Search results

1

Państwo, demokracja i walka klas. Uwagi na temat udziału socjalistów w debacie konstytucyjnej w sejmie II kadencji (1928–1930)

100%

Piskała K.

Historia i Polityka

|

2015

|

issue 13(20)

107-128

EN

The following article discusses Polish Socialists’ participation in the constitutional debate conducted in the Sejm (1928–1930). In the first part, main motives of the criticism formulated by Socialists against constitutional project presented by the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government (BBWR) are reconstructed. The role played by the constitutional debate in Socialists’ tactic is also presented in this section. Subsequently, on the basis of Socialists’ statements on constitutional issues, I discuss their class-oriented interpretation of parliamentary democracy. I argue that their perception of the modern state and democracy was coherent with the theory of social change and class struggle established in the Polish socialist thought of that time. I notice roots of this theory in specific “optimist historiosophy”, distinctive for the European socialist movement in the 1920s. The beginning of the 1930s started a decline of this optimism and initiated an ideological crisis in the Polish socialist movement.

2

Luksemburgizm był naszą filozofią... - o Róży Luksemburg, włoskim operaismo i współczesnych perspektywach walki klasowej z Antonio Negrim rozmawia David Muhlmann

100%

Negri A., Muhlmann D.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

79-89

PL

W wywiadzie przeprowadzonym w 2010 r. przez Davida Muhlmanna Antoni Negri opowiada o wpływie, jaki myśl Róży Luksemburg wywarła na niego i cały nurt włoskiego operaismo. Negri zwraca uwagę na wagę opisanych przezLuksemburg doświadczeń z próbami samoorganizacji robotników podczas rewolucji 1905 r., a później w latach 1917-1918. Obecnie, gdy tradycyjne instytucje polityki proletariackiej, jak partie robotnicze i związki zawodowe, znajdują się w rozsypce i nie są zdolne do poważnego działania, przeprowadzony przez Luksemburg opis fenomenologii i fizjologii jest, zdaniem Negriego, szczególnie inspirujący. Innym aspektem jej teoretycznej spuścizny, na który należy zwrócić uwagę jest teoria akumulacji kapitału. Negri podważa aktualność poglądów Luksemburg, wskazując, że przedmiotem analizy marksistów nie powinno być „zewnętrze” systemu kapitalistycznego, lecz jego wnętrze – tubowiem rozstrzygnie się walka o zniesienie wyzysku i alternatywny model gospodarczy.

3

Proletariuszka

100%

Luksemburg R.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

49-52

PL

Róża Luksemburg rozważa w tym artykule położenie kobiet-robotnic w warunkach gospodarki kapitalistycznej. Podkreśla społeczne znaczenie ich pracy (w przeciwieństwie do bezczynności kobiet pochodzących z burżuazji czy arystokracji), które nie idzie jednak w parze z jakimikolwiek prawami publicznymi. Droga emancypacji tych „najbiedniejszych z biednych” wiedzie, zdaniem Luksemburg, przez udział w ruchu robotniczym. Żądania częściowe, oderwane od walki o zniesienie kapitalizmu, z góry skazane są na porażkę. Jedynie zniesienie kapitalizmu pozwoli na ustanowienie rzeczywistego równouprawnienia i rozciągnięcie pełni praw publicznych na wszystkich członków społeczeństwa.

4

Teoria i praktyka

100%

Luksemburg R.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

21-48

PL

Niniejszy artykuł jest elementem polemiki toczonej wokół koncepcji strajku masowego i możliwości wykorzystania tej „broni” w walce przeciwko rządom cesarskim w Niemczech. Róża Luksemburg dowodzi, że Karl Kautsky w sposób fałszywy przedstawia przebieg strajków masowych w carskiej Rosji, a także w sposób naiwny rozważa ewentualne szanse powodzenia strajku masowego w Niemczech. Luksemburg podkreśla spontaniczny i oddolny charakter wystąpień robotniczych. Strajk masowy stanowi zdaniem Luksemburg formę walki klasowej odpowiadającą poziomowi rozwojueuropejskiego kapitalizmu; potwierdzać mają to licznie przytaczane przez nią przykłady wystąpień robotników w państwach Zachodu. Luksemburg dostrzega w stanowisku Kautsky’ego niespójność i skłonność do nieuzasadnionego przeceniania ewentualnych negatywnych skutków nieudanego strajku masowego. Jej zdaniem ofensywna taktyka i zaostrzanie walki klasowej jest znacznie skuteczniejszą metodą walki z kapitalizmem, niż pokojowa polityka proponowana przez kierownictwo socjaldemokracji, nastawiona na rozbudowę organizacji robotniczych, działalność związkową i oświatową – czyli na stopniowe „przygotowanie” przyszłej ostatecznej konfrontacji.

5

Military Courts for Civilians in Poland (1946)

86%

Lityński A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

At the end of WWII (1944), Polish citizens living on Polish territory were judged predominantly by the military courts of the Soviet Red Army and of Soviet secret security forces – NKVD (People’s Commissariat of Internal Affairs). In addition to that, Polish civilians were judged by the military courts of the Polish Army entering Poland from the east, from the Soviet Union. The military court system of the Polish Army was in fact under the control of the Soviet Union. As the war finished, the martial law was officially finished on 17 December 1945. And in January 1946, the communist regime set up military courts for civilians in each administrative district. Those military courts for civilians were dealing exclusively with the civilians and not with the military staff – neither officers nor soldiers – affairs. They had a special task: to fulfill the concept of the class struggle and to physically destroy the opposition – both real opposition and fictional one. Military courts were following the orders of the communist party and finished their activity in 1955. They were the most important and the most tragic institutional phenomenon in the whole history of the so-called judicial system of communist People’s Poland.

PL

U schyłku wojny (1944) Polaków na ziemiach polskich sądziły i represjonowały przede wszystkim wojskowe sądy radzieckiej Armii Czerwonej oraz bezpieki – NKWD (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych). Obok tego osoby cywilne były sądzone także przez sądy Wojska Polskiego idącego ze wschodu, z ZSRR. Faktycznie wojsko to i jego sądy były uzależnione od ZSRR. Wojna w Europie się skończyła – stan wojenny w Polsce formalnie zniesiono 17 grudnia 1945 r. W styczniu 1946 r. narzucony Polsce komunistyczny reżim powołał sądy wojskowe dla sądzenia osób cywilnych. Wojskowe sądy rejonowe zorganizowano w każdym województwie specjalnie dla sądzenia osób cywilnych, natomiast osób wojskowych (żołnierzy i oficerów) sądy te nie sądziły. Postawiono im zadania specjalne – miały realizować walkę klasową, czyli zniszczyć fizycznie opozycję polityczną, opozycję faktyczną albo nawet wyimaginowaną. Wojskowe sądy rejonowe wykonywały polecenia partii komunistycznej. Zakończyły działalność w 1955 r. Stały się najważniejszym i jednocześnie najtragiczniejszym zjawiskiem w całych dziejach tzw. wymiaru sprawiedliwości Polski Ludowej.

6

Ivo FRENZEL, Willy HOCHKEPPEL, Rozmowa z Herbertem Marcusem

72%

Frenzel I., Hochkeppel W., Marcuse H., Zelek J.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2011

|

vol. 1

|

issue 2

361-375

PL

Tekst jest zapisem rozmowy z Herbertem Marcusem (1898–1979), przeprowadzonej w 1976 roku przez Ivona Frenzela i Willy’ego Hochkeppela. Marcuse odpowiada między innymi na pytania dotyczące znaczenia ruchu studenckiego w latach sześćdziesiątych, pojęcia Nowej Lewicy i Lebensqualität , współczesnej postawy wschodnioeuropejskich partii komunistycznych wobec filarów marksizmu, a także walki klasowej i dyktatury proletariatu, przemocy (Gewalt), postawy wobec egzystencjalizmu, neutralności technologii. Mówi też o swoim stosunku do Heideggera, swoim rozumieniu filozofii i kwestii odpowiedzialności współczesnych mu filozofów marksistowskich. Rozmowa, trwająca 47 minut, zamieszczona jest na stronie: http://www.youtube.com/watch?v=C5PU0EASi_Q&noredirect=1 (5.11.2011). W niżej proponowanym tłumaczeniu zachowany jest „rytm” jezyka mówionego. Dlatego też można w niektórych miejscach tekstu znaleźć pewne chropowatości i zawahania, które nie pojawiają się w starannie zredagowanych tekstach pisanych

7

Współczesna recepcja walki klas , czyli w jakim stopniu marksizm wpłynął na koncepcje XX-wieczne i czy pozostał aktualny do dzisiaj?

72%

Pazdej M.

Świat Idei i Polityki

|

2015

|

issue 14

37-59

PL

Przedmiotem niniejszej pracy jest porównanie teorii walki klas Karola Marksa z nawiązującą do niej neomarksistowską koncepcją Ralfa Dahrendorfa dotyczącą konfliktu i będącą jednocześnie polemiką z teorią systemu społecznego Talcotta Parsonsa. Zestawienie takie pozwala przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, na ile koncepcje XIX-wiecznego filozofa i ekonomisty pozostały aktualne w kolejnym stuleciu. Druga część wywodu przedstawia natomiast ewolucję tego pojęcia na przykładzie kontynuatorów wymienionych myślicieli, ponieważ współcześnie termin walka klas używany jest nie tylko przez marksistów, ale również m.in. przez członków ruchów feministycznych, takich jak Pierre Bourdieu, oraz przez przedstawicieli organizacji walczących o ochronę środowiska, m.in. Murraya Bookchina. Celem takiego zestawienia jest wykazanie rozbieżności oraz punktów stycznych w założeniach wyżej wymienionych myślicieli i rozwoju teorii walki klas aż po czasy współczesne.

EN

The aim of this paper is to compare the Karl Marx’s theory of classes fighting to influenced by it a neo-marxist conception of Ralf Dahrendorf concerning conflicts and arguing with a theory of social system elaborated by Talcott Parsons. Such an arrangement mostly enables answering the question in what extension the conceptions of a XIXth – century philosopher and an economist remain up-to date in the following century. In the second part of deductions the evolution of that term will be presented in a form of showing as examples the followers of the mentioned thinkers, because contemporarily the term of classes fighting is used not only by Marxists, but also by the members of feministic movements such as Pierre Bourdieu and representatives of organizations which fight for a protection of the environment, among others Murray Bookchin. Such different points of view will be shown and compared in this paper, which will lead to answering the question in what extension the thoughts of Karl Marx influence XXth-century philosophy and if they are still up-to-date.

8

Marx’s social predictions

58%

Walentowicz H., Walentowicz H.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 4

9

Niestabilność demokracji w XXI-wiecznej globalizacji

58%

Wawrzyński M.

Przyszłość. Świat-Europa-Polska

|

2014

|

issue 2

12-34

PL

W krajach wysokorozwiniętych demokracji liberalna zostanie poddana dużym „testom na wytrzymałość” w XXI wieku. Jest wystawiona na silne oddziaływanie takich megatrendów jak m.in.: globalizacja, cyfrowa rewolucja, neoliberalizm. Generują i uwalniają one bardzo poważne konflikty wewnętrzne i zewnętrzne. System polityczny przestał już zapewniać obywatelom równe prawa, szanse i możliwości pod naporem gigantycznych, finansowych sił rynku. Poważnym zagrożeniem dla dalszego jej istnienia jest wysoka różnica dochodowa oraz wykluczenie dużej części społeczeństwa z życia społecznego, politycznego, gospodarczego na skutek strukturalnego i wieloletniego bezrobocia, marginalizacji, połączonych z chaosem i dryfem instytucji demokratycznych. Demokracja liberalna albo będzie w stanie szybko zmienić swe instytucje tak, aby potrafiły stawić czoła megatrendom XXI wieku, albo padnie łupem nowej odmiany autorytaryzmu, lub cyfrowej tyrani w ciągu 20-30 lat. Stanie się tak ze względu na nieprzydatność i dysfunkcjonalność instytucjonalną dla rosnącej, wykluczonej większości oraz powszechny brak poczucia sprawiedliwości.

EN

In developed countries, liberal democracy will be given a "test the strength" in the twenty-first century. She is exposed to strong megatrends such as: globalization, the digital revolution, neoliberalism. These megatrends generate and release a very serious internal and external conflicts. Today's political system ceased to provide citizens with equal rights, opportunities and possibilities under the onslaught of gigantic financial market forces. A serious threat to its continuing existence is a high income difference and exclusion of large parts of society out of social, political, economic life as a result of structural unemployment lasting over many years and mass marginalization. These phenomena are closely linked to the chaos and drift of democratic institutions. Liberal democracy, or will be able to quickly change their bodies so that they could face the megatrends twenty-first century, or fall prey to a new variety of authoritarianism, or digital tyranny over 20-30 years. This will happen because of its large and dysfunctional institutional unfit for growing and the excluded majority. Another factor, that favors the collapse of liberal democracy in the future, is a widespread and strongly felt no sense of justice among a large part of the citizens.

10

Kapitał a płeć

58%

Federici S.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 25

|

issue 3

196-212

EN

Although Marx in Capital does not work directly on issues such as gender or family, there is no doubt that Marxist historical materialism has had a profound impact on feminist theory. However, Silvia Federici argues that we need to distinguish between two Marxes, who have different views not only on gender, but also on the forms of class struggle. The first one concealed the problem of housework and reproductive work; for him the class struggle was strictly connected with working in industry. The second Marx, discovered by feminists in the 1970s, provided us with tools that enable us to rethink the particular forms of exploitation that women in capitalist societies are being subjected to.

PL

Pomimo że Kapitał nie podejmuje bezpośrednio kwestii płci i rodziny, nie ulega wątpliwości, że Marksowski materializm historyczny odcisnął głębokie piętno na teorii feministycznej. Jednak, jak przekonuje Silvia Federici, koniecznym jest rozróżnienie dwóch Marksów, których dzieli pogląd na kwestię płci, ale również na formy walki klasowej. O ile pierwszy z nich przemilczał kwestię pracy domowej i reprodukcyjnej, a walkę klasową powiązał wprost z pracą przemysłową, ten drugi – odkryty przez feministki lat 70. XX wieku – dostarczył narzędzi do przemyślenia szczególnych form wyzysku, jakiemu poddawane są kobiety w społeczeństwach kapitalistycznych.

11

Nie być człowiekiem partyjnym

58%

Ortega y Gasset J., Leszczyna D.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 2

185-195

PL

Esej „No ser hombre de partido” autorstwa José Ortegi y Gasseta ukazał się po raz pierwszy w argentyńskim czasopiśmie La Nación. Został podzielony na dwie części. Pierwszą opublikowano 15 maja 1930 r., drugą zaś 3 czerwca 1930 r. Przedmiotem refleksji jest tutaj problem „partyjności”, który rozpatruje się z dwóch perspektyw — metafizycznej i społecznej. Pierwsza czyni z „partyjności” przejaw kompensacji, tj. zafałszowania własnego bytu i braku akceptacji dla własnego powołania. Druga z kolei wskazuje, że partyjność stanowi zjawisko historyczne, którego początki sięgają XIX stulecia. To wówczas pojawia się po raz pierwszy wykładnia społeczeństwa jako permanentnej i wiecznej walki, co wymaga ukonstytuowania walczących ze sobą grup, tj. partii. Ortega natomiast pragnie przezwyciężyć obie wersje partyjności. Dlatego staje po stronie autentyczności naszego jednostkowego życia i nieuwarunkowanych partyjnie idei, uczuć i wartości.

EN

The essay „No ser hombre de partido” by José Ortega y Gasset was published for the first time in the Argentinian magazine La Nación. It has been divided into two parts. The first was published on May 15, 1930. The second was June 3, 1930. The subject of reflection is the problem of “partisanism,” which is considered from two perspectives — metaphysical and social. The first one makes “partisanism” a manifestation of compensation, falsification of one’s being and lack of acceptance for one’s own vocation. The second one indicates that “partisanism” is a historical phenomenon, the beginning of which is the nineteenth century. Then, for the first time, society is understood as a permanent and eternal struggle. This requires as a consequence the constitution of fighting groups, called parties. Ortega, on the other hand, wants to overcome both versions of “partisanism.” Therefore, it is on the side of the authenticity of our individual life and independent of the party, ideas, feelings and values.

12

Bandyta społeczny

58%

Hobsbawm E.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 33

|

issue 3

115-134

EN

The essay is a translation of a chapter of Eric Hobsbawm’s classic book Primitive Rebels. Hobsbawm attempted to create an ideal model of a social bandit by analysing examples of European brigands from the thirteenth to the twentieth century. In the second part of the essay, the author reflects on the political potential of a social bandit, i.e. whether this kind of activity can effectively undermine existing hierarchies. Transl.: Michał Pospiszyl

PL

Tłumaczenie rozdziału klasycznej pracy Erica Hobsbawma Primitive Rebels. Jest to próba stworzenia modelowego obrazu rozbójnika społecznego za pomocą analizy przykładów europejskich brygantów od trzynastego do dwudziestego wieku. W drugiej części rozdziału autor zastanawia się nad potencjałem politycznym bandyty społecznego, to jest na tym, czy ów rodzaj działalności może skutecznie podważyć zastane hierarchie. Tłumaczył: Michał Pospiszyl

13

Why Democracy in Poland Is Currently Impossible? Conditions For the Sustainability of The Liberal Democratic System

51%

Bartoś T.

Społeczeństwo i Polityka

|

2021

|

issue 2(67)

9-28

PL

Demokracja liberalna jest owocem wielowiekowej ewolucji opartej na konflikcie między różnymi grupami interesów. Ta walka lub szerzej – konflikt – są źródłem stabilności instytucji państwowych, prawa i sądów. To dziwna pułapka, w której liczne silne podmioty są w stanie egzekwować swoje prawa. Warunkiem stabilności demokracji liberalnej jest zatem istnienie trwałego rozwarstwienia społecznego, przeciwstawnych interesów i sił wśród podmiotów społecznych. Zniszczenie warstw społecznych w państwach postkomunistycznych ugruntowało się i stworzyło nowy typ społeczeństwa zunifikowanego lub „grupomyślnego”. Likwidacja prywatnej własności utrwalanej przez kilka pokoleń, masowe przesiedlenia i degradacja wyższych warstw stworzyły nowy typ społeczeństwa pozbawionego prawdziwego rozwarstwienia, grup interesów zdolnych do skutecznego angażowania się w konflikt. Wiele pokoleń ewolucji, w tym bitew, sporów, być może o charakterze rewolucyjnym, jest potrzebnych do zaszczepienia trwałej struktury liberalnej demokracji w państwach byłego bloku sowieckiego.

EN

Liberal democracy is the fruit of many centuries of evolution based on conflict between various interest groups. This struggle, or conflict, is the source of stability in state institutions, the law and the courts. It is a strange pitfall in which numerous strong entities are capable of enforcing their rights. The condition for a liberal democracy to be stable is therefore the existence of sustainable social stratification, opposing interests and forces among social entities. The destruction of social strata in post-communist states has become entrenched and created a new type of uniformized or groupthink society. The elimination of private ownership perpetuated over several generations, mass resettlements and the degradation of higher strata have created a new type of society devoid of genuine stratification, interest groups capable of engaging in conflict with efficacy. Many generations of evolution, including battles, disputes, perhaps of a revolutionary nature, are required for a sustainable structure of liberal democracy to be instilled in states belonging to the former Soviet bloc.

14

Where it is not the Place and when it is not the Moment. Lenin, Luxemburg, Populists: Class Struggle and Development of Capitalism

51%

Roggero G.

Praktyka Teoretyczna

|

2012

|

vol. 6

217-250

PL

W tym artykule zwracamy uwagę na temat kluczowy dlarelacji między praktyką Lenina i Luksemburg: kwestię rewolucyjnejorganizacji w obrębie i przeciwko rozwojowi kapitalizmu.W związku z tym, przy użyciu perspektywy genealogicznejzajmujemy się analizą dyskusji prowadzonej przez Leninaz narodnikami; bogactwem i ograniczeniami dokonanegoprzez Luksemburg odczytania akumulacji kapitału; nieustanniepowtarzającą się źródłową przemocą “akumulacji pierwotnej”,która przedstawia sobą współczesną formę oddzieleniażywej pracy od dobra wspólnego. Na tej podstawie podejmujemykrytykę nowego populizmu, przydając tej kategoriihistorycznie określone znaczenie. Skupienie się na rozwojukapitalizmu, służy przemieszczeniu dialektyki między nostalgicznymii teleologicznymi odczytaniami, oraz wskazuje namożliwość walki klasowej oraz rewolucyjnego zerwania. Toznaczy, na wyzwolenie wspólnej potentia żywej pracy.

EN

The article points out a central topic in the relationship between Lenin’sand Luxemburg’s praxis: the problem of revolutionary organization within and against the development of capitalism. On this way, it analyzes in a genealogical perspective the polemic by Lenin against narodniki; the richness and the limits of Luxemburg’s reading of the capital accumulation; the continuous repeating of the original violence of the “primitive accumulation” that proposes the contemporary form of the separation of the living labor with regard of the common. On these bases, the article criticizes the new populisms, giving to this category a historically determined meaning. Focusing the development of capitalism, the goal is to displace the dialectic between nostalgic and teleological readings, and to point out the condition of possibility of the class struggle and the revolutionary break. That is to say, the liberation of the living labor common’s potentia.

15

Od walki klas do zderzenia cywilizacji. Geopolityka i ekonomia polityczna islamofobii

44%

Wielgosz P.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 26

|

issue 4

EN

This article attempts to outline the economic and political framework as well as the historical formation of contemporary Islamophobia. The author shows that it took place at two levels, geopolitical and internal. This process is part of the crisis of Western hegemony within the global capitalist system, and the structural economic crisis of capitalism. Islamophobia turns out to be a functional crisis management tool. First, it is an element that legitimizes imperialist policy, creating the image of a new enemy of the West. Second, it is an instrument of the neoliberal “divide and rule” policy designed to subordinate certain classes in Europe and North America.

PL

Artykuł jest próbą zarysowania ekonomicznych i politycznych ram oraz historycznego procesu formowania się współczesnych postaci islamofobii. Autor wskazuje, że odbywało się to na dwóch poziomach – geopolitycznym oraz wewnętrznym, realizowanym na poziomie państw narodowych. Proces ten wpisuje się w kryzys hegemonii zachodniej w globalnym systemie kapitalistycznym oraz strukturalny kryzys gospodarczy kapitalizmu. Islamofobia okazuje się funkcjonalnym narzędziem zarządzania kryzysami. Po pierwsze, stanowi element legitymizacji polityki imperialistycznej, kreując obraz nowego wroga Zachodu. Po drugie, jest narzędziem neoliberalnej polityki „dzielenia i rządzenia” klasami podporządkowanymi w Europie i Ameryce Północnej.

Refine search results

Państwo, demokracja i walka klas. Uwagi na temat udziału socjalistów w debacie konstytucyjnej w sejmie II kadencji (1928–1930)

Luksemburgizm był naszą filozofią... - o Róży Luksemburg, włoskim operaismo i współczesnych perspektywach walki klasowej z Antonio Negrim rozmawia David Muhlmann

Proletariuszka

Teoria i praktyka

Military Courts for Civilians in Poland (1946)

Ivo FRENZEL, Willy HOCHKEPPEL, Rozmowa z Herbertem Marcusem

Współczesna recepcja walki klas , czyli w jakim stopniu marksizm wpłynął na koncepcje XX-wieczne i czy pozostał aktualny do dzisiaj?

Marx’s social predictions

Niestabilność demokracji w XXI-wiecznej globalizacji

Kapitał a płeć

Nie być człowiekiem partyjnym

Bandyta społeczny

Why Democracy in Poland Is Currently Impossible? Conditions For the Sustainability of The Liberal Democratic System

Where it is not the Place and when it is not the Moment. Lenin, Luxemburg, Populists: Class Struggle and Development of Capitalism

Od walki klas do zderzenia cywilizacji. Geopolityka i ekonomia polityczna islamofobii