Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: wieku

Sort By:

Limit search:

Fotografik polski Jan Malisz o Carlu Larssonie

100%

Wisiecka M.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

2015

vol. 65

173-179

In 1912 the Warsaw newspaper “The Illustrated Weekly” published an article about the Swedish painter Carl Larsson (1853–1919). The author of this text was a Polish Photographer, polyglot and art connoisseur Jan Malisz (1878–1928), who initiated the professional movement of photographers in Galicia. In 1908, he founded a branch of the Austrian Union of Photographers in Cracow, and in 1909, in Lviv. His artistic horizons also encompassed Scandinavian art, one of whose representatives was Carl Larsson. Malisz noticed in his paintings certain features which, after many years, have let Larsson and his wife Karin be recognised in Europe as the precursors of Swedish model manufacture and interior design. The phenomenon of the accuracy of Malisz’s remark results from the fact that he was Larsson’s friend for many years. The spiritual understanding between the Swede and the Pole was neither impeded by a significant age difference nor by their different political views, as Malisz was a socialist, whereas Larsson supported absolutism. The letters from Malisz to Larsson are kept in the University Library in Uppsala.

W 1912 roku warszawski „Tygodnik Ilustrowany” zamieścił tekst o szwedzkim malarzu Carlu Larssonie (1853–1919). Autorem był polski fotografik, poliglota i znawca sztuki Jan Malisz, żyjący w latach 1878–1928 inicjator ruchu zawodowego fotografów na terenie Galicji. W roku 1908 założył on filię ogólnoaustriackiego Związku Fotografów w Krakowie, a w 1909 we Lwowie. Jego horyzont artystyczny objął także sztukę skandynawską, której przedstawicielem był malarz Carl Larsson. Malisz dostrzegł w dziełach szwedzkiego malarza cechy, które po latach pozwoliły Europie uznać C. Larssona i jego żonę Karin za prekursorów szwedzkiego wzornictwa i designu wnętrz. Fenomen trafności spostrzeżeń J. Malisza wynikał z bliskiej i długoletniej przyjaźni z Carlem Larssonem. W porozumieniu duchowym Szweda z Polakiem nie przeszkodziła znaczna różnica wieku ani różne poglądy polityczne. Malisz był socjalistą, a Larsson zwolennikiem absolutyzmu. Listy J. Malisza do C. Larssona przechowywane są w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali.

Erazm z Rotterdamu i kardynał Gabriel Paleotti − dwie wizje starości

100%

Nowaszczuk J.

Colloquia Theologica Ottoniana

2014

issue 2

163-190

Koncepcje starości zaprezentowane przez Erazma z Rotterdamu i Gabriela Paleottiego różnią się między sobą pod wieloma względami. Dzieła poświęcone schyłkowemu etapowi ludzkiego życia zostały przygotowane przez autorów w różnym wieku i w innym okresie renesansu. Poglądy wyrażono w jednym wypadku wierszem, w drugim prozą. Istotniejsze wydaje się jednak to, że − odwołując się do tych samych źródeł − autorzy prowadzą czytelnika do zupełnie odmiennych wniosków. Zarówno dla Erazma, jak i Paleottiego punkt wyjścia i bazę rozważań stanowią antyczne poglądy dotyczące starości. Pierwszy z nich tak dalece je absorbuje i wyjaskrawia, że spotyka się nawet z zarzutem, jakoby przeżywał depresję albo kryzys wieku średniego. Wydaje się natomiast, że Rotterdamczyk prowadzi czytelnika nie do czego innego, jak do ponownego przeżycia idei świata starożytnego, co było przecież programowym założeniem renesansu. Przeciwnie jest u Paleottiego. O ile bowiem utwór Erazma można uznać za rodzaj literackiego comploratio dotyczącej starości, dzieło Paleottiego bez wątpienia mieści się w dziedzinie konsolacji. Również i ten autor odnosi się do poglądów antycznych. Ich prezentacji poświęca bez mała trzecią część traktatu. Co więcej, dokonuje podziałów i uogólnień, wskazując na wiodące trendy w myśleniu o starości. Ostatecznie porzuca jednak dawne twierdzenia, by w tej partii, gdzie prezentuje własne poglądy, posiłkować się filozofią scholastyczną. O ile odwołania do Biblii i historii Kościoła dotyczą zasadniczo sfery przywoływanych egzemplifikacji, to całe dzieło podporządkowane zostało myśli chrześcijańskiej. Sam uczony nie chciał bowiem kreślić ideału starości jako takiej, lecz starości chrześcijańskiej. Bardzo widoczne powiązanie treści i światopoglądu nie dziwi u autora, który był katolickim duchownym głęboko zaangażowanym w reformę Kościoła. Być może jest to również pośrednie następstwo przyjęcia twierdzeń Tomasza z Akwinu, którego tezy stanowiły bazę całego przedstawienia, a zwłaszcza wywodu dotyczącego pojmowania dobra. Nie można również wykluczyć, że wyraziście zarysowane poglądy religijne wraz ze skłonnością do encyklopedycznej systematyzacji są znakiem zwiastującym nadchodzący barok. Ostatecznie oba utwory nie dają rozstrzygającej odpowiedzi na pytanie, czy starość to dobry czas w ludzkim życiu. Wtajemniczają jednak w renesansowe rozumienie zjawiska będące wynikiem koincydencji poglądów antycznych oraz doświadczeń osobistych i społecznych.

The concepts of old age formulated by Desiderius Erasmus and Gabriele Paleotti differ in many respects. The two authors created their works devoted to the concluding stages of the human life at different points in their own lives and in different periods of the Renaissance. One of the authors expressed his views in verse, and the other – in prose. More importantly, however, while referring to the same sources, the two writers guide the reader towards entirely different conclusions. Both Erasmus and Paleotti ground their reflections on the ancient views of old age. The extent to which the former assimilates and emphasises on them is such that he even becomes suspected of depression and a midlife crisis. It seems, however, that Erasmus aims at nothing else but helping his readers to re-immerse in the concepts of the ancient world, in consistency with the ideas of the Renaissance. Unlike Erasmus, whose work can be viewed as a kind of literary lament for the old age, Paleotti clearly aims at consolation. He also refers to the ideas of the ancient world and devotes nearly a third of his treaty to their presentation. Furthermore, the ways in which he organises (splits and generalises) his material reflect the prevailing views of the old age. Ultimately, however, Paleotti abandons the old theories and, in the part where he presents his own opinions, refers to scholastic philosophy. While references to the Bible and history of the Church essentially remain within the domain of illustrative examples, the entire work is created within the tradition of Christian thought, for the scholar’s intention was not to present an ideal of old age in general, but specifi cally in the context of Christian theology. The clear link between the content of the work and the views ofits author does not seem to surprise in case of Paleotti, who was a Catholic priest, deeply involved in Church reform. It may also be perceived as an indirect result of the influence of the teachings of Thomas Aquinas, which lay at the basis of the complete representation, and particularly his reflection on the understanding of goodness. It is also conceivable that the combination of a clear expression of religious views and a tendency for encyclopedic categorisation was a sign heralding the coming of Baroque. Ultimately, none of the works provides a decisive answer to the question of the positive value of the old age. Nevertheless, they offer an insight into the Renaissance understanding of that phenomenon which arises from a combination of ancient ideas and personal as well as social experiences.

Refine search results

1 Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

1 Colloquia Theologica Ottoniana

1 Nowaszczuk J.

1 Wisiecka M.

1 2015

1 2014

Search results

Fotografik polski Jan Malisz o Carlu Larssonie

Erazm z Rotterdamu i kardynał Gabriel Paleotti − dwie wizje starości