Search results

1

POLSKA CENTRALNA ZBIORNICA MUZEALNA NA WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE. CZĘŚĆ 1. GENEZA POWSTANIA

100%

Kamińska L. M.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

175-184

PL

Artykuł – kolejny o tej tematyce publikowany w „Muzealnictwie” – stanowi 1. część większego opracowania dotyczącego przemieszczeń dóbr kultury po II wojnie światowej, w szczególności funkcjonowania składnic, w których gromadzono te dobra, zakładanych i prowadzonych przez administrację polską za przesuwającym się frontem. Tym razem podjęte zostały zagadnienia związane ze składnicami na Pomorzu Gdańskim. Część 1. omawia sprawy związane z sytuacją geopolityczną województwa gdańskiego, w tym szczególnie miasta Gdańska. Przedstawia uwarunkowania historyczne, w których administracja polska prowadziła tzw. akcję rewindykacyjną. Zwraca uwagę na kształtowanie się władz polskich i wpływ sposobu ich pracy na realizację stawianych celów: organizowanie życia społecznego, ratowanie, pomimo niewystarczających środków, dzieł sztuki poprzez penetrację terenów pozamiejskich w poszukiwaniu ukrytych dóbr, zakładanie zbiornic, składnic i lapidariów dla dóbr kultury uratowanych spod zgliszczy, pozostałych po przejściu frontu i działalności Armii Czerwonej oraz dla wywiezionych z miast przez niemiecką służbę ochrony zabytków. W artykule wymieniono miejsca ulokowania przez administrację niemiecką zabytków na terenie województwa gdańskiego. W nich zbiory zabytków ruchomych przetrwały działania wojenne i – te nie rozgrabione przez okoliczną ludność oraz radzieckie komendantury, odnajdywane, ratowane – były zwożone do składnic zorganizowanych przez delegatów Ministerstwa Kultury i Sztuki. O organizowaniu i funkcjonowaniu składnic polskich oraz losach zabytków w nich zgromadzonych mówić będzie 2. część artykułu.

2

Możliwości rozwoju katolickiej infrastruktury kościelnej w Elblągu w latach 1945–1974 w świetle dokumentacji administracji wyznaniowej

84%

Krupa A. B.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

63-71

EN

The properties in Elbląg, which Hilary Pracz-Praczynski had taken over for pastoral use in 1945, were appropriated by the state in 1962. The denominational administration did not give permission for the expansion of existing churches or the construction of new ones in the city. The authorities granted requests only when it served the interests of the state. The Diocese of Warmia was also not allowed to establish new parishes in Elbląg. The third Catholic parish in Elbląg was not erected until 1974.

PL

Nieruchomości w Elblągu, które Hilary Pracz-Praczyński w 1945 r. przejął na potrzeby duszpasterstwa, zostały w 1962 r. zawłaszczone przez państwo. Administracja wyznaniowa nie wyrażała zgody na rozbudowę na terenie tego miasta istniejących świątyń, a także na budowę nowych. Władze przychylały się do wniosków tylko wtedy, gdy służyło to interesom państwa. Diecezji warmińskiej nie pozwalano także na utworzenie w Elblągu nowych parafii. Trzecią parafię katolicką w Elblągu erygowano dopiero w 1974 roku.

3

POLSKA CENTRALNA ZBIORNICA MUZEALNA NA WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE. CZĘŚĆ 2. W SOPOCIE I W OLIWIE

84%

Kamińska L. M.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

256-266

PL

Druga część szkicu o składnicach ulokowanych w Sopocie i w Gdańsku–Oliwie nawiązuje do treści artykułów o polskich składnicach konserwatorskich i muzealnych, publikowanych w poprzednich numerach „Muzealnictwa”, w szczególności w numerze 59. z 2018 roku. Opracowanie obejmuje lata 1945–1949, w których miał miejsce pierwszy etap zwózki zbiorów artystycznych do Polskiej Centralnej Zbiornicy Muzealnej na Województwo Gdańskie (PCZM). Instytucja ta utworzona została w 1945 r. przez Ministerstwo Kultury i Sztuki Naczelną Dyrekcję Muzeów i Ochrony Zabytków (MKiS NDMiOZ). Celem jej powołania było gromadzenie ruchomości, które na mocy powstających wówczas dekretów stawały się własnością Skarbu Państwa. Główna siedziba PCZM znajdowała się w Sopocie, druga w Gdańsku–Oliwie. Artykuł opisuje działalność Składnicy, obowiązki jej pracowników, osoby zarządzające, liczby zabytków zgromadzonych w danym czasie, zasady funkcjonowania, podległość administracyjną, finansowanie, poniesione nakłady na budynki siedzib Składnicy. Podaje warunki prawno- polityczne, w których funkcjonowała PCZM. Wymienia dekrety i ustawy zmieniające ustrój kraju, wpływające bezpośrednio na zagadnienia własności mienia gromadzonego w Składnicy: opuszczonego, poniemieckiego, podworskiego. W tekście cytowane są również wyimki z instrukcji, zarządzeń, okólników wydawanych przez ówczesną administrację mające wpływ na cele i sposoby funkcjonowania PCZM, wymieniane miejscowości, z których zwieziono przedmioty do PCZM, wskazane źródła do pogłębiania tematu.

4

Próba likwidacji samodzielnej placówki duszpasterskiej w Janowie na Powiślu przez administrację państwową po drugiej wojnie światowej

67%

Krupa A. B.

Studia Pelplińskie

|

2023

|

vol. 57

153-163

EN

The Catholic parish in Janowo in Powisle region (in the former Diocese of Chelmno/Culm) was served by clergy working in the Diocese of Warmia/Ermland since the final days of 1945. From at least 1954, the state administration did not agree to the appointment of a permanent pastor residing at the parish. In June 1955, a health centre was opened in the parochial house. There was an actual downgrading of the status of the parish, making it a chapel-of-ease. The resistance of the inhabitants attached to the Church, the mistakes of the local Kwidzyn officials and the firm action undertaken by the Curia of the Diocese of Chelmno contributed to the failure of these efforts.

PL

Parafia katolicka w Janowie na Powiślu w diecezji chełmińskiej była od końca 1945 r. obsługiwana przez duchowieństwo, pracujące w diecezji warmińskiej. Administracja wyznaniowa co najmniej od 1954 r. nie wyrażała zgody na mianowanie stałego duszpasterza, rezydującego przy kościele parafialnym. W czerwcu 1955 r. w plebanii uruchomiono ośrodek zdrowia. Nastąpiło faktyczne obniżenie statusu parafii, czyniąc ją placówką dojazdową. Opór mieszkańców przywiązanych do Kościoła, błędy kwidzyńskich urzędników oraz zdecydowane kroki Kurii Biskupiej Diecezji Chełmińskiej przyczyniły się do fi aska poczynań władz.

Refine search results

2 Muzealnictwo

1 Studia Elbląskie

1 Studia Pelplińskie

2 Kamińska L. M.

2 Krupa A. B.

2 2023

1 2019

1 2018

POLSKA CENTRALNA ZBIORNICA MUZEALNA NA WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE. CZĘŚĆ 1. GENEZA POWSTANIA

Możliwości rozwoju katolickiej infrastruktury kościelnej w Elblągu w latach 1945–1974 w świetle dokumentacji administracji wyznaniowej

POLSKA CENTRALNA ZBIORNICA MUZEALNA NA WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE. CZĘŚĆ 2. W SOPOCIE I W OLIWIE

Próba likwidacji samodzielnej placówki duszpasterskiej w Janowie na Powiślu przez administrację państwową po drugiej wojnie światowej