, Torricelli, Jan Brożek, Wojciech Wijuk Kojałowicz, Blaise Pascal, Giovanni Elefantuzzi, Jacob Pierius, and Pierre Guiffart are subjected to close scrutiny. From the perspective of contextualism in the history of science, experiments demonstrating the existence of vacuum are perceived as anomalies that fall into the crisis of normal science, largely based on Aristotle’s physics. The conflict between the old and the new is not, however, presented as a battle of progression with epigonism, but merely as a contest between opposing individual views and the concept of science, which before the formation of the new paradigm was accompanied by ambiguous verification criteria.

2

Problematika prostoru ve filosofii českého baroka

96%

Šolcová K.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2021

|

vol. 69

|

issue 4

759-776

EN

The goal of the article is to draw attention to sources, overlooked to this day, that were important to the historical development of the science of space and vacuum and which date from the beginnings of the modern age, these sources being scholars who were connected to the Czech milieu. The article picks up on a unique exchange of views on the issue of imaginary space that took place between the Prague scholars Rodrigo de Arriaga (1592–1667) and Jan Marek Marci of Kronland (1595–1667); further, an a priori theory of space devised by the Prague Capuchin Valerián Magni (1586–1661) is then discussed. Although these debates did not achieve a clear-cut result, they demonstrate the high intellectual level of the University of Prague milieu and find general significance in the framework of efforts to understand the evolution of views on the nature of space during the early modern period. These older views conditioned further developments regarding this issue, which resulted (though things did not come to a stop there) in the well-known theory of space developed by Immanuel Kant in the 18th century.

CS

Cílem stati je upozornit na dosud pomíjené prameny k dějinám vývoje nauky o prostoru a vakuu na počátku novověku, jejichž autory jsou učenci spojeni s českým prostředím. Stať zachycuje ojedinělou výměnu názorů na problematiku imaginárního prostoru, která proběhla mezi pražskými učenci Rodrigem de Arriagou (1592–1667) a Janem Markem Marci z Kronlandu (1595–1667); dále je pak pojednána apriorní teorie prostoru koncipovaná pražským kapucínem Valeriánem Magni (1586–1661). Třebaže tyto debaty nedospěly k jednoznačnému výsledku, dokládají vysokou intelektuální úroveň prostředí pražské univerzity a obecně mají svůj význam v rámci snah o pochopení vývoje názorů na povahu prostoru v období raného novověku. Tyto starší názory podmínily další rozvíjení problematiky, jež vyústilo (aniž by se u ní zastavilo) do všeobecně známé teorie prostoru koncipované v 18. století Immanuelem Kantem.

3

Utrata kulturowej tożsamości Europy i wynikające z niej wyzwania w świetle nauczania Kościoła

77%

Bełch K.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2011

|

issue 4(29)

10-21

EN

Rejecting Christian faith and morality, Europe has been losing its cultural identity which in consequence caused the axiological vacuum being suitable ground for invasion of other religions -particularly Islam - and also for sects and various pseudoreligions, as well as for spreading the death culture. The urgent task standing before European societies nowadays is to regain their genuine identity through re-acceptance the universal Christian values. The task that European Churches (ecclesiastical institutions and the faithful) are obliged to fulfil is widely understood new evangelization.

PL

Europa traci kulturową tożsamość wskutek odrzucenia chrześcijańskiej wiary i moralności, co w konsekwencji wytworzyło aksjologiczną próżnię, stanowiącą dogodny grunt do inwazji innych religii, zwłaszcza islamu, a także sekt i różnych pseudo-religii, jak również do szerzenia się kultury śmierci. Naglącym dzisiaj zadaniem europejskich społeczeństw jest odzyskanie swej prawdziwej tożsamości przez ponowne przyjęcie uniwersalnych wartości chrześcijańskich. Zadaniem zaś europejskich Kościołów (instytucji kościelnych i wiernych) jest szeroko rozumiana nowa ewangelizacja.

4

Ateologia wielości. Katechon, pompa próżniowa i biopolityka

55%

Pospiszyl M.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2

281-308

EN

This text is an attempt to conduct a historical-materialist analysis oftheological, political, and scientific concepts (e.g.,katechon, multitude and vacuum).Such studies carried out in detail on the discussions between Spinoza, Hobbesand Boyle held on the verge of the modern era are to show the crucial theoreticalconclusions fraught with consequences. It presents the shaping of the bourgeoisvision of science, theology, and the birth of the modern concept of private propertyon the one hand, and on the other - the forming of the first universalist classstruggles conducted both at the level of theology, politics, and the methodologyof science. A better understanding of these struggles and disputes, as well asa clarification of the specific stance taken by Spinoza in this conflict, shed newlight on the crisis described and diagnosed within the autonomist theories ofNegri, Hardt and Virno.

PL

Tekst stanowi próbę historyczno-materialistycznej analizy pojęć teologicznych, politycznych i naukowych (na przykład katechon, wielość czy próżnia). Takie badania, szczegółowo przeprowadzone na toczonych u progu nowoczesności dyskusjach między Spinozą, Hobbesem a także Boylem, mają pokazać kluczowe i brzemienne w konsekwencje teoretyczne rozstrzygnięcia. Pokazuje z jednej strony ukształtowanie się mieszczańskiej wizji nauki, teologii czy narodziny nowoczesnego pojęcia własności prywatnej, z drugiej formowanie pierwszych uniwersalistycznych walk klasowych prowadzonych tak na poziomie teologii jak i polityki oraz metodologii nauk. Lepsze zrozumienie tych walk i sporów a także wyjaśnienie specyficznego miejsca jakie zajmuje w nich Spinoza rzuca nowe światło na kryzys opisywany i diagnozowany w ramach autonomistycznych teorii Negriego, Hardta czy Virno.

Refine search results

1 Filosofický časopis (Philosophical Journal)

1 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

1 Praktyka Teoretyczna

1 Społeczeństwo i Rodzina

1 Bełch K.

1 Kołos A.

1 Pospiszyl M.

1 Šolcová K.

1 2021

1 2017

1 2013

1 2011

Batalia „szklanej rury”. Współzawodnictwo „starego” i „nowego” w debacie wokół doświadczeń z próżnią z 1647 roku

Problematika prostoru ve filosofii českého baroka

Utrata kulturowej tożsamości Europy i wynikające z niej wyzwania w świetle nauczania Kościoła

Ateologia wielości. Katechon, pompa próżniowa i biopolityka