Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  wiek XX
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

On Preserving the Historical Memory of the First Half of the 20th Century. Introduction to Considerations about the Past of Education

100%
Michalski G.
Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
|
2020
|
vol. 11
|
issue 2
14-19
PL
W kontekście rozważań o momentach przełomowych w dziejach Polski pierwszej połowy wieku XX omówiono zawartość tomu czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” będącego świadectwem zachowania o nich pamięci historycznej.
EN
In the context of reflections on the breakthrough moments in the history of Poland in the first half of the 20th century, the content of the volume of the journal “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” (Nowis. Interdisciplinary Studies) which testifies to the preservation of their historical memory, is discussed.
2
Publication available in full text mode
Content available

O zachowaniu pamięci historycznej pierwszej połowy XX wieku. Wprowadzenie do rozważań o przeszłości oświaty

100%
Michalski G.
Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
|
2020
|
vol. 11
|
issue 2
8-13
EN
In the context of reflections on the breakthrough moments in the history of Poland in the first half of the 20th century, the content of the volume of the journal “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” (Educational Sciences. Interdisciplinary Studies) which testifies to the preservation of their historical memory, is discussed.
PL
W kontekście rozważań o momentach przełomowych w dziejach Polski pierwszej połowy wieku XX omówiono zawartość tomu czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” będącego świadectwem zachowania o nich pamięci historycznej.
3
Publication available in full text mode
Content available

Gdzie leżą „ogrody ziemskich rozkoszy”? Topika ogrodowa w perspektywie geopoetyki

71%
Rybicka E.
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
|
2011
|
issue 1(4)
59-71
EN
The subject of this article is the problem of relations between the literary topics of the garden and geography. As the method of analysis applied here, geopoetics pays special attention to the traces of geographical location in literature, to territorial imagology and imaginary geographies. This article investigates the way in which literary conventions and cultural frames transform the genius loci. This problem is analyzed on the basis of selected texts of Polish literature (by S. Trembecki, S. Goszczyński, J. Stempowski, J. Iwaszkiewicz).
4
Publication available in full text mode
Content available

Dyplomacja PRL wobec kryzysu karaibskiego w 1962 roku

71%
Kieć K.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2020
|
issue 106
157-189
EN
The Ministry of Foreign Affairs and the head of Polish diplomacy at that time, Adam Rapacki, considered the Caribbean Crisis to be extremely dangerous for Poland. It was due to the fact that Warsaw maintained good economic relations with Washington. Since establishing diplomatic relations with Havana, relations between the Polish People’s Republic (PPR) and Cuba had developed slowly. From 1960, PPR was forced to help Cuba, while not drawing any benefits from exchange trade. Larger commitment to improve relations with Castro’s regimes was forced by Moscow. Poland was the last member of Eastern Bloc to establish relations with Havana. The United States of America reacted to these events in an extremely nervous manner. The administration of President John Kennedy threatened to cancel economic cessions granted to Poland. In this context, Adam Rapacki’s visit to Havana in June 1961 seemed provocative from the USA point of view. British diplomacy, however, interpreted the Polish minister’s speech at the University of Havana differently and maintained that Rapacki was careful not to offend the United States of America. Moreover, the Foreign Office believed that he was forced to make this foreign visit. When the Cuban Missile Crisis began, the Polish Ministry of Foreign Affairs tried to avoid any actions that could be seen as provocative by U.S. Navy forces, conducting a naval blockade of the island. The USSR did not inform its allies about the plan of placing the missiles on Cuba, which testified to the lack of sovereignty of the PPR and other Eastern Bloc states. The Polish Ministry of Foreign Affairs did not make any active moves regarding the crisis, but still tried to obtain the most reliable information on the events. The most informed person was PPR’s ambassador in Washington, while those in Havana and Moscow had incomplete data. In addition, after the biggest threat of the outbreak of thermonuclear war has passed, it was the PPR that provided information about Fidel Castro’s critique of Moscow’s position towards the crisis.
PL
Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz ówczesny szef polskiej dyplomacji Adam Rapacki uważali kryzys karaibski za niezwykle groźny dla Polski. Wynikało to z faktu, że Warszawa utrzymywała dobre relacje gospodarcze z Waszyngtonem. Od czasu nawiązania relacji dyplomatycznych z Hawaną stosunki między PRL a Kubą rozwijały się wolno. Od 1960 r. PRL była zmuszona okazywać pomoc Kubie i nie czerpała zysków z wymiany handlowej. Szersze zaangażowanie na rzecz poprawy stosunków z reżimem Castro było wymuszone przez Moskwę. Polska jako członek bloku wschodniego nawiązała relacje z Hawaną najpóźniej ze wszystkich krajów wchodzących w jego skład. Na wspomniane ruchy Stany Zjednoczone Ameryki zareagowały w sposób niezwykle nerwowy. Administracja prezydenta Johna Kennedy’ego groziła cofnięciem cesji gospodarczych udzielonych Polsce. W tym kontekście wizyta Adama Rapackiego w Hawanie w czerwcu 1961 r. wydawała się z punktu widzenia USA prowokacyjna. Inaczej wystąpienie polskiego ministra odebrali brytyjscy dyplomaci, którzy utrzymywali, że podczas przemówienia na Uniwersytecie w Hawanie Rapacki starał się nie obrażać Stanów Zjednoczonych. Dodatkowo Foreign Office uważało, że został on zmuszony do złożenia owej wizyty zagranicznej. W momencie, gdy rozpoczął się kryzys rakietowy na Kubie, polskie MSZ starało się za wszelką cenę uniknąć działań, które mogły zostać odebrane jako prowokacja przez siły US Navy, prowadzące morską blokadę wyspy. O zamiarach dotyczących rozmieszczenia pocisków atomowych na Kubie ZSRR nie poinformowało swoich sojuszników, co świadczyło o braku suwerenności PRL oraz innych państw bloku wschodniego. MSZ nie podejmowało żadnych aktywnych ruchów w tej kwestii, ale starało się pozyskać najbardziej wiarygodne informacje na temat rozgrywających się zdarzeń. Najlepiej poinformowany był ambasador PRL w Waszyngtonie, a jego odpowiednicy w Hawanie i Moskwie mieli niekompletne dane. Dodatkowo, po ustaniu największego zagrożenia związanego z wybuchem wojny termonuklearnej, to PRL przekazywała informacje o krytyce Fidela Castro kierowanej wobec Moskwy, a dotyczącej kryzysu.
5
Publication available in full text mode
Content available

Sources to the history of North-Eastern Mazovia in the 19th–20th centuries

71%
Załęczny J.
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
|
2017
|
vol. Zeszyt
|
issue XXXI
263-274
PL
Historykowi zajmującemu się badaniem przeszłości Mazowsza Północno- Wschodniego w XIX i XX wieku niezbędne są pozostałości aktowe władz i instytucji, których funkcjonowanie jest efektem zmieniającej się przynależności administracyjnej tych obszarów. Zachowały się one w bardzo różnym stopniu i znajdują się w różnych archiwach. Dla dziejów tych ziem w wieku XIX najwięcej źródeł przechowywanych jest w AGAD-zie. Są to zespoły związane z działalnością organów władzy rożnego szczebla z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Początek XX wieku to lata wojny oraz odbudowy państwa polskiego. Z tego okresu zachowały się akta władz okupacyjnych oraz zespoły wytworzone przez tworzone instytucje polskie. Znajdują się one przede wszystkim w AAN oraz archiwach państwowych na terenie Mazowsza. Podobnie jest w przypadku akt z lat okupacji hitlerowskiej. Otwartym zagadnieniem jest badanie dziejów Mazowsza Północno-Wschodniego w okresie powojennym, do którego archiwalia znajdują się w archiwach państwowych. Niniejsze opracowanie ma pomóc w poszukiwaniach źródeł do opracowania historii Mazowsza Północno-Wschodniego.
EN
For a historian examining the history of North-Eastern Mazovia in the 19th and 20th centuries, essential will be the records remains of the authorities and institutions, whose functioning is the effect of a changing administrative affiliation of those areas. They preserved in various conditions and are kept in different archives. For the history of those lands in the 19th century, the majority of records are kept in AGAD. These are the fonds related to the activity of the authorities of different level from the period of the Duchy of Warsaw and the Kingdom of Poland. The early 20th century is the time of war and restoring Poland. From that period, the records of the occupant’s authorities preserved as well as the fonds created by the established Polish institutions. They are kept mainly in AAN and in state archives in the area of Mazovia, similarly to the records from the period of th Nazi occupation. Open is the issue of researching the history of North-Eastern Mazovia in the post-war period, for which the archival materials are kept in national archives. The aim of the present dissertation is to help in the search of sources for developing the history of North-Eastern Mazovia.
6
Publication available in full text mode
Content available

„Gespräch über Bäume“. Kleine Geschichte eines Missverständnisses

57%
Rduch R.
Wortfolge. Szyk Słów
|
2017
|
issue 1
99-113
PL
W artykule została naszkicowana historia toposu „Gespräch über Bäume“ („rozmowa o drzewach“) w literaturze niemieckojęzycznej. Autor analizuje wiersz Bertolta Brechta An die Nachgeborenen (Do urodzonych już potem), z którego pochodzi fraza „Gespräch über Bäume”, i prezentuje funkcjonowanie tego toposu na wybranych przykładach w różnych kontekstach historycznoliterackich po 1945 roku. Wskazuje przy tym na fakt, że do popularności toposu przyczyniły się błędne interpretacje wiersza.
EN
The article outlines the history of the literary topos “Gespräch über Bäume” (“a conversation about trees”) in German-language literature. The author analyses Bertolt Brecht’s poem, An die Nachgeborenen (To Those Who Follow in Our Wake), which is the source of the phrase “Gespräch über Bäume,” and presents the functioning of this topos on the chosen examples in various historical and literary contexts after 1945. The author also points to the fact that misinterpretations of the poem contributed to the popularity of this topos.
DE
Im Artikel wird die Geschichte des Topos „Gespräch über Bäume“ in der deutschsprachigen Literatur skizziert. Der Autor analysiert Bertolt Brechts Gedicht An die Nachgeborenen, dem die Phrase „Gespräch über Bäume“ entnommen wurde, und präsentiert an ausgewählten Beispielen das Funktionieren des Topos in unterschiedlichen literaturgeschichtlichen Kontexten nach 1945. Er verweist dabei darauf, dass die Verbreitung des Topos durch interpretatorische Missverständnisse begünstigt wurde. Viele Benutzer des Topos ignorierten nämlich den Zusammenhang, in dem das „Gespräch über Bäume“ in dem Brechtschen Gedicht steht.
7

Giovanni Maver (1891–1970). Włoski promotor polskiej nauki i literatury

50%
Piskurewicz J.
Pamiętnik Literacki
|
2021
|
vol. 112
|
issue 2
265-287
PL
Giovanni Maver, najwybitniejszy włoski polonista, to postać bardzo zasłużona dla rozwoju relacji naukowych i kulturalnych Polski z Włochami w XX wieku. Jest on znany przede wszystkim jako autor licznych opracowań, wykładowca, kierownik katedry języka i literatury polskiej na Uniwersytecie Rzymskim, a także współpracownik polskich instytucji naukowych i kulturalnych we Włoszech i w Polsce. Tej jego działalności dotyczy niniejszy artykuł. Największą zasługę w pozyskaniu Mavera dla kultury i nauki polskiej miał jego długoletni przyjaciel, wybitny historyk literatury Roman Pollak. W artykule jest więc także mowa o ich osobistych kontaktach i współpracy, o więzi trwającej aż do końca życia.
EN
Giovanni Maver, the most outstanding Italian researcher in Polish Studies, is a meritorious figure for the development of the 20th century Polish scientific and cultural relations with Italy. He is known first and foremost as the author of numerous studies, as a scholar, Head of the Chair for Polish Language and Literature, the University of Rome, and also as a collaborator with many Polish academic and cultural institutions in Italy and in Poland. This collaboration is made the subject of the present paper. Roman Pollak, an illustrious literary historian and Maver’s long-time friend, proved to have had greatest contribution in acquiring him for the Polish Studies. The article also touches their private contacts, cooperation, and bonds that lasted until the end of Maver’s life.
8
Publication available in full text mode
Content available

The agony of striving: A Profile of Jakub Frank in Andrzej Żuławski’s “Moliwda”

50%
Misztela P., Misztela P.
Ruch Literacki
|
2018
|
issue 5
9
Publication available in full text mode
Content available

Przed. Notatki na marginesach książki Piotra Szaroty Wiedeń 1913

50%
Kuczyńska-Koschany K.
Polonistyka. Innowacje
|
2016
|
issue 3
75-82
EN
The article is a wide, contextual and open attempt on the educational actions at a review of the book Wiedeń 1913 written by Piotr Szarota. The author proposes lecture based on the category of “before”, this concept deconstructs the idea of “good old times”, it questions the “ubi sunt” theme. In other words: the conviction that Szarota creates critical vision of Vienna’s spacetime of the year before the World War I leads author of the review to emphatic as well as critical lecture of the book Wiedeń 1913.
PL
Artykuł jest próbą omówienia – szerokiego, kontekstowego i interpretacyjnie otwartego na działania edukacyjne – książki Piotra Szaroty pt. Wiedeń 1913. Autorka proponuje koncept lekturowy oparty na kategorii „przed”, dekonstruujący pojęcie „dawnych, dobrych czasów”, kwestionujący topos „ubi sunt”. Innymi słowy: przekonanie, iż Szarota krytycznie czyta wiedeńską czasoprzestrzeń roku poprzedzającego wybuch I wojny światowej, skłania autorkę omówienia do zarówno empatycznej, jak krytycznej lektury książki Wiedeń 1913.
10
Publication available in full text mode
Content available

Ondyny i meluzyny we współczesnej niemieckojęzycznej literaturze kobiet (Bachmann, Neuwirth, Frischmuth)

36%
Nowara-Matusik N.
Wortfolge. Szyk Słów
|
2018
|
issue 2
9-29
EN
The article is an attempt at a gender reading of the motif of undine and melusine in three texts by contemporary Austrian writers: Ingeborg Bachmann (Undine Goes), Barbara Neuwirth (Nimm diese Rosen, Schöne) and Barbara Frischmuth (Otter). In the introduction, the author describes the mythological and literary context in which this motif functions, and then places the analyses of the above mentioned works against this background. Another important issue is the question of the feminist progressiveness of the texts under examination: basing on the assumption that Bachmann’s work is characterised by (pre)feminist thinking, the author places in its context the texts by Neuwirth and Frischmuth, written several decades later.
DE
Im Beitrag wird der Versuch unternommen, eine genderorientierte Analyse des Motivs der Undine und Melusine in drei Texten zeitgenössischer österreichischer Autorinnen (Ingeborg Bachmanns Undine geht, Barbara Neuwirths Nimm diese Rosen, Schöne und Barbara Frischmuths Otter) zu liefern. Im einleitenden Teil des Beitrags wird der mythologische und literarische Kontext, in welchem das Motiv funktioniert, skizziert. Vor diesem Hintergrund wird anschließend die Analyse der genannten Werke vorgenommen. Nicht weniger wichtig ist die Frage nach der feministischen Progressivität der zu untersuchenden Texte: von der Annahme ausgehend, dass sich der Text Bachmanns durch ein (prä)feministisches Denken auszeichnet, werden in seinem Kontext die Texte Neuwirths und Frischmuths situiert, welche einige Jahrzehnte später entstanden sind.
PL
Artykuł jest próbą genderowego odczytania motywu ondyny i meluzyny w trzech tekstach autorstwa współczesnych pisarek austriackich: Ingeborg Bachmann (Ondyna odchodzi), Barbary Neuwirth (Nimm diese Rosen, Schöne) oraz Barbary Frischmuth (Otter). We wstępie autorka artykułu przybliża kontekst mitologiczny i literacki, w jakim motyw ów funkcjonuje, by następnie na tym tle umiejscowić analizy wymienionych wyżej utworów. Nie mniej ważne jest pytanie o feministyczną progresywność badanych tekstów: wychodząc z założenia, że utwór Bachmann odznacza się myśleniem (pre)feministycznym, autorka sytuuje w jego kontekście teksty Neuwirth i Frischmuth, powstałe kilkadziesiąt lat później.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.